Pan Krzysztof Żebrowski Dyrektor Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu

Warszawa, 30 listopada 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-VIII.431.4.9.2018.AW Pan Krzysztof Żebrowski Dyrektor Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zespół starszych inspektorów wojewódzkich Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie Małgorzata Tajchman oraz Agnieszka Woźniak-Markowska przeprowadził w terminie 20 23 sierpnia 2018 r. kontrolę doraźną w trybie uproszczonym w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu przy ul. Turkusowej 6, 07-411 Rzekuń. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczowychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ww. ustawie w okresie od 25 stycznia 2018 r. do dnia kontroli. Na podstawie art. 197d ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Dom dla Dzieci w Czarnowcu jest publiczną placówką opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego z miejscami interwencyjnymi. Dom posiada łącznie 14 miejsc: 13 socjalizacyjnych i 1 interwencyjne. Organem prowadzącym jest Powiat Ostrołęcki. Placówka działa na podstawie Decyzji Wojewody Nr 156/2018 z 25 stycznia 2018 r. i jest wpisana do Rejestru placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczoterapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych województwa mazowieckiego pod pozycją 288. Placówka działała na podstawie: Statutu Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu stanowiącego załącznik do uchwały Nr XXXIV/263/2017 Rady Powiatu w Ostrołęce z dnia 19 lipca 2017 r. 1

Regulaminu Organizacyjnego Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu stanowiącego załącznik do uchwały Nr 662/2018 Zarządu Powiatu w Ostrołęce z dnia 29 stycznia 2018 r. (zmieniony schemat organizacyjny placówki stanowi załącznik do uchwały Nr 743/2018 Zarządu Powiatu w Ostrołęce z dnia 26 czerwca 2018 r. Dokumenty organizacyjne zostały opracowane na podstawie obecnie obowiązujących przepisów prawnych, m.in. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Stanowisko dyrektora placówki od początku jej funkcjonowania pełni p. Krzysztof Żebrowski. Podczas jego nieobecności zastępuje go wychowawca na podstawie upoważnienia z 23 lutego br. na czas nieokreślony. Ustalono, że placówka zgodnie z przepisem art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 405) przed zatrudnianiem nowych pracowników sprawdzała czy ich dane są zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Wydruki z powyższego rejestru były dołączone do akt osobowych pracowników. W okresie objętym kontrolą oraz w dniu kontroli w placówce przebywało 11 dzieci, w tym 2 zostało umieszczonych na miejscach interwencyjnych. Koszt utrzymania w placówce, na podstawie średniej wojewódzkiej kwoty średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, wynosi 4 361,47 zł. Placówka nie była dotychczas kontrolowana przez Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie oraz inne instytucje. Ustaleń dokonano na podstawie oględzin placówki, rozmowy z dyrektorem i wychowankami oraz analizy dokumentacji 11 wychowanków oraz ankiet wypełnionych przez pracowników i wychowanków placówki. [akta kontroli str. 6-22] I. Standard świadczonych usług Przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówce opiekuńczo-wychowawczej sprawdzono na podstawie oględzin placówki, rozmowy z dyrektorem, wychowankami oraz analizy dokumentacji, w tym dokumentacji osobowej wychowanków (nr 1-11 z wykazu wychowanków) oraz dotyczącej wypłaty kieszonkowego. Dom dla Dzieci w Czarnowcu spełniał wymagania określone w art. 106 ust. 2 i ust. 2a ustawy. Budynek placówki znajduje się na ogrodzonej działce. Zgodnie z 18 ust. 3 ww. rozporządzenia, placówka zapewniała pokoje mieszkalne nie większe niż 5-osobowe, wyposażone odpowiednio do wieku, łazienki i toalety w ilości umożliwiającej korzystanie z nich w sposób zapewniający intymność, a także miejsce do nauki i przygotowywania posiłków oraz wspólną przestrzeń mieszkalną. [akta kontroli str. 23-25] W dniu kontroli w placówce przebywało 11 wychowanków, w tym 2 rodzeństwa dwu i pięcioosobowe. 2 wychowanków placówki było umieszczonych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych w.., z czego 1 w dniu kontroli przebywał na samowolnym 2

oddaleniu się z ośrodka. Wychowankowie pochodzili z terenu powiatu ostrołęckiego (5), malborskiego (5), miasta Ostrołęki (1). Status prawny wychowanków przedstawiał się następująco: ograniczenie władzy rodzicielskiej obydwojga rodziców (8), ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego rodzica, drugi rodzic nie żyje (1), ograniczenie władzy rodzicielskiej jednego rodzica, pozbawienie władzy rodzicielskiej drugiego rodzica(1), jeden rodzic nie żyje, drugiemu nie przysługuje władza rodzicielska (1). W placówce nie przebywały dzieci z uregulowaną sytuacją prawną. W okresie objętym kontrolą 9 dzieci zostało przyjętych na miejsca socjalizacyjne, na podstawie postanowienia sądu oraz 2 dzieci na miejsca interwencyjne. Wychowankowie umieszczeni interwencyjnie przebywali w placówce ponad 3 miesiące. W placówce znajdowały się dzieci w wieku od 8 do 18 lat, w tym 1 wychowanek poniżej 10 roku życia, który został umieszczony w placówce wraz ze starszym rodzeństwem, co jest zgodne z art. 95 ust. 2 ustawy. Placówka spełnia standard określony w art. 95 ust. 3 ustawy, od początku jej funkcjonowania limit miejsc nie został przekroczony. Zapewniano wychowankom śniadanie (przygotowywane wspólnie z wychowawcą), II śniadanie (zabierane do szkoły), obiad (w szkole), podwieczorek (spożywany po powrocie ze szkoły) oraz kolację. W roku szkolnym wszystkie dzieci miały wykupione obiady w szkole. W początkowym okresie funkcjonowania placówki oraz podczas weekendów posiłki gotowali wychowawcy. Wychowankowie mieli swobodny dostęp do podstawowych produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. Jadłospis układał jeden z wychowawców, dzieci mogły zgłaszać swoje propozycje, które były uwzględniane. Analiza przykładowego jadłospisu wykazała, że był on mało zróżnicowany i zawierał dużą ilość dań i produktów słodkich. Zdaniem inspektorów kontrolujących, z uwagi na spożywanie przez dzieci obiadów w szkole, kolacje powinny być bogatsze w składniki odżywcze. Za zakupy spożywcze odpowiadał jeden z wychowawców, natomiast drobne braki uzupełniał dyrektor lub wychowawca. W okresie objętym kontrolą w placówce nie przebywały dzieci wymagające specjalistycznego żywienia lub diet. [akta kontroli str. 26-33] Wszyscy wychowankowie realizowali obowiązek szkolny na odpowiednim dla siebie poziomie: w szkole podstawowej oraz gimnazjum w., Zespole Szkół w.. oraz gimnazjum i szkole branżowej przy młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Kontakt ze szkołami utrzymywali wychowawcy oraz dyrektor. W nauce dzieciom pomagali wychowawcy. Jak poinformował dyrektor wychowankowie zostali przyjęci do placówki pod koniec roku szkolnego, w związku z czym nie uczestniczyły już w zajęciach dodatkowych prowadzonych w szkołach. W ramach zajęć pozalekcyjnych, sportowo-rekreacyjnych 1 wychowanek uczestniczył w zajęciach w klubie siatkarskim oraz jeden jeździł na basen. Jeden z wychowanków uczestniczył w spotkaniach z psychoterapeutą prowadzonych poza placówką. Wszystkie dzieci miały możliwość m.in. gry w siatkówkę, jazdy na rolkach, rowerze, wycieczkach, organizowano grill, wyjścia na pizzę, lody. Podczas tegorocznych wakacji 9 wychowanków placówki uczestniczyło w wyjazdach nad morze, do Gdyni i Białego Dunajca, natomiast 2 dzieci odmówiło udziału w wyjazdach. [akta kontroli str. 34] 3

Placówka zapewniała podstawową opiekę zdrowotną w przychodni rejonowej w Rzekuniu. W zależności od potrzeb wychowanków korzystano z opieki specjalistów: przychodni zdrowia psychicznego, ortodonty, laryngologa, okulisty, ginekologa. Leki były przechowywane w zamykanej na klucz szafce w pokoju wychowawców, podawane przez wychowawcę pełniącego dyżur. W placówce obowiązywała procedura postępowania w sprawie przechowywania i podawania leków. Dla każdego wychowanka prowadzono kartę podawania leków doraźnych oraz stałych, gdzie wskazywano m.in. imię i nazwisko wychowanka, podstawę podawania leku, nazwę, datę i godzinę jego podania oraz wychowawcę, który podał lek. [akta kontroli str. 35-36] Na zakupy odzieżowe wychowawcy jeździli razem z dziećmi, autobusem lub samochodem służbowym. Wcześniej wychowankowie samodzielnie odwiedzali sklepy, oglądali ubrania, sprawdzali, co jest w promocji. Środki higieny osobistej zapewniała placówka, były kupowane w większych ilościach. Placówka utrzymywała stały kontakt z młodzieżowymi ośrodkami wychowawczymi w zakresie zapotrzebowania wychowanków na artykuły higieniczne, szkolne, odzież. Wyposażenie dla nich było uzgadniane z ośrodkiem lub przekazywane podczas urlopowania dziecku. Zgodnie z zapisami regulaminu kieszonkowe wypłacane jest w kwocie od 25 do 81 zł w zależności od wieku. Kwota bazowa wynosi 25 zł i nie może zostać zmniejszona. W placówce wyznaczony był jeden wychowawca, który wypłacał dzieciom pieniądze, co następnie było przez nich potwierdzane podpisem. Wychowankowie przebywający poza placówką otrzymywali kieszonkowe przekazem pocztowym. Analiza list potwierdzających wypłatę kieszonkowego przedłożona przez dyrektora wykazała, że dzieci otrzymywały pieniądze w wysokości 25 50 zł. Stwierdzono brak podpisów części wychowanków w okresie marzec sierpień, a także brak potwierdzeń przekazanych kwot dla wychowanków przebywających poza placówką. Dyrektor poproszony o wyjaśnienia w zakresie braków w dokumentacji przedstawił pozyskane z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrołęce uzupełnione listy potwierdzające wypłatę kieszonkowego oraz kopię przekazów pocztowych, a także oświadczenia wychowawców o przekazaniu pieniędzy dziecku. W kwestii powyższych rozbieżności dyrektor wyjaśnił również, że ( ) pracownik odpowiedzialny za prowadzenie spraw kieszonkowego wychowanków, przekazała do księgowości PCPR, świadczącej obsługę finansowo-księgową dla Placówki oryginały dokumentacji z tym związanej. ( ).. Następnie dyrektor przekazał wyjaśnienia pracownika, z których wynika, że ( ) dokumenty przeglądane podczas kontroli były dokumentacją roboczą.. Składki i opłaty szkolne pokrywała placówka. [akta kontroli str. 37-47] Dyżury w dni nauki szkolnej oraz podczas weekendów pełnione były jednoosobowo. Analiza grafików wykazała, że w razie potrzeby dodatkowo w godzinach popołudniowych i wieczornych dyżur pełnił jeszcze jeden wychowawca. Zgodnie z obowiązującym w placówce Regulaminem pełnienia dyżurów nocnych w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu, stanowiącym załącznik do Zarządzenia nr 8/2017 r. dyrektora placówki z 5 października 2017 r., wychowawcy odnotowywali obchody nocne wskazane w 12 ust. 2 ww. rozporządzenia w Zeszycie obchodów nocnych, prowadzonym 4

od 23 lutego br. do dnia kontroli. Dokonywano ok. 5 wpisów, wskazywano informacje dotyczące liczby wychowanków, przebiegu obchodu, pobudki, przygotowania do śniadania. [akta kontroli str. 48-53] W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo uchybień II. Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej prowadzonej w placówce W trakcie kontroli inspektorzy dokonali analizy dokumentacji prowadzonej w okresie objętym kontrolą dla 11 wychowanków placówki, zgodnie z załączonym wykazem (nr 1-11 z wykazu wychowanków). W placówce prowadzona była następująca dokumentacja wymagana ww. rozporządzeniem w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej: Ewidencja - zawierała elementy wskazane w 17 ust. 5 ww. rozporządzenia. Nie uwzględniono informacji czy dziecko zostało przyjęte na miejsce interwencyjne czy socjalizacyjne oraz daty przyjęcia i opuszczenia placówki. Powyższe informacje zostały przekazane przez inspektorów podczas czynności kontrolnych. Diagnoza psychofizyczna - przygotowywana przez psychologa i opatrzona jego podpisem, nie zawierała daty sporządzenia, wskazywano natomiast datę przeprowadzenia badania ok. 2 tygodni od przyjęcia dziecka do placówki. Diagnozy zawierały przede wszystkim interpretację testów psychologicznych, informacje o rodzinie oraz zalecenia do pracy. Dokument nie uwzględniał wszystkich elementów i wskazań określonych w 14 ww. rozporządzenia. Diagnozy dla rodzeństwa zawierały taką samą treść. Ponadto zalecenia do dalszej pracy były bardzo ogólne i mało zindywidualizowane, np. dalsze rozmowy o charakterze wspierającym, kształtowanie umiejętności współżycia w grupie, tworzenie atmosfery bezpieczeństwa i akceptacji. Dla 2 wychowanków diagnoza nie została opracowana (nr 3 i 4 z wykazu wychowanków). Plan pomocy dziecku - dokument opracowany dla każdego wychowanka, zawierał podstawowe informacje dotyczące dziecka oraz zgodnie z 15 ust. 3 ww. rozporządzenia cel pracy z dzieckiem, a także cele i działania długoterminowe i krótkoterminowe w sferze rozwojowej, zdrowotnej, szkolnej, opiekuńczej, społecznej i rodzinnej. W planie uwzględniono także osoby realizujące zadanie, termin realizacji oraz uwagi i efekty realizacji. Dokument wypełniany przez wychowawcę prowadzącego, opatrzony podpisem dziecka, wychowawcy, psychologa, pracownika socjalnego oraz dyrektora, nie zawierał daty sporządzenia. Stwierdzono, że już po opracowaniu planu dokument został uzupełniony o podpis psychologa, który nie uczestniczył przy jego tworzeniu (nr 2 z wykazu wychowanków). Do czasu kontroli plany nie były modyfikowane, ponieważ nie upłynął jeszcze termin określony w przepisach. Dokument był bardzo rozbudowany, a wskazane cele i działania ogólne. Stwierdzono, że efekty podjętych działań nie były określone, w tym miejscu opisywano aktualną sytuację w danym zakresie. Karta pobytu dziecka - wypełniana przez wychowawcę raz w miesiącu oraz dwa razy w ciągu miesiąca w przypadku dzieci umieszczonych na miejscach interwencyjnych, zgodne z 17 ust. 4 ww. rozporządzenia. Dokument uwzględniał obszary wskazane w 17 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia. Wpisy w karcie powtarzały się w kolejnych miesiącach, były mało zróżnicowane, ogólne. Dla wychowanka umieszczonego na miejscu interwencyjnym wpisy w dwóch kolejnych kartach były takie same (nr 5 z wykazu wychowanków). Przykładowy wpis w obszarze szczególne wydarzenia 5

i potrzeby: brak znaczącego wydarzenia (nr 1, 7, 8,10 z wykazu wychowanków). W przypadku wychowanków przebywających poza placówką, np. w młodzieżowym ośrodku wychowawczym w części obszarów wskazano jedynie informację o pobycie poza placówką (nr 2 i 3 z wykazu wychowanków). Stwierdzono brak podpisu osoby dokonującej wpisu oraz daty dziennej w większości kart. Dla 9 wychowanków psycholog prowadził dokument pn. karta indywidualna, która zawierała podstawowe dane o dziecku, a także podjęte działania wraz z datą i podpisem. Karty były nieuzupełnione lub odnotowano po jednym wpisie, czasami kilku, dotyczącym zapoznania się i nawiązania kontaktu. Na podstawie analizy treści kart stwierdzono, że dokumentu nie można uznać za arkusz badań i obserwacji psychologicznych wskazany w 17 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia. Dla 4 wychowanków sporządzono kartę pomocy psychologicznej, prowadzoną według wzoru: data, podjęte działania. W przykładowej karcie wpisy odnotowano z datą: 5, 6, 7, 13, 14, 15, 19, 22, 26 i 29 marca, 5, 12 i 16 kwietnia 2018 r. (nr 2 z wykazu wychowanków). Przykładowe wpisy: diagnoza i rozmowa, rozmowa o charakterze wspierającym, obserwacja, rozmowa z wychowawcą zmiany. W dokumencie nie uwzględniono opisu przebiegu zajęć, o którym mowa w 17 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia. Ponadto w dokumentacji psychologa znajdował się jeden arkusz z datami (okres od 25 maja do 20 sierpnia 2018 r.) i opisem podjętych czynności. Wpisy dotyczyły m.in. zapoznania się z dokumentacją, konsultacji z wychowawcami, udziału w zespole. W placówce prowadzono także zeszyt obchodów nocnych oraz zeszyt raportów dziennych, w których wychowawcy odnotowywali informacje ze swojego dyżuru dotyczące m.in. zachowania wychowanków, wyjazdów na zakupy, urlopowania dzieci, dawkowania leków, przygotowywania posiłków, ważnych wydarzeń. Ponadto w teczkach wychowanków znajdowały się: postanowienia sądu (o umieszczeniu w placówce, ustanowieniu opiekuna prawnego, dotyczące alimentów) i skierowania do placówki, odpisy aktu urodzenia, zgonu zmarłego rodzica, zgody i oświadczenia opiekunów prawnych (m. in. na publikację wizerunku, na podawanie leków ogólnodostępnych oraz zleconych przez lekarza, na samodzielny przyjazd do domu rodzinnego w czasie urlopowania - w oświadczeniach czasami brak było dat, numeru pesel rodzica lub nie zaznaczono czy zgoda została wyrażona czy nie), karty odzieżowe, środków higienicznych, wyposażenia szkolnego, karty odwiedzin, dokumentacja medyczna i szkolna, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, o potrzebie kształcenia specjalnego, korespondencja z sądem, właściwymi powiatowymi centrami pomocy rodzinie, ośrodkami pomocy społecznej, młodzieżowymi ośrodkami wychowawczymi, protokół zgłoszenia ucieczki na policję, notatki służbowe. [akta kontroli str. 54-78] W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo nieprawidłowości 6

III. Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej Sprawdzono na podstawie analizy dokumentów, w tym dokumentacji osobowej dzieci oraz rozmów z dyrektorem placówki. Ustalono, że.. Z placówką współpracowało 6 rodzin. Współpraca obejmowała m.in. rozwijanie umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny, dążenie do reintegracji rodziny, informowanie na temat sytuacji rodziny oraz potrzeb, pomoc opiekunom usamodzielnienia przy usamodzielnianiu. Zgodnie z obowiązującym regulaminem odwiedzin i zwalniania wychowanków odwiedziny odbywają się w wyznaczonych godzinach w soboty i niedziele oraz w innych terminach ustalanych indywidualnie za zgodą dyrektora placówki. Odwiedziny odbywały się w przeznaczonym do tego miejscu. W placówce prowadzono kartę odwiedzin dzieci, gdzie wskazywano dane osoby odwiedzającej, datę, godzinę i miejsce odwiedzin, a także zasady obowiązujące odwiedzającego. Dokument był wypełniany każdorazowo podczas odwiedzin. Wychowankowie byli urlopowani do osób bliskich na podstawie zgody sądu. Placówka pozostawała w stałym kontakcie z właściwymi ośrodkami pomocy społecznej, pozyskiwano informacje o sytuacji rodzinnej wychowanka oraz aktualizowano je na bieżąco. Przed urlopowaniem placówka zwracała się do właściwego ośrodka o sprawdzenie i ocenę warunków, a także o objęcie rodziny opieką w tym czasie. Osoba, do której wychowanek był urlopowany występowała na piśmie do dyrektora placówki o urlopowanie oraz oświadczała, że ponosi odpowiedzialność za dziecko w czasie urlopowania. Pracę prowadzoną z rodziną wychowanków i jej rezultaty dokumentowano m.in. poprzez notatki służbowe dotyczące wizyt u rodziców, informacje uzyskane od asystenta rodziny, w tym kopie planów pracy z rodziną, wykaz obecności rodzica na zajęciach terapeutycznych, odnotowywanie informacji o rodzinie pozyskanych od kuratora, korespondencję z ośrodkami pomocy społecznej. W okresie objętym kontrolą oraz w dniu kontroli 2 rodziny wychowanków placówki posiadały asystenta rodziny. Placówka na bieżąco współpracowała z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej oraz asystentami. W kontrolowanym okresie nie było zasadności występowania do sądu z wnioskiem o wydanie zarządzeń względem dziecka, o którym mowa w art. 100 ust. 4a ustawy. W przypadku przekroczenia pobytu wychowanków umieszczonych na miejscach interwencyjnych 3 miesięcy, placówka występowała do sądu w sprawie ich dalszego pobytu. [akta kontroli str. 79-82] W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie IV. Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji osobowej dzieci (nr 1 11 z wykazu wychowanków) oraz rozmowy z dyrektorem. Dzieci zostały umieszczone w placówce z uwagi na.. Sytuacja prawna żadnego z wychowanków placówki nie była uregulowana w sposób umożliwiający adopcję. Nikt nie został zgłoszony do ośrodka adopcyjnego i nie było potrzeby opracowywania opinii określonych w art. 139 a ustawy. 7

W okresie objętym kontrolą odbył się jeden zespół do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka dla każdego wychowanka. Od przyjęcia dzieci do placówki nie upłynął termin określony w art. 138 ust. 1 ustawy. Dla 4 wychowanków zespół odbył się w ciągu miesiąca od przyjęcia do placówki, dla 5 wychowanków w okresie 7 tygodni, natomiast dla 2 dzieci zespół zebrał się po 5 miesiącach od umieszczenia w placówce. Dyrektor wyjaśnił, że byli to wychowankowie przeniesieni z innej placówki, dla których zespół odbył się pod koniec ich pobytu w poprzedniej placówce. Skład zespołów był zgodny z art. 137 ustawy. W dokumentacji znajdowały się potwierdzenia zaproszeń wysyłanych do uczestników zespołu. Oceny dziecka dokonywano stosownie do treści art. 136 ustawy. Ustalenia zespołu zapisywano w postaci protokołu. Formułowano pisemne wnioski dotyczące zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce, które zgodnie z art. 138 ust. 2 ustawy wysyłano do właściwego sądu. Ustalono, że z dziećmi przeprowadzane były rozmowy wynikające z realizacji przepisu art. 4a ustawy, przy czym nie było to odnotowywane. [akta kontroli str. 83-84] W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo uchybień V. Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia wychowanków Sprawdzono na podstawie rozmowy z dyrektorem oraz analizy dokumentacji, w tym dokumentacji 1 usamodzielnianego wychowanka (nr 2 z wykazu wychowanków). Ustalono, że w codziennej pracy wychowawczej placówka podejmowała działania mające na celu zwiększenie samodzielności i zaradności życiowej wychowanków. Do obowiązków dzieci należało sprzątanie swoich pokoi oraz przestrzeni wspólnych, dyżury przy przygotowywaniu obiadów, kolacji. W kontrolowanym okresie żaden z wychowanków placówki nie pozostawał w procesie usamodzielnienia, nie opuścił placówki. Jeden z wychowanków nie miał wyznaczonego opiekuna usamodzielnienia pomimo upływu terminu określonego w art. 145 ust. 2 ustawy. Dziecko zostało przyjęte do placówki już po przekroczeniu wskazanego terminu. Podczas czteromiesięcznego pobytu nie podjęto działań w kierunku wyznaczenia opiekuna usamodzielnienia. Jak wyjaśnił dyrektor zostaną podjęte działania w celu określenia nowego opiekuna.... (nr 7 z wykazu wychowanków). Dla jednego z wychowanków został wyznaczony opiekun usamodzielnienia tydzień po ustawowym terminie. Powyższe wynikało z przyjęcia dziecka do placówki już po upływie tego terminu (nr 2 z wykazu wychowanków). Opiekun usamodzielnienia wskazany przez wychowanka został zaakceptowany przez dyrektora właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie. W okresie objętym kontrolą nie upłynął termin opracowania indywidualnego programu usamodzielnienia, o którym mowa w art. 145 ust. 4 ustawy. [akta kontroli str. 85-88] W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo nieprawidłowości VI. Stan zatrudnienia, struktura i kwalifikacje pracowników zatrudnionych w placówce Stan i strukturę zatrudnienia pracowników sprawdzono na podstawie analizy teczek osobowych pracowników placówki oraz rozmowy z dyrektorem. W regulaminie organizacyjnym wskazano stanowisko wychowawcy koordynatora, którego faktycznie placówka nie zatrudnia. 8

W dniu kontroli zatrudnionych było 8 osób: dyrektor, 6 młodszych wychowawców, oraz 1 osoba na stanowisku pomoc administracyjna aspirant pracy socjalnej (od lipca br., do 30 czerwca br. pracownik ten był zatrudniony jako młodszy wychowawca). W okresie marzec kwiecień br. placówka zatrudniała na ½ etatu psychologa. Podczas kontroli ustalono, że od września br. placówka będzie objęta opieką psychologiczno-pedagogiczną przez Poradnię Psychologiczno- Pedagogiczną w Myszyńcu w wymiarze ½ etatu psychologa oraz ½ etatu pedagoga. Analiza akt osobowych pracowników wykazała, że posiadali oni kwalifikacje zgodne z art. 97 ust. 3 oraz art. 98 ust. 1 i 3 ustawy. W związku z przekazaniem akt osobowych pracownika zatrudnionego na stanowisku psychologa do archiwum dyrektor złożył pisemne oświadczenie, że pracownik ten posiadał wykształcenie niezbędne do pracy na powyższym stanowisku. W okresie objętym kontrolą placówka nie korzystała z pomocy wolontariuszy. [akta kontroli str. 89-101] W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie VII. Przestrzeganie i wykonywanie praw dziecka Zaspokajanie potrzeb dziecka i respektowanie jego praw w placówce sprawdzono na podstawie oględzin budynku placówki, analizy dokumentów organizacyjnych, dokumentacji osobowej dzieci, ankiet wypełnionych przez 4 pracowników i 5 wychowanków oraz rozmowy z dyrektorem i wychowankami. Prawa i obowiązki wychowanków zostały określone w rozdziale VII regulaminu organizacyjnego placówki. Wśród praw wskazano zadania i obowiązki jednostki, m.in. otrzymywanie kwoty pieniężnej do własnego dysponowania, wybór opiekuna usamodzielnienia, natomiast wśród obowiązków wychowanków zasady obowiązujące w placówce, np. nie używanie wyrobów tytoniowych, alkoholowych. W placówce obowiązuje: Regulamin przyznawania kieszonkowego wychowankom w Placówce Opiekuńczo- Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu stanowiący załącznik do Zarządzenia nr 9/2017 r. dyrektora placówki z 9 października 2017 r. W regulaminie kieszonkowego znajdują się zapisy niezgodne z obowiązującymi przepisami, m.in. o uzależnieniu wysokości kieszonkowego od celu i sposobu jego wydatkowania oraz konieczności rozliczania się z wydanych pieniędzy przed wychowawcą kierującym procesem wychowawczym. Ustawodawca określił, że wychowanek otrzymuje kwotę do własnego dysponowania. Regulamin odwiedzin i zwalniania wychowanków w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej Dom dla Dzieci w Czarnowcu stanowiący załącznik do Zarządzenia nr 10/2017 r. dyrektora placówki z 18 października 2017 r. Procedury Postępowania Interwencyjnego w Sytuacjach Kryzysowych stanowiące załącznik do Zarządzenia nr 5/2018 r. dyrektora placówki z 23 marca 2018 r. W placówce opracowano liczne procedury postępowania interwencyjnego dotyczące różnych sytuacji m.in. ucieczek wychowanka, nagłego zachorowania, dowiezienia wychowanka pod wpływem alkoholu i środków odurzających, ujawnienia na terenie placówki wychowanka będącego pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, podejrzenia wychowawcy, że wychowanek posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, agresywnego zachowania, aktów wandalizmu na terenie placówki, bójki między wychowankami na terenie placówki, używania przez wychowanków wulgaryzmów, kradzieży, zastraszania, 9

wymuszania i wywierania presji na terenie placówki, agresji fizycznej wobec wychowawcy, wypadku wychowanka, choroby zakaźnej, zabójstwa / samobójstwa, próby samobójczej / samookaleczenia, żałoby, konieczności zawiadamiania o śmierci, epizodu psychotycznego. Wśród procedur dotyczących zjawiska agresji nie uwzględniono sytuacji agresji pracownika placówki wobec wychowanka. Duża liczba obowiązujących procedur oraz opracowanie kilku do jednego obszaru może utrudniać wybór właściwej w przypadku zdarzenia kryzysowego. W powyższych dokumentach odwoływano się do kar zapisanych w regulaminach, natomiast w regulaminie organizacyjnym nie stwierdzono informacji o konsekwencjach wyciąganych wobec wychowanków. Podczas czynności kontrolnych dyrektor poinformował, że w placówce obowiązują nagrody oraz konsekwencje, które dotyczą kieszonkowego, samodzielnych wyjść poza placówkę, korzystania z komputera, roweru. Wychowankowie codziennie mogli korzystać z komputera po pół godziny dziennie, który był dla nich przeznaczony. Ustalono, że opiekunowie prawni podpisywali oświadczenia o zgodzie na publikację wizerunku wychowanków. Na tablicy w salonie wywieszono numery telefonów alarmowych, Rzecznika Praw Dziecka, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrołęce oraz dyrektora placówki. W trakcie czynności kontrolnych inspektorzy przeprowadzili rozmowę z 8 wychowankami, którzy wyrazili na to zgodę. Podczas rozmowy ustalono, że w placówce nie można się spóźniać. Od września br. dzieci oddają telefony komórkowe na noc. W lekcjach pomagają im wychowawcy, a także dzieci pomagają sobie nawzajem. Zdanie dzieci jest uwzględniane przy przygotowywaniu jadłospisów. Przed wakacjami dzieci spożywały posiłki w szkołach oraz w placówce, gdzie obiady były jedno lub dwudaniowe. Wychowankowie mogli jeść między posiłkami oraz, w zależności od wychowawcy, również po kolacji. Do obowiązków wychowanków należało pomaganie przy przygotowywaniu obiadów (czasami wychowankowie gotowali obiady). Ustalony był grafik dyżurów przy obiedzie, kolacji. W soboty odbywało się generalne sprzątanie. Konsekwencje przyznawane były m.in. za pyskowanie, palenie. Mógł to być np. zakaz wyjścia z placówki, zakaz spotykania się z chłopakiem, ograniczenie korzystania z komputera (długość konsekwencji zależała od wychowawcy). Kontakty z rodzicami i osobami bliskimi nie podlegały ograniczeniom. Nagrody, jakie można było otrzymać to np. słodycze, wyjście na basen. Wychowankowie w czasie wolnym, po odrobieniu lekcji, mogli wychodzić poza placówkę, jeździć do Ostrołęki, do znajomych, grać na komputerze. Zdarzały się wyjścia na basen. Rówieśnicy mogli odwiedzać wychowanków w placówce, przebywali wtedy w pomieszczeniach wspólnych. Kieszonkowe dzieci otrzymywały co miesiąc, w wysokości od 25 do 50 zł, co było uzależnione od wieku i zachowania. Kieszonkowe w całości wypłacał jeden wychowawca. Młodsi wychowankowie przechowywali u niego pieniądze. Przeznaczenie kieszonkowego nie podlegało sprawdzaniu przez kadrę placówki, jak to określono w regulaminie. Nie zdarzyła się sytuacja, aby wychowawcy niewłaściwie zachowywali się względem dzieci, gdyby jednak takie zdarzenie miało miejsce, wychowankowie zgłosiłyby to do dyrektora, na policję. Dzieci mogły zgłaszać wychowawcom, jeśli coś im się nie podobało. Jeśli była taka potrzeba odbywało się wspólne spotkanie. Dzieci uczestniczyły w mszach, jeśli większość tak zadecydowała to nie szli, ale zależało to również od wychowawcy. Pracownicy pukali do drzwi wchodząc do pokoi dzieci, zaglądali do ich szaf i szuflad wyłącznie w ich obecności. 10

Dzieci przekazały, że psycholog przyjeżdżał do placówki, raz na dwa tygodnie, ale raczej z nimi nie rozmawiał. W trakcie czynności kontrolnych 5 wychowanków wypełniło ankietę dotyczącą realizacji praw dziecka w placówce. Na podstawie ankiety uzyskano następujące informacje: W placówce można otrzymać nagrody, np. za dobre zachowanie, które przyznają wychowawcy oraz dyrektor. Jedna z osób udzieliła odpowiedzi negatywnej. Za nieprzestrzeganie zasad, złe zachowanie można otrzymać konsekwencje ustalane przez wychowawców oraz dyrektora, np. ograniczenie korzystania z TV, komputera, samodzielnych wyjść poza placówkę. Jeśli wychowankowie nie zgadzają się z przyznaną konsekwencją mogą się od niej odwołać do dyrektora lub wychowawcy. Wychowankowie wskazali, że posiadają miejsce, w którym bezpiecznie przechowują prywatne rzeczy. Wychowawcy zaglądają do szaf, szuflad dzieci w ich obecności, podczas sprzątania, pukają do drzwi wchodząc do pokoju. Dzieci same wybierają ubrania, są informowane o badaniach lekarskich, psychologicznych oraz decyzjach, które ich dotyczą. Jeden z wychowanków wskazał, że nie jest wcześniej informowany o decyzjach, które zostały podjęte w jego sprawie. Dzieci, jeśli są głodne, mogą przyrządzić sobie coś do jedzenia w kuchni. Mogą spotykać się z rówieśnikami w placówce oraz poza jej terenem, przy czym potrzebna jest zgoda wychowawcy. Rodzice i osoby bliskie dla wychowanków mogą ich odwiedzać. 2 dzieci wskazało, że zdarzyła się sytuacja kiedy wychowankowie nie pojechali do rodziców lub osób bliskich za karę. W placówce zdarzają się bójki między wychowankami, co jest zgłaszane pracownikom oraz wyciągane są konsekwencje. Zdarzały się także kłótnie z wychowawcami, które pomagali rozwiązać inni wychowawcy oraz dyrektor, były one związane z ograniczeniem wyjść. Kieszonkowe jest wypłacane co miesiąc w wysokości 20 50 zł. Dzieci potwierdziły dostęp do telefonów i adresów instytucji, do których można zwrócić się w przypadku nieprzestrzegania praw dziecka oraz możliwość odbywania praktyk religijnych zgodnie z wyznaniem. Jeden z wychowanków wskazał, że nie może odmówić udziału w praktykach religijnych. Podczas kontroli 9 pracowników placówki wypełniło ankietę dotyczącą realizacji praw dzieci. Jeden z wychowawców wskazał, że konsekwencje to m.in. brak zgody na wyjście z placówki lub urlopowanie (decyzje podejmuje wychowawca w porozumieniu z resztą pracowników). W ramach nagród 3 wychowawców wskazało zgodę na urlopowanie do domu rodzinnego. [akta kontroli str. 102-149] W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo nieprawidłowości Za stwierdzone nieprawidłowości odpowiedzialność ponosi Pan jako dyrektor placówki, ich przyczyną był niewystarczający nadzór nad organizacją pracy wychowawczej. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli i wobec stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości kieruję do Pana Dyrektora następujące zalecenia pokontrolne: 1. Prowadzić w sposób przejrzysty i systematyczny dokumentację potwierdzającą odbiór kwoty pieniężnej do własnego dysponowania określonej w 18 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej 11

pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 192, poz. 1720). Wyeliminować sytuacje podwójnego dokumentowania w powyższym zakresie. 2. Dla każdego wychowanka sporządzać diagnozę psychofizyczną zgodnie z wytycznymi określonymi w 14 ww. rozporządzenia. W diagnozach zamieszczać bardziej szczegółowe i zindywidualizowane treści. 3. W planie pomocy dziecku, o którym mowa w 15 ww. rozporządzenia wskazywać bardziej szczegółowe cele i działania. Dokument opatrywać datą sporządzenia oraz podpisami osób, które faktycznie uczestniczyły przy jego opracowaniu. 4. Dokonywać szczegółowych wpisów w karcie pobytu określonej 17 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia, nie powielać informacji w kolejnych miesiącach. Karty opatrywać datą dzienną oraz podpisem osoby uzupełniającej informację. 5. Dla każdego wychowanka placówki prowadzić arkusz badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych wskazany w 17 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia. 6. W karcie udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa, pedagoga lub osobę prowadzącą terapię uwzględniać opis przebiegu zajęć, o którym mowa w 17 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia. 7. Przestrzegać terminu wyznaczania opiekuna usamodzielnienia określonego w art. 145 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998, z późn. zm.). 8. Nie ograniczać wychowankom prawa do kontaktu z rodzicami, wskazanego w art. 4 ww. ustawy, poprzez stosowanie konsekwencji w postaci zakazu urlopowania. Uwagi i wnioski: 1. Obowiązujące w placówce procedury dostosować do sytuacji codziennych oraz obowiązujących w placówce dokumentów organizacyjnych. Usunąć z regulaminu organizacyjnego z części dotyczącej praw i obowiązków wychowanków zadania i obowiązki placówki oraz obowiązujące zasady. 2. Dla nowoprzyjętych wychowanków zwoływać zespół do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. 3. Rozszerzyć możliwość udziału wychowanków w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjnosportowych, zgodnie z 18 ust. 1 pkt 12 ww. rozporządzenia. 4. W ewidencji dzieci uwzględniać informacje czy dziecko zostało przyjęte na miejsce interwencyjne czy socjalizacyjne oraz daty przyjęcia i opuszczenia placówki. 5. Dokonać analizy i oceny jadłospisu oraz rozważyć możliwość jego większego zróżnicowania, w tym wprowadzenia ciepłych kolacji oraz ograniczenia dań i produktów słodkich. 6. Rzetelnie prowadzić dokumentację dotyczącą oświadczeń opiekunów prawnych, w tym uzupełniać informacje wskazane na drukach. Pouczenie Zgodnie z art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697, z późn. zm.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do Wojewody Mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych 12

w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń oraz w przypadku nie zgłoszenia zastrzeżeń do zaleceń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego powiadomić wojewodę o sposobie realizacji uwag, wniosków i zaleceń. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń odpowiadając na zalecenia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. Jednocześnie przypominam, że w przypadku osób, które nie realizują zaleceń pokontrolnych mają zastosowanie przepisy art. 198 ww. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Agnieszka Woźniak-Markowska STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Małgorzata Tajchman z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Anna Olszewska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej 13