MATERIAŁ ĆWICZENIOWY OKE W POZNANIU

MATERIAŁ ĆWICZENIOWY OKE W POZNANIU FORMUŁA OD 015 ( NOWA MATURA ) CHEMIA POZIOM ROZSZERZONY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MCH-R1 STYCZEŃ 017

Ogólne zasady oceniania zawiera przykłady poprawnych rozwiązań zadań otwartych. Rozwiązania te określają wyłącznie zakres merytoryczny odpowiedzi i nie są ścisłym wzorcem oczekiwanych sformułowań. Wszystkie merytorycznie poprawne odpowiedzi, spełniające warunki zadania ocenione są pozytywnie również te nieprzewidziane jako przykładowe odpowiedzi w schematach punktowania. Odpowiedzi nieprecyzyjne, dwuznacznie, niejasno sformułowane uznaje się za błędne. Zdający otrzymuje punkty za odpowiedzi, w których została pokonana zasadnicza trudność rozwiązania zadania, np. w zadaniach, w których zdający samodzielnie formułuje odpowiedzi uogólnianie, wnioskowanie, uzasadnianie, w zadaniach doświadczalnych zaprojektowanie eksperymentu, rachunkowych zastosowanie poprawnej metody łączącej dane z szukaną. Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach. Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi, z których jedna jest poprawna, a inne błędne, nie otrzymuje punktów za żadną z nich. Jeżeli zamieszczone w odpowiedzi informacje (również dodatkowe, które nie wynikają z treści polecenia) świadczą o zasadniczych brakach w rozumieniu omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej poprawnej odpowiedzi, to za odpowiedź taką zdający otrzymuje 0 punktów. Rozwiązanie zadania na podstawie błędnego merytorycznie założenia uznaje się w całości za niepoprawne. Rozwiązania zadań doświadczalnych (spostrzeżenia i wnioski) oceniane są wyłącznie wtedy, gdy projekt doświadczenia jest poprawny, czyli np. prawidłowo zostały dobrane odczynniki. Jeżeli polecenie brzmi: Zaprojektuj doświadczenie., to w odpowiedzi zdający powinien wybrać właściwy odczynnik z zaproponowanej listy i wykonać kolejne polecenia. Za spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia (np. błędnego wyboru odczynnika) zdający nie otrzymuje punktów. W zadaniach, w których należy dokonać wyboru każdą formę jednoznacznego wskazania (numer doświadczenia, wzory lub nazwy reagentów) należy uznać za pokonanie zasadniczej trudności tego zadania. W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda (przedstawiony tok rozumowania), wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką i odpowiednią dokładnością. Wynik liczbowy wielkości mianowanej podany bez jednostek lub z niepoprawnym ich zapisem jest błędny. Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji w formie., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji w podanej formie z uwzględnieniem bilansu masy i ładunku. Notacja: Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) lub sumarycznych oraz wzorów półstrukturalnych (grupowych) zamiast sumarycznych nie odejmuje się punktów. Zapis, w równaniach reakcji nie jest wymagany. W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak nie powoduje utraty punktów. Strona z

Zadanie 1.1. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie wszystkich kolumn tabeli. Nazwa Wzór tlenku pierwiastka Poboczna liczba kwantowa, l mangan MnO Konfiguracja elektronowa rdzenia atomowego 1s s p 6 s p 6 lub 1s s p 6 s p 6 Zadanie 1.. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie dwóch równań reakcji. 0 p. za poprawne napisanie jednego równania reakcji lub błędne napisanie równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub napisanie równań w niewłaściwej kolejności albo brak odpowiedzi. Równanie reakcji z kwasem solnym: MnO + HCl ogrzewanie MnCl + Cl + H O Równanie reakcji z kwasem siarkowym(vi): MnO + H SO MnSO + O + H O Zadanie. (0 1) 1 p. za poprawne wskazanie trzech odpowiedzi. 1. 1 Podczas naturalnej przemiany izotopu 8 Bi oprócz cząstek α powstaje izotop 197 złota 79 Au. F.. 1 W czasie bombardowania azotu 7 N cząstkami α ( He ) przebiega reakcja podczas której powstają dwa nowe jądra atomowe: jądro 17 8 O i proton 1 1 H. 9 Cząstki α ( He ) z radonu reagują z izotopem berylu, Be, dając neutron 1 oraz izotop węgla 6 C. P P Strona z

Zadanie. (0 1) 1 p. za poprawne wskazanie odpowiedzi. 0 p. za błędną odpowiedź albo brak odpowiedzi. B Zadanie. (0 1) 1 p. za poprawne wskazanie określeń w każdym nawiasie. W cząsteczce kwasu ortoborowego H BO atom boru ma (kompletny / niekompletny) oktet elektronowy i może działać jak (kwas Lewisa / zasada Lewisa) tworząc wiązanie przez (przyjęcie / oddanie) wolnej pary elektronowej (od cząsteczki H O / cząsteczce H O) działającej jak (kwas Lewisa / zasada Lewisa). Zadanie 5. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie trzech wierszy tabeli. Wzór drobiny Liczba wolnych par elektronowych wiązań σ wiązań π N 1 PCl 10 0 lub lub brak BO 9 0 lub lub brak Strona z

Zadanie 6.1. (0 1) 1 p. poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia 0 p. inna odpowiedź lub brak odpowiedzi K (s) CaO (s) BaH (s) H O H O H O I II III Zadanie 6.. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie trzech wierszy tabeli. Numer probówki I II III Równanie reakcji lub informacja, że reakcja nie zachodziła z wydzieleniem wodoru K + H O K + + OH + H ( ) Reakcja nie zachodzi z wydzieleniem wodoru. BaH + H O Ba + + OH + H ( ) Strona 5 z

Zadanie 7. (0 ) p. za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku wyrażonego ułamkiem zwykłym. 1 p. za zastosowanie poprawnej metody, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego. podanie wyniku nie wyrażonego ułamkiem zwykłym. 0 p. za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Określenie, czy substraty przereagowują całkowicie. n = 0, dm 0,1 mol dm = 0,0 mola H PO x g CaO 0,0 mola H PO 168 g CaO mole H PO x = 1,68 g CaO przereagowuje Pozostała ilość CaO będąca w osadzie to g 1,68 g = 1, g Obliczenie ilości osadu Ca (PO ) powstającego w reakcji: 0,0 mola H PO y Ca (PO ) mole H PO 10 g Ca (PO ) y =,1 g Obliczenie stosunku masowego substancji będących w osadzie po wysuszeniu: m CaO : m Ca (PO ) = 66 : 155 Zadanie 8. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie równania reakcji. 0 p. za błędne napisanie równania reakcji lub odpowiedź niepełną albo brak odpowiedzi. [Fe(H O) 5 (OH)] + + H O [Fe(H O) (OH) ] + + H O + Strona 6 z

Zadanie 9. (0 ) p. za poprawne wskazanie określeń w każdym nawiasie (w dwóch akapitach). 1 p. za poprawne wskazanie określeń w każdym nawiasie (w jednym akapicie). 1. Moc kwasów beztlenowych fluorowców HX zwiększa się wraz ze (wzrostem / spadkiem) wartości elektroujemności atomu reszty kwasowej. Jest to spowodowane powstawaniem jonu pierwiastka X o rozmiarach promienia jonowego (większych / mniejszych) od rozmiaru promienia obojętnego atomu pierwiastka X, a tym samym (zmniejszeniem / zwiększeniem) łatwości powstawania jonu oksoniowego. W przypadku rodziny kwasów tlenowych tego samego fluorowca moc kwasu jest tym większa im (wyższy / niższy) jest stopień utlenienia atomu centralnego. Jest to związane z siłą przyciągania protonu, która dzieli się na ilość atomów tlenu w cząsteczce kwasu. Dla kwasów tlenowych fluorowców o tym samym stopniu utlenienia atomu centralnego moc kwasów (zwiększa się / zmniejsza się) wraz ze wzrostem elektroujemności atomu fluorowca.. W anionie kwasu chlorowego(vii), ClO atom chloru połączony jest z trzema atomami tlenu wiązaniami (jonowymi / kowalencyjnymi niespolaryzowanymi / koordynacyjnymi). O kształcie tego anionu decydują kąty pomiędzy (orbitalami wiążącymi / niewiążącymi / antywiążącymi) wynikające z tetraedrycznej hybrydyzacji sp. Kształt identyczny ze strukturą przestrzenną anionu kwasu chlorowego(v), ClO, przyjmuje cząsteczka (NH / BH / H O). Strona 7 z

Zadanie 10. (0 ) p. za poprawne napisanie trzech równań reakcji w formie jonowej skróconej. 1 p. za poprawne napisanie dwóch równań reakcji w formie jonowej skróconej. 0 p. za błędne napisanie równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi. Równanie reakcji w probówce I: NH + OH NH H O lub NH + OH (NH H O) Równanie reakcji w probówce II: H + SiO H SiO ( ) Równanie reakcji w probówce III: H + CO CO + H O Zadanie 11. (0 ) p. za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z poprawną jednostką. 1 p. za zastosowanie poprawnej metody i: popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego. podanie wyniku z błędną jednostką. 0 p. za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Przykładowe rozwiązanie Jeżeli pk w = 1 to oznacza, że w danej temperaturze K w = 10 1. K w = [H O + ] [OH ] gdzie [H O + ] i [OH ] oznaczają odpowiednio stężenie molowe jonów oksoniowych i jonów wodorotlenkowych. Podstawiając do wzoru (z pominięciem jednostek): 10 1 =,0 10 6 [OH ] [OH ] = 10 1 :,0 10 6 [OH ] =,0 10 9 Odpowiedź: Stężenie molowe jonów wodorotlenkowych wynosi,0 10 9 mol dm. Strona 8 z

Zadanie 1. (0 ) p. za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z właściwą dokładnością i poprawne ustalenie typu roztworu (nienasycony). 1 p. za zastosowanie poprawnej metody, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego. podanie wyniku z niewłaściwą dokładnością lub z błędnym zaokrągleniem. podanie wyniku z błędną jednostką. błędne ustalenie typu roztworu lub brak ustalenia typu roztworu. 0 p. za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Należy zwrócić uwagę na zależność wyniku końcowego od przyjętych zaokrągleń wyników pośrednich. Za poprawny należy uznać każdy wynik będący konsekwencją zastosowanej poprawnej metody i poprawnych obliczeń. M AlCl 6H O 1,5 g mol 1 AlCl 1,5 g mol 0,7 g roztworu nasyconego 10,7 g AlCl 6H O 100 g roztworu nasyconego x g AlCl 6H O x = 56,7 g AlCl 6H O M 1 1,5 g AlCl 6H O 1,5 g AlCl 56,7 g AlCl 6H O y g AlCl y = 1, g AlCl 100 g roztworu nasyconego 1, g AlCl 100 g 1, g = 68,7 g rozpuszczalnika (wody) 68,7 g H O 1, g AlCl 100 g H O z g AlCl z = 5,6 g AlCl 100 g H O 5,6 g AlCl 10 g H O w g AlCl w =,56 g AlCl Odpowiedź: Otrzymany w opisany w informacji wprowadzającej sposób wodny roztwór chlorku glinu jest roztworem nienasyconym. Strona 9 z

Zadanie 1.1. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie dwóch równań reakcji w formie jonowo-elektronowej. 0 p. za błędne napisanie jednego równania reakcji lub za błędne napisanie obu równań reakcji lub błędne przyporządkowanie równań albo brak odpowiedzi. Równanie reakcji utleniania: As S + 0H O AsO + SO + 8e + 0 H / (x 5) 5As S + 100H O 10 AsO + 15SO + 10e + 00 H Równanie reakcji redukcji: MnO + 5e + 8 H Mn + H O / (x 8) 8 MnO + 10e + H 8 Mn + 11H O Za odwrotne przypisanie równań procesowi utleniania i redukcji Zdający nie otrzymuje punktów. Zadanie 1.. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie współczynników stechiometrycznych w schemacie reakcji. 0 p. za błędne uzupełnienie współczynników stechiometrycznych w schemacie reakcji albo brak odpowiedzi. 5As S + 8 MnO + H 10 AsO + 15SO + 8 Mn + 1H O Zadanie 1.. (0 1) 1 p. poprawne napisanie wzorów utleniacza i reduktora 0 p. inna odpowiedź lub brak odpowiedzi : Utleniacz: MnO lub KMnO Reduktor: As S Strona 10 z

Zadanie 1. (0 ) p. za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wyniku z właściwą dokładnością (w zaokrągleniu do pierwszego miejsca po przecinku). 1 p. za zastosowanie poprawnej metody, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego. podanie wyniku z niewłaściwą dokładnością lub z błędnym zaokrągleniem. podanie wyniku z błędną jednostką. 0 p. za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Należy zwrócić uwagę na zależność wyniku końcowego od przyjętych zaokrągleń wyników pośrednich. Za poprawny należy uznać każdy wynik będący konsekwencją zastosowanej poprawnej metody i poprawnych obliczeń. m r = 10 cm 1,5 g cm = 15 g m s = 10, g Zn + 10HNO (stęż.) Zn(NO ) + NH NO + H O 60 g Zn 60 g HNO x g Zn 10, g HNO x =, g stąd wynika, że cynk został użyty w nadmiarze 60 g HNO 80 g NH NO 10, g HNO y g NH NO y = 1, g NH NO ogrzewanie N O + H O 80 g NH NO 1 mol N O 1, g NH NO z mol N O z = 0,0165 mola V nrt p V hpa dm 0,0165mol 8,1 mol K 900hPa 0K V 0,66 dm 0,7 dm Odpowiedź: Objętość wydzielonego gazu tlenku azotu(i) jest równa 0,7 dm. Strona 11 z

Zadanie 15.1. (0 ) : p. za poprawne napisanie dwóch równań reakcji w formie jonowej skróconej. 1 p. za poprawne napisanie jednego równania reakcji w formie jonowej skróconej. 0 p. za błędne napisanie dwóch równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi. Równanie 1. Al + + NH H O Al(OH) ( ) + NH lub Al + + (NH H O) Al(OH) ( ) + NH lub Al + + NH + H O Al(OH) ( ) + NH Równanie. T Al(OH) Al O + H O Zadanie 15.. (0 ) p. za poprawne napisanie dwóch równań reakcji w formie jonowej skróconej. 1 p. za poprawne napisanie jednego równania reakcji w formie jonowej skróconej. 0 p. za błędne napisanie dwóch równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi. Równanie reakcji związku B z kwasem siarkowym(vi) Al O + 6H + Al + + H O Równanie reakcji związku B z wodorotlenkiem sodu Al O + 6OH + H O [Al(OH) 6 ] Zadanie 16.1. (0 1) 1 p. za podanie poprawnej nazwy wskaźnika. 0 p. za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi. kwas pikrynowy Zadanie 16.. (0 1) 1 p. za podanie trzech poprawnych nazw wskaźników. 0 p. za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi. kwas pikrynowy, oranż metylowy, żółcień alizarynowa R Strona 1 z

Zadanie 17.1. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia (poprawne wpisanie nazw soli, które po wprowadzeniu do wody destylowanej tworzą roztwory o ph < 7, ph = 7 oraz o ph > 7. sól amonowa kwasu organicznego A sól amonowa kwasu organicznego B fenolan sodu H O H O H O ph < 7 ph = 7 ph > 7 Zadanie 17.. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie w formie jonowej skróconej równania reakcji hydrolizy fenolanu sodu. 0 p. za napisanie błędnego równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi. C 6 H 5 O + H O C 6 H 5 OH + OH Zadanie 18. (0 ) p. za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń oraz podanie wzoru rzeczywistego węglowodoru spełniającego warunki zadania. 1 p. za zastosowanie poprawnej metody, ale: popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wzoru rzeczywistego. podanie błędnego wzoru węglowodoru lub brak wzoru. 0 p. za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Strona 1 z

Przykładowe rozwiązanie Na podstawie wzoru ogólnego związku C x H y i jego masy cząsteczkowej można ustalić zależność: (1.) 1 x + y = 96 Na podstawie objętości tlenu zużytego do spalenia jednego mola węglowodoru C x H y obliczamy współczynnik stechiometryczny w ogólnym równaniu reakcji spalania tego związku:, dm 1 mol dm x mol x = 10 mol O Dzięki czemu można zapisać ogólne równanie reakcji spalania C x H y C x H y + 10O xco + 0,5yH O z czego można ustalić zależność pomiędzy liczbą moli tlenu atomowego w substratach i produktach: (.) 0 = x + 0,5y Równania (1.) i (.) stanowią układ równań: 1x + y = 96 0 = x + 0,5y który po rozwiązaniu daje x = 7 i y = 1. Odpowiedź: Wzór rzeczywisty węglowodoru ma postać C 7 H 1 lub inne prawidłowe rozwiązanie. Zadanie 19. (0 1) 1 p. za poprawne wskazanie trzech odpowiedzi. Im większa jest zawartość procentowa węglowodorów o prostych łańcuchach 1. węglowych w benzynie, tym niższa jest jej liczba oktanowa. P. Jednym ze sposobów zwiększania liczby oktanowej benzyny jest kraking termiczny, który polega na izomeryzacji węglowodorów o prostych łańcuchach węglowych do węglowodorów o łańcuchach rozgałęzionych. F. Podwyższenie liczby oktanowej benzyny osiąga się przez dodanie izoparafin oraz antydetonatorów np. czteroetylku ołowiu. P Strona 1 z

Zadanie 0.1. (0 ) p. za poprawne zapisanie dwóch schematów reakcji. 1 p. za poprawne zapisanie jednego schematu reakcji. 0 p. za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi. Schemat 1: Schemat : Zadanie 0.. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie równania reakcji w formie cząsteczkowej. 0 p. za napisanie błędnego równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi. Strona 15 z

Zadanie 1. (0 1) 1 p. za poprawne narysowanie wzoru izomeru trans retinalu. H C CH CH H C C C C H C C C H CH C H HC C C H C H H CH C CH C H O Zadanie.1. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie schematu doświadczenia. roztwór wodorotlenku diaminasrebra(i) na gorąco lub [Ag(NH ) ] + OH alkoholowy roztwór retinalu Zadanie.. (0 1) 1 p. za poprawny opis zmian przy poprawnym wyborze odczynników w zadaniu.1. 0 p. za błędny wybór odczynników w zadaniu.1. lub błędny opis zmian albo brak odpowiedzi. Na ściankach probówki wydziela się srebro lub powstaje lustro srebrne. Strona 16 z

Zadanie. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie schematu reakcji. CH + H C N H C CH OH + CH COOH CH + H C N H C CH O O C CH + H O CH CH Zadanie.1. (0 ) p. za poprawne napisanie trzech równań reakcji w formie cząsteczkowej. 1 p. za poprawne napisanie dwóch równań reakcji w formie cząsteczkowej. 0 p. za błędne napisanie dwóch równań reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi. Równanie reakcji w probówce I: C 6 H 5 COOH + CH COONa C 6 H 5 COONa + CH COOH Równanie reakcji w probówce II: CH COOH + Na CO CH COONa + CO + H O Równanie reakcji w probówce III: C 6 H 5 COOH + Na CO C 6 H 5 COONa + CO + H O Zadanie.. (0 1) 1 p. za poprawne uszeregowanie kwasów według wzrastającej mocy. kwas węglowy, kwas octowy (etanowy), kwas benzoesowy (benzenokarboksylowy) lub H O + CO, CH COOH, C 6 H 5 COOH lub H O CO, CH COOH, C 6 H 5 COOH Strona 17 z

Zadanie 5. (0 1) 1 p. za poprawne wskazanie tłuszczu o najwyższej liczbie kwasowej. 0 p. za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi. 1-palmitynian-,-distearynian glicerolu tristearynian glicerolu 1,-dioleinian--palmitynian glicerolu Zadanie 6.1. (0 1) 1 p. za poprawne narysowanie wzoru strukturalnego kwasu fosfatydowego. 0 p. za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi. Strona 18 z

Zadanie 6.. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie schematu reakcji. Strona 19 z

Zadanie 7.1. (0 1) 1 p. za poprawne wskazanie numeru probówki oraz sformułowanie poprawnego uzasadnienia. Chlorowodorek aniliny (chlorek fenyloamoniowy) znajduje się w probówce I. Świadczy o tym powstająca na powierzchni żółta ciecz, która po pewnym czasie brunatnieje. Zadanie 7.. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie równania reakcji w formie cząsteczkowej. 0 p. za błędne napisanie równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi. + Br H O + HBr Zadanie 8. (0 ) p. za zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie obliczeń, podanie wyniku jako wielkości niemianowanej (ph) oraz podanie wyniku w procentach (stopień sprotonowania) z właściwą dokładnością (w zaokrągleniu do pierwszego miejsca po przecinku). 1 p. za zastosowanie poprawnej metody, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego. podanie wyniku z niewłaściwą dokładnością lub z błędnym zaokrągleniem. podanie wyniku wielkości niemianowanej (ph) z jednostką. niepodanie wyniku w procentach (stopień sprotonowania). 0 p. za zastosowanie błędnej metody obliczenia albo brak rozwiązania. Należy zwrócić uwagę na zależność wyniku końcowego od przyjętych zaokrągleń wyników pośrednich. Za poprawny należy uznać każdy wynik będący konsekwencją zastosowanej poprawnej metody i poprawnych obliczeń. Strona 0 z

Przykładowe rozwiązanie np.: bilans materiałowy reagentów: Wzór reagenta Stężenie początkowe, mol dm Zmiana stężenia, mol dm Stężenie równowagowe, mol dm CH CH NH 0, x 0, x CH 0 + x x CHNH OH 0 + x x K b = [CH CHNH ] [OH [CH CH NH ] ] W stanie równowagi [ CH CHNH ] = [ OH ] = x i [CH CH NH ] C m = C CH CHNH = C x x więc K b = C x x Ponieważ x<<c to (C x) C, czyli K b = C x K b = C x = K b C x = 0,0005 0, x = 0, 000 x = 0,01 x = 0,1 10 1 [ OH ] = 0,1 10 1 mol dm poh = log (0,1 10 1 ) = 1 ( 0,85) = 1,85 1,85 ph + poh = 1 ph = 1 poh ph = 1 1,85 ph = 1,15 ph 1, Obliczenie procentu cząsteczek etyloaminy, które uległy protonowaniu (procent sprotonowania) procent sprotonowania = x 100% CCH CHNH Strona 1 z

[CH CHNH ] procent sprotonowania = 100% C % CHNH CH CH NH x CH = 100% % CHNH CCH CHNH [CH CHNH ] CH = 100% C % CHNH CH CH NH 1, 10 CH = 100% 0, % CHNH CH =,5% Odpowiedź: ph wodnego roztworu etyloaminy wynosi 1, a stopień sprotonowania (procent cząsteczek etyloaminy, które uległy protonowaniu) jest równy,5%. Zadanie 9.1. (0 ) p. za poprawne napisanie dwóch równań reakcji w formie jonowo-elektronowej. 1 p. za poprawne napisanie jednego równania reakcji. 0 p. za błędne napisanie obu równań reakcji lub błędne przyporządkowanie równań albo brak odpowiedzi. Równanie procesu utleniania: CH CH COOH OH Równanie procesu redukcji: MnO + 5e + 8H + Mn + + H O (/ x ) + e + H + (/ x 5) Za odwrotne przypisanie równań procesowi utleniania i redukcji Zdający nie otrzymuje punktów. Zadanie 9.. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie w formie jonowej skróconej sumarycznego równania reakcji. 0 p. za błędne napisanie w formie jonowej skróconej sumarycznego równania reakcji (błędne wzory reagentów, błędne współczynniki stechiometryczne, niewłaściwa forma zapisu) albo brak odpowiedzi. CH C COOH O 5 CH CH COOH OH + MnO + 6H 5 CH C COOH + Mn + 8H O O Strona z

Zadanie 0.1. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie jednego wiersza tabeli (poprawne podanie numeru i poprawne uzasadnienie wyboru). Numer związku Uzasadnienie wyboru III Cząsteczka tego związku ma płaszczyznę symetrii. lub Związek ten to odmiana mezo ( dwa takie same centra stereogeniczne o przeciwnej konfiguracji). Za napisanie poprawnego numeru związku (bez uzasadnienia wyboru) zdający nie otrzymuje punktów. Za odpowiedź: Cząsteczka opisana tym wzorem nie jest chiralna nie przyznaje się punktu. Zadanie 0.. (0 1) 1 p. za poprawne uzupełnienie jednego wiersza tabeli (poprawne podanie numerów wzorów monosacharydów i poprawne podanie nazwy disacharydu). Numery wzorów monosacharydów Nazwa disacharydu I, III (β-)laktoza Zadanie 0.. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie równania reakcji w formie jonowej. 0 p. za błędne napisanie równania reakcji albo brak odpowiedzi. (1) CH OH (CHOH) CHO + Ag(NH ) + + OH (1) CH OH (CHOH) COO + Ag + NH + H O Strona z

Zadanie 1.1. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie sekwencji tripeptydu. 0 p. za odpowiedź błędną albo brak odpowiedzi. Leu Phe Lys Zadanie 1.. (0 1) 1 p. za poprawne napisanie wzorów półstrukturalnych (grupowych) jonów tego aminokwasu, których stężenie jest największe w roztworze o ph = i wzór półstrukturalny (grupowy) jonów tego aminokwasu, których stężenie jest największe w roztworze o ph = 8. Wzór jonów w roztworze o ph = Wzór jonów w roztworze o ph = 8 Strona z