HISTORIA - GIMNAZJUM WYMAGANIA EDUKACYJNE KLASA I PRAHISTORIA Czas w historii. Klasyfikacja źródeł historycznych. Pradzieje ludzkości. Ocena dopuszczająca: zna pojęcia źródło historyczne, era ; zlokalizuje na najważniejsze wydarzenia; wymienia najważniejsze, przełomowe wydarzenia z prahistorii człowieka; Ocena dostateczna: zna rodzaje źródeł historycznych; potrafi lokalizować wydarzenia na ; zna podział epok historycznych i umie je scharakteryzować; podaje cechy charakterystyczne społeczeństw koczowniczych myśliwych i osiadłych rolników; Ocena dobra: rozumie różnice pomiędzy rodzajami źródeł historycznych; zna ery historyczne i współczesną periodyzację dziejów; potrafi krótko scharakteryzować epoki historyczne; umie opisać życie społeczności prahistorycznych; Ocena bardzo dobra: potrafi ocenić wiarygodność różnych źródeł historycznych; umie przeliczać daty podane w różnych erach; krótko omówi poznane epoki historyczne; rozumie ciągłość i zmienność rozwoju cywilizacji prahistorycznego człowieka; Ocena celująca: rozumie przyczyny podziału historii na epoki;
operuje wiedzą na temat początków ludzkiej cywilizacji z zakresu różnych przedmiotów; NAJSTARSZE CYWILIZACJE Mezopotamia kolebka najstarszej cywilizacji świata. Egipt dar Nilu. W państwie faraona. Ziemia Obiecana dzieje Izraela. Ocena dopuszczająca: potrafi wskazać na mapie tereny cywilizacji starożytnych; scharakteryzuje formy rządów w państwach starożytnych; wyjaśni pojęcia monoteizm i politeizm ; Ocena dostateczna: scharakteryzuje warunki naturalne powstałych cywilizacji starożytnych; umie dostrzec różnice pomiędzy ustrojami politycznymi starożytnych państw; poda przykłady osiągnięć nauki starożytnej; Ocena dobra: zna najważniejsze osiągnięcia cywilizacji starożytnych; przedstawia strukturę społeczeństw starożytnych; potrafi ogólnie scharakteryzować poznane religie starożytne; Ocena bardzo dobra: umie scharakteryzować poznane cywilizacje starożytne i ich dziedzictwo kulturowe; potrafi wskazać różnice pomiędzy grupami społecznymi w starożytnych społeczeństwach i dostrzega ich rolę; potrafi przedstawić wierzenia religijne starożytnych cywilizacji oraz je porównać; Ocena celująca: samodzielnie poszerza wiedzę o dziedzictwie kulturowym cywilizacji starożytnych; czerpiąc z literatury i mediów, uzupełnia swą wiedzę na temat historii politycznej czasów starożytnych i jej bohaterach; potrafi samodzielnie uzupełnić swą wiedzę o religiach starożytnych; STAROŻYTNA GRECJA Najdawniejsze dzieje Grecji.
Wielka Kolonizacja. Wierzenia Greków mity greckie. Starożytne igrzyska. W państwie wojowników Sparta. Demokratyczne Ateny. Rywalizacja grecko perska. Architektura i sztuka starożytnej Grecji. Wśród filozofów i poetów. Podboje Aleksandra Wielkiego. Ocena dopuszczająca: potrafi wskazać na mapie zasięg cywilizacji greckiej; wymienia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji greckiej. Ocena dostateczna: umie dostrzec różnice pomiędzy ustrojami politycznymi Sparty i Aten; rozumie słowo mit"; poda przykłady osiągnięć cywilizacji greckiej; zna główne wydarzenia z historii politycznej Grecji; Ocena dobra: zna najważniejsze osiągnięcia cywilizacji greckiej; zna pojęcie filozofia" i główne szkoły filozofii greckiej; potrafi umieścić na główne wydarzenia historii politycznej starożytnej Grecji, oraz krótko je opisać; widzi związek pomiędzy warunkami naturalnymi a powstaniem i rozwojem greckich polis; Ocena bardzo dobra: potrafi przedstawić wierzenia religijne starożytnych cywilizacji oraz je porównać; wykorzystuje zdobytą na lekcjach języka polskiego wiedzę o mitach; potrafi omówić główne założenia wybranych greckich szkół filozoficznych i ich dziedzictwo; rozumie przyczyny i skutki najważniejszych wydarzeń w historii politycznej Grecji; Ocena celująca: samodzielnie poszerza wiedzę o dziedzictwie kulturowym cywilizacji greckiej; czerpiąc z literatury i mediów, uzupełnia swą wiedzę na temat historii politycznej czasów starożytnej Grecji i jej bohaterach; potrafi samodzielnie poszerzyć swą wiedzę o religiach starożytnych; rozumie znaczenie dziedzictwa nauki i filozofii greckiej oraz jej aktualność;
STAROŻYTNY RZYM Początki Rzymu. Rzymska res publica. Rzymskie wojny i podboje. Rzym cesarstwem. Osiągnięcia Rzymian. Powstanie i rozwój chrześcijaństwa. Kryzys i upadek Cesarstwa Rzymskiego. Ocena dopuszczająca: potrafi wskazać na mapie zasięg cywilizacji rzymskiej; wymienia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji rzymskiej; rozumie historyczne znaczenie upadku Imperium Rzymskiego; Ocena dostateczna: scharakteryzuje warunki naturalne Italii; umie dostrzec różnice pomiędzy ustrojami politycznymi Rzymu (monarchia, republika, cesarstwo}; poda przykłady osiągnięć cywilizacji rzymskiej; zna główne wydarzenia z historii politycznej Rzymu; zna główne przyczyny upadku Rzymu; Ocena dobra: zna najważniejsze osiągnięcia cywilizacji rzymskiej; przedstawia strukturę społeczeństwa rzymskiego; potrafi umieścić na główne wydarzenia historii politycznej starożytnego Rzymu oraz krótko je opisać; widzi związek pomiędzy warunkami naturalnymi a powstaniem i rozwojem Imperium Romanum potrafi opisać przyczyny upadku Rzymu; Ocena bardzo dobra: umie scharakteryzować dziedzictwo cywilizacyjne Rzymu; potrafi wskazać różnice pomiędzy grupami społecznymi w społeczeństwie rzymskim i dostrzega ich rolę; rozumie przyczyny i skutki najważniejszych wydarzeń w historii politycznej Rzymu; potrafi wskazać polityczne, gospodarcze i społeczne przyczyny upadku Rzymu; Ocena celująca: samodzielnie poszerza wiedzę o dziedzictwie kulturowym cywilizacji rzymskiej;
czerpiąc z literatury i mediów, poszerza swą wiedzę na temat historii politycznej czasów starożytnego Rzymu; umie wyjaśnić przyczyny upadku Rzymu i omówić konsekwencje tego faktu dla historii późniejszej; ŚREDNIOWIECZNA EUROPA Bizancjum. Arabowie. Państwo Franków. Renesans karoliński. Cesarstwo Ottonów. System feudalny w Europie. Rywalizacja papiesko cesarska. Chrześcijańska Europa krucjaty. Ocena dopuszczająca: wymienia nowo powstałe państwa wczesnośredniowiecznej Europy; podaje nazwy trzech kręgów kulturowych powstałych po upadku Imperium Rzymskiego; rozumie pojęcie feudalizm"; wymienia stany w społeczeństwach średniowiecznej Europy; zna główne osiągnięcia kultury średniowiecznej Europy i Polski; wymienia najważniejsze wydarzenia polityczne epoki; Ocena dostateczna: umie wskazać na mapie państwa wczesnośredniowiecznej Europy; potrafi umieścić w czasie i przestrzeni trzy kręgi kulturowe powstałe po upadku Rzymu; krótko scharakteryzuje stany społeczeństwa feudalnego; wymienia cechy charakterystyczne kultury średniowiecznej Europy, takie jak: chrześcijaństwo, dominacja łaciny, uniwersalizm i stanowy charakter społeczeństw; omawia i potrafi umieścić na główne wydarzenia historii politycznej Europy; Ocena dobra: umie omówić okoliczności powstania państw wczesnośredniowiecznej Europy; wymienia główne osiągnięcia kultur arabskiej i bizantyjskiej, a także zachodnioeuropejskiego chrześcijaństwa; potrafi przedstawić genezę feudalizmu; omówi cechy charakterystyczne kultury średniowiecznej Europy, jej jedność (uniwersalizm) i różnorodność; potrafi opisać główne wydarzenia polityczne epoki oraz wskazać ich przyczyny i skutki; Ocena bardzo dobra:
umie porównać mapę polityczną Europy średniowiecznej i współczesnej oraz omówić różnice i podobieństwa wynikające z tego porównania; zestawia osiągnięcia trzech kręgów kulturowych - arabskiego, bizantyjskiego i zachodnioeuropejskiego; umie wskazać różnice pomiędzy stanami i rozumie funkcjonowanie społeczeństwa feudalnego; potrafi umieścić dziedzictwo kultury średniowiecznej w kulturze Europy współczesnej; przedstawia główne problemy polityczne średniowiecza; ocenia wydarzenia i działalność wybitnych postaci historycznych; Ocena celująca: wskazuje czynniki jednoczące mieszkańców średniowiecznej Europy i odnosi je do czasów współczesnych; korzystając z literatury i mediów, potrafi odnaleźć dodatkowe informacje o osiągnięciach i dziedzictwie trzech kręgów kulturowych powstałych po upadku Rzymu; umie wskazać związek pomiędzy gospodarką feudalną a strukturą społeczeństwa europejskiego; potrafi samodzielnie poszerzyć wiedzę dotyczącą wybranej dziedziny kultury średniowiecznej Europy; korzystając z literatury i mediów, rozszerza swą wiedzę na temat wydarzeń i postaci historycznych średniowiecza; POLSKA PIASTÓW Słowianie. Początki państwa polskiego. Bolesław Chrobry. Kryzys i odbudowa państwa w XI w. Konflikt Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem. Decyzja Bolesława Krzywoustego rozbicie dzielnicowe. Najazd Tatarów. Zagrożenie krzyżackie. Zjednoczenie Polski. Polska w czasach Kazimierza Wielkiego. Ocena dopuszczająca: potrafi określić czas powstania i terytoria pierwszych państw słowiańskich; zna przyczyny i skutki przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I; wymienia najważniejsze wydarzenia polityczne z historii Polski Piastów; zna podstawowe pojęcia i wydarzenia związane z osadnictwem i kolonizacją na ziemiach polskich. Ocena dostateczna: zna główne wydarzenia związane z procesem kształtowania się wczesnośredniowiecznego państwa polskiego i potrafi umieścić je na ;
potrafi opisać proces chrystianizacji Polski i działalność misyjną polskiego Kościoła; krótko przedstawia przebieg najważniejszych wydarzeń politycznych Polski Piastów; potrafi opisać zmiany w rolnictwie od X do XIV w.; scharakteryzuje proces kształtowania się stanów w Polsce; Ocena dobra: rozumie rolę Piastów i Polan w jednoczeniu plemion polskich; dostrzega wpływ chrześcijaństwa na rozwój polskiej kultury i obyczaje mieszkańców Polski; potrafi wyjaśnić związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy wydarzeniami politycznymi w Polsce Piastów; Ocena bardzo dobra: rozumie rolę Piastów w budowie i rozwoju państwa polskiego; potrafi określić miejsce kultury polskiej w uniwersalnej kulturze średniowiecznej Europy; dokonuje analizy i oceny najważniejszych wydarzeń z dziejów średniowiecznej Polski; ocenia i analizuje związki pomiędzy wydarzeniami w Polsce a historią powszechną; scharakteryzuje funkcjonowanie społeczeństwa stanowego w Polsce. Ocena celująca: dostrzega czynniki sprzyjające powstaniu państwa polskiego; potrafi samodzielnie poszerzyć swą wiedzę dotyczącą wybranej dziedziny kultury średniowiecznej Polski; dzięki dodatkowej literaturze i technikom medialnym uzyskuje dodatkową wiedzę na temat wybranych wydarzeń i postaci historycznych epoki Piastów; KLASA II Ocena: dopuszczająca Ocena: dostateczna
zaczyna rozumieć motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości Ocena: dobra rozumie motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości umie krótko scharakteryzować poznane epoki potrafi wykazać związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe zna daty roczne przełomowych wydarzeń potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość Ocena: bardzo dobra
rozumie motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości umie krótko scharakteryzować poznane epoki potrafi wykazać związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe zna daty roczne przełomowych wydarzeń potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok, wykazując znaczną wiedzę oraz zrozumienie warunków życia w przeszłości umie na podstawowym poziomie przedstawić wybrane zagadnienie jako proces historyczny interpretuje proste teksty źródłowe i umie je wykorzystać w trakcie wypowiedzi Ocena: celująca rozumie motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości umie krótko scharakteryzować poznane epoki potrafi wykazać związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe zna daty roczne przełomowych wydarzeń potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok, wykazując znaczną wiedzę oraz zrozumienie warunków życia w przeszłości umie na podstawowym poziomie przedstawić wybrane zagadnienie jako proces historyczny interpretuje proste teksty źródłowe i umie je wykorzystać w trakcie wypowiedzi umie wykorzystać swoją wiedzę faktograficzną- przedstawia wybrane zagadnienie jako proces historyczny na przestrzeni kilku epok
zaczyna rozumieć, że możliwe są przeciwstawne interpretacje wydarzeń umie wybrać odpowiedni tekst źródłowy dla uzasadnienia swojej wypowiedzi potrafi samodzielnie wyciągnąć wnioski z materiałów źródłowych i lektur w swoich wypowiedziach wykorzystuje znajomość dat i pojęć KLASA III Ocena: dopuszczająca Ocena: dostateczna zaczyna rozumieć motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości Ocena: dobra
rozumie motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości umie krótko scharakteryzować poznane epoki potrafi wykazać związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe zna daty roczne przełomowych wydarzeń potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość Ocena: bardzo dobra rozumie motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości umie krótko scharakteryzować poznane epoki potrafi wykazać związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe zna daty roczne przełomowych wydarzeń potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok, wykazując znaczną wiedzę oraz zrozumienie warunków życia w przeszłości umie na podstawowym poziomie przedstawić wybrane zagadnienie jako proces historyczny interpretuje proste teksty źródłowe i umie je wykorzystać w trakcie wypowiedzi Ocena: celująca
rozumie motywację ludzkich działań w przeszłości i teraźniejszości umie krótko scharakteryzować poznane epoki potrafi wykazać związki przyczynowo-skutkowe między wydarzeniami rozumie oraz wstępnie interpretuje proste teksty źródłowe zna daty roczne przełomowych wydarzeń potrafi przedstawić wpływ poznanych wydarzeń z przeszłości na teraźniejszość potrafi scharakteryzować każdą z poznanych epok, wykazując znaczną wiedzę oraz zrozumienie warunków życia w przeszłości umie na podstawowym poziomie przedstawić wybrane zagadnienie jako proces historyczny interpretuje proste teksty źródłowe i umie je wykorzystać w trakcie wypowiedzi umie wykorzystać swoją wiedzę faktograficzną- przedstawia wybrane zagadnienie jako proces historyczny na przestrzeni kilku epok zaczyna rozumieć, że możliwe są przeciwstawne interpretacje wydarzeń umie wybrać odpowiedni tekst źródłowy dla uzasadnienia swojej wypowiedzi potrafi samodzielnie wyciągnąć wnioski z materiałów źródłowych i lektur w swoich wypowiedziach wykorzystuje znajomość dat i pojęć