WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY w K i e l c a c h BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI W 2000 ROKU Przedruk w całości lub w części oraz wykorzystanie danych statystycznych w druku dozwolone wyłącznie z podaniem źródła. WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W KIELCACH Al. IX Wieków Kielc 3 25-516 Kielce tel. 344-49-76, fax 368-08-25 Kielce - maj - 2001r.
Wojewódzki Urząd Pracy w Kielcach opracował materiał analityczno-statystyczny Bezrobotni według zawodów i specjalności w 2000 roku, w którym przedstawiono zmiany w strukturze zawodowej bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy województwa świętokrzyskiego. Klasyfikacja zawodów i specjalności odwzorowuje aktualną strukturę zawodową na rynku pracy, wprowadza z pewnym wyprzedzeniem zawody charakterystyczne dla gospodarki rynkowej, przewidując ich nieuchronność wystąpienia. W publikacji przedstawiono zawody deficytowe i nadwyżkowe, na które występuje mniejsze lub większe zapotrzebowanie ze strony pracodawców. Jest to materiał uzupełniający do Analizy i oceny sytuacji na rynku pracy w województwie świętokrzyskim w 2000 roku, która została wydana w marcu bieżącego roku. Wyrażam nadzieję, że opracowanie dotyczące bezrobotnych według zawodów i specjalności będzie pomocne w planowaniu kierunków kształcenia młodzieży przez samorząd terytorialny, wyższe uczelnie, jednostki szkolące, centra kształcenia ustawicznego, dla wszystkich zajmujących się polityką zatrudnienia. Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Kielcach mgr Andrzej Lato
SPIS TREŚCI str. UWAGI METODYCZNE 4 I. STAN I STRUKTURA BEZROBOCIA 6 1. BEZROBOTNI ZAMIESZKALI NA WSI 7 2. BEZROBOTNE KOBIETY 7 3. BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU 8 4. BEZROBOTNI ABSOLWENCI 9 5. BEZROBOTNI WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 10 6. BEZROBOTNI WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY 11 7. BEZROBOTNI WEDŁUG STAŻU PRACY 11 8. BEZROBOTNI WEDŁUG POLSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI 12 II. BEZROBOTNI WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI 13 III. ZAWODY, W KTÓRYCH POSZUKUJĄ PRACY BEZROBOTNE KOBIETY 20 IV. ZAWODY, W KTÓRYCH POSZUKUJĄ PRACY BEZROBOTNI ABSOLWENCI 23 V. BEZROBOTNI REJESTROWANI W 2000 ROKU WG GRUP ZAWODÓW 25 VI. OFERTY PRACY WG GRUP ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI 31 VII. PODSUMOWANIE 35 SPIS TABLIC 1. BEZROBOTNI WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW 37 2. BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW W POWIATACH 38 3. BEZROBOTNI ORAZ OFERTY PRACY WG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI W 2000 ROKU 39-46 4. RANKING BEZROBOTNYCH WG 5-CYFROWYCH GRUP ZAWODÓW W KOŃCU 2000 ROKU 47-54 5. BEZROBOTNI Z WYŻSZYM WYKSZTAŁCENIEM ORAZ OFERTY PRACY WG ZAWODÓW W 2000 ROKU 55-63 6. BEZROBOTNI ORAZ OFERTY PRACY W ZAWODACH MEDYCZNYCH 64 7. BEZROBOTNI ORAZ OFERTY PRACY W ZAWODACH NAUCZYCIELSKICH 65 8. BEZROBOTNI ORAZ OFERTY PRACY W ZAWODACH ROLNICZYCH 66 9. BEZROBOTNI EKONOMIŚCI, SPECJALIŚCI DS. MARKETINGU I BIZNESU ORAZ REFERENCI EKONOMICZNI, FINANSOWI I STATYSTYCZNI 67 10. BEZROBOTNI ORAZ OFERTY PRACY W ZAWODACH GASTRONOMICZNYCH 68 11. BEZROBOTNI MECHANICY, INFORMATYCY I ELEKTRYCY 69 12. BEZROBOTNI ORAZ OFERTY PRACY W ZAWODACH BUDOWLANYCH 70-71
I. STAN I STRUKTURA BEZROBOCIA Ogólna liczba bezrobotnych w województwie na koniec 2000 roku 6 wyniosła 118.469 osób, co oznacza wzrost o 10.997 osób, tj. o 10,2% w porównaniu do stanu bezrobocia na koniec grudnia 1999 roku. W 2000 roku liczba bezrobotnych ukształtowała się pod wpływem zmniejszonego napływu do bezrobocia przy jednoczesnym spadku odpływu z bezrobocia. W analizowanym okresie powiatowe urzędy pracy zarejestrowały 94.206 bezrobotnych, tj. o 14.510 osób mniej niż w 1999 roku, natomiast wyłączyły z ewidencji 83.209 bezrobotnych, tj. o 2.859 osób mniej niż w 1999 roku. Napływ do bezrobocia przewyższał jednak odpływ, co spowodowało wzrost bezrobocia. W grudniu 2000 roku w ewidencji bezrobotnych zarejestrowanych było: 65.319 osób zamieszkałych na wsi, tj. 55,1% ogółu bezrobotnych (o 5.683 osoby więcej niż w 1999 roku), 62.820 kobiet, tj. 53,0% ogółu bezrobotnych, (o 5.838 osób więcej niż w 1999 roku), 23.611 osób z prawem do zasiłku, tj. 19,9% ogółu bezrobotnych, (o 2.590 osób mniej niż w 1999 roku), 35.620 osób w wieku 18-24 lat, tj. 30,1% ogółu bezrobotnych, (o 2.338 osób więcej niż w 1999 roku), 7.153 absolwentów, tj. 6,0% ogółu bezrobotnych, (o 1.011 osób więcej niż w 1999 roku), 1.306 bezrobotnych niepełnosprawnych, tj. 1,1% ogółu bezrobotnych, 16,5%. (o 323 osoby więcej niż w 1999 roku). Stopa bezrobocia na koniec grudnia 2000 roku osiągnęła poziom W porównaniu do 1999 roku stopa bezrobocia była wyższa o 1,4 punktu procentowego i o 1,5 punktu procentowego wyższa od wskaźnika krajowego, który wyniósł 15,0%.
7 1. BEZROBOTNI ZAMIESZKALI NA WSI Na koniec grudnia 2000 roku zarejestrowanych było 65.319 bezrobotnych zamieszkałych na wsi, tj. 55,1% ogółu bezrobotnych. Dla kraju analogiczny udział wyniósł 43,7%. W porównaniu do końca 1999 roku nastąpił wzrost tej kategorii bezrobotnych o 5.683 osoby, tj. o 9,5%. Bezrobocie na wsi w woj. świętokrzyskim ma nieco inny charakter niż w mieście, jest trwalsze a rynek pracy mniej podatny na zmiany. Mieszkańcy obszarów wiejskich szczególnie dotkliwie odczuli przemiany gospodarcze jakie miały miejsce w przeciągu ostatniego dziesięciolecia. Dostosowywanie przedsiębiorstw do wymogów gospodarki rynkowej oraz ich prywatyzacja spowodowały, że w pierwszym rzędzie zwalniani byli mieszkańcy wsi, tzn. chłopo - robotnicy i pracownicy sezonowi. 2. BEZROBOTNE KOBIETY Wzrost bezrobocia odnotowany w 2000 roku w większej mierze dotyczył kobiet niż mężczyzn. Liczba bezrobotnych kobiet w porównaniu do 1999 roku wzrosła o 5.838 osób. W grudniu 2000 roku zarejestrowanych było 62.820 kobiet, stanowiły one 53,0% ogółu bezrobotnych (w kraju 55,2%). Na rynku pracy kobiety znajdują się w znacznie trudniejszej sytuacji niż mężczyźni. Bezrobocie tej subpopulacji spowodowane jest przede wszystkim upadkiem gałęzi przemysłu zatrudniających w większości kobiety (zakłady odzieżowe, włókiennicze, przetwórstwa rolno - spożywczego, placówki handlowe). Ponadto zwolnienia z pracy dokonywane w ramach przeprowadzanych reform społecznych w pierwszym rzędzie dotyczą kobiet. Dane statystyczne potwierdzają, że większe szanse na znalezienie pracy mają bezrobotni mężczyźni. Udział mężczyzn podejmujących pracę wynosił 59,5%, a kobiet tylko 40,5%.
8 Dłuższy był również okres przebywania kobiet w rejestrach bezrobocia w oczekiwaniu na pracę. Wśród bezrobotnych pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy kobiety stanowiły 61,1%, natomiast mężczyźni 38,9%. Wyższy był także udział kobiet bez prawa do zasiłku 56,2%, niż mężczyzn - 43,8%. 3. BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU Bez pracy pozostają najczęściej ludzie młodzi. Szczególnie zagrożone bezrobociem są osoby w wieku do 24 lat. W grudniu 2000 roku w ewidencji bezrobotnych zarejestrowanych było 35.620 osób w wieku od 18 do 24 lat, co oznacza, że co trzeci bezrobotny to osoba w wieku do 24 lat. W grupie rejestrujących się dominowali mężczyźni - 21.423 osoby, tj. 54,5%. Wśród bezrobotnej młodzieży: 45,4% stanowili rejestrujący się po raz pierwszy 17.818 osób, natomiast 54,6% to młodzież powracająca do rejestrów bezrobotnych po raz drugi i kolejny 21.463 osoby. Kolejna znacząca grupa to bezrobotni w wieku od 25 do 34 lat (28,4%). Łącznie zarejestrowane osoby w wieku 18-34 lata stanowiły 58,5% ogółu bezrobotnych. Trzecią grupę pod względem liczebności stanowili bezrobotni w wieku od 35 do 44 lat - 28.236 osób, tj. 23,8% ogółu. Mniej licznie zarejestrowani byli bezrobotni w wieku od 45 do 54 lat - 19.014 osób, tj. 16,1% ogółu oraz w wieku od 55 do 59 lat - 1.571 osób, tj. 1,3% ogółu. Bezrobotni według wieku - stan na 31.12.2000r. wiek w latach liczba bezrobotnych udział % bezrobotne kobiety 15-17 14 0,0 3 18-24 35.620 30,1 18.754 25-34 33.644 28,4 19.499 35-44 28.236 23,8 15.110 45-54 19.014 16,1 9.057 55-59 1.571 1,3 397 60-64 370 0,3 Razem 118.469 100,0 62.820 4. BEZROBOTNI ABSOLWENCI
9 Według stanu na koniec grudnia 2000 roku status absolwenta nabyły 7.153 osoby, tj. 6% ogółu bezrobotnych (o 1.011 osób więcej niż w grudniu 1999 roku). Poziom wykształcenia zarejestrowanych absolwentów przedstawia się następująco: wyższe 16,1% (1.154 osoby), policealne i średnie zawodowe 39,7% (2.837 osób), licea ogólnokształcące 11,3% ( 808 osób), zasadnicze zawodowe 30,3% (2.168 osób), pozostałe 2,6% ( 186 osób). Najwięcej bezrobotnych absolwentów posiadało wykształcenie policealne i średnie zawodowe - 39,7% oraz zasadnicze zawodowe - 30,3%. Łącznie te dwie grupy stanowią 70% ogółu absolwentów. Wśród absolwentów stanowili: - rejestrujący się po raz pierwszy - 66% (w 1999r. 64,1%), - po raz drugi i kolejny - 34% (w 1999r. 35,9%). W 2000 roku z rejestru bezrobotnych absolwentów wyłączono 16.114 osób, w tym z powodu podjęcia pracy - 22,1% (3.563 osoby), rozpoczęcia stażu pracy - 21,5% (3.452 osoby), szkoleń - 2,7% (439 osób), z innych przyczyn (w większości z tytułu utraty statusu absolwenta) - 53,7% (8.660 osób). W latach 1999 2000 nastąpił znaczny wzrost zarówno liczby, jak i udziału absolwentów z wyższym wykształceniem, którzy na koniec grudnia 2000 roku stanowili 16,1% ogółu zarejestrowanych absolwentów, tj. o 4,9 punktu procentowego więcej niż w kraju. Bezrobotni absolwenci w latach 1995-2000
stan na koniec grudnia: ogółem Rok absolwenci 10 w tym z wyższym wykształceniem Udział % 1995 8.793 430 4,9 1996 3.447 211 6,1 1997 3.112 246 7,9 1998 3.735 345 9,2 1999 6.142 811 13,2 2000 7.153 1.154 16,1 5. BEZROBOTNI WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA Najwięcej osób zarejestrowanych jako bezrobotne posiadało wykształcenie zasadnicze zawodowe - 38,3% oraz podstawowe i niepełne podstawowe - 28,1%. Łącznie te dwie grupy stanowią 66,4% ogółu bezrobotnych. Dla kraju analogiczny udział wyniósł - 70,4%. Poziom wykształcenia bezrobotnych - stan na 31.12.2000r. wykształcenie liczba bezrobotnych udział % bezrobotne kobiety wyższe 4.093 3,5 2.895 policealne i średnie zawodowe 27.314 23,1 17.562 ogólnokształcące 8.348 7,0 6.946 zasadnicze zawodowe 45.378 38,3 19.872 podstawowe i niepełne podstawowe 33.336 28,1 15.545 Razem 118.469 100,0 62.820 Bezrobotni z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym stanowili 23,1% ogółu zarejestrowanych, ze średnim ogólnokształcącym 7,0%. Dyplomem ukończenia studiów wyższych legitymowało się 3,5% bezrobotnych. Wśród bezrobotnych z wykształceniem ogólnokształcącym, wyższym, policealnym i średnim zawodowym - przeważają kobiety. Natomiast
11 mężczyźni przeważają wśród osób posiadających wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz podstawowe i niepełne podstawowe. 6. BEZROBOTNI WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY Prawie połowa bezrobotnych - 49,4% (w kraju 44,7%) pozostających w ewidencji powiatowych urzędów pracy na koniec grudnia 2000 roku oczekiwała na pracę ponad rok. W grupie tej 30.041 osób (25,4%) pozostawało bez pracy powyżej 2 lat, natomiast 28.455 osób (24,0%) pozostawało bez pracy od 12-24 miesięcy. Bezrobotni pozostający bez pracy dłużej niż rok - to najczęściej osoby w wieku 25-34 lata, z wykształceniem zasadniczym zawodowym lub podstawowym i niepełnym podstawowym, bez stażu pracy lub posiadające krótki staż ( 1-5 lat ). Ponadto z ogółu bezrobotnych - 17,2% (20.376 osób) oczekiwało na pracę od 6 do 12 miesięcy. Pozostający bez pracy od 1 do 3 miesięcy stanowili - 13,7% (16.203 osoby), od 3 do 6 miesięcy - 13,6% (16.180 osób). Najmniej liczną grupą byli pozostający bez pracy do 1 miesiąca - 6,1% (7.214 osób). 7. BEZROBOTNI WEDŁUG STAŻU PRACY W końcu grudnia 2000r. spośród zarejestrowanych najliczniejszą grupę stanowili bezrobotni nie posiadający stażu pracy - 31.407 osób (26,5% ogółu bezrobotnych), co oznacza wzrost w porównaniu do ubiegłego roku zarówno udziału (o 2,2 punktu procentowego) jak i tej populacji (o 5.244 osoby). W kraju udział osób bez stażu pracy był również najwyższy i wyniósł 23,8%. Wśród poprzednio pracujących najwięcej bezrobotnych posiadało krótki staż pracy od 1 do 5 lat - 24.750 osób (20,9%). Kolejna grupa - 19.322 osoby (16,3%) to legitymujący się długim stażem pracy od 10 do 20 lat. Bardzo
12 krótko - do 1 roku pracowało 17.187 bezrobotnych (14,5%), od 5 do 10 lat pracowało 15.305 osób (12,9%). Najbardziej zagrożone długotrwałym bezrobociem są osoby ze stażem pracy do 1 roku. W grupie tej 53,7% stanowili bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy. W grupie bezrobotnych o stażu od 10 do 20 lat osoby długotrwale bezrobotne stanowiły 53,0%, a wśród osób o stażu od 5 do 10 lat - 52,2%. 8. BEZROBOTNI WEDŁUG POLSKIEJ KLASYFIKACJI DZIAŁALNOŚCI Odzwierciedleniem zmian w gospodarce i sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstw jest statystyka rynku pracy, określająca rodzaj działalności ostatniego miejsca pracy bezrobotnego przed zarejestrowaniem, z podziałem na sekcje i sektory własności. Wśród bezrobotnych przeważają osoby, które pracowały przed nabyciem statusu bezrobotnego. Na koniec grudnia 2000 roku populacja ta wyniosła 87.062 osoby i stanowiła 73,5% ogółu bezrobotnych. Z analizy danych statystycznych wynika, że bezrobotni częściej byli zwalniani z zakładów pracy należących do sektora prywatnego niż publicznego. Wśród bezrobotnych poprzednio pracujących 19.437 osób (22,3%) pracowało wcześniej w zakładach sektora publicznego a 55.179 osób (63,4%) w zakładach sektora prywatnego. Najwięcej bezrobotnych rejestrowało się z: przetwórstwa przemysłowego, handlu i napraw, pozostałej działalności usługowej, komunalnej i indywidualnej, budownictwa, administracji publicznej, rolnictwa i ochrony zdrowia. W zakładach pracy należących do wymienionych sekcji pracowało przed zarejestrowaniem się w urzędach pracy 76,3% bezrobotnych. II. BEZROBOTNI WEDŁUG GRUP ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI Z ogółu 118.469 bezrobotnych zarejestrowanych na koniec grudnia 2000 roku - 92.367 osób (tj. 78%) posiadało określony zawód wykonywany lub
13 wyuczony. W porównaniu do końca 1999 roku nastąpił nieznaczny wzrost tej populacji o 0,2 punktu procentowego. Populacja bezrobotnych nie posiadających zawodu liczyła 26.102 osób, tj. 22,0% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Niepokojącym zjawiskiem jest znaczny wzrost - o 10.796 osób bezrobotnych nie posiadających zawodu, tj. o 70,5% w porównaniu do 1999 roku. Bezrobotni wg wielkich grup zawodów, wydzielonych zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności. GRUPY ZAWODÓW Bezrobotni zarejestrowani wg stanu na koniec roku 1999 2000 przyrost/spadek w liczbach bezwzględnych w % OGÓŁEM 107.472 118.469 10.997 10,2 Bez zawodu 15.306 26.102 10.796 70,5 Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 92 108 16 17,4 Specjaliści 3.421 4.454 1.033 30,2 Technicy i inny średni personel 12.310 13.878 1.568 12,7 Pracownicy biurowi 9.061 9.474 413 4,6 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 12.761 12.903 142 1,1 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 2.314 2.389 75 3,2 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 36.957 38.618 1.661 4,5 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 4.446 3.981-465 - 10,5 Pracownicy przy pracach prostych 10.804 6.562-4.242-39,3 W ciągu 2000 roku znaczny wzrost liczby bezrobotnych nastąpił w grupach: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy o 1.661 osób (4,5%), technicy i inny średni personel o 1.568 osób (12,7%) oraz specjaliści o 1.033 osoby (30,2%).
14 Spadek liczby bezrobotnych miał miejsce natomiast w dwóch grupach: pracownicy przy pracach prostych o 4.242 osoby (39,3%) oraz operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń o 465 osób (10,5%). Struktura bezrobotnych wg wielkich grup zawodu Analiza danych pozwala stwierdzić, że struktura bezrobotnych według zawodów odzwierciedla dokonujące się w gospodarce przemiany. Zwolnienia pracowników z upadających lub restrukturyzowanych przedsiębiorstw oraz likwidacja wielu zakładów rzemieślniczych spowodowały, że właśnie robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy stanowią najwyższy udział wśród ogółu zarejestrowanych bezrobotnych - 32,6% (38.618 osób). Charakterystyczny dla tej grupy jest wysoki udział mężczyzn - 70,6%. Wśród oczekujących na pracę robotników i rzemieślników, najwięcej było bezrobotnych: - mechaników maszyn i urządzeń przemysłowych 4.131 osób (10,7%), - ślusarzy i pokrewnych 3.870 osób (10,0%), - krawców, kapeluszników i pokrewnych 3.738 osób ( 9,7%), - mechaników pojazdów samochodowych 3.735 osób ( 9,7%), - murarzy i pokrewnych 2.980 osób ( 7,7%), - operatorów obrabiarek skrawających do metali 2.596 osób ( 6,7%), - elektromechaników i elektromonterów 2.494 osoby ( 6,5%), - piekarzy, cukierników i pokrewnych 1.923 osoby ( 5,0%), - szwaczek, hafciarek i pokrewnych 1.654 osoby ( 4,3%), - malarzy budowlanych i pokrewnych 1.059 osób ( 2,7%). Bezrobotni technicy i inny średni personel zajmują drugie miejsce pod względem liczebności grupy. Na koniec grudnia 2000 roku w rejestrach pozostawało 13.878 osób w powyższych zawodach, tj. 11,7% ogółu bezrobotnych.
15 W tej grupie najwięcej bezrobotnych posiadało zawód: - technika mechanika 3.586 osób (25,8%), - technika rolnika, leśnika 1.930 osób (13,9%), - technika budownictwa i urządzeń sanitarnych 1.181 osób ( 8,5%), - technika technologii żywności 1.008 osób ( 7,3%), - pielęgniarki i położnej 765 osób ( 5,5%), - technika elektryka 719 osób ( 5,2%), - technika włókiennika, technologii odzieży i przetwórstwa skóry 633 osoby ( 4,6%). Trzecie miejsce pod względem liczebności zajęli bezrobotni, którzy przed nabyciem statusu bezrobotnego wykonywali pracę związaną z usługami osobistymi i sprzedażą. W grupie pracowników usług osobistych i sprzedawców liczącej 12.903 osoby (10,9%) najwięcej było zarejestrowanych: - sprzedawców i demonstratorów 6.851 osób (53,1%), - kucharzy 2.783 osoby (21,6%), - fryzjerów, kosmetyczek 1.403 osoby (10,9%), - kelnerów 1.026 osób ( 8,0%). Kolejną grupę bezrobotnych stanowili pracownicy biurowi - 9.474 osoby (8,0%), wśród których najwięcej było zarejestrowanych: - referentów ekonomicznych, finansowych, statystycznych 6.272osoby (66,2%), - pozostałych pracowników obsługi biurowej 1.915 osób (20,2%), - magazynierów 575 osób ( 6,1%). Na piątym miejscu uplasowali się pracownicy przy pracach prostych. W grupie osób o niskich kwalifikacjach zawodowych zarejestrowanych było 6.562 bezrobotnych (5,5%), tj. o 4.242 osoby mniej w porównaniu do końca 1999 roku. Najwięcej było bezrobotnych: - sprzątaczek biurowych, hotelowych 1.419 osób (21,6%),
16 - robotników przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym 1.074 osoby (16,4%), - robotników pomocniczych w budownictwie ogólnym 957 osób (14,6%), - gospodarzy budynków 918 osób (14,0%). Najmniej problemów ze znalezieniem pracy powinni mieć bezrobotni o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Niestety na przestrzeni 2000 roku stan liczebny grupy specjalistów z wyższym wykształceniem wzrósł o 1.033 osoby, tj. o ponad 30% w porównaniu do 1999 roku. Na koniec grudnia 2000 roku zbiorowość ta liczyła 4.454 osoby, tj. 3,8% ogółu bezrobotnych. Pierwsze miejsce pod względem liczebności wśród osób z wyższym wykształceniem zajmują bezrobotni nauczyciele i wychowawcy. W końcu grudnia 2000 roku zarejestrowanych było 1.742 nauczycieli i wychowawców i stanowili oni prawie 40% omawianej grupy. W porównaniu do 1999 roku nastąpił wzrost tej populacji o 329 osób, tj. 23,3 %. Reforma oświaty powoduje zmniejszenie zatrudnienia (wygasanie kontraktów w szkolnictwie) i wzrost bezrobotnych poszukujących pracy w zawodach nauczycielskich. W grupie specjalistów bez pracy pozostawali ponadto: - ekonomiści 679 osób (15,2%), - specjaliści ds. marketingu i handlu 396 osób ( 8,9%), - specjaliści ds. finansowych 184 osoby ( 4,1%), - inżynierowie mechanicy 156 osób ( 3,5%), - inżynierowie rolnictwa 129 osób ( 2,9%). W siódmej pod względem liczebności grupie operatorów i monterów maszyn i urządzeń zarejestrowanych było 3.981 bezrobotnych (3,4%). W porównaniu do 1999 roku nastąpił spadek o 465 osób, tj. 10,5%. Najwięcej bezrobotnych poszukiwało pracy w zawodach: - kierowcy samochodów ciężarowych 648 osób (16,3%), - operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki metali 519 osób (13,0%),
17 - aparatowi urządzeń do przetwórstwa owoców, warzyw i nasion oleistych 394 osoby ( 9,9%), - monterzy maszyn i urządzeń mechanicznych 332 osoby ( 8,3%). Ponadto na koniec grudnia w rejestrach pozostawało 2.389 bezrobotnych rolników, ogrodników, leśników i rybaków, tj. 2,0% ogółu bezrobotnych. W porównaniu do końca 1999 roku nastąpił wzrost o 75 osób (3,2%). Wśród zarejestrowanych przeważali bezrobotni: - rolnicy upraw polowych 561 osób (23,5%), - rolnicy upraw polowych i produkcji zwierzęcej 554 osoby (23,2%), - ogrodnicy producenci warzyw, kwiatów 424 osoby (17,7%), - robotnicy leśni 287 osób (12,0%). Najmniej bezrobotnych zarejestrowano wśród osób, które przed zgłoszeniem się do urzędu pracy pełniły funkcje kierownicze w przedsiębiorstwach. W grupie parlamentarzystów, wyższych urzędników i kierowników zarejestrowanych było 108 bezrobotnych (0,1%), co oznacza wzrost o 16 osób w porównaniu do 1999 roku. Prawie połowę grupy stanowili kierownicy małych zakładów pracy - 51 osób. Strukturę bezrobotnych wg wielkich grup zawodów w 2000 i 1999 roku przedstawiają wykresy zamieszczone na stronie 18. Zmiany w strukturze zawodowej bezrobotnych obrazują poniższe wykresy:
18 STRUKTURA ZAWODOWA BEZROBOTNYCH stan na 31.12.2000 roku Pracownicy przy pracach prostych 5,5% Bez zawodu 22,0% Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 3,4% Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 0,1% Specjaliści 3,8% Technicy i inny średni personel 11,7% Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 32,6% Pracownicy biurowi 8,0% Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 10,9% Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy 2,0% STRUKTURA ZAWODOWA BEZROBOTNYCH stan na 31.12.1999 roku Pracownicy przy pracach prostych 10,1% Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 0,1% Bez zawodu 14,2% Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 4,1% Specjaliści 3,2% Technicy i inny średni personel 11,5% Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 34,4% Pracownicy biurowi 8,4% Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 11,9% Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy 2,1% Ranking zawodów bezrobotnych
19 Z rankingu zawodów i specjalności wynika, że spośród 92.367 bezrobotnych z określonym zawodem, zarejestrowanych w urzędach pracy w końcu grudnia 2000 roku, najliczniejszą grupę stanowią: sprzedawcy i demonstratorzy w tym ujęci jako odrębne specjalności: 6.851 osób, - sprzedawcy w handlu detalicznym 2.946 osób, - oraz sprzedawcy drobnodetaliczni 2.815 osób. W porównaniu do 1999 roku w grupie tej nastąpił spadek o 285 osób (4%). Należy zauważyć, że bezrobotni sprzedawcy zajmowali czołowe miejsce również w rankingach sporządzanych w latach poprzednich. Drugą pozycję, w rankingu zawodów i specjalności najbardziej zagrożonych bezrobociem, zajmują osoby z wykształceniem średnim ekonomicznym: referenci ekonomiczni, finansowi, statystyczni 6.272 osoby. W porównaniu do 1999 roku w grupie tej przybyło 616 bezrobotnych, co oznacza wzrost o prawie 11%. Dalsze miejsca zajmują bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym, jak również technicznym i są to: mechanicy maszyn i urządzeń przemysłowych i pokrewni ślusarze i pokrewni krawcy, kapelusznicy i pokrewni mechanicy pojazdów samochodowych technicy mechanicy murarze i pokrewni kucharze 4.131 osób, 3.870 osób, 3.738 osób, 3.735 osób, 3.586 osób, 2.980 osób, 2.783 osoby. Osoby z powyższymi zawodami stanowiły 32% ogółu bezrobotnych zarejestrowanych na koniec grudnia.
III. ZAWODY, W KTÓRYCH POSZUKUJĄ PRACY BEZROBOTNE KOBIETY 20 Na koniec grudnia 2000 roku liczba bezrobotnych kobiet wynosiła 62.820 osób i w stosunku do roku ubiegłego wzrosła o 5.838 osób (10,2%). Kobiety, które pracowały przed zarejestrowaniem się w urzędach pracy stanowiły 71,1% ogółu kobiet. Znaczna część pracowała w przetwórstwie przemysłowym - 9.837 osób (tj. 22,0% kobiet poprzednio pracujących) oraz w handlu i naprawach - 8.836 osób (tj. 19,9%). Pracy w konkretnym zawodzie poszukiwało 48.029 kobiet (76,5% omawianej populacji) - o 254 osoby więcej niż przed rokiem. Najliczniej reprezentowana była grupa zawodowa pracowników usług osobistych i sprzedawców. Na koniec grudnia w tej grupie pozostawało bez pracy 11.907 kobiet, tj. 19,0% ogółu kobiet. Wśród zarejestrowanych dominowały bezrobotne sprzedawczynie i demonstratorki - 6.420 osób. W zawodzie kucharki chciałoby pracować 2.507 kobiet, a kelnerki - 972. Kolejne miejsce zajmowały kobiety zaliczane do grupy robotników przemysłowych i rzemieślników - 11.366 osób, tj. 18,1%. W tej grupie najwięcej pań poszukiwało pracy w zawodzie: krawcowej i szwaczki - 5.347 osób oraz piekarza i cukiernika - 1.253 osoby. Wśród pracowników biurowych zarejestrowane były 8.322 kobiety, tj. 13,3%. Ta grupa zawodowa uplasowała się na trzecim miejscu pod względem liczebności. Najwięcej kobiet posiadało kwalifikacje referenta ekonomicznego, finansowego i statystycznego - 5.755 osób. Liczna była również grupa kobiet zaliczanych do pozostałych pracowników obsługi biurowej - 1.684 osoby.
21 Na czwartym miejscu znajdowały się kobiety zaliczane do grupy techników i innego średniego personelu - 7.130 osób (11,3%), w tym: technicy rolnicy i leśnicy - 1.414 kobiet, technicy technologii żywności - 826 osób oraz 665 pielęgniarek. Licznie także zarejestrowane były kobiety w zawodzie: technik włókiennik, technologii odzieży i przetwórstwa skóry - 620 osób. Grupa kobiet z wysokimi kwalifikacjami zawodowymi liczyła 3.343 osoby (5,3%). Wśród specjalistek najwięcej było bezrobotnych nauczycielek: nauczania ponadelementarnego - 499 osób, początkowego - 422 osoby i przedszkolnego - 305 osób oraz pozostałych specjalistek szkolnictwa i wychowawców - 276 osób. Razem w zawodach nauczycielskich zarejestrowane były 1.502 kobiety. Ponadto w rejestrach bezrobotnych pozostawały: 563 ekonomistki oraz 298 specjalistek ds. marketingu i handlu. Znaczne bezrobocie odnotowano również wśród kobiet z grupy pracowników przy pracach prostych - 3.200 osób (5,1%). Na pracę oczekiwało m.in.: 1.239 sprzątaczek biurowych i hotelowych oraz 581 robotników przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym. Liczną grupę stanowiły kobiety nie posiadające zawodu - na koniec grudnia populacja ta wynosiła 14.791 osób, tj. 23,5% ogółu zarejestrowanych kobiet. W porównaniu do 1999 roku wzrost w tej grupie wyniósł 5.584 osoby (60,6%). Zgodnie z obowiązującą w statystyce definicją do bezrobotnych bez zawodu zalicza się osoby, które nie posiadają ciągłości pracy 1 roku w danym zawodzie lub nie ukończyły szkoły (wyższej lub średniej zawodowej czy zasadniczej) bądź kursów szkoleniowych.
22 Strukturę zarejestrowanych kobiet wg grup zawodów obrazuje poniższa tabela. GRUPY ZAWODÓW Bezrobotne kobiety zarejestrowane wg stanu na koniec roku 1999 2000 wzrost/spadek w liczbach bezwzględnych w % Udział % grup zawodów w ogólnej liczbie bezrobotnych kobiet OGÓŁEM 56.982 62.820 5.838 10,2 100,0 Bez zawodu 9.207 14.791 5.584 60,6 23,5 Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 53 55 2 3,8 0,1 Specjaliści 2.635 3.343 708 26,9 5,3 Technicy i inny średni personel 6.589 7.130 541 8,2 11,3 Pracownicy biurowi 8.004 8.322 318 4,0 13,3 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 11.755 11.907 152 1,3 19,0 1.451 1.506 55 3,8 2,4 10.981 11.366 385 3,5 18,1 1.128 1.200 72 6,4 1,9 Pracownicy przy pracach prostych 5.179 3.200-1.979-38,2 5,1
23 IV. ZAWODY, W KTÓRYCH POSZUKUJĄ PRACY BEZROBOTNI ABSOLWENCI Według stanu na koniec 2000 roku w rejestrach pozostawało 7.153 absolwentów, tj. o 1.011 osób więcej niż w grudniu 1999 roku. Bezrobotni absolwenci stanowili 6% ogółu bezrobotnych. Bez zawodu zarejestrowanych było 1.234 absolwentów (17,3% omawianej populacji) - o 393 osoby więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Natomiast w konkretnym zawodzie pracy poszukiwało 5.919 absolwentów, tj. o 618 osób więcej niż na koniec 1999 roku. Wśród bezrobotnych absolwentów dominują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz średnim technicznym. Najliczniej reprezentowane były dwie grupy zawodowe: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 1.594 osoby, w tym: - mechanicy pojazdów samochodowych 306 osób, - krawcy, kapelusznicy i pokrewni 194 osoby, - piekarze, cukiernicy i pokrewni 183 osoby, - mechanicy maszyn i urządzeń przemysłowych 151 osób, - elektromechanicy i elektromonterzy 147 osób, technicy i inny średni personel 1.490 osób, w tym: - technicy mechanicy 414 osób, - technicy rolnicy, leśnicy i pokrewni 141 osób, - technicy technologii żywności 127 osób, - technicy elektrycy 111 osób, - technicy włókiennicy, technologii odzieży i przetwórstwa skóry 106 osób.
24 Bezrobotni absolwenci z wyższym wykształceniem stanowili trzecią pod względem wielkości grupę. Na koniec grudnia zarejestrowanych było 926 bezrobotnych specjalistów, w tym: - 264 nauczycieli i wychowawców, - 227 ekonomistów i specjalistów ds. finansowych, - 124 specjalistów ds. marketingu i handlu. Dalsze miejsce zajmowali bezrobotni absolwenci zaliczani do pracowników biurowych - 890 osób, w tym aż 731 referentów ekonomicznych, finansowych i statystycznych. Następnie pracownicy usług osobistych i sprzedawcy - 835 osób, w tym 346 sprzedawców i demonstratorów oraz 279 kucharzy. Struktura zawodowa bezrobotnych absolwentów. BEZROBOTNI ABSOLWENCI WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW stan na 31.12.2000r. Specjaliści 12,9% Technicy i średni personel 20,8% Pracownicy biurowi 12,4% Bez zawodu 17,3% Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 11,7% Pracownicy przy pracach Operatorzy prostych i monterzy 0,3% maszyn i urządzeń 1,5% Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 22,3% Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 0,8%
25 V. BEZROBOTNI REJESTROWANI W 2000 ROKU WG GRUP ZAWODÓW W okresie 2000 roku w powiatowych urzędach pracy zarejestrowało się 94.206 bezrobotnych. Najwyższy napływ do bezrobocia miał miejsce z grupy robotników przemysłowych i rzemieślników (33,8% ogółu nowo zarejestrowanych), bez zawodu (19,2%) oraz techników i innego średniego personelu (15,2%). Łącznie rejestrujący się z tych trzech grup zawodowych stanowili ponad 68% ogółu nowo zarejestrowanych w okresie roku. Napływ do bezrobocia osób o określonych kwalifikacjach zawodowych wynika m.in. z utrzymującej się niekorzystnej sytuacji w przedsiębiorstwach, restrukturyzacji niektórych branż, jak również z niedostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy. Obecny system kształcenia powoduje powstawanie zawodów, na które istnieje niewystarczające zapotrzebowanie ze strony pracodawców, tj. tzw. zawodów nadwyżkowych, w których liczba zarejestrowanych bezrobotnych jest wyższa od liczby ofert pracy zgłoszonych przez pracodawców oraz zawodów deficytowych, w których występuje przewaga ofert pracy nad możliwością zatrudnienia pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami. Z danych statystycznych wynika, że wśród bezrobotnych dominują zawody zaliczane do nadwyżkowych. Bezrobotni rejestrujący się w okresie 2000 roku posiadali kwalifikacje zawodowe, które jak wynika ze struktury zawodowej bezrobotnych na koniec 1999 roku stanowiły już znaczą nadwyżkę w porównaniu do istniejącej podaży na rynku pracy. Analiza ofert zgłoszonych do urzędów pracy w 2000 roku wykazała, że nie pokrywają one zapotrzebowania wynikającego z napływu. Prawie we wszystkich wielkich grupach zawodowych ilość rejestrujących się bezrobotnych przekraczała liczbę ofert pracy. Wyjątek stanowią pracownicy wykonujący prace proste, dla których pracodawcy skierowali prawie dwukrotnie więcej ofert (6.185 ofert) niż było zarejestrowanych bezrobotnych (3.604 osoby).
Symbol grupy NAPŁYW I ODPŁYW BEZROBOTNYCH W 2000 ROKU WG WIELKICH GRUP ZAWODU Nazwa Liczba bezrobotnych wg stanu na koniec 1999 roku Bezrobotni zarejestrowani w 2000 roku Bezrobotni wyrejestrowani w 2000 roku Liczba bezrobotnych wg stanu na koniec 2000 roku Liczba ofert pracy zgłoszonych w 2000 roku Wnb wskaźnik napływu do bezrobocia (4/3x100% ) Wob wskaźnik odpływu z bezrobocia (5/3x100% ) Rotacja odpływ /napływ (5/4x100% ) 1 VIII. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0 IX. Bez zawodu 15.306 18.100 7.304 26.102 12 118,3 47,7 40,4 1 Parlamentarzyści, wyżsi 92 94 78 108 55 102,2 84,8 83,0 urzędnicy i kierownicy 2 Specjaliści 3.421 5.784 4.751 4.454 425 169,1 138,9 82,1 3 Technicy i inny średni 12.310 14.289 12.721 13.878 1.176 116,1 103,3 89,0 personel 4 Pracownicy biurowi 9.061 7.899 7.486 9.474 2.746 87,2 82,6 94,8 5 Pracownicy usług 12.761 8.108 7.966 12.903 2.413 63,5 62,4 98,2 osobistych i sprzedawcy 6 Rolnicy, ogrodnicy, 2.314 1.396 1.321 2.389 188 60,3 57,1 94,6 leśnicy i rybacy 7 Robotnicy przemysłowi 36.957 31.864 30.203 38.618 4.159 86,2 81,7 94,8 i rzemieślnicy 8 Operatorzy i monterzy 4.446 3.068 3.533 3.981 1.210 69,0 79,5 115,2 maszyn i urządzeń 9 Pracownicy przy 10.804 3.604 7.846 6.562 6.185 33,4 72,6 217,7 pracach prostych Razem 107.472 94.206 83.209 118.469 18.569 87,7 77,4 88,3 Wskaźnik napływu do bezrobocia Wnb - wyrażony w procentach stosunek liczby nowo zarejestrowanych bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym do liczby bezrobotnych wg stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Wskaźnik odpływu z bezrobocia Wob - wyrażony w procentach stosunek liczby wyrejestrowanych bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym do liczby bezrobotnych wg stanu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego. Rotacja bezrobotnych - wyrażony w procentach stosunek liczby wyrejestrowanych ( odpływ ) do liczby nowo zarejestrowanych ( napływ ) w danym okresie sprawozdawczym.
Ranking zawodów bezrobotnych rejestrujących się w urzędach pracy w 2000 roku wg 5-cyfrowych grup zawodu. Lp. Grupa zawodowa Bezrobotni rejestrujący się w 2000 roku Oferty pracy zgłoszone do PUP w 2000 roku 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Bez zawodu Referenci ekonomiczni, finansowi, statystyczni Sprzedawcy i demonstratorzy Technicy mechanicy Mechanicy pojazdów samochodowych Mechanicy maszyn i urządzeń przemysłowych i pokrewni Ślusarze i pokrewni Murarze i pokrewni Elektromechanicy i elektromonterzy Krawcy, kapelusznicy i pokrewni Ustawiacze i ustawiacze-operatorzy obrabiarek skrawających do metali Kucharze Pozostali pracownicy obsługi biurowej Piekarze, cukiernicy i pokrewni Technicy rolnicy, leśnicy i pokrewni Technicy budownictwa, urządzeń sanitarnych i pokrewni Fryzjerzy, kosmetyczki i pokrewni 18 100 5 413 4 289 4 144 3 783 3 662 3 408 2 758 2 496 2 151 1 928 1 735 1 558 1 455 1 366 1 290 998 Nauczyciele nauczania ponadelementarnego 985 19 Technicy elektrycy 948 20 Monterzy i konserwatorzy instalacji sanitarnych i pokrewni 931 21 Technicy technologii żywności 914 W grupie osób rejestrujących się z określonym zawodem najwięcej było: 12 356 1 448 43 154 107 217 389 152 75 97 243 1 826 242 16 - referentów ekonomicznych, finansowych i statystycznych, gdzie średnio na 1 ofertę pracy przypadało 15 nowo zarejestrowanych bezrobotnych, - sprzedawców i demonstratorów, średnio na 1 ofertę pracy przypadały 3 osoby, - techników mechaników, dla których zgłoszono tylko 43 oferty - średnio na 1 miejsce pracy oczekiwało aż 96 bezrobotnych. 27 117 52 15 102 18
Nie należy oczekiwać na większe zapotrzebowanie w zawodach określanych jako zawody bez przyszłości, do których należą: rolnicy i rybacy, kowale i ślusarze, robotnicy w przemyśle włókienniczym i odzieżowym, górnicy, robotnicy obróbki kamienia, robotnicy przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym, robotnicy obróbki skóry, nauczyciele nauczania początkowego i przedszkolnego, pomoce domowe, sprzątaczki, praczki, robotnicy pomocniczy w górnictwie, budownictwie, transporcie, tragarze, monterzy, operatorzy urządzeń hutniczych, robotnicy obróbki drewna, stolarze meblowi, operatorzy maszyn poligraficznych i papierniczo-przetwórczych, operatorzy urządzeń wydobywczych, robotnicy pomocniczy w rolnictwie i rybołówstwie, robotnicy poligraficzni, technicy rolnicy i leśnicy, operatorzy maszyn włókienniczych, futrzarskich i skórzanych, maszyniści kolejowi i dyżurni ruchu.
Przewiduje się, że do zawodów przyszłości, które mają pozytywny trend rozwojowy, czyli zatrudnianych jest w nich coraz więcej osób, należeć będą: agenci: ochrony mienia i osób, ubezpieczeniowi, reklamy, usług artystycznych, specjaliści: - ds. bankowości i kredytów, ze znajomością zasad wyceny nieruchomości potrzebnych przy udzielaniu kredytów, - ds. finansów, nadzoru i rewizji, rachunkowości, pośrednicy finansowi, licencjonowani zarządcy nieruchomości, - ds. handlu wewnętrznego, konsultingu, eksportu / importu, - ds. ubezpieczeń majątkowych i osobowych, - ds. rekrutacji pracowników, szkolenia i rozwoju zawodowego, - ds. informacji naukowo technicznej i ekonomicznej, - ds. promocji sprzedaży - oraz specjaliści: odnowy biologicznej, rehabilitacji ruchowej, rekreacji ruchowej, instalatorzy, administratorzy, programiści, projektanci, graficy komputerowi, specjaliści: ochrony baz danych, analitycy, ds. internetu, operatorzy: przetwarzaczy tekstu, sprzętu komputerowego, wprowadzania danych - potrzebni do obsługi systemów komputerowych i telekomunikacji, inżynierowie: bhp, biocybernetyki, biomedyki, biotechnologii, budownictwa, budowy i obsługi systemów komputerowych, elektroniki, inżynierii materiałowej, telekomunikacji, syndycy,
lekarze rodzinni, stomatolodzy, logopedzi, farmaceuci, psychoterapeuci, psycholodzy, wysoko wykwalifikowane pielęgniarki, wykwalifikowany personel medyczny, optycy okularowi, fachowcy od zapobiegania chorobom np.: fizjoterapeuci, dietetycy, technicy: elektronicy, informatycy, elektroradiolodzy, ochrony środowiska, telekomunikacji, wykładowcy na kursach. Powyższa lista zawodów jest orientacyjna i nie można sugerować się nią wyłącznie przy kierunku kształcenia i wyborze zawodu. Wybierając zawód należy uwzględniać indywidualne zdolności i predyspozycje człowieka, jego własne pomysły na planowanie kariery oraz zapotrzebowanie ze strony pracodawców na pracowników o określonym zawodzie, specjalności i odpowiednich umiejętnościach. VI. OFERTY PRACY WG GRUP ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI
Świętokrzyski rynek pracy charakteryzuje mała ilość zgłaszanych ofert pracy. W okresie 2000 roku pracodawcy zgłosili do urzędów pracy 18.569 ofert pracy 1. Zdecydowana większość ofert - 67,8% - pochodziła z sektora prywatnego, natomiast - 32,2% z sektora publicznego. Pod względem ilości zgłoszonych ofert pracy nasze województwo zajęło przedostatnie miejsce w kraju (przed woj. podlaskim). W strukturze ofert dominują propozycje zatrudnienia kierowane do: pracowników przy pracach prostych 6.185 ofert (33,3%), w tym dla: o robotników pomocniczych w górnictwie i budownictwie 1.854 oferty, o robotników przy pracach prostych w przemyśle przetwórczym 1.357 ofert, o gospodarzy budynków 1.178 ofert, o ładowaczy nieczystości 856 ofert, o pomocy domowych, sprzątaczek i praczek 609 ofert, robotników przemysłowych i rzemieślników 4.159 ofert (22,4%), w tym dla robotników: o budowlanych robót stanu surowego 882 oferty, o produkcji wyrobów włókienniczych i odzieży 712 ofert, o w przetwórstwie spożywczym 409 ofert, o obróbki drewna, stolarzy meblowych 395 ofert. 1 Liczba ofert pracy została obliczona na podstawie półrocznej sprawozdawczości o rynku pracy Załącznik 3 Bezrobotni oraz oferty pracy wg grup zawodów i specjalności do sprawozdania miesięcznego MPiPS-01. Występujące różnice pomiędzy miesięczną sprawozdawczością a półroczną wynikają z wyłączenia ofert pracy, z realizacji których pracodawcy zrezygnowali - zgodnie z zasadą sporządzania Załącznika 3. Wg sprawozdania MPiPS-01 do urzędów pracy w 2000 roku zgłoszono 19.183 oferty pracy.
Łącznie oferty skierowane do tych dwóch grup zawodowych stanowiły 55,7% ogółu ofert zgłoszonych do urzędów pracy w 2000 roku. W grupie pracowników przy pracach prostych, średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu przypadało 17 bezrobotnych i właśnie osoby z tej grupy zawodowej miały największe szanse na podjęcie pracy. Natomiast w najliczniejszej grupie robotników przemysłowych i rzemieślników sytuacja była znacznie gorsza - na 1 ofertę pracy przypadało 109 bezrobotnych. Dla pracowników biurowych zgłoszono 2.746 ofert pracy (14,8% ogółu ofert), w tym dla: - pozostałych pracowników obsługi biurowej 1.826 ofert, - pracowników ds. finansowo statystycznych 462 oferty, - pracowników ds. ewidencji materiałowej, transportu i produkcji 263 oferty. Średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu przypadało 40 bezrobotnych. Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy mieli do dyspozycji 2.413 ofert pracy (13% ogółu ofert), z tego aż 60%, tj. 1.448 ofert to propozycje zatrudnienia sprzedawców. Ponadto pracownikom usług domowych i gastronomicznych zaproponowano 406 ofert a pracownikom opieki osobistej - 288 ofert. Średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu oczekiwało 64 bezrobotnych. Dla operatorów i monterów maszyn i urządzeń wpłynęło 1.210 ofert pracy (6,5% ogółu ofert), w tym najwięcej dla: - kierowców pojazdów silnikowych 416 ofert, - operatorów urządzeń energetycznych 317 ofert. Średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu przypadało 42 bezrobotnych.
Trudności z podjęciem pracy mieli technicy i inny średni personel, dla których zgłoszono 1.176 ofert (6,3% ogółu ofert), w tym dla: - pielęgniarek i położnych 280 ofert, - techników 214 ofert, - średniego personelu biurowego 191 ofert, - pracowników ds. finansowych i handlowych 140 ofert. Średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu przypadało 134 bezrobotnych. Specjaliści z wyższym wykształceniem mieli do dyspozycji 425 ofert pracy (2,3% ogółu ofert), w tym: - specjaliści ds. biznesu 99 ofert, - pozostali specjaliści szkolnictwa i wychowawcy 90 ofert, - nauczyciele nauczania ponadelementarnego 52 oferty. Średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu oczekiwało 109 bezrobotnych. Do urzędów pracy w 2000 roku wpłynęło tylko 188 ofert pracy (1% ogółu ofert) dla rolników, ogrodników, leśników i rybaków, w tym dla: - hodowców zwierząt i pokrewnych 81 ofert, - rolników produkcji roślinnej i ogrodników 57 ofert, - robotników leśnych 50 ofert. Średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu oczekiwało w tej grupie zawodowej 147 bezrobotnych. Pracodawcy nie są zainteresowani również zatrudnianiem osób bez kwalifikacji zawodowych. Dla bezrobotnych bez zawodu wpłynęło tylko 12 ofert pracy.
Bezrobotni oraz oferty pracy wg grup zawodów. GRUPY ZAWODÓW Liczba bezrobotnych na koniec 2000 roku ogółem kobiety Oferty pracy zgłoszone w 2000r.* Liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy** OGÓŁEM 118.469 62.820 18.569 73 Bez zawodu 26.102 14.791 12 20.704 Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 108 55 55 20 Specjaliści 4.454 3.343 425 109 Technicy i inny średni personel 13.878 7.130 1.176 134 Pracownicy biurowi 9.474 8.322 2.746 40 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 12.903 11.907 2.413 64 2.389 1.506 188 147 38.618 11.366 4.159 109 3.981 1200 1.210 42 Pracownicy przy pracach prostych 6.562 3200 6.185 17 * Oferty pracy pomniejszone o oferty anulowane przez pracodawców. ** Liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy średnio w miesiącu. VII. PODSUMOWANIE
Przedstawiona w niniejszym opracowaniu analiza zawodów i specjalności bezrobotnych w 2000 roku pozwala na sformułowanie następujących wniosków: Najwyższy wzrost bezrobocia na przestrzeni 2000 roku odnotowano w grupie osób nie posiadających zawodu - o 10.997 osób (70,5%). Udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 22,0%, co oznacza wzrost o 7,8 punktu procentowego w porównaniu z 1999 rokiem. Niepokojącym zjawiskiem jest ponad 30 procentowy wzrost w porównaniu do 1999 roku liczby bezrobotnych o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Na koniec grudnia 2000 roku zarejestrowanych było 4.454 bezrobotnych specjalistów (3,8% ogółu). Spadek liczby bezrobotnych miał miejsce w dwóch grupach zawodowych: pracownicy przy pracach prostych o 4.242 osoby (39,3%) oraz operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń o 465 osób (10,5%). W strukturze zawodowej bezrobotnych dominują robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - 38.618 osób, tj. 32,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. W większości analizowanych grup zawodowych obserwuje się przeważający udział kobiet. Najwyższy współczynnik feminizacji wystąpił w grupie pracowników usług osobistych i sprzedawców 92,3%. Mężczyźni natomiast stanowili większość wśród robotników przemysłowych i rzemieślników, operatorów i monterów maszyn i urządzeń oraz pracowników przy pracach prostych.
Najwyższy udział bezrobotnych oczekujących na pracę ponad rok wystąpił wśród pracowników przy pracach prostych (59,7%), pracowników usług osobistych i sprzedawców (47,8%) oraz operatorów i monterów maszyn i urządzeń (43,3%). Najniższy udział wśród oczekujących na pracę ponad rok wystąpił wśród specjalistów (24,0%) oraz techników i średniego personelu (29,5%). Najwięcej robotników przemysłowych i rzemieślników oraz techników i innego średniego personelu zarejestrowanych pozostaje w powiatach kieleckim, starachowickim, koneckim, ostrowieckim, w m. Kielce i powiecie skarżyskim, co wynika z przemysłowego, handlowego i usługowego charakteru tych terenów oraz wysokiego stopnia ich urbanizacji. Podobnie jest z liczbą bezrobotnych w zawodach: pracownicy usług osobistych i sprzedawcy oraz pracownicy biurowi. Wśród bezrobotnych bez zawodu dominuje powiat kielecki i m. Kielce - 11.522 bezrobotnych, tj. 44,1% ogółu bezrobotnych bez zawodu. Najwięcej ofert pracy zgłoszono dla pracowników przy pracach prostych oraz dla robotników przemysłowych i rzemieślników - 55,7% ogółu ofert. W najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy znajdują się bezrobotni nie posiadający zawodu, ponieważ pracodawcy nie są zainteresowani zatrudnianiem osób niewykwalifikowanych.
Problemy z podjęciem pracy mają również bezrobotni rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu przypadało 147 bezrobotnych) oraz technicy i inny średni personel (średnio na 1 ofertę pracy w miesiącu przypadało 134 bezrobotnych). Szczegółowe dane dotyczące bezrobocia według grup zawodów i specjalności zawierają załączone tablice.
TABLICA 1 BEZROBOTNI WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW Stan w dniu 31.XII. 2000r. Zarejestrowani na koniec miesiąca Bezrobotni poprzednio pracujący pozostający bez pracy w miesiącach Oferty pracy GRUPY ZAWODÓW Ogółem Kobiety Absolwenci do 1 1-12 pow. 12 razem kobiety razem kobiety razem kobiety razem kobiety zgłoszone w 2000r. na koniec 2000r. 1 Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy 108 55 0 0 4 3 56 22 45 27 55 3 2 Specjaliści 4454 3343 926 677 173 112 1550 1088 1068 880 425 1 3 Technicy i średni personel 13878 7130 1490 656 696 236 4656 2107 4091 2636 1176 11 4 Pracownicy biurowi 9474 8322 890 754 309 243 2825 2405 3443 3117 2746 6 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 12903 11907 835 750 392 332 3769 3404 6164 5809 2413 5 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 2389 1506 59 37 103 43 627 340 977 655 188 0 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 38618 11366 1594 322 2413 304 13995 3200 14848 5850 4159 13 8 Operatorzy i monterzy
maszyn i urządzeń 3981 1200 104 19 251 31 1401 292 1725 632 1210 6 9 Pracownicy przy pracach prostych 6562 3200 21 4 372 100 1905 824 3915 2067 6185 12 10 Bez zawodu 26102 14791 1234 925 864 298 6299 2958 8126 4634 12 0 OGÓŁEM 118469 62820 7153 4144 5577 1702 37083 16640 44402 26307 18569 57
TABLICA 2 BEZROBOTNI ZAREJESTROWANI WEDŁUG WIELKICH GRUP ZAWODÓW W POWIATACH Stan w dniu 31.XII. 2000r. Grupy zawodowe Powiaty Parlamentarzyści, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy przy pracach prostych Bez zawodu Woj. świętokrzyskie 108 4454 13878 9474 12903 2389 38618 3981 6562 26102 Buski 4 153 664 494 629 106 1614 146 203 587 Jędrzejowski 4 272 746 816 947 148 2106 273 544 675 Kazimierski 0 35 249 334 264 93 519 67 278 39 Kielecki 2 356 1882 1235 1884 336 6023 413 201 7183 Miasto Kielce 1 1176 2322 1580 1235 70 3319 258 132 4339 Konecki 8 338 1154 685 1145 295 4326 332 586 3013 Opatowski 4 266 563 72 439 144 1779 176 412 1239 Ostrowiecki 7 485 1440 869 1377 206 4177 428 927 2468 Pińczowski 6 121 397 189 379 92 916 149 126 552 Sandomierski 3 327 862 399 803 184 1857 401 693 1194
Skarżyski 6 348 1201 832 968 68 3126 311 539 1272 Starachowicki 18 310 1285 1083 1480 307 4593 419 998 1316 Staszowski 27 185 635 478 879 147 2534 388 550 1155 Włoszczowski 18 82 478 408 474 193 1729 220 373 1070
TABLICA 3 BEZROBOTNI ORAZ OFERTY PRACY WG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI W 2000R. (WG 5 - CYFROWYCH KODÓW ZAWODU) Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni zarejestrowani stan na 31.12.2000r w okresie 2000r. Oferty zgłoszone w roku 2000 Absolwenci zarejestrowani stan na 31.12.2000r w okresie 2000r.* OGÓŁEM z tego: 118469 94206 18569 7153 16960 Bez zawodu 26102 18100 12 1234 3161 Bezrobotni posiadający zawody 92367 76106 18557 5919 13799 "1" PARLAMENTARZYŚCI, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 108 94 55 0 2 11401 Zawodowi działacze 1 0 0 0 0 12101 Dyrektorzy generalni, wykonawczy i prezesi 9 7 5 0 0 12102 Z-cy dyrektorów generalnych i prezesów 1 0 0 0 0 12201 Kierownicy wewn. jednostek organizacyjnych dział. podstawowej 13 15 15 0 0 12301 Kierownicy wewn. jednostek organizacyjnych dział. pomocniczej 33 29 21 0 2 13101 Kierownicy małych zakładów pracy 51 43 14 0 0 "2" SPECJALIŚCI 4454 5784 425 926 2369 21101 Fizycy i astronomowie 3 5 0 1 4 21102 Meteorolodzy 0 2 0 0 1 21103 Chemicy i pokrewni 47 54 1 8 16 21104 Specjaliści nauk o Ziemi 19 35 2 2 16 21201 Matematycy i pokrewni 15 20 0 6 12 21202 Statystycy 0 0 1 0 0 21301 Projektanci i analitycy systemów komputerowych 4 9 7 3 6 21302 Programiści 4 6 5 2 1 21390 Informatycy nie sklasyfikowani w innym miejscu 27 26 8 4 12 21401 Architekci i urbaniści 7 9 4 1 6 21402 Inżynierowie budownictwa 87 153 14 14 44 21403 Inżynierowie elektrycy 44 53 3 1 15 21404 Inżynierowie elektronicy i telekomunikacji 19 35 1 7 21 21405 Inżynierowie mechanicy 156 218 3 27 58 21406 Inżynierowie chemicy 25 28 0 7 12 21407 Inżynierowie górnicy 10 13 0 1 2 21408 Inżynierowie geodeci i kartografowie 14 14 2 2 7 21409 Inżynierowie automatyki i robotyki 10 22 0 6 16 21410 Inżynierowie inżynierii środowiska 101 154 4 31 82 21411 Inżynierowie metalurgii i inżynierii materiałowej 22 41 0 2 14 21412 Inżynierowie technologii drewna 3 3 0 0 0 21413 Inżynierowie technologii mat. budowlanych, szkła i ceramiki 3 6 0 0 0 21414 Inżynierowie technologii żywności 11 26 1 3 10 21415 Inżynierowie transportu 9 16 0 3 10 21416 Inżynierowie włókiennicy i przetwórstwa skóry 6 6 0 1 3 21490 Architekci, inżynierowie i pokrewni nie sklasyfik. w innym miejscu 13 16 0 5 7 22101 Biolodzy 33 37 2 4 13 22102 Biochemicy i biofizycy 3 2 1 1 1 22103 Inżynierowie rolnictwa i pokrewni 129 163 8 23 68 22201 Lekarze medycyny 5 20 3 0 5