Monitoring Branżowy. Analizy Sektorowe. W 1h19 umiarkowany wzrost cen gruntów. Trendy bieżące. Perspektywy

Transkrypt

1 Holandia Niemcy - b. RFN Dania Irlandia Wielka Brytania Włochy Niemcy - b. NRD Hiszpania Polska - prywatne Czechy Finlandia Polska - KOWR 1h15 2h15 1h16 2h16 1h17 2h17 1h18 2h18 Francja Słowacja Rumunia Węgry Łotwa Litwa Analizy Sektorowe 3 października 219 W umiarkowany wzrost cen gruntów Trendy bieżące W utrzymało się dość wysokie tempo wzrostu cen gruntów ornych (8,2% r/r wobec 8,5% r/r w 2h18). Wpisuje się ono w długoterminową tendencję wzrostu cen we wschodnich krajach UE oraz w średnioterminowe dostosowania do szybkiego wzrostu cen innych kategorii nieruchomości i oczekiwanej liberalizacji obrotu ziemią rolną (przepisy weszły w życie ). Szybszy wzrost cen gruntów kwalifikowanych jako słabe oraz w województwach o dużej gęstości zaludnienia i z gospodarstwami o mniejszym areale (podkarpackie, lubelskie, śląskie, małopolskie). Roczna dynamika indeksu cen ofertowych (PONT) działek budowlanych w wyniosła 5%. Wyraźnie szybciej wzrastały ceny średnie w powiatach ziemskich (1% r/r) oraz w Gdańsku (18% r/r) i Łodzi (17% r/r). Z kolei wg danych Bankier.pl dynamika cen ofertowych działek budowlanych spowolniła w do 5-7% r/r (15-18% r/r w 2h18) w zależności od wielkości działki, przy czym w woj. świętokrzyskim, łódzkim i warmińsko-mazurskim dynamika cen najmniejszych działek (-8 m kw.) przekraczała 3% r/r. Ceny transakcyjne (CBN) gruntów pod zabudowę mieszkaniową wykazywały lekką tendencję wzrostową. W w powiatach grodzkich poza miastami wojewódzkimi były one o 5% wyższe r/r, a w miastach wojewódzkich i powiatach ziemskich o 2%. Dynamika roczna indeksu cen transakcyjnych gruntów pod zabudowę (Bankier.pl) w była nieznacznie niższa (1,4%) niż w 2h18 (1,8%). Ceny wzrastały szybciej w Łodzi (13% r/r) oraz w woj. łódzkim, pomorskim i małopolskim (9-18% r/r). Perspektywy W perspektywie roku jest duże prawdopodobieństwo kontynuacji wzrostowego trendu cen gruntów, zarówno rolnych, jak i pod zabudowę. Dobra koniunktura na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych wywiera presję na przyspieszenie wzrostów cen. Po wejściu w życie nowelizacji Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego możliwy jest wzrost popytu (również podaży) na niewielkie działki rolne w obrębie miast i w ich okolicy. Na niektórych rynkach, np. peryferie w części miast, może to spowodować spowolnienie wzrostu cen działek budowlanych. Departament Analiz Ekonomicznych analizy.sektorowe@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych Michał Koleśnikow tel Indeks cen transakcyjnych gruntów pod zabudowę* w Polsce źródło: *por. opis str. 7 Średnie ceny gruntów rolnych w wybranych krajach UE w 217 i zmiana wobec 212 r tys. euro/ha % Średni poziom i zmiana r/r cen sprzedaży gruntów ornych w Polsce tys. zł/ha % r/r vs. 212 (P) poziom (L) dynamika (P) źródło: Rynek ziemi rolniczej stan i perspektywy, IERiGŻ, XII 218, PKO BP źródło: GUS, PKO BP

2 Rynek gruntów Zmiana r/r cen gruntów ornych w wg województw 15 % Podkarpackie Lubelskie Śląskie Małopolskie Świętokrzyskie Łódzkie Pomorskie Podlaskie średnia 8,2 Zmiana r/r cen wg kategorii gruntów w na tle średniej dynamiki 1h17-2h18 grunty orne dobre 4, Lubuskie Wielkopolskie Dolnośląskie Opolskie Zachodniopomorskie Mazowieckie Warmińsko-mazurskie Kujawsko-pomorskie Utrzymanie dość szybkiego tempa wzrostu cen gruntów rolnych (GUS) W 216 i 217 wzrosty cen gruntów ornych wyraźnie wyhamowały na skutek wprowadzenia regulacji w istotny sposób ograniczających obrót ziemią rolną. Jednakże w 1h18 dynamika przyspieszyła do 6,5% r/r, a w 2h18 do 8,5% r/r. W utrzymała się na poziomie zbliżonym (8,2% r/r) do notowanego w poprzednim półroczu. Główne czynniki wzrostowego trendu cen ziemi rolnej w Polsce w okresie 1h18- to: (a) atrakcyjność lokowania wolnych środków w nieruchomości (m.in. ze względu na niski poziom stóp procentowych), (b) szybki wzrost cen działek budowlanych, mieszkań i domów w sytuacji boomu na rynku mieszkaniowym, (c) znaczny wzrost wartości produkcji rolnej w 217, (d) oczekiwana częściowa liberalizacja obrotu ziemią rolną oraz (e) kontynuacja wyrównywania poziomu cen po wejściu Polski do UE. grunty orne średnie grunty orne słabe 9,1 12,7 Wzrost cen ziemi rolnej w krajach unijnych, z wyjątkiem Irlandii, w latach Większa dynamika wzrostu w krajach o stosunkowo niskich cenach (Łotwa, Estonia, Litwa, Węgry, Rumunia, Czechy; por. wykres str. 1). Średnie ceny gruntów ornych w wg województw źródło: GUS, PKO BP łąki dobre łąki słabe Wielkopolskie Warmińsko-mazurskie Świętokrzyskie Śląskie Pomorskie Zachodniopomorskie 3,2 śr 1h17-2h18 Dolnośląskie Podlaskie Opolskie Podkarpackie 9,5 Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie % r/r średnia dla kraju Hipotezę o dużym znaczeniu czynników niezwiązanych z rolnictwem dla wzrostów cen może potwierdzać: (a) większa ich dynamika w województwach z gospodarstwami o mniejszym przeciętym areale (duży udział małych działek w strukturze podaży, słabsze ekonomicznie gospodarstwa), większej niż przeciętnie gęstości zaludnienia i większym niż przeciętnie udziałem budownictwa indywidualnego oraz (b) szybszy wzrost cen gruntów ornych klasyfikowanych jak słabe (13% r/r) niż klasyfikwanych jako średnie (9% r/r) i dobre (4% r/r). Roczną dynamikę wzrostów cen powyżej 1% w zanotowały woj. podkarpackie, lubelskie, śląskie i małopolskie. Najwyższe ceny gruntów ornych od wielu lat notowane są w woj. wielkopolskim (62 tys. zł/ha) oraz kujawskopomorskim (56 tys. zł/ha), czyli na terenach, gdzie istnieje wiele silnych ekonomicznie gospodarstw, a intensywność rolnictwa (np. duży udział produkcji zwierzęcej oraz ogrodniczej) jest większa niż w innych regionach. Jednakże w ostatnim roku zróżnicowanie średnich cen pomiędzy województwami zmniejszyło się, gdyż ceny najszybciej wzrastały w województwach o najniższym poziomie cen. 2

3 Rynek gruntów Liczba działek w bazie PONT wg przeznaczenia budowlane komercyjne rekreacyjne Duży wzrost cen ofertowych działek komercyjnych (PONT Info Nieruchomości) Wzrost udziału działek komercyjnych w strukturze podaży - liczba oferowanych działek komercyjnych w bazie PONT Info Nieruchomości w (badanie w marcu i czerwcu) była o 3% wyższa r/r i wyniosła ponad 2,3 tys. siedliskowe (rolne, leśne) rolne śr Zmiana r/r cen ofertowych (PONT) działek wg przeznaczenia budowlane komercyjne rekreacyjne siedliskowe (rolne, leśne) rolne h18 % r/r Dynamika cen ofertowych (PONT) działek wg przeznaczenia 125 2h8= h8 2h1 2h12 2h14 2h16 2h18 budowlane komercyjne rekreacyjne siedliskowe (rolne, leśne) rolne Największe wzrosty przeciętnych cen ofertowych w ujęciu r/r zanotowano w przypadku działek komercyjnych (29%), co częściowo wynika z niskiej ubiegłorocznej bazy odniesienia. Duże wzrosty dotyczyły również cen działek budowlanych (12%) i rekreacyjnych (7%). Niewielkie spadki odnotowano w przypadku mediany cen działek rolnych (-2%) i siedliskowych (-2%). Średnia cena ofertowa działek komercyjnych w wyniosła 299, budowlanych 16, a działek rolnych 44 Działki komercyjne najbardziej podrożały w 9 mniejszych miastach wojewódzkich (17% r/r). Wzrost cen był umiarkowany w przypadku 7. największych miast (6% r/r) oraz powiatów ziemskich (5% r/r). W przypadku powiatów grodzkich poza miastami wojewódzkimi średnie ceny wystawionych działek lekko spadły (-2% r/r). Średnie ceny ofertowe działek rolnych najbardziej, bo o 13% r/r, wzrosły w 9 mniejszych miastach wojewódzkich. Co interesujące, w grupie 7 największych miast średnia cena ofertowała obniżyła się o 18% r/r, jednak liczba ofert nie była wysoka, a udział działek zlokalizowanych w Warszawie i Krakowie zmniejszył się. Skłania to do ostrożnego wyciągania jakichkolwiek wniosków. W powiatach grodzkich poza miastami wojewódzkimi działki rolne drożały w umiarkowanym stopniu (5% r/r). źródło: PONT Info Nieruchomości (mediana cen), PKO BP Ceny ofertowe (PONT) działek komercyjnych wg lokalizacji 1h18 Powiaty zł/m2 zł/m2 % r/r 7 miast* ,4 9 miast** ,3 pozostałe grodzkie ,8 ziemskie ,1 Ceny ofertowe (PONT) działek rolnych wg lokalizacji 1h18 Powiaty zł/m2 zł/m2 % r/r 7 miast* ,7 9 miast** ,6 pozostałe grodzkie ,9 ziemskie ,1 źródło: PONT Info Nieruchomości (ceny średnie ważone liczbą transakcji), PKO BP *Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin; **Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Białystok, Kielce, Olsztyn, Rzeszów, Opole, Zielona Góra 3

4 Rynek gruntów Ceny ofertowe (PONT) działek budowlanych wg lokalizacji 1h18 powiaty zł/m2 zł/m2 % r/r 7 miast* ,2 9 miast** ,7 pozostałe grodzkie ,8 ziemskie ,7 źródło: PONT Info Nieruchomości (ceny średnie ważone liczbą transakcji), PKO BP *Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin; **Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Białystok, Kielce, Olsztyn, Rzeszów, Opole, Zielona Góra Ceny ofertowe (PONT) działek budowlanych wg położenia h15 1h16 1h17 1h18 9 miast** (L) pozostałe grodzkie (L) ziemskie (L) 7 miast* (P) źródło: PONT Info Nieruchomości (ceny średnie ważone liczbą transakcji), PKO BP *Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin; **Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Białystok, Kielce, Olsztyn, Rzeszów, Opole, Zielona Góra Dalszy wzrost cen ofertowych działek budowlanych (PONT Info Nieruchomości) Indeks średnich cen ofertowych działek budowlanych w był o 5% wyższy r/r (vs. -2% r/r w 2h18) oraz o 5% wyższy niż w poprzednim półroczu. Tym samym ceny powróciły do poziomu notowanego ostatnio w 1h15. Dynamika roczna średniej ceny była znacznie wyższa (2% r/r) sugerując, że w strukturze podaży zwiększyło się znaczenie powiatów o przeciętnie wyższych cenach. Wzrosty cen ofertowych działek budowlanych w powiatach ziemskich były większe niż w dużych i średnich miastach. W średnia cena ofertowa działki budowlanej w powiatach ziemskich była o 1% wyższa r/r i wyniosła 116 zmniejszając tym samym nieznacznie dystans do ceny w powiatach grodzkich bez miast wojewódzkich (193 ). Nadal jednak średnia cena metra działki w 7. największych miastach jest ponad czterokrotnie wyższa. W związku z dynamicznymi wzrostami cen mieszkań, domów i działek budowlanych w dużych miastach prawdopodobnie część popytu skierowała się na działki budowlane poza tymi ośrodkami, w tym na tereny wokół nich. Wśród dużych miast największe wzrosty cen ofertowych działek budowlanych na przestrzeni roku zanotowano w Gdańsku (18% r/r) oraz w Łodzi (17%). Niewielki spadek średniej ceny wystąpił we Wrocławiu. Ceny ofertowe (PONT) działek budowlanych w największych miastach Ceny ofertowe (PONT) uzbrojonych działek budowlanych w dzielnicach wybranych miast wojewódzkich w 1 Warszawa Łódź Kraków Wrocław Poznań zł/mkw h15 1h16 1h17 1h18 Wrocław Kraków Łódź Białołęka Ursynów Wawer Wilanów Bałuty Górna Widzew Podgórze Krowodrza Nowa Huta Fabryczna Krzyki Psie Pole Nowe Miasto Stare Miasto Grunwald Poznań Warszawa Gdańsk cena liczba działek (P) źródło: PONT Info Nieruchomości (ceny średnie ważone liczbą transakcji), PKO BP źródło: PONT Info Nieruchomości (ceny średnie ważone z median), PKO BP 4

5 Rynek gruntów Ceny ofertowe działek budowlanych wg wielkości (Bankier.pl) h14 1h15 1h16 1h17 1h18 Dynamika roczna cen ofertowych działek budowlanych wg wielkości (Bankier.pl) i więcej -8 (P) % r/r 1h15 1h16 1h17 1h i więcej -8 (P) Ceny ofertowe działek budowlanych wg wielkości i województw w (Bankier.pl) zł/m.kw Dolnośląskie 4 Zachodniopomor Wielkopolskie 3 Kujawskopomorskie Warmińskomazurskie Świętokrzyskie Śląskie 2 1 Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie W w kilku województwach duży wzrost cen ofertowych małych działek budowlanych (Bankier.pl) Ceny ofertowe małych działek budowlanych (-8 m kw.) w były prawie trzykrotnie wyższe niż ceny dużych działek (pow. 5 tys. m kw.). Te pierwsze kosztowały średnio 266, a te drugie 91 (wg Bankier.pl). Co więcej, dystans dzielący te ceny w zwiększył się. Po szybkich wzrostach notowanych w 218, w nastąpiło spowolnienie wzrostu cen ofertowych działek budowlanych: o powierzchni do 8 m. kw do 7% r/r (18% r/r w 2h18), o powierzchni 2 m kw. do 5% r/r (15% w 2h18), natomiast pow. m kw. do 6% r/r (17% r/r w 2h18). Najwyższe ceny małych działek (-8 m kw.) notowane są w woj. mazowieckim (496 zł/ m kw.) i pomorskim (458 zł/ m kw.). Po dużym wzroście (+31% wobec 2h18) na trzecie miejsce wysunęło się woj. świętokrzyskie (328 ), a tuż za nim było woj. lubelskie (318 ). Są to dwa województwa z dużym udzałem budownictwa jednorodzinnego w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych ludności (por. raport Rynek nieruchomości mieszkaniowych w 2q19, s. 8). Szybkie wzrosty cen oferowanych działek zanotowano również w woj. łódzkim i warmińsko-mazurskim (odpowiednio 35% i 33% wobec 2h18). Najniższe ceny ofertowe od lat są notowane w woj. opolskim (116 ). Na kolejnych miejscach od końca znajdowały się woj. lubuskie (161 ) i śląskie (17 ). Działki o powierzchni pow. m kw. również najdroższe są w woj. mazowieckim (175 zł m/kw.) i pomorskim (132 ), ale w odróżnieniu od działek małych, w ich przypadku na kolejnym miejscu znajduje się woj. małopolskie (16 zł m/kw.). Najniższe ceny ofertowe tych działek w notowane były w przypadku woj. lubuskiego i warmińsko-mazurskiego. Pomorskie Podlaskie Podkarpackie Opolskie Mazowieckie -8 m kw m kw. i więcej m kw. źródło: Bankier.pl (dane otodom.pl), PKO BP 5

6 Rynek gruntów Transakcje zakupu działek pod zabudowę mieszkaniową (CBN) w Udział*** Średnia Średnia wielkość cena Powiaty % m2 zł/m2 Warszawa 2, miast* 5, miast** 1, pozostałe grodzkie 8, ziemskie 82, źródło: CBN, PKO BP *Kraków, Łódź, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Szczecin; **Bydgoszcz, Lublin, Katowice, Białystok, Kielce, Olsztyn, Rzeszów, Opole, Zielona Góra, ***wg liczby transakcji Zróżnicowanie cen transakcyjnych gruntów pod zabudowę w wybranych lokalizacjach w (Bankier.pl) 68 Warszawa Zmiana cen transakcyjnych gruntów pod zabudowę w wybranych miastach (Bankier.pl) zł/m.kw. 156 mazowieckie 571 Gdańsk 82 pomorskie 216=1 444 Kraków 87 małopolskie 385 Wrocław 91 dolnosląskie źródło: Raport o cenach nieruchomości, "Puls Biznesu", Bankier.pl i Cenatorium, PKO BP 364 Poznań 1h16 2h16 1h17 2h17 1h18 2h18 78 wielkopolskie 285 Olsztyn 64 warmińsko-mazurskie 278 Lublin 8 lubelskie 23 Łódź 8 łódzkie Lublin Gdańsk Olsztyn Wrocław Lublin Łódź Kraków Warszawa Gdańsk Olsztyn Poznań W umiarkowane wzrosty cen transakcyjnych działek pod zabudowę (CBN PKO BP) Najwyższą roczną dynamikę cen transakcyjnych (CBN) działek pod zabudowę mieszkaniową w zanotowano w przypadku powiatów grodzkich poza miastami wojewódzkimi (5%). Wzrosty w relacji rocznej były skromniejsze zrówno w miastach wojewódzkich (2% r/r), jaki i powiatach ziemskich (2% r/r), choć w tym przypadku baza odniesienia jest wyższa. Dynamika cen w tym przypadku była mniejsza niż na analogicznych lokalnych rynkach mieszkaniowych (por. raport Rynek nieruchomości mieszkaniowych w 2q19 ). W nieznacznie wzrosła średnia wielkość sprzedanej działki zarejestrowanej w bazie CBN w przypadku miast wojewódzkich wyniosła 1161 m kw. (177 m kw. w 2h18), w powiatach grodzkich poza miastami wojewódzkimi 1144 m kw. (163 m kw. w 2h18), a w powiatach ziemskich 143 m kw., czyli praktycznie tyle samo co w poprzednim półroczu (1432 m kw). Jak wynika z analizy danych z raportu Pulsu Biznesu, Bankiera i Cenatorium w wśród największych miast ceny transakcyjne gruntów wzrosły najbardziej w Warszawie (5%), Łodzi (4%) oraz Lublinie (3%). W przypadku Łodzi było to już trzecie z rzędu półrocze z dużymi wzrostami cen, co spowodowało, że zaczęły się one zbliżać do poziomu innych dużych miast. Spadki cen zanotowano natomiast po raz drugi z rzędu w Olsztynie (- 5%) i po raz czwarty z rzędu w Krakowie (-4%). O ile jeszcze w 1h17 ceny w Krakowie były zbliżone do cen w Gdańsku, obecnie dzieli je ogromna różnica, a do poziomu krakowskiego zbliżają się powoli ceny we Wrocławiu. Różnica pomiędzy cenami transakcyjnymi gruntów pod zabudowę w dużych miastach wojewódzkich i gruntów położonych poza tymi miastami zmniejsza się minimalnie. Największe różnice występują w przypadku Gdańska i woj. pomorskiego, a najmniejsze w przypadku Łodzi i woj. łódzkiego. W utrzymał się obserwowany od 2h17 silny trend wzrostowy cen gruntów pod zabudowę w woj. łódzkim. Największy wzrost zanotowano jednak w woj. małopol- 6

7 Rynek gruntów Zmiana cen transakcyjnych gruntów pod zabudowę w wybranych województwach (Bankier.pl) źródło: Raport o cenach nieruchomości, "Puls Biznesu", Bankier.pl i Cenatorium, PKO BP Bank ziemi i nakłady na zakup gruntów przez deweloperów (PKD 41.1) wg zapisów księgowych 12 mln zł 1 216=1 1h16 2h16 1h17 2h17 1h18 2h18 dolnośląskie łódzkie mazowieckie warmińsko-mazurskie lubelskie małopolskie pomorskie wielkopolskie łódzkie lubelskie skim (12%), a duże wzrosty również w woj. wielkopolskim (6%) i pomorskim (5%). Lekkie spowolnienie trendu wzrostowego indeksu cen transakcyjnych gruntów pod zabudowę w Polsce (Bankier.pl) w wzrost o 1,4% r/r vs 1,8% r/r w 2h18. Stosunkowo powolny wzrost cen transakcyjnych działek budowlanych (w porównaniu np. z cenami mieszkań, ale także cenami ofertowymi) w mógł wynikać m.in. z mniejszych zakupów działek przez deweloperów z uwagi na ich wysokie ceny, jak i ostrożniejszą ocenę perspektyw rynku mieszkaniowego (na ile kupujący są w stanie zaakceptować dalsze wzrosty cen mieszkań). Wg zapisów księgowych wartość banku ziemi zgromadzonego przez deweloperów (PKD 41.1) w zmniejszyła się wobec poprzedniego półrocza o 5% do 618 mln zł. Nakłady na zakup gruntów wyniosły jedynie 39 mln zł i były najniższe od 1h9 (dane PONT Info) h13 1h14 1h15 1h16 1h17 1h18 bank ziemi nakłady na zakup gruntów źródło: GUS, PONT Info, firmy pow. 9 pracujących Indeks cen transakcyjnych gruntów pod zabudowę w Polsce (Bankier.pl)* *Indeks przedstawiający kształtowanie się cen transakcyjnych nieruchomości w Polsce, oparty na danych pochodzących z aktów notarialnych i operatów szacunkowych zgromadzonych w Bazie Cenatorium. Indeks jest wynikiem przetworzenia transakcji zawartych na rynku nieruchomości w Polsce zgodnie z autorską metodologią. Wyraża prognozy ekspertów zawarte w odpowiedziach na pytanie, czy w okresie kolejnych 6- mcy warunki gospodarcze dla rynku pozostaną bez zmian, ulegną poprawie, czy ulegną pogorszeniu. źródło: 7

8 Rynek gruntów Nowelizacja Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego weszła w życie nowelizacja Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego liberalizująca przepisy dotyczące obrotu ziemią rolną. Do najważniejszych zmian należą: o zwiększenie do 1 ha (wcześniej,3 ha) wielkości nieruchomości rolnej, którą mogą nabywać osoby niebędące rolnikami indywidualnymi (art. 2a); o skrócenie wymogu prowadzenia gospodarstwa rolnego do 5 lat (dotychczas 1 lat) przez nabywcę nieruchomości rolnej oraz poluzowanie przepisów dotyczących skrócenia tego okresu (decyzja administracyjna KOWR, zamiast drogi sądowej w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem nabywcy lub interesem publicznym) (art. 2b); o wyłączenie spod wymogu prowadzenia gospodarstwa rolnego nabytych nieruchomości rolnych mniejszych niż 1 ha i leżących w granicach administracyjnych miast (art. 2b), co w praktyce może oznaczać nabywanie wielu małych nieruchomości rolnych bez konieczności prowadzenia produkcji rolnej. Perspektywy W perspektywie 219 i pierwszej połowy 22 oczekujemy dalszego wzrostu cen gruntów, zarówno rolnych, jak i pod zabudowę. Tendencje obserwowane w innych segmentach rynku nieruchomości, w tym dobra koniunktura na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych, powinny przełożyć się na przypieszenie dynamiki cen transakcyjnych gruntów budowlanych. Wyższa dynamika wzrostów możliwa jest w przypadku np. niektórych miast wojewódzkich, w powiatach ziemskich wokół dużych miast i na terenach atrakcyjnych turystycznie. Ze względu na charakterystykę rynku, w tym niewielką płynność na niektórych małych rynkach i możliwe duże zmiany struktury oferowanych działek, niewykluczone są lokalne spadki cen. Deweloperzy w dalszym ciągu obok problemów związanych z kosztami materiałów budowlanych i wykonawstwa wskazują brak podaży odpowiednich gruntów jako jedno z głównych ograniczeń. Wg NBP (wyniki badania ankietowego z marca 219) wysoki poziom produkcji oraz problemy cenowe i jakościowe z zakupem terenów budowlanych uszczupliły zapas ziemi deweloperów, a ceny gruntów w 2h18 wzrosły o 24% w bardzo dobrych lokalizacjach i o 14% w słabszych. Prawdopodobnie wobec słabej podaży nieruchomości gruntowych niezabudowanych w dobrych lokalizacjach, utrzyma się wzrost zainteresowania działkami zabudowanymi lub terenami poprzemysłowymi, na których mogą być realizowane projekty modernizacyjne lub można będzie wyburzyć dotychczasowy obiekt. Coraz częściej deweloperów nie odstrasza nawet konieczność remediacji terenu (usunięcia szkodliwych substancji z gleby) lub skomplikowana sytuacja prawna nieruchomości. Być może wzrośnie również popyt na niezabudwoane działki w gorszych lokalizacjach w celu realizacji tańszych inwestycji. Jeśli sprawdzą się oczekiwania części analityków rynku dotyczące popytu na eksluzywne inwestycje mieszkaniowe i komercyjne, wzrosnąć mogą, i tak już wysokie, ceny gruntów w bardzo dobrych lokalizacjach. Wejście w życie nowelizacji Ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego może spowodować przyspieszenie wzrostów cen gruntów rolnych, w szczególności małych działek w granicach miast (deweloperzy) lub w okolicach miast (budownictwo indywidualne, projekty mniejszych deweloperów), gdyż część popytu na grunty pod budowę przesunie się z rynku działek budowlanych lub małych działek rolnych (do,3 ha) na rynek większych działek rolnych (do 1 ha). Może to być również czynnik działający w kierunku spadku cen gruntów budowlanych i komercyjnych w peryferyjnych lokalizacjach w granicach miast i w ich okolicy. W niektórych, prawdopodobnie stosunkowo rzadkich, przypadkach może to oznaczać bezwzlędny spadek cen takich gruntów, w innych jedynie spowolnienie ich wzrostów. Obecnie trudny do oszacowania jest wpływ nowelizacji Ustawy o Krajowym Zasobie Nieruchomości (weszła w życie ) na rynek gruntów. Oczekiwany wzrost podaży gruntów przeznaczonych na cele mieszkaniowe sprzyjałby stabilizacji rynku ziemi. Jednak dopiero faktyczne tempo przekazywania gruntów i rozpoczynania inwestycji zweryfikuje takie oddziaływanie ustawy. 8

9 Rynek gruntów Departament Analiz Ekonomicznych PKO Bank Polski SA ul. Puławska 15, Warszawa t: f: DAE@pkobp.pl Główny Ekonomista, Dyrektor Departamentu Piotr Bujak piotr.bujak@pkobp.pl Zespół Analiz Sektorowych analizy.sektorowe@pkobp.pl dr Agnieszka Grabowiecka-Łaszek agnieszka.grabowiecka-laszek@pkobp.pl dr Mariusz Dziwulski mariusz.dziwulski@pkobp.pl Michał Koleśnikow michal.kolesnikow@pkobp.pl Piotr Krzysztofik piotr.krzysztofik@pkobp.pl Katarzyna Piętka-Kosińska katarzyna.pietka-kosinska@pkobp.pl Filip Romanowski filip.romanowski@pkobp.pl Anna Senderowicz anna.senderowicz@pkobp.pl Zespół Analiz Makroekonomicznych analizy.makro@pkobp.pl Marta Petka-Zagajewska marta.petka-zagajewska@pkobp.pl dr Marcin Czaplicki, CFA marcin.czaplicki@pkobp.pl Urszula Kryńska urszula.krynska@pkobp.pl dr Michał Rot michal.rot@pkobp.pl Zespół Analiz Nieruchomości Marcin Morawiecki marcin.morawiecki@pkobp.pl Informacje i zastrzeżenia: Niniejszy materiał ( Materiał ) ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy - Kodeks cywilny, ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna, sprzedaży lub innego rodzaju przeniesienia któregokolwiek instrumentu finansowego. Bank dołożył wszelkich racjonalnych i niezbędnych starań, aby informacje zamieszczone w Materiale były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Informacje zawarte w Materiale nie mogą być traktowane jako propozycja nabycia którychkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego lub podatkowego ani jako forma świadczenia pomocy prawnej. Prognozy oraz dane zawarte w Materiale nie stanowią zapewnienia uzyskania określonych wyników jakichkolwiek transakcji finansowych ani przyszłych cen którychkolwiek instrumentów finansowych. Materiał nie stanowi badania inwestycyjnego ani publikacji handlowej w rozumieniu Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 217/565 z dnia 25 kwietnia 216 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 214/65/UE w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez firmy inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tej dyrektywy. Bank i jego spółki (podmioty) zależne oraz pracownicy tych podmiotów mogą być zainteresowani zawarciem lub być stroną transakcji finansowych, w tym zawartych na instrumentach finansowych, których wynik jest uzależniony od czynników (danych i informacji) wymienionych w Materiałach. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, ul. Puławska 15, Warszawa, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego numer KRS 26438, NIP: , REGON: ; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 2 zł. 9