K. Sendyka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 32 tj. : Pozostała produkcja wyrobów, podklasa 32.99 Produkcja pozostałych wyrobów, gdzie indziej niesklasyfikowana. Working papers JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością i ryzykiem przedsiębiorstwa, NPV, Ryzyko; Streszczenie: Poniższy raport przedstawia sposób zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie wykorzystując analizę scenariuszy. Wykonane obliczenia ukazują jak analizować ryzyko związane z zarządzaniem finansami w przedsiębiorstwie.
Analizowane przeze mnie przedsiębiorstwo - firma A działa w branży 32 tj. : Pozostała produkcja wyrobów, podklasa 32.99 Produkcja pozostałych wyrobów, gdzie indziej niesklasyfikowana. Firma A specjalizuje się w m.in. komponenty elektroniczne, elektronika, lokalizatory tras kablowych, rurociągów itp.. W ocenie ryzyka posłużę się analizą scenariuszy. Jest to metoda pomiaru ryzyka, w pośredni sposób szacuje wartość oczekiwaną oraz odchylenie standardowe. Służy do analizowania ryzyka powiązanego z zarządzaniem finansami przedsiębiorstwa w warunkach niepewności. Wyróżnia się warianty: 1.Bazowy 2.Optymistyczny 3.Pesymistyczny Do analizy wybrano czynniki CR przychody ponieważ one mają największy wpływ na sytuacje finansową przedsiębiorstwa. One również ulegają zmianą, które są związane z popytem, podażą oraz zmianami cen na rynku sytuacją gospodarczą. Specyfikacja wariantów : 1. Bazowy - Poziom bazowy za 2011- Prawdopodobieństwo wystąpienia - 60,00%. 2. Optymistyczny - Wzrost przychodów o 15 % - Prawdopodobieństwo wystąpienia - 20,00%. 3. Pesymistyczny - Spadek przychodów o 10 % - Prawdopodobieństwo wystąpienia - 20,00%. Koszt kapitału (WACC) do wszystkich analizowanych wariantów wynosi 11,33 %. Scenariusz Bazowy. Zakładam iż w roku N następuje wzrost przychodów oraz kosztów o 10%. Amortyzacja jest progresywna. Tabela 1. Analiza scenariuszy - wariant bazowy. 2010 2011 n CR 1 395902726,25 392608858,08 431869743,89 CE 2 328502048,65 350483162,19 385531478,41 NCE 0 0 77475672,62 EBIT 67400677,60 42125695,89-31137407,14 NOPAT 54594548,86 34121813,67-25221299,78 1 2
NCE 3 11479662,28 14783398,53 18087134,78 DELTA NWC 4 48026716,48 0-48026716,48 CAPEX 5 77475672,62 14783398,53 0 FCF -59428177,96 34121813,67 40892551,48 NPV 70852750,05 Źródło: Opracowanie własne na podstawie :Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (Paradox of Operating Cycle) (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245. NPV > 0 IRR = 16,49% Wariant Optymistyczny. Zakładam ze przychody wzrosną o 15 %. Przyczyny: 1.Wzrost zainteresowania. 2.Rozszerzenie działalności. 3.Lepszy marketing. Tabela 2. Analiza scenariuszy wariant optymistyczny. 2010 2011 n CR 6 455288135,19 451500186,79 519225214,81 CE 7 328502048,65 350483162,19 385531478,41 NCE 0 0 77475672,62 EBIT 126786086,54 101017024,60 56218063,78 NOPAT 102696730,10 81823789,93 45536631,66 NCE 8 11479662,28 14783398,53 18087134,78 DELTA NWC 9 48026716,48 0-48026716,48 CAPEX 10 77475672,62 14783398,53 0 FCF -11325996,72 81823789,95 111650482,92 NPV 182111657,46 Źródło: Opracowanie własne podstawie :Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (Paradox of Operating Cycle) (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245. NPV > 0 IRR = 739,82% 3 4 Bilans. 5 6 7 8 9 Bilans. 10
Wariant Pesymistyczny. Zakładam ze przychody spadną o 10 %. Przyczyny: 1.Spadek zainteresowania przesyt na rynku. 2.Spadek popytu i podaży. Tabela 3. Analiza scenariuszy wariant pesymistyczny. 2010 2011 n CR 11 356312453,63 353347972,27 318013175,04 CE 12 328502048,65 350483162,19 385531478,41 NCE 0 0 77475672,62 EBIT 27810404,98 2864810,08-144993975,98 NOPAT 22526428,03 2320496,17-117445120,55 NCE 13 11479662,28 14783398,53 18087134,78 DELTA NWC 14 48026716,48 0-48026716,48 CAPEX 15 77475672,62 14783398,53 0 FCF -43469582,31 2320496,17-69418404,07 NPV -60033230,65 Źródło: Opracowanie własne podstawie :Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (Paradox of Operating Cycle) (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245. NPV < 0. Przepływy niekonwencjonalne. Nie powinno się realizować. IRR < 0. Nie ma możliwości obliczenia ujemnego IRR. Tabela 4. Wartość wskaźnika E(NPV). NPV p Bazowe 70852750,05. 60% 42511650,03 Optymistyczne 182111657,46. 20% 36422331,49 Pesymistyczne -60033230,65. 20% -12006646,13 E(NPV) = 66927335,39 Źródło: Opracowanie własne na podstawie :Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (Paradox of Operating Cycle) (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245. ENVP >0, czyli doszło do sytuacji w której wartość bieżąca korzyści jest większa niż wartość bieżąca kosztów. Dodatnia wartość tego wskaźnika świadczy o spodziewanych korzyściach z realizacji. 11 12 13 14 Bilans. 15
Podsumowanie. Zgodnie z przeznaczeniem analizy scenariuszy skonstruowałam prognozy wartości zmiennych decydujących o NPV projektu z uwzględnieniem różnych scenariuszy rozwoju sytuacji w przyszłości. Zgodnie z literaturą przedmiotu : pesymistyczny, optymistyczny i najbardziej prawdopodobny. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzam iż najkorzystniej byłoby zrealizować projekt optymistyczny, gdyż w tym wypadku wartość NPV jest zdecydowanie najwyższa.
Bibliografia: 1. http://www.rynek.bizzone.pl/stopy_procentowe _Rentownosc_bonow_skarbowych_i_obligacji. 2. Analiza wskaźnikowa dla branż-mapa wskaźników finansowych. 32.99 Produkcja pozostałych wyrobów, gdzie indziej niesklasyfikowana. Econ Trends- Sector Analyses. ( Pobrane z EMIS). 3. EMIS. 4. http://pages.stern.nyu.edu/~adamodar/new_home_page/datafile/betas.html. 5. Bielecki J., Pawłowicz L., Zarządzanie wartością spółki kapitałowej. Podręcznik akademicki. Wyd. CeDeWu Sp. z o.o., Warszawa 2012. 6. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Płynność Finansowa w Małych i Średnich Przedsiębiorstwach, PWN, 2013. 7. W. Pluta, Zarządzanie wartością w małych i średnich przedsiębiorstwach, Polskie Wydawnictwa Ekonomiczne, Warszawa 2009 8. Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (Paradox of Operating Cycle) (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245. 9. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 10. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041. 11. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269. 12. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19. 13. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics- Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. 14. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 15. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 16. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. 17. Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. 18. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. 19.. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. 20. Dudycz Tadeusz, Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
21. Grzegorz (2010) Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment. Romanian Journal of Economic Forecasting vol. 13 iss 1 pp 198-214 22. Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 6 23. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429. 24. Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 25. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, 352-358 26. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, 319-339 27. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161. 28. Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. 29. Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 30. Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 31. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp. 108-114. 32. Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306 33. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 34. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Płynność Finansowa w Malych i Średnich Przedsiębiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715
35. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 36. Marcin Kalinowski, Zarządzanie ryzykiem walutowym w przedsiębiorstwie, CEDEWU.PL Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2007, str. 13, 111. 37. Jan Mazurek, Ryzyko walutowe, http://globaleconomy.pl/content/view/2283/6 38. Elżbieta Urbanowska-Sojkin, Ryzyko w wyborach strategicznych w przedsiębiorstwach, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2013. 39. Agnieszka Huterska, Kredytowe instrumenty pochodne w zarządzaniu ryzykiem kredytowym - Warszawa : CeDeWu, 2010 40. Praca zbiorowa pod redakcją naukową G.Łukasik Strategie finansowe przedsiębiorstw w sytuacjach ryzykownych; Katowice 2004; s. 97. 41. E.Brigham, J.Houston Podstawy zarządzania finansami, tom 2; PWE, Warszawa 2005; s. 142. 42. http://www.rachunkowosc.com.pl/web/wskazniki_sektorowe. 43. Monkiewicz J., Gąsiarkiewicz L., Zarządzanie ryzykiem działalności organizacji. Wyd. C.H. Beck., Warszawa 2010. 44. B. Nita, Metody wyceny i kształtowania wartości przedsiębiorstwa, PWE Warszawa 2007. 45. Jakubczyc J., Metody oceny projektu gospodarczego. Podręcznik Akademicki. Wyd. PWN S.A., Warszawa 2008.