Przewodnik metodyczny Analiza finansowa Dr Maria Gorczyńska I. Ogólne informacje o przedmiocie Cel: zaprezentowanie Słuchaczom ogólnej wiedzy na temat oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa przy pomocy metod analizy finansowej ze szczególnym uwzględnieniem metody wskaźnikowej i badania przyczyn zaistniałych zmian w wartościach wskaźników. Ramowy program: 1) Analiza finansowa istota i cel analiza finansowa jako część analizy ekonomicznej
2 a. Klasyfikacje analizy finansowej róŝnych według kryteriów, b. Techniki i metody analizy finansowej, c. Metody prezentacji wyników 2) Źródła danych dla przeprowadzenia analizy finansowej a. Bilans z notami uzupełniającymi, b. Rachunek zysków i strat c. Rachunek przepływów pienięŝnych. 3) Wstępna analiza podstawowych sprawozdań finansowych a. Analiza w układzie pionowym, poziomym i pionowo-poziomym bilansu przedsiębiorstwa b. Analiza przychodów, kosztów i zysku zawartych w rachunku zysków i strat c. Analiza działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej za pomocą wstępnej analizy przepływów pienięŝnych 4) Analiza wykorzystywania majątku przedsiębiorstwa w aspekcie poprawy efektywności działalności przedsiębiorstwa
3 a. Produktywność majątku ogółem b. Produktywność rzeczowych i niematerialnych składników majątku firmy c. Analiza obrotowości składników majątku przedsiębiorstwa. 5) Analiza płynności finansowej przedsiębiorstwa a. Pojęcie i znaczenie pozycji kapitału obrotowego w firmie b. Pojęcie płynności finansowej przedsiębiorstwa c. Statyczna i Dynamiczna ocena płynności finansowej firmy 6) Ocena zadłuŝenia podmiotu gospodarczego a. Znaczenie samofinansowania w działalności przedsiębiorstwa b. Analiza zdolności kredytowej podmiotu gospodarczego c. Ocena obsługi zadłuŝenia podmiotu gospodarczego 7) Analiza rentowności działalności przedsiębiorstwa a. Klasyfikacja wskaźników rentowności
4 b. Analiza rentowności czynników produkcji c. Analiza rentowności wykorzystywania kapitałów podmiotu gospodarczego 8) Zastosowanie przyczynowej analizy rentowności do oceny kondycji finansowej podmiotu gospodarczego a. Związki przyczynowo skutkowe w analizie rentowności b. Analiza wpływu poszczególnych czynników na zmiany poziomu rentowności sprzedaŝy c. Ocena czynników oddziaływujących na zmiany poziomu rentowności kapitału własnego 9) Analiza wskaźników rynku kapitałowego 10) Zastosowanie analizy finansowej do badania symptomów zagroŝenia upadłości przedsiębiorstwa Literatura: T. Waśniewski, W. Skoczyłaś: Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 2002 M. Sierpińska, T. Jachna: Ocena przedsiębiorstw według standardów światowych, PWN, Warszawa 1998
5 M. Sierpińska, D. Wędzki: Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa 1997 Z. Leszczyński, A. Skowronek Mielczanek: Analiza ekonomiczno-finansowa spółki, PWE, Warszawa 2004 G. Gołębiowski, A. A. Tłaczała: Analiza ekonomiczno- finansowa w ujęciu praktycznym, Difin, Warszawa 2005 T. Siudek: Analiza finansowa podmiotów gospodarczych, SGGW, Warszawa 2004 Praca zb. pod red. B. Micherdy: Sprawozdania finansowe i ich analiza, Stow. Gł. Księg. W Polsce Zarząd Główny, Warszawa 2005 H. Buk: Sprawozdawczość finansowa i analiza finansowa przedsiębiorstwa, AE, Katowice 2005 M. R. Tyran: Wskaźniki finansowe, Dom Wyd ABC, Kraków 2001 II. Problematyka zajęć dydaktycznych Słowa klucze Analiza finansowa całokształt zagadnień związanych z oceną działalności przedsiębiorstwa dokonujących oceny sytuacji majątkowej oraz finansowej analizuje wzrost oraz pozycję finansową przedsiębiorstwa wynik finansowy i związaną z tym ocenę efektywności gospodarowania,rentowność oraz koszty i przychody ze sprzedaŝ.
6 Analiza wewnętrzną - jest dokonywana dla potrzeb kierownictwa firmy,pozwala ona prawidłowo zarządzać na bieŝąco jak i jest konieczna przy podejmowaniu decyzji strategicznych. Analiza zewnętrzną analiza dokonywana przez otoczenie przedsiębiorstwa, czyli obecni i przyszli kontrahenci, inwestorzy, pracownicy Analiza retrospektywna Analiza bieŝąca Analiza prospektywna Analiza porównawcza: o Wewnętrzna - porównanie z danymi postulowanymi, - porównanie w czasie ; o Zewnętrzna - porównanie z danymi zakładu z branŝy, - porównanie z danymi średnio branŝowymi, - porównanie ze wskaźnikami róŝnych branŝ Techniki analizy finansowej : o technika indukcji o technika dedukcji o technika redukcji. Metody stochastyczne Metody deterministyczne o metoda kolejnych podstawień, o metoda logarytmowania, o metoda wskaźnikowa,
7 Sprawozdania załącznik 1,2,3 finansowe Bilans jest to sprawozdanie obejmujące zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na określony moment bilansowy Rachunek zysków i strat jest to sprawozdanie finansowe obejmujące przychody ze sprzedaŝy, zyski nadzwyczajne, koszty i straty nadzwyczajne Rachunek przepływów pienięŝnych jest to sprawozdanie obejmujące przepływy pienięŝne dotyczące działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej Wstępna analiza sprawozdań finansowych Analiza pionowa bilansu analiza obejmujące podstawowe wskaźniki majątku i struktury wskaźnik struktury majątku Sm = aktywa trwałe / aktywa obrotowe wskaźnik struktury kapitał Sk = kapitał własny / kapitał obcy Analiza pozioma bilansu analiza obejmuje wskaźniki zastosowania kapitału własnego i kapitału obcego Wskaźnik zastosowania kapitału własnego Wkwł = kapitał własny / aktywa trwałe Wskaźnik zastosowania kapitału obcego
8 Wkobc = kapitał obcy / aktywa obrotowe Złota reguła finansowa kapitały własne w całości pokrywają aktywa trwałe Złota reguła bilansowa kapitały stałe w całości pokrywają aktywa trwałe Wskaźnik syntetyczny sytuacji majątkowo finansowej przedsiębiorstwa Wssmf = Sk / Sm Wssmf = Wkuł / Wkobc Działalność operacyjna - podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności nie zaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej Działalność finansowa - to pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowania oraz wszystkie z nimi związane pienięŝne koszty i korzyści Działalność inwestycyjna - związana jest z nabywaniem lub zbywaniem składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów
9 finansowych oraz związanymi z nimi wszystkimi pienięŝnymi kosztami i korzyściami WSTĘPNA OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ Wyodrębniając trzy rodzaje strumieni pienięŝnych, wg rodzajów działalności, oraz uwzględniając dwojaki charakter tych przepływów (dodatni, ujemny) moŝna wyróŝnić 8 przypadków sytuacji, w której znaleźć się moŝe dany podmiot gospodarczy. Przepływy Kolejne przypadki pienięŝne netto z działalności 1 2 3 4 5 6 7 8 Operacyjnej + + + + - - - - Inwestycyjnej + - + - + - + - Finansowej + - - + + + - - - przepływy netto oznaczają róŝnicę pomiędzy wpływami i wydatkami w ramach określonego rodzaju działalności - + oznacza: wpływy > wydatków = dodatnia wartość przepływów netto z działalności - - oznacza: wpływy < wydatków = ujemna wartość przepływów pienięŝnych netto (niedobór) Produktywność majątku Wskaźnik produktywności aktywów ogółem
10 =przychody ogółem / przeciętny stan aktywów ogółem Wskaźnik produktywności rzeczowych i niematerialnych składników aktywów trwałych =przychody ze sprzedaŝy /przeciętny stan rzeczowych i niematerialnych składników aktywów trwałych Wskaźnik obrotowości zapasów =przychody ze sprzedaŝy / przeciętny stan zapasów [w dniach przeciętny stan zapasów x 365 / przychody ze sprzedaŝy ] WskaŜnik obrotowości naleŝności =przychody ze sprzedaŝy brutto / przeciętny stan naleŝności [w dniach przeciętny stan naleŝności x 365 / przychody ze sprzedaŝy brutto ] Kapitał obrotowy Zarządzanie kapitałem pracującym ZARZĄDZANIE AKTYWAMI BIEśĄCYMI powinno zmierzać optymalizacji wielkości struktury majątku obrotowego przy załoŝeniu minimalizacji kosztów utrzymywania ich,
11 powinno dąŝyć do takiej struktury finansowania ich aby ponosić jak najmniejsze koszty ich finansowania, KAPITAŁ PRACUJĄCY = MAJĄTEK OBROTOWY - ZOBOWIĄZANIA BIEśĄCE KAPIAŁ PRACUJĄCY DODATNI majątek obrotowy jest finansowany z kapitałów stałych i zobowiązań bieŝących KAPITAŁ PRACUJĄCY ZEROWY majątek obrotowy jest finansowany ze zobowiązań bieŝących KAPITAŁ PRACUJĄCY UJEMNY majątek trwały po części jest finansowany ze zobowiązań bieŝących Płynność finansowa STATYCZNA Wskaźnik ogólnej płynności =aktywa obrotowe / zobowiązania bieŝące /1.2;2.45/ Wskaźnik bieŝącej płynności = aktywa obrotowezapasy / zobowiązania bieŝące /1/ Wskaźnik wypłacalności środkami pienięŝnymi = śr.pienięŝne / zobowiązania bieŝące
/20%/ 12 DYNAMICZNA Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówkowej. Przepływy pienięŝne netto z działalności operacyjnej Spłata zobowiązań + wypłata dywidend + inwestycje w wartościach niematerialnych i prawnych oraz rzeczowym majątku trwałym Wskaźnik spłacalności ogółu zobowiązań Spłata zobowiązań ogółem Środki pienięŝne z działalności operacyjnej Wskaźnik pokrycia odsetek Odsetki Przepływy pienięŝne netto z działalności operacyjnej Wskaźnik wypłaty dywidend
13 Dywidendy Przepływy pienięŝne netto z działalności operacyjnej Wskaźnik sfinansowania inwestycji Wydatki na inwestycje Przepływy pienięŝne netto z działalności operacyjnej Wskaźniki wydajności gotówkowej Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaŝy Przychody pienięŝne netto z działalności operacyjnej Przychody ze sprzedaŝy produktów, towarów i materiałów + pozostałe przychody operacyjne Wskaźnik wydajności gotówkowej zainwetowanego kapitału Przepływy pienięŝne netto z działalności operacyjnej Przeciętny stan zainwestowanego kapitału
14 Samofinansowanie, wiarygodność kredytowa Wskaźnik ogólnego zadłuŝenia = zobowiązania ogółem /aktywa ogółem Wskaźnik udziału kapitałów własnych w finansowaniu majątku =kapitał własny / aktywa ogółem zadłuŝenie, Wskaźnik relacji zobowiązań do kapitałów własnych= całość zobowiązń / całość kapitałów własnych Wskaźnik relacji zobowiązań długoterminowych do całości zobowiązań =zobowiązania długoterminowe / całości zobowiązań Wskaźnik pokrycia odsetek z uzyskanych efektów finansowych =zysk brutto+odsetki /odsetki Wskaźnik pokrycia zobowiązań nadwyŝką finansową =zysk netto+amortyzacja /średni stan zobowiązań Rentowność czynników produkcji I. Rentowność sprzedaŝy: Rentowność sprzedaŝy =[zysk netto / sprzedaŝ netto] x 100 Rentowność netto
15 =[koszt własny sprzedaŝy / sprzedaŝ netto] x 100 II. Rentowność aktywów =[zysk netto / wartość aktywów ogółem] x 100 /ROA/ Rentowność kapitału Rentowność kapitałów własnych =[zysk netto / kapitały własne] x 100 Rentowność kapitałów całkowitych =[zysk netto / kapitał całkowity] x 100 III. Program pracy samodzielnej /ROE/ 1. Zastosowanie przyczynowej analizy rentowności do oceny kondycji finansowej podmiotu gospodarczego a. Związki przyczynowo skutkowe w analizie rentowności b. Analiza wpływu poszczególnych czynników na zmiany poziomu rentowności sprzedaŝy c. Ocena czynników oddziaływujących na zmiany poziomu rentowności kapitału własnego 2. Analiza wskaźników rynku kapitałowego
16 Słowa klucze 3. Zastosowanie analizy finansowej do badania symptomów zagroŝenia upadłości przedsiębiorstwa Wskaźniki rynku kapitałowego EPS = zysk netto ogólna liczba emitowanych akcji x100 cena rynkowa 1 akcji P / E = x100 zysk netto na jedną akcję dywidenda na DY = cena rynkowa jedną akcję x100 jednej akcji dywidenda na jedną akcję DP = x100 zysk netto na jedną akcję
17 Model Du Ponta Modele zagroŝenia upadłości firmy T. Waśniewski, W. Skoczyłaś: Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 2002 M. Sierpińska, T. Jachna: Ocena przedsiębiorstw według standardów światowych, PWN, Warszawa 1998 Z. Leszczyński, A. Skowronek Mielczanek: Analiza ekonomicznofinansowa spółki, PWE, Warszawa 2004 T. Siudek: Analiza finansowa podmiotów gospodarczych, SGGW, Warszawa 2004 IV. Wymagania dotyczące zaliczenia przedmiotu : rozwiązanie testu z zakresu wnioskowania na podstawie przeprowadzonej analizy wskaźnikowej badanego przedsiębiorstwa oraz udzielenie wyczerpującej odpowiedzi na dwa pytania otwarte z 3 postawionych / egzamin pisemny/. Zasada obowiązuje zarówno w pierwszym jak i w drugim terminie Załącznik 1 Załącznik 2
Załącznik 3 18