274 Przemysław Śliwiński, Justyna Patalas 3000 2500 2000 Wartość 1500 1000 500 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Y 933 640 1299 1476 1342 1359 993 1627 2682 1215 2356 1670 Miesiąc Rys. 3. Wykres prognozy sprzedaŝy dla ORTANOL 20 MG Źródło: opr. własne Na podstawie obliczeń regresji liniowej oraz wykresu prognozy sprzedaŝy dla ORTANOL zauwaŝono, iŝ współczynnik korelacji liniowej potwierdza wystarczającą ilość pomiarów wielkości popytu oraz wartości sprzedaŝy, by stwierdzić, Ŝe zachodzi między nimi silna korelacja, średnia przyszła sprzedaŝ w miesiącu kształtuje się na poziomie 1466 szt. i charakteryzuje się trendem rosnącym. 4. Podsumowanie O uŝyteczności proponowanej matrycy controllingu logistycznego moŝe świadczyć jej elastyczność w rozumieniu subiektywnego doboru wskaźników dot. działalności przedsiębiorstwa. Wyniki zastosowania matrycy controllingu logistycznego mogą pokazać, Ŝe w przedsiębiorstwie konieczne jest przeprowadzenia działań naprawczych i moŝe stanowić dobre narzędzie budowania przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Abstract The paper presents the prediction model of sell s value in enterprises. The analysis was done based on information from ERP system. Consequently the matrix of logistic controlling is created. Bibliografia: [1] Korzeniowski A., Weselik A., Skowroński Z. M., Kaczmarek M., Zarządzanie gospodarką magazynową, PWE Warszawa 1997. [2] Twaróg J., Mierniki i wskaźniki logistyczne, Poznań 2003. Recenzent: dr Grzegorz Bocewicz
Przemysław ŚLIWIŃSKI *, Justyna PATALAS ** PROGNOZOWANIE WIELKOŚCI SPRZEDAśY W PRZEDSIĘBIORSTWIE W OPARCIU O SYSTEM INFORMATYCZNY ERP Streszczenie W artykule podjęto próbę opracowania modelu prognozowania wielkości sprzedaŝy w przedsiębiorstwie. Przeprowadzono, na podstawie danych z systemu informatycznego klasy ERP, controlling logistyczny w przedsiębiorstwie. W konsekwencji zaproponowano uniwersalną matrycę controllingu logistycznego. 1. Wstęp Obecnie rynek charakteryzuje wzmoŝona presja konkurencyjna, dąŝenie do obniŝania kosztów, jak równieŝ szukanie wszelkich współpracujących czynników, przynoszących wartość dodaną w przedsiębiorstwie. Wszystkie te działania mają na celu poprawę i wzrost konkurencyjności, a przez to zapewnienie lepszej pozycji rynkowej. W artykule podjęto próbę zbudowania uniwersalnej matrycy wskaźników, jako narzędzia controllingu w logistyce, do oceny stanu podsystemu logistycznego gospodarki magazynowej i magazynu. Przedstawiono obliczenia wskaźników, na podstawie danych firmy CEFARM S.A, dzięki którym uzyskano uniwersalną matrycę controllingu logistycznego podsystemu gospodarki magazynowej i magazynu przedsiębiorstwa. W konsekwencji zbudowano model umoŝliwiający prognozowanie w przedsiębiorstwie. Dane do opracowania przedmiotowego modelu uzyskano z systemu informatycznego klasy ERP - KS-HURT, wdroŝonego przedsiębiorstwie CEFARM S.A. * student, Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Mechaniczny, Instytut Informatyki i Zarządzania Produkcją, ul. Podgórna 50, 65-246 Zielona Góra ** dr inŝ., Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Mechaniczny, Instytut Informatyki i Zarządzania Produkcją, ul. Podgórna 50, 65-246 Zielona Góra, j.patalas@iizp.uz.zgora.pl
270 Przemysław Śliwiński, Justyna Patalas 2. Controlling logistyczny w przedsiębiorstwie na przykładzie podsystemu gospodarka magazynowa i magazyn Celem zbudowania uniwersalnej matrycy controllingu logistycznego definiuje się zbiór wskaźników. Podsystem logistyczny gospodarka magazynowa i magazyn spełnia waŝną rolę w gospodarce materiałowej przedsiębiorstwa. Szczegółowe dokonanie jego pomiaru ma wpływ na jakość obliczanych w tym zakresie wskaźników oceny [1]. Magazynowanie jest zespołem czynności związanych z przyjmowaniem, przemieszczaniem, składowaniem, ochroną, kontrolą, kompletacją, ewidencją i wydawaniem dóbr materialnych w wyznaczonym do tego miejscu w określonych warunkach. Przebieg procesu magazynowania, w CEFARM S.A, rozpoczyna się od odbioru i przyjęcia. Przychód dóbr do magazynu następuje jako dostawa z zewnątrz przedsiębiorstwa. Odbiór polega na ilościowym oraz jakościowym sprawdzeniu dostarczonych dóbr materialnych. Sprawdzenie ma na celu ujawnienie braków lub nadwyŝek ilościowych oraz wad i braków jakościowych, ujęcie spostrzeŝeń w odpowiednie protokoły i przekazanie dokumentacji do komórek organizacyjnych odpowiedzialnych za dalszy tok sprawy. Przyjęcie polega na skontrolowaniu strony formalnej, tj. zgodności dostawy z zamówieniem, wystawieniem dowodów przychodowych oraz zaewidencjonowaniem przychodu. Dobra materialne nie przyjęte do magazynu ze względu na: braki ilościowe jak i wady jakościowe oraz niezgodności formalne w zamówieniu i dostawie, zostają wprowadzone do magazynu jako depozyt. Ze względu na organizację prac magazynu waŝne jest rozmieszczenie towarów w strefie składowej. Odpowiednio do warunków pracy magazynu organizacja rozmieszczania towarów wpływa na cykl realizacji operacji magazynowych, ich pracochłonność, wielkość potrzeb przestrzeni składowej oraz zarządzania magazynem. Ramowy schemat przebiegu towarów i informacji, podczas przyjmowania, w magazynie przedstawiono na rys. 1.
Prognozowanie wielkości sprzedaŝy w przedsiębiorstwie 271 Rys. 1. Ramowy schemat procesu przyjęcia towarów do magazynu Źródło: opr. własne
272 Przemysław Śliwiński, Justyna Patalas PoniŜej zaprezentowano autorską matrycę controllingu logistycznego dla przedsiębiorstwa Cefarm S.A (pp. tab. 1). Dane do obliczenia wskaźników uzyskano z systemu informatycznego KS-Hurt. System komputerowy KS-HURT" połączony jest w obsłudze programem nadrzędnym i składa się z kilkunastu wzajemnie powiązanych programów (modułów) komputerowych: sprzedaŝ, zamówienia, zakupy, magazyn, zestawienia, kartoteki, kasa, administrator, serwis, modem. Moduł Magazyn obejmuje wszelkie czynności związane z kontrolą rozchodu leków i kontrolą bieŝących stanów hurtowni. Program umoŝliwia przesunięcia leków pomiędzy oddziałami, zwroty leków do dostawców, korygowanie strat i nadwyŝek magazynowych. Pozwala na wykonywanie remanentu ilościowo-wartościowego z uwzględnieniem cen zakupu, cen hurtowych, detalicznych oraz stawek VAT. Wykonuje kompletne zestawienia remanentowe zgodnie z wymogami skarbowymi. KaŜda operacja magazynowa moŝe być zakończona odpowiednim dokumentem na piśmie. Tabela 2. Wykaz obliczeń wskaźników podsystemu logistycznego gospodarka magazynowa i magazyn CEFARM S.A na przestrzeni lat 2004-2007 [źródło: 1, 2] NAZWA WSKAŹNIKA w MATRYCY 2004 2005 2006 2007 Wartość sprzedaŝy netto po rabacie 109,50 125,42 118,44 140,73 Rotacja zapasów magazynowych 1,81 1,62 1,44 1,36 Rotacja zapasów magazynowych 17 18 21 22 Rotacja zapasów magazynowych 0,55 0,62 0,74 0,73 Udział ilościowy asortymentu nierotującego 60 dni 10,05% 9,59% 9,54% 8,47% Udział wartościowy asortymentu nierotującego >60 dni 0,13% 0,11% 0,11% 0,11% Koszt kompletacji jednego zlecenia 8,30 9,95 6,73 6,13 Wadliwość kompletacji 0,42 0,18 0,12 0,28 Straty magazynowe 0,06% 0,06% 0,04% 0,05% Wydajność kompletacji 281 319 335 317 Wydajność kompletacji 21 26 26 25 Intensywność pracy robotników magazynowych 4404 4558 4565 2976 Czas pracy robotników magazynowych 0,85 0,88 0,87 0,89 Dostawy reklamowane z przyczyn handlowych 0,83% 0,36% 0,26% 0,48% Liczba reklamowanych linijek 0,31% 0,26% 0,24% 0,35% Wskaźnik kosztów magazynowania 0,017 0,015 0,015 0,013 Wskaźnik kosztów składowania zapasu zł 0,376 0,024 0,021 0,213 Koszty utrzymania pow. magaz. 766 729 783 851 Wskaźnik k. zatrudnienia prac. magazyn. 2032 2093 2188 1784 Koszty transportu 1,31% 1,23% 1,14% 1,11% Koszty funkcjonowania CL 1,70% 1,47% 1,50% 1,43% Koszty pracy CL 1,10% 0,98% 0,98% 1,00% Reklamowane towary 0,63% 0,53% 0,47% 0,70%
Prognozowanie wielkości sprzedaŝy w przedsiębiorstwie 273 W razie konieczności dokonania przeceny, program zaoferuje uŝytkownikowi kilka sposobów zmiany cen (ręczną i automatyczną na podstawie bazy KS- BLOZ), wykona stosowne zestawienia, a wszystkie dokonane operacje zostaną zapamiętane i będą mogły być wykorzystane w przyszłości. Wszelkie wydruki mogą być dowolnie definiowane i parametryzowane. W przedsiębiorstwie CEFARM S.A błędem logistycznym jak i duŝym obcią- Ŝeniem kosztowym jest nieuzasadniony wzrost zapasów. Spoglądając na systematycznie rosnący z roku na rok współczynnik sprzedaŝy, moŝna załoŝyć, iŝ ma on wpływ na podwyŝszające się rezerwy magazynowe. Zapas magazynowy jest jednak odwrotnie proporcjonalny do sprzedaŝy, stąd teŝ nie ma uzasadnienia, na podniesienie jego poziomu, spowodowanego zwiększającymi się obrotami. W 2004 roku wskaźnik pokrycia popytu zapasem w magazynie kształtował się na poziomie 0.58. Jednostka zapasu rotowała wówczas około dwóch razy. Po trzech latach, moŝemy zaobserwować, znaczny wzrost w/w wskaźnika, do poziomu 0,73. Obrazuje on m.in. ilość znajdującego się towaru w magazynie, który na początku okresu popytowego kształtuje się na poziomie 73%. Wskaźnik pokrycia popytu zapasem, z biegiem lat, zbliŝa się do pełnej jednostki, co jest zjawiskiem niepoŝądanym. Nieprzewidziane sytuacje rynkowe jak i brak wiedzy na temat znaczenia produktu na rynku mają zasadniczy wpływ na wzrost poziomu zapasów w magazynie. Przykładem moŝe być zakup w 2004 roku ciśnieniomierzy o wartości 250 zł/szt., których przedsiębiorstwo nie sprzedało. Towar ten do dnia dzisiejszego zajmuje miejsce w magazynie, stanowi jego wartość oraz wchodzi w skład tzw. Zapasów stałych. Wymaga on szeregu operacji takich jak: ogrzewanie, oświetlanie, inwentaryzowanie, czy przekładnie, które niosą za sobą dodatkowe koszty. Jego cena rynkowa spadła do minimum, gdyŝ nastąpiło zu- Ŝycie okresowe (popękane węŝyki, wylane baterie itp.). Wkrótce zostanie on przekazany na straty magazynowe, których poziom w roku 2007 podniósł się. W wyniku przeprowadzonego badania zaobserwowano, iŝ w firmie nie prowadzi się badania potrzeb klientów oraz prognozy sprzedaŝy. 3. Prognozowanie wielkości sprzedaŝy wybranych produktów w przedsiębiorstwie CEFARM S.A. Na podstawie przeprowadzonej analizy podsystemu gospodarki magazynowej w przedsiębiorstwie CEFARM S.A, zaproponowano modele prognozy sprzedaŝy dla produktów kluczowych dla przedsiębiorstwa, zgodnie z wynikami analizy ABC.