Nazwa przedmiotu Społeczeństwo Polskie XX wieku Wykładowca dr Jarosław Chodak Typ przedmiotu(w,ćw, W + CA kw, sem.) Rok studiów I rok studiów I stopnia stacjonarnych i niestacjonarnych Semestr letni Liczba godzin w 30 + ćw 15 / 20+10 Liczba punktów ECTS Treści programowe Wykład 1. Struktura społeczeństwa polskiego dwudziestolecia międzywojennego 2. Społeczeństwo polskie pod okupacja niemiecką i sowiecką, 3. Społeczne konsekwencje II wojny światowej, 4. Kształtowanie (się) nowego społeczeństwa w latach 1944 1956 5. Chłopi i wieś w strukturze społeczeństwa polskiego 6. Polityka rolna PRL: reforma rolna, kurs na kolektywizację, kółka rolnicze 7. Nacjonalizacja przemysłu i bitwa o handel 8. Kryzysy społeczno - polityczne w PRL. Znacznie dla przeobrażeń społecznych 9. Od buntu do małej stabilizacji. Strategie przystosowawcze do nowego systemu 10. Życie codzienne w PRL. Obraz propagandowy a rzeczywistość 11. Nowomowa. Język opisu rzeczywistości w PRL 12. Rewolucja czy ewolucja systemu? Znaczenie przemian politycznych i społeczno-gospodarczych od 1989 r. Ćwiczenia 1. Geneza inteligencji polskiej. Przemiany, funkcje, miejsce w strukturze społecznej 2. Rola elit w społeczeństwie polskim dwudziestolecia międzywojennego 3. Społeczne podstawy oporu wobec okupacji sowieckiej w latach 1944-1953. 4. Nie tylko walka zbrojna. Strajki i demonstracje w latach 1946-1956 5. Tworzenie nowej inteligencji po II wojnie światowej 6. Poznański czerwiec. Zdławiona rewolucja 7. Październik 1956. Znaczenie przełomu 1956 roku dla społeczeństwa polskiego 8. Ruch społeczny Solidarność 1980-1981 Kryteria i forma Zaliczenie ze stopniem zaliczania zajęć Literatura podstawowa 1. Ihnatowicz Ireneusz, Mączak Antoni, Zientara Benedykt, Żarnowski Janusz: Społeczeństwo polskie od X do XX wieku. Warszawa 2005. 2. Słabek Henryk: O społecznej historii Polski 1945-1989.
Warszawa 2009. 3. Mędrzecki Włodzimierz, Rudnicki Szymon, Żarnowski Janusz: Społeczeństwo polskie w XX wieku. Warszawa 2003. 4. Paczkowski Andrzej: Strajki, bunty, manifestacje jako polska droga przez socjalizm. Poznań 2003. 5. Żarnowski Janusz: Społeczeństwo II Rzeczypospolitej 1918-1939. Warszawa 1973. Literatura uzupełniająca 1. Dudek Antoni i Marszałkowski Tomasz: Walki uliczne w PRL 1956 1989. Kraków 1992. 2. Głowacki Albin: Sowieci wobec Polaków na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1939 1941. Łódź 1997. 3. Gradzińska Grażyna: Chłopi wobec kryzysów społeczno politycznych w Polsce. Poznań 1993. 4. Kurczewski Jacek (red.): Stalinizm. Warszawa 1989. 5. Palska Hanna: Nowa inteligencja w Polsce Ludowej. Świat przedstawień i elementy rzeczywistości. Warszawa 1994. 6. Żarnowski Janusz (red.): Metamorfozy społeczne, Badania nad dziejami społeczeństwa polskiego w XIX i XX wieku. 1997. 7. Żarnowski Janusz (red.): Metamorfozy społeczne 2, Badania nad dziejami społeczeństwa polskiego w XIX i XX wieku. 2007.
Nazwa przedmiotu Wykładowca Typ przedmiotu Socjologia pracy dr Dominika Polkowska Przedmiot z tzw. II grupy Rok studiów II rok - studia stacjonarne I stopnia w Lublinie Semestr zimowy Liczba godzin 30 WY+15CA Liczba punktów ECTS 3 Treści programowe 1. Praca w ujęciu socjologicznym: definicja, pojęcia pokrewne. 2. Jakość pracy: pojęcie, technologiczne i humanistyczne ujęcie jakości pracy, wielowymiarowość jakości pracy. 3. Humanizacja pracy: nurt humanistyczny i pragmatyczny. 4. Zakład pracy w ujęciu socjologicznym, główne problemy zakładu pracy. 5. Kierowanie w zakładzie pracy. 6. Motywacja i motywowanie. 7. Zjawiska dezorganizujące i patologiczne w zakładzie pracy: pojęcie konfliktu, sposoby jego rozwiązywania, strajk-definicja, rodzaje. 8. Mobbing i jego skutki. 9. Stres w miejscu pracy. 10. Warunki pracy. 11. Instytucje rynku pracy 12. Kariera zawodowa - pojęcie, istota, indywidualny i instytucjonalny rozwój kariery, ścieżki kariery. Kryteria i forma zaliczania zajęć Literatura podstawowa (do 5 pozycji) Literatura uzupełniająca (do 10 pozycji) 13. Perspektywa makro-analityczna przemian dokonujących się w sferze rynku pracy 14. Kultura/kultury narodowa/e i jej/ich wpływ/y na parametry rynku pracy 15. Dialog społeczny w Polsce 16. Negocjacje jako sposób rozwiązywania konfliktów 17. Szara strefa 18. Bezrobocie wybrane zagadnienia Zaliczenie z oceną 1. Baran Józef: W poszukiwaniu źródeł dobrej roboty. Studium socjologiczne o jakości pracy. Kielce: Wyd. WSP 1999. 2. Bechowska-Gebhardt Agata, Stalewski Tadeusz: Mobbing, patologia zarządzania personelem. Warszawa: Wyd. Difin 2004. 3. J. Gardawski Juliusz (red.): Polacy pracujący a kryzys fordyzmu. Warszawa: Wyd. Scholar 2009. 4. Januszek Henryk, Sikora Jan: Socjologia pracy. Poznań: Wyd. AE 2000. 5. Schultz Duane, Schultz Sydney (red.): Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Warszawa: Wyd. PWN 2002. 1. Drozdowski Rafał: Rynek pracy w Polsce: recepcja, oczekiwania, strategie dostosowawcze. Poznań: Wyd. Naukowe 2002. 2. Dyonizniak Ryszard: Socjologia pracy. Kraków: Wyd. AE 1994. 3. Furmanek Waldemar: Zarys humanistycznej teorii pracy (z perspektywy pedagogiki pracy). Toruń: Wyd. Instytut Badań Edukacyjnych 2008.
4. Gardawski Juliusz: Dialog społeczny w Polsce: teoria, historia, praktyka. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Katedra Socjologii Ekonomicznej SGH 2009. 5. Hryniewicz Janusz: Stosunki pracy w polskich organizacjach. Warszawa: Wyd. Scholar 2007. 6. Kabaj Mieczysław: Strategie i prognozy przeciwdziałania bezrobociu w Unii Europejskiej i w Polsce. Warszawa: Wyd. Scholar 2004. 7. Kazimierczak Zbigniew (red.): Rynek pracy i bezrobocia. Łódź: Wyd. UŁ 2001. 8. Smandek Irmgard: Teorie rynku pracy: praca zbiorowa. Katowice: Wyd. AE 1993. 9. Stępnień Jerzy: Socjologia pracy i zawodu. Poznań: Wyd. Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego 2001. 10. Titkow Anna (red.): Szklany sufit: bariery i ograniczenia karier kobiet: monografia zjawiska. Warszawa: Wyd. ISP 2003.
Nazwa przedmiotu Socjologia przestrzeni Wykładowca dr Danuta Niczyporuk Typ przedmiotu(w,ćw, kw, Przedmiot II grupy sem.) Rok studiów I I rok st. I stopnia Semestr letni Liczba godzin 30 wykładu 15 ćwiczeń Liczba punktów ECTS 4 Treści programowe 1. Przestrzeń jako przedmiot socjologii; 2. Rodzaje przestrzeni; 3. Miejsce i przestrzeń; 4. Przestrzeń w kulturowym obrazie świata; 5. Percepcja i waloryzacja przestrzeni; 6. Przyswajanie przestrzeni; 7. Naznaczanie przestrzeni; 8. Wytwarzanie przestrzeni; 9. Przestrzeń symboliczna: 10. Przestrzeń sacrum; 11. Rodzaje przestrzeni miejskiej; 12. Przestrzenie miast (miasto europejskie, płn. amerykańskie, azjatyckie); 13. Przemiany przestrzeni wiejskiej; 14. Przestrzeń pracy. Kryteria i forma zaliczania zajęć Literatura podstawowa (do 5 pozycji) Egzamin ustny oraz zaliczenie z ćwiczeń na podstawie pracy pisemnej. 1. Jałowiecki Bohdan, Szczepański Marek: Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej Warszawa; Wydawnictwo Naukowe Scholar 2002. 2. Jałowiecki Bohdan, Majer Andrzej, Szczepański Marek, (red.): Przemiany miasta, wokół socjologii Aleksandra Wallisa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2005. 3. Styk Józef, Świeca Andrzej: Przestrzeń Lublina w ocenach jej użytkowników. W: Stare i nowe struktury społeczne w Polsce. T. 8. Red.. Lublin: Wyd. UMCS 2009. 4. Niczyporuk Danuta: Czas i przestrzeń w światopoglądzie mieszkańców wsi. Lublin: Wyd. UMCS 2002. 5. Niczyporuk Danuta: Przestrzeń symboliczna Lublina w oglądzie mieszkańców. W: Stare i nowe struktury społeczne w Polsce. T. 7: Socjologiczne diagnozy współczesnych przemian społecznych, Red. Józef Styk Lublin: Wydawnictwo UMCS
Literatura uzupełniająca (do 10 pozycji) 2008 s. 135-144. 1. Eco Umberto: Pejzaż semiotyczny. Warszawa, PIW 1972. 2. Hall Edward T.: Ukryty wymiar, Warszawa: Muza 2001. 3. Niczyporuk Danuta: Przestrzeń w kulturowym obrazie świata. W: Przestrzeń w nauce współczesnej. Red. Stefan Symotiuk, Grzegorz Nowak. Lublin: Wyd. UMCS 1998 s. 45-60. 4. Niczyporuk Danuta: Przestrzenna identyfikacja mieszkańców Lublina. W: Region w koncepcjach teoretycznych i diagnozach empirycznych. Red. Małgorzata Dziekanowska, Józef Styk. Lublin: Wyd. Perfekta info 2008 s. 195-210. 5. Niczyporuk Danuta: Przestrzeń wiejskich społeczności lokalnych, "Annales UMCS" Sectio I vol. 26: 2001 s. 241-249. 6. Malikowski Marian, Piegza Janusz: Przemiany przestrzeni wiejskiej w Polsce i na Słowacji. Red.. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2008.
Nazwa przedmiotu: Zaangażowanie i neutralność w socjologii. Wykład 30 godz. + 15 godz. ćwiczeń Wykładowca: dr Agnieszka Kolasa-Nowak Socjologia: III rok studia pierwszego stopnia, zajęcia z II grupy. Cel zajęć: Zajęcia będą dotyczyły kwestii postaw, jakie zajmują badacze współczesnego świata społecznego oraz przyjmowanych przez nich celów poznania. Te zagadnienia znajdują się w centrum socjologii, a szczególnie współczesnej refleksji teoretycznej. W naukach społecznych pytanie o neutralność poznawczą lub też zaangażowanie w zmianę społeczną ma bogatą tradycję i budzi wyjątkowo żywe dyskusje. Przedmiotem zajęć będzie dorobek socjologii krytycznej i argumenty uzasadniające postawę społecznego zaangażowania badacza. Analizie zostaną poddane także racje zwolenników neutralności poznawczej. Zobaczymy też jak obie strategie realizowane są w praktyce badawczej i teoretycznej współczesnej socjologii, także polskiej. Wreszcie oba stanowiska zostaną ukazane w perspektywie socjologii wiedzy, a zwłaszcza jej konstruktywistycznej wersji. W tym ujęciu zastanowimy się, czy możliwa jest poznanie całkowicie neutralne względem rzeczywistości oraz jakie funkcje społeczne może ono pełnić. Tematyka zajęć: - Przypomnienie fundamentów: przedsocjologiczna filozofia społeczna jako poszukiwanie warunków dobrego społeczeństwa oraz socjologia jako nauka przyrodnicza (w swoich początkach); - Klasyczne stanowisko w sprawie neutralności i wolności od wartościowania pierwsze uwagi socjologii humanistycznej; - Karola Marksa postawa badawcza: jak wygląda dzisiaj?; - Badacz jako uczestnik życia społecznego: relacja miedzy badaczem a rzeczywistością w refleksji socjologii interpretatywnej; - Demaskowanie i ujawnianie: społeczna rola tego co ukryte (Freud i Marks). - Poznanie mechanizmów społecznych drogą do lepszego świata czy indywidualnej emancypacji (teoria krytyczna i jej rozwój); - Wiedza i władza: o współczesnej refleksji nad związkami państwa, władzy i nauki (Michel Foucault); - Czy socjotechnika ma dziś zwolenników? - Diagnoza współczesności: jakie zaangażowanie jest możliwe w XXI w.? (Giddens, Bourdieu, Bauman); - Czy teorie neutralne takie są? Problem ukrytych założeń i implikacji praktycznych na przykładzie teorii wyborów racjonalnych; - Polityka a nauka: socjologiczne interpretacje polskiej transformacji; - Wszelka wiedza pochodzi od społeczeństwa: konstruktywizm jako stanowisko w socjologii wiedzy; Literatura podstawowa: Z.Bokszański i in. (red.). 1998. Encyklopedia socjologii. T.1-5. Warszawa: Oficyna Naukowa. E.Mokrzycki (red.). 1980. Kryzys i schizma, Warszawa: PWN.
C. W. Mills. 2007. Wyobraźnia socjologiczna. Warszawa: PWN. Szacki, Jerzy. 2002. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN. A.Jasińska-Kania (red.). 2006. Współczesne teorie socjologiczne. Wybór tekstów. T.1-2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Literatura zalecana: P.Bourdieu. 2001. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Warszawa: Oficyna Naukowa. M.Czyżewski, Socjolog i życie potoczne. Studium z etnometodologii i współczesnej socjologii interakcji, Łódź 1984. N.Elias. 2003. Zaangażowanie i neutralność. Warszawa: PWN. A.Manterys, Wielość rzeczywistości w teoriach socjologicznych, Warszawa 1997. J.Mucha. 1986. Socjologia radykalna jako krytyka społeczna. Orientacja radykalna i krytyczna we współczesnej socjologii zachodniej. Warszawa: PWN. C.C.Lemert. 1999. Michel Foucault. Teoria społeczna i transgresja. Warszawa: PWN. J.Szacki (red.), Czy kryzys socjologii? Warszawa 1977. A.Szahaj (red.) Wokół teorii krytycznej Jurgena Habermasa, Warszawa 1985. M.Ziółkowski, Znaczenie, interakcja, rozumienie. Studium z symbolicznego interakcjonizmu i socjologii fenomenologicznej jako wersji socjologii humanistycznej, Warszawa 1981. A.Zybertowicz. 1995. Przemoc i poznanie. Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Nazwa przedmiotu Promocja zdrowia Wykładowca Dr n. hum. Włodzimierz Piątkowski Typ Wy-30 CA-15 przedmiotu(w,ćw, przedmiot z grupy II kw, sem.) Rok studiów III rok I stopnia, w Lublinie, przedmiot z grupy II Semestr letni Liczba godzin Wy-30 CA- 15 Liczba punktów 3, zal. z oc. ECTS Treści programowe Wykłady: 1.Promocja zdrowia wprowadzenie w problematykę wykładów. 2h 2.Teoretyczne podstawy promocji zdrowia. 4h 3.Promocja zdrowia a socjologia medycyny. Analiza wzajemnych relacji. 2h 4.Socjologia promocji zdrowia. Geneza, przedmiot, funkcje, zastosowania. 4h 5.Historyczna ewolucja idei promocji zdrowia (1986-2009). 2h 6.Społeczna natura zdrowia z przedmiot socjologii medycyny. 4h 7.Promocja zdrowia - ewolucja zakresu zainteresowań. 2h 8.Funkcje promocji zdrowia. 2h 9.Promocja zdrowia taksonomia (cz. 1). 2h 10.Promocja zdrowia taksonomia (cz. 2). 2h 11.Profilaktyka a promocja zdrowia. Analiza wzajemnych relacji. 4h Ćwiczenia: Samopomoc a promocja zdrowia Rola nauk o zachowaniu w programach promocji zdrowia Środowiska promujące zdrowie Socjotechnika promocji zdrowia Liderzy promocji zdrowia sposób kształcenia, zadania, zakres odpowiedzialności Religia w trosce o zdrowie. Nowe wyzwania i perspektywy rozwiązywania problemów zdrowotnych. Wyniki wybranych badań socjologicznych nad promocją zdrowia Aktualne i przyszłe możliwości zatrudniania socjologów w programach promujących zdrowie w Polsce Kryteria i forma zaliczania zajęć Literatura podstawowa (do 5 pozycji) ćwiczenia zaliczenie na podstawie obecności, aktywności na zajęciach i samodzielnej prezentacji pracy seminaryjnej. egzamin ustny. Wykłady: wykazanie się znajomością wszystkich treści prezentowanych na zajęciach oraz ich prawidłowa, samodzielna interpretacja. 1. Taranowicz I., Zdrowie i sposoby radzenia sobie z jego zagrożeniami. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Arboretum, Wrocław 2010. 2. Prasons T., System społeczny, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2009, rozdział X: Struktura społeczna i proces dynamiczny na przykładzie nowoczesnej praktyki medycznej. 3. Słońska Z., Społeczna natura zdrowia a negatywna i pozytywna koncepcja zdrowia: teoria i praktyka, w: W. Piątkowski (red.), Socjologia z medycyną. Wokół myśli Magdaleny Sokołowskiej, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2010, w druku. 4. Gniazdowski A.: Rola wybranych czynników psychospołecznych w promocji zdrowia w Polsce. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna 1995 nr 7.
Literatura uzupełniająca (do 10 pozycji) 5. Taradejna D.: Drama w edukacji promującej zdrowie. Sztuka Leczenia 1998 nr 1, T. IV. Nettelton S.: Sociology as applied to health promotion W: The sociology of Health and Illness. Cambridge 1996. Piątkowski W., Płonka-Syroka B. (red.): Socjologia i antropologia Medycyny w działaniu. Wrocław 2008. Woynarowska B.: Projekt Szkoła promująca zdrowie w Polsce. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna 1994 nr 1-2. Kawczyńska-Butrym Z. (red.): Uczelnia promująca zdrowie. Założenia programu. Lublin 1995. Piątkowski W.: Promocja zdrowia w społeczności lokalnej. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna 1994 nr 1-2. Makowska Z.: Indywidualne strategie radzenia sobie ze stresem: uwarunkowania sytuacji stresowych w związku z praca i ocena ich skuteczności. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna 1996 nr 8-9. Tatoń J., Barmas M., Czech A.: Promocja zdrowia w cukrzycy. Nauczanie samoopieki. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna 1994 nr 3-4. Lightfood J., Bines W.: Do we need health worker in schools W: The making of health policies in Europe, E.N.S.P. Rennes 1998. Jackson P.: The development of a scientific fact: the case of passive smoking W: R. Bunton, S. Nettleton, R. Burrows (eds.). The Sociology of Health Promotion. Critical Analyses of Consumption, Lifestyle and Risk. London and New York 2005. Parish R.: Health promotion. Rhetoric and reality W: R. Bunton, S. Nettleton, R. Burrows (eds.). The Sociology of Health Promotion. Critical Analyses of Consumption, Lifestyle and Risk. London and New York 2005.
Nazwa przedmiotu: SOCJOLOGIA POLITYKI Kierunek: SOCJOLOGIA III ROK Liczba godzin: Wy - 30, Ca - 15 Forma zakończenia przedmiotu: zal z oc. Liczba punktów ECTS: Prowadzący: Jarosław Chodak, Ewa Lecka Cele przedmiotu (zoperacjonalizowane): Zapoznanie się z podstawowymi koncepcjami z zakresu socjologii polityki. Poznanie pojęć przydatnych w konceptualizacji zjawisk sfery polityki. Analiza mechanizmów kształtujących życie polityczne. Treści przedmiotu: I. Wykłady 1. Systemy polityczne 2. Teorie demokracji 3. Powstanie i funkcjonowanie zachodniej demokracji 4. Legitymizacja systemów politycznych; 5. Państwo i jego instytucje. Rola elit w kształtowaniu polityki państwa 6. Demokratyzacja. Strategie promocji demokracji 7. Władza i panowanie 8. Teorie elekcji 9. Determinanty zachowań politycznych 10. Społeczeństwo obywatelskie 11. Kultura polityczna 12. Partycypacja polityczna w społeczeństwie informacyjnym II. Ćwiczenia 1. Ruchy polityczne 2. Mechanizmy formowania się elit politycznych w państwach postkomunistycznych 3. Systemy partyjne; Dynamika rozwoju systemu partyjnego w Polsce po 1989 roku. 4. Wymiary podziałów politycznych współczesnego społeczeństwa polskiego 5. Zachowania wyborcze Polaków Metody kształcenia: wykład, dyskusja z elementami wykładu, prezentacja multimedialna Literatura podstawowa Faulks, Keith. 1999. Political Sociology. A Critical Introduction, Edinburgh University Press. Huntington, Samuel. 1993. Trzecia fala demokratyzacji, Warszawa 1993. Krasnodębski, Zdzisław. 2003. Demokracja peryferii, Warszawa: Wydawnictwo Słowo Obraz Terytoria. Nash, Kate. 2000. Contemporary Political Sociology, Blackwell Publishers, Orum, Anthony M. 1978. Introduction to Political Sociology: the Social Anatomy of the Body Politic: Prentice Hall. Sartori Giovanni. 1994. Teoria demokracji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Waśko, Andrzej. 2009. Demokracja bez korzeni, Kraków: Wydawnictwo Arcana. Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, red. J. Szczupaczyński, t.1, Wydawnictwo
Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1995 Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, red. J. Szczupaczyński, t.2, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1998. Wnuk-Lipiński, Edmund. 2005, Socjologia życia publicznego, Warszawa: Wyd. Naukowe SCHOLAR. Literatura uzupełniająca: Lipset, Seymour M. 1995. Homo politicus: społeczne podstawy polityki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Linz, Juan J., Alfred Stepan. 1996. Problems of Democratic Transition and Consolidation. John Hopkins University Press, Baltimore and London. Lucas, Edward. 2008. Nowa zimna wojna: jak Kremml zagraża Rosji i Zachodowi, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. McFaul, Michael. 2004/5. Democracy Promotion as a World Value. The Washington Quarterly, 28: 1 (Winter): 147-163. McFaul, Michael. 2005. Transitions from Postcommunism Journal of Democracy, 16, no. 3: 5-19. Forma zaliczenia: test pisemny, kolokwium (ćwiczenia)
Nazwa przedmiotu: Socjologia ciała Kierunek: Socjologia Prowadzący: dr Anna Biała Cele przedmiotu (zoperacjonalizowane): Zapoznanie studentów z problematyką obecności ciała ludzkiego w społeczeństwie; Student powinien umieć: - przedstawić argumenty na rzecz postrzegania ciała ludzkiego w aspekcie: biologicznym, społecznym i kulturowym; - rozpoznawać stereotypy kulturowe odnoszące się do ciała ludzkiego i cielesności oraz wskazać argumenty na rzecz ich dekonstrukcji. Student powinien mieć świadomość przyczyn występowania różnorodnych postaw wobec ciała ludzkiego i potrafić wskazać przykłady np. przeciwstawnych postaw i wyjaśnić ich źródła. Student powinien dostrzegać związek między percepcją oraz modyfikacjami ciała ludzkiego i rozwojem technologicznym. Student powinien określić różnego rodzaju zagrożenia wynikające z charakterystycznego dla kultury współczesnej kultu ciała. Treści przedmiotu: - refleksje na temat ciała w mitologii, nauce, sztuce, religii - cielesność w stereotypach kulturowych - socjologia ciała jako dyscyplina naukowa - sposoby modelowania ciała w kulturze - metamorfozy ludzkiego ciała inspiracje i zwiększające się możliwości - kanony urody ciała ludzkiego a kwestia zdrowia - zasady i problemy ergonomii - płeć kulturowa i płeć biologiczna - seksualność człowieka i formy jej eksponowania - przemiany intymności, pojęcie tabu - pojęcie wstydu przemiany, wyznaczanie granic - ciało w komunikacji społecznej - kondycja ciała ponowoczesnego Treści przedmiotu:ćwiczenia - cielesność w stereotypach kulturowych - sposoby modelowania ciała w kulturze - metamorfozy ludzkiego ciała inspiracje i możliwości - kanony urody ciała ludzkiego a kwestia zdrowia - seksualność człowieka i formy jej eksponowania - przemiany intymności, pojęcie tabu - pojęcie wstydu przemiany, wyznaczanie granic - ciało w komunikacji społecznej Metody kształcenia: metody podające: wykład informacyjny metody problemowe: wykład problemowy dyskusja dydaktyczna: związana z wykładem, metody eksponujące: film Literatura podstawowa: Teksty źródłowe: Opracowania:
Z. Bauman, Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Warszawa 1995. A. Buczkowski, Społeczne tworzenie ciała. Płeć kulturowa i płeć biologiczna, Kraków 2005. A. Biała, Ciało człowieka w XXI wieku obszar oddziaływania nowych technologii, [w:] U. Kusio, (red.), Kulturowe wyzwania XXI wieku. Szkice z socjologii, antropologii i psychologii społecznej, Lublin 2005. M. Foucault, Historia seksualności, Warszawa 1995. A. Gehlen, W kręgu antropologii i psychologii społecznej. Studia, Warszawa 2001. A. Giddens, Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, Warszawa 2006. A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. Ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa 2001. A. Gwóźdź, (red.) Widzieć, myśleć, być. Technologie mediów, Kraków 2001. J. M. Kurczewski (red.), Praktyki cielesne, Warszawa 2006. Z. Melosik, Tożsamość, ciało i władza, Poznań-Toruń 1996 Literatura uzupełniająca: J. Kopania, Etyczny wymiar cielesności, Kraków, Universitas,. 2005. E. H. Oleksy i E. Ostrowska (red.), Gender - film media, Kraków, 2001. B. Pawlica, M.S. Szczepański, A. Zarębska-Mazan, Pokusy piękna i urody. Rynek chirurgii plastycznej w oglądzie socjologicznym, Tychy 2007. J. Ryczek, Piękno w kulturze ponowoczesnej, Kraków 2006. Raporty z badań TNS OBOP, CBOS adekwatne do problematyki poruszanej na zajęciach.
Nazwa przedmiotu: Pomoc rodzinie w kryzysie Kierunek: Socjologia Liczba godzin: 30 WY+15 CA Forma zakończenia przedmiotu egzamin/zaliczenie z oceną Liczba punktów ECTS:5/4 p. Prowadzący: dr Stanisław Lachowski Cele przedmiotu (zoperacjonalizowane): - Poznanie mechanizmów powstania kryzysu w rodzinie i zjawisk wywołujących kryzys - Zapoznanie się z działalnością najważniejszych instytucji wspierających rodzinę w kryzysie - Poznanie strategii pomocy rodzinie w kryzysie - Opanowanie umiejętności diagnozowania sytuacji kryzysowych w rodzinie i doboru metod wspierania rodzin będących w kryzysie Treści przedmiotu(oddzielnie wykłady, oddzielnie ćwiczenia): - Charakterystyka zjawisk wywołujących kryzys w rodzinie (bezrobocie, przemoc, uzależnienia i inne choroby, niewydolność wychowawcza, rozpad) - Unormowania prawne wspierające rodzinę w kryzysie (wybrane zapisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Karta Praw Rodziny, - Polityka społeczna państwa na rzecz rodziny w ostatnich dziesięcioleciach - Strategie wspierania rodziny w kryzysie - Instytucje państwowe wspierające rodzinę - Instytucje samorządowe wspierające rodzinę - Organizacje pozarządowe wspierające rodzinę - Działania Kościoła i grup wyznaniowych na rzecz rodziny - Poradnictwo rodzinne - Rodziny zastępcze - Rodziny adopcyjne - Rodzinne Domy Dziecka - Separacja jako forma rozwiązania kryzysu w rodzinie - Stwierdzenie nieważności małżeństwa jako forma rozwiązania kryzysu w rodzinie - Rozwód jako forma rozwiązania kryzysu w rodzinie Metody kształcenia: - Wykład z zastosowaniem środków audiowizualnych (prezentacje multimedialne) Literatura podstawowa: - Zagrożenia życia rodzinnego. Red. Grażyna Poraj, Jan Rostowski. UŁ. Łódź 2003. - B. Balcerzak-Paradowska. Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków. IPiSS. Warszawa 2004 - Pomoc rodzinie dysfunkcyjnej. Red. Barbara Kałdon. Sandomierz-Stalowa Wola 2006. - Lachowska B. Dzieci osób owdowiałych. RW KUL. Lublin 1998. - Lipkowska-Teutsch A. Rodzina a przemoc. PARPA. Warszaw 1998. - Henryk Cudak. Funkcjonowanie dzieci z małżeństw rozwiedzionych. Wyd. Adam Marszałek. Toruń 2003. - Zagrożenie życia rodzinnego. Red. Grażyna Poraj, Jan Rostowski. UŁ. Łódź 2003. - Izdebska Jadwiga. Dziecko osamotnione w rodzinie. Trans Humana. Białystok 2004. - Kawula Stanisław. Pedagogika rodziny: obszary i panorama problematyki. Wyd. Adam Marszałek. Toruń 1998. - Seweryńska Anna Maria. Uczeń z rodziny dysfunkcjonalnej: przewodnik dla wychowawców i nauczycieli Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa 2004 Literatura uzupełniająca: - Cudak Henryk. Funkcjonowanie rodziny a nieprzystosowanie dzieci i młodzieży. WSP. Kielce 1998 - Andrzejewski Marek. Ochrona praw dziecka w rodzinie dysfunkcjonalnej. Zakamycze Kraków 2003. - Pospiszyl I. Przemoc w rodzinie. WSiP. Warszawa 1994. - Kawczyńska-Butrym Z. Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba, niepełnosprawność, starość. Wydawnictwo Makmed. Lublin 2008. - Lesiewicz J. Sieć i natężenie wsparcia społecznego rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym UMCS Lublin 2003 (praca
dr) Forma zaliczenia: Praca pisemna na wskazany temat lub kolokwium pisemne
Nazwa przedmiotu: Doradztwo personalne Kierunek: Socjologia, Prowadzący: dr Zofia Szymanek Cele przedmiotu (zoperacjonalizowane): Zapoznanie studentów z podstawami koncepcji zarządzania personelem jako częścią szerszego procesu zarządzania przedsiębiorstwem i jego uwarunkowaniami. Zapoznanie z podstawowymi funkcjami personalnymi. Rozwijanie umiejętności praktycznego ich zastosowania w zarządzaniu organizacją. Treści przedmiotu(oddzielnie wykłady, oddzielnie ćwiczenia): Transformacja pracy i funkcji personalnej. Kompetencje menadżerów i specjalistów personalnych. Podstawy koncepcji zarządzania personelem: istota, ujęcie modelowe. Doradztwo personalne a misja, cele i strategia przedsiębiorstwa. Doradztwo personalne w małych, średnich i dużych firmach a oczekiwania właścicieli, kadry menadżerskiej oraz pozostałych pracowników i ich reprezentacji. Analiza pracy i planowanie personelu: istota i rodzaje analizy pracy; opis stanowiska pracy i jego wykorzystanie; istota i metody planowania, rodzaje planów. Alokacja personelu: istota i uwarunkowania; pozyskiwanie pracowników: rekrutacja, selekcja, adaptacja. Procedura selekcji kandydatów: etapy, techniki, narzędzia. Motywacja i motywowanie: pojęcie, instrumenty, kierunek przeobrażeń, warunki i zasady skutecznego motywowania. Podstawowe teorie motywacji. Projektowanie systemu motywacyjnego: wdrożenie, realizowanie i modyfikowanie. Ocenianie pracowników: istota, rodzaje, cele, kryteria, metody. Konstruowanie systemu ocen pracowników: wdrażanie, wykorzystanie. Szkolenie i rozwój zawodowy pracowników: istota, metody i techniki, rodzaje i formy, planowanie, organizowanie, ewaluacja. Projektowanie systemu szkolenia i rozwoju zawodowego personelu: istota, diagnoza potrzeb szkoleniowych. Derekrutacja pracowników według standardów europejskich. Metody kształcenia: Wykład, case study, dyskusja, ćwiczenia. Literatura podstawowa (do 10 pozycji) i uzupełniająca (do 5 pozycji): Literatura podstawowa: Zarządzanie zasobami ludzkimi, (red.) H. Król, A. Ludwiczyński, Warszawa 2007. Z problematyki doradztwa personalnego, (red.) T.Rzepa, Szczecin 2001, cz. 1 i 2002, cz. 2. J. Marciniak, Rekrutacja i zatrudnienie według standardów europejskich, Ostrołęka 2004. Strategia personalna firmy, (red.) M. Juchnowicz, Warszawa 2002. M. Sidor-Rządkowska, Kształtowanie nowoczesnych systemów ocen pracowników, Kraków 2000. Nowoczesne metody doboru i oceny personelu, (red.), T. Witkowski, Kraków 2001. M. Dale, Skuteczna rekrutacja i selekcja pracowników, Kraków 2004. Zarządzanie zasobami ludzkimi, (red.), W. Golnau, M. Kalinowski, J. Litwin, Warszawa 2004. K. Doktór, Dobór i kariery menedżerów personalnych, Warszawa 2005. M. Armstrong, Zarządzanie zasobami ludzkimi, Kraków 2001. L. Rae, Planowanie i projektowanie szkoleń, Kraków 1999. Literatura uzupełniająca: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Materiały do ćwiczeń, H. Król, A. Ludwiczyński, red., Warszawa 2006. K. Konecki. Łowcy głów. Headhunting, Warszawa 1998. Pocztowski, Najlepsze praktyki zarządzania zasobami ludzkimi w Polsce, II zestaw studiów przypadków, Kraków 2003. Jamka, Dobór zewnętrzny i wewnętrzny pracowników. Teoria i praktyka, Warszawa 2001.
M. Sloman, Strategia szkolenia pracowników, Warszawa 1997. Nazwa przedmiotu: Doradztwo zawodowe Kierunek: Socjologia Prowadzący: dr Zofia Szymanek Cele przedmiotu: Zapoznanie z historycznym i współczesnym kontekstem rozwoju poradnictwa zawodowego ze szczególnym uwzględnieniem genezy, uwarunkowań, poglądów i teorii. Rozwijanie umiejętności przydatnych w praktyce indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego. Rozwijanie umiejętności konstruowania narzędzi oraz praktycznego stosowania metod i technik diagnostycznych do sporządzania ekspertyz doradczych. Treści przedmiotu: Praca, zawód i bezrobocie jako źródła kryzysów a zapotrzebowanie na profesjonalne Doradztwo zawodowe w Polsce i w wiodących krajach Unii Europejskiej - perspektywa psychologiczna i socjologiczna - pojęcie, rodzaje, cele i zadania. Kontekst historyczny i współczesny doradztwa zawodowego: kierunki badań, instytucjonalizacja i profesjonalizacja; zasady współpracy międzyresortowej; działania PUP w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia; zadania realizowane przez samorząd województwa lubelskiego w zakresie polityki rynku pracy. Teorie rozwoju zawodowego. Koncepcje psychologiczne człowieka. Modele doradztwa i doradcy zawodu. Metodyka doradztwa indywidualnego. Metodyka doradztwa grupowego. Outplacement jako forma pomocy zwalnianym. Rozmowa doradcza jako metoda o podstawowym znaczeniu. Prawne i etyczne podstawy doradztwa zawodowego. Marketing w procesie poszukiwania pracy. Jak aktywnie szukać pracy (bilans umiejętności i mocnych stron, dokumenty aplikacyjne). Jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej? Monitoring rynku pracy cechy regionalnego i lokalnego rynku pracy. Wybrane metody doboru pracowników: interview, Thomas International, Assessment Centre. Treści przedmiotu:ćwiczenia Współczesny rynek pracy - szanse i zagrożenia. Monitoring lokalnego rynku pracy (zawodów deficytowych i nadwyżkowych). Marketing w procesie szukania pracy. Dokumenty aplikacyjne Budowanie sieci kontaktów. Kreatywny plan poszukiwania pracy. Bilans umiejętności i mocnych stron - istota i wykorzystanie w procesie szukania pracy Praktyka doradztwa zawodowego. Możliwości i ograniczenia w konstruowaniu prognoz zawodowych. Metody kształcenia Wykład, pogadanka Literatura podstawowa: Doradca profesja, pasja, powołanie?, B. Wojtasik, A. Kargulowa (red.), Warszawa 2003. Podejmowanie decyzji zawodowych przez młodzież i osoby dorosłe w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej, B. Wojtasik (red.), Wrocław 2001.
Psychologiczna problematyka doradztwa zawodowego (red.) H. Skłodowski, t. 1 i 2, Łódź 1999. J. Guichard, M. Huteau, Psychologia orientacji i poradnictwa zawodowego, Kraków 2005. E. Herr, S. Cramer, Planowanie kariery zawodowej, Warszawa 2001. B. Wojtasik, Warsztat doradcy zawodu, Warszawa 1997. A. Bańka, Zawodoznawstwo. Doradztwo zawodowe. Pośrednictwo pracy, Poznań 1995. W. Rabczuk, Polityka edukacyjna Unii Europejskiej na tle przemian w szkolnictwie krajów członkowskich, Warszawa 1995. J.Taylor, Jak efektywnie poszukiwac pracy, Kraków 2006. A. Kargulowa, Poradnictwo w teorii i praktyce, Wrocław 2005. Literatura uzupełniająca: A. Kargulowa, Przeciw bezradności. Nurty opcje--kontrowersje w poradnictwie i poradoznawstwie, Wrocław 1996. P. Hackett, Interview, czyli rozmowa kwalifikacyjna, Warszawa 2001. Z. Uniszewski, Jak rozmawiac szukając pracy, Warszawa 2000. D. Schultz, S. Schultz, Psychologia a wyzwania pracz dzisiejszej, Warszawa 2002.
Nazwa przedmiotu: Procesy marginalizacji, wykluczenia i reintegracji społecznej. Kierunek: Socjologia Prowadzący: Dr Marta Komorska, doktor, adiunkt i mgr M. Nowakowski Semestr letni Cele przedmiotu (zoperacjonalizowane): Program kursu zawiera prezentację podstawowych pojęć związanych z procesem marginalizacji, wykluczenia i reintegracji społecznej. W trakcie zajęć omówiona zostanie specyfika procesu wykluczenia społecznego, mechanizmy blokowania tych procesów oraz efektywność programów socjalnych służących społecznej reintegracji. Ubóstwo, niepełnosprawność, bezrobocie są podstawowymi zjawiskami przyczyniającymi się do powstania wykluczenia społecznego, a samo wykluczenie przyjmuje skomplikowane i wielowymiarowe formy, które wymagają kompleksowego podejścia, łączącego szeroką gamę programów działania w obszarach takich jak: ubezpieczenia społeczne, pomoc społeczna, edukacja, zatrudnienie, ochrona zdrowia, mieszkania. Treści przedmiotu(oddzielnie wykłady, oddzielnie ćwiczenia): Wykład: Pojęcie marginalizacji i wykluczenia społecznego w Polsce, próby definiowania. 2. Diagnozowanie wykluczenia społecznego, operacjonalizacja i pomiar (wskaźniki i miary). 3. Przyczyny procesu marginalizacji (bezrobocie, ubóstwo, niepełnosprawność, środowisko, miejsce zamieszkania, uzależnienia, patologie życia rodzinnego itp.) 4.Okres transformacji w Polsce a procesy marginalizacji. - tło ekonomiczne, - tło społeczne 5. Problematyka wykluczenia społecznego w polityce społecznej. 6. Opracowanie polskiej strategii do walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. 7. Reintegracja społeczna grup dotkniętych marginalizacją. 8. Instytucjonalne formy reintegracji społecznej: program zatrudnienia socjalnego, usługi socjalne, programy wyrównujące szanse edukacyjne, usługi profilaktyki zdrowotnej. 9. Procesy marginalizacji społecznej i reintegracji w świetle polityki społecznej UE. Ćwiczenia: 1. Podstawy prawne w ramach walki z procesem marginalizacji i wykluczenia społecznego 2. Prawa obywatelskie a wykluczenie społeczne 3. Zadania Rządowego Zespołu ds. Marginalizacji i Reintegracji Społecznej 4. Instytucje i organizacje odpowiedzialne za prowadzenie działań w obszarze walki z procesem marginalizacji i wykluczenia społecznego 5. Badania nad marginalizacją i wykluczeniem społecznym (narzędzia, wskaźniki) 6. Polityka społeczna a procesy marginalizacji rekomendacje. Podsumowanie zajęć. Metody kształcenia: Wykład z wykorzystaniem foliogramów, nierzadko prowadzony w formie konwersatoryjnej, wzbogacony przedstawieniem kserokopii ważnych artykułów i prezentacją niektórych pozycji piśmiennictwa. Literatura podstawowa: 1. P.Błędowski (red.): Między transformacją a integracją. Polityka społeczna wobec problemów współczesności. SGH, Warszawa 2005. 2. K. Marzec-Holka (red.): Marginalizacja w problematyce pedagogiki społecznej i praktyce pracy socjalnej. Wyd. U.K.W. Bydgoszcz 2005. 3. L. Frąckiewicz (red.): Wykluczenie społeczne. Wyd. AE, Katowice 2005. 4. A.Titkow (red.): Szklany sufit. ISP, Warszawa 2003. 5. T.Kazimierczak, M. Rymsza (red.): W stronę aktywnej polityki społecznej, ISP, Warszawa 2003. 6. K.W. Frieske (red.): Ofiary sukcesu. Zjawiska marginalizacji społecznej w Polsce. IS UW, Warszawa 1997.