c o wać z a b a s r o p ł l ó w sp e n w ta Jak mi?
stron 2
k współpracować z absolwentami? cz. II, praktyka stron 3
Niniejsza publikacja powstała w ramach projektu Model kształcenia przez całe życie w oparciu o trwałą relację z uczelnią: ideagora Absolwenci kapitałem społecznym uczelni, realizowanego przez COLLEGIUM MAZOVIA Innowacyjną Szkołę Wyższą. Cel projektu: opracowanie innowacyjnego modelu kształcenia przez całe życie w oparciu o trwałą relację z uczelnią, uwzględniającego potrzeby otoczenia gospodarczego i społecznego uczelni. Projekt finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 4.1. Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni oraz zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy, Poddziałanie 4.1.1 Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni. Instytucja pośrednicząca: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Instytucja zarządzająca: Departament Zarządzania Europejskim Funduszem Społecznym w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Zespół autorów: Michał Hasik, Jakub Ziółkowski, Agnieszka Przesmycka Koncepcja i grafika: Urszula Paczuska i Paweł Trojanowski Druk: P.P.H.U. FOLDRUK, Marian Borkowski, ul. Starzyńskiego 5, 08-102 Siedlce ISBN: 978-83-63169-64-0 Wydawnictwo Collegium Mazovia ul. Sokołowska 161 08-110 Siedlce www.mazovia.edu.pl Siedlce, wrzesień 2015 r. Wszelkie prawa są zastrzeżone. Przedruk lub powielanie publikacji lub jej jakiejkolwiek części, w każdej formie, możliwe jest tylko i wyłącznie za zgodą Collegium Mazovia. stron 4
SPIS TREŚCI Słowo wstępu o projekcie ideagora 7 Rozdział I Praktyczne przykłady współpracy ze studentem/absolwentem 9 Rozdział II Kampus Alto Univeristy jako modelowy przykład współpracy pomiędzy uczelnią, a studentami i absolwentami 13 Rozdział III Praktyczne zastosowanie narzędzi komunikacji w modelu ideagora 17 Rozdział IV Praktyczne metody motywowania studentów/absolwentów do udziału w modelu ideagora 19 Rozdział V Absolwenci w procesie samodoskonalenia 23 Rozdział VI Pozytywne przykłady mentoringu 29 stron 5
stron 6
Słowo wstępu Michał Hasik, ekspert ds. opracowania modelu ideagora Współczesny rynek pracy stawia coraz wyższe wymagania przed osobami, które opuszczają mury macierzystej Uczelni. Pracodawcy oczekują od absolwentów wiedzy praktycznej, popartej rozwiniętymi w czasie studiów kompetencjami miękkimi. Ci, którzy będą w stanie podołać tym wymaganiom, zyskają przewagę już na początku swojej kariery zawodowej. Większość szkół wyższych w kraju, choć ma świadomość rosnących w niebezpiecznie szybkim tempie oczekiwań lokalnego biznesu, nie próbuje im sprostać poprzez kształcenie swoich studentów w tym kierunku. Wolą uczyć według wypracowanego dawno temu i przez wiele lat stosowanego modelu dydaktycznego, w głównej mierze opartego na relacji: wykładowca uczeń, gdzie nacisk kładziony jest przede wszystkim na przekazanie wiedzy teoretycznej w ramach realizowanego programu, kończącego się egzaminem. Takie myślenie jest pójściem na skróty, wynikającym z przekonania, że kontakt studenta z Uczelnią powinien zakończyć się w momencie opuszczenia przez niego murów Alma Mater, czyli ukończenia studiów, gdzie kadra dydaktyczna, zamiast pielęgnować taką relację, musi się skupiać na edukowaniu kolejnych roczników. Ignoruje się oczywisty fakt, będący podstawą funkcjonowania modelu IdeAGORA, że to właśnie absolwent jest największym kapitałem Uczelni, która poprzez kontakt z nim czerpie wiedzę o trendach i zjawiskach obecnych na rynku pracy. Korzyści odnoszą zatem obie strony tego procesu interakcji zarówno Uczelnia, jak i jej absolwenci oraz studenci. Sukces każdego projektu mierzy się nie w warunkach laboratoryjnych, ale w terenie. Nawet najlepiej rozpisany program edukacyjny nie jest wiele wart, jeżeli nie sprawdzimy, jak działa w praktyce - czy jego założenia są możliwe do zrealizowania w realnym, w tym przypadku akademickim świecie. Byliśmy pełni nadziei, choć towarzyszyły nam pewne obawy, czy model ideagora wytrzyma zderzenie z polską rzeczywistością, czy nie jest jeszcze za wcześnie na wdrożenie tak rewolucyjnego rozwiązania i czy proces ten nie jest zbyt czasochłonny. Po etapie testowania możemy stwierdzić, że pierwsze próby jego implementacji zakończyły się sukcesem, a pozytywne opinie zgłaszane przez naszych studentów, absolwentów oraz wykładowców tylko utwierdzają nas w przekonaniu, że obrana droga rozwoju jest słuszna. Model działa, zapraszamy do zapoznania się z pierwszymi efektami jego wdrożenia oraz praktycznymi aspektami ideagora zastosowanymi w CM. stron 7
stron 8
Rozdział I Praktyczne przykłady współpracy ze studentem/absolwentem Jakub Ziółkowski, absolwent Collegium Mazovia Najważniejszą kwestią w tworzeniu pożądanego modelu współpracy pomiędzy uczelnią, a jej studentami oraz absolwentami jest zmiana strategii dotyczącej tejże współpracy. Dotychczas na większości uczelni taka współpraca wynikała przede wszystkim ze statusowych obowiązków studenta wobec uczelni. Należy zdać sobie sprawę z tego, iż w dzisiejszych czasach to uczelnia powinna wychodzić naprzeciw rosnącym i zmieniającym się zgodnie z obowiązującymi trendami na rynku pracy oczekiwaniom swoich studentów, którzy stanowią jej największy kapitał. Studenci bardzo szybko stają się absolwentami, dlatego nie powinni zapominać, że to właśnie uczelnia stanowi dla nich nieoceniony obszar dalszego działania zawodowego, kulturalnego oraz społecznego. Świadomość absolwenta powinna kształtować się już na początku jego kariery studenckiej. Studenci pierwszego roku przekraczając mury uczelni powinni być zaskoczeni szerokim spektrum możliwości jakie ona im daje. Władze uczelni powinny zadbać o przestrzeń do działania w każdej dyscyplinie. Nie możemy zapominać o tym, iż każdy ze studentów jest inny - posiada różne zainteresowania, wiedzę i potencjał. Zachęcony w odpowiedni sposób do działania z pewnością będzie zarażał swoim optymizmem innych studentów, odkrywał ich potencjał i oraz coraz to nowsze talenty. Uczelnia powinna wspierać takie inicjatywy oraz bacznie się przyglądać pomysłom, które rodzą się w jej murach. Innowacyjność podejścia do studenta powinna wyrażać się poprzez jak najefektywniejsze wspieranie oraz wskazywanie drogi, którą można dotrzeć do upatrzonego celu. Rozdział I Praktyczne przykłady współpracy ze studentem/absolwentem Co jednak zrobić by student, który dopiero wkracza w nowe otoczenie i środowisko, wyzwolił w sobie pokłady innowacyjności i chciał realizować coraz to nowsze pomysły właśnie na uczelni? Najważniejszą rolę w tym procesie spełniają wykładowcy. To właśnie oni powinni dawać przykład oraz zachęcać często onieśmielonych i nie potrafiących odnaleźć się w murach uczelni studentów do działania. W tym celu powinni całkowicie przewartościować swoją rolę na uczelni. Wykładowca powinien inicjować pewne działania, zmuszać do myślenia i stawiać przed studentem coraz to nowe wyzwania. Aby jednak tak się stało, ważna jest zmiana postrzegania swojej roli przez wykładowcę. Musi on zrozumieć, że jest swoistego rodzaju drogowskazem dla młodych, entuzjastycznie nastawionych ludzi. W tym celu wykorzystać należy przede wszystkim zaufanie studenta do nauczyciela, a co za tym idzie do samej uczelni. Aby zdobyć to zaufanie wykładowcy powinni uwolnić się od stereotypów dotyczących prowadzenia oraz formy zaliczania zajęć, muszą aktywnie i jak najczęściej wprowadzać innowacyjne stron 9
podejście do wykładanego przez siebie przedmiotu oraz, kiedy tylko to możliwe, wychodzić poza ramy katedr i tablic. Wykładowca powinien być postrzegany przez swojego ucznia jako równorzędny partner w działaniu, natomiast student powinien wiedzieć, iż cele jego i kadry są zbieżne. Co więc należy zrobić, by zmienić podejście wykładowców? Przede wszystkim trzeba pokazać im, w ramach organizowanych szkoleń, wyższość innowacyjnego podejścia do studenta nad przestarzałymi, tradycyjnymi metodami, których efektem jest przede wszystkim zamknięcie studenta na otoczenie i obranie jedynej słusznej drogi, jaką jest zaliczenie przedmiotu. Wykładowcy muszą zdawać sobie sprawę, że młody człowiek chętnie staje przed coraz trudniejszymi wyzwaniami, o ile nie zostanie zniechęcony już na początku swojej ścieżki zawodowej. Ważne jest również to, aby często nieuniknione i wkalkulowane w edukację studenta porażki potrafić przekuwać w jego przyszłe sukcesy. Jak to zrobić? Statystyki wskazują, iż studentów najbardziej deprymują zadania, które niczego nie wnoszą do ich obecnego oraz przyszłego życia zawodowego. Niestety większość uczelni oferuje właśnie takie zadania. Wykładowcy powinni podczas tworzenia programów zajęć zastanowić się, w jaki sposób przekazywać wiedzę, jak konstruować przykłady i zadania, żeby odpowiadały one praktycznemu podejściu do wszelkich zagadnień. Ten cel można zrealizować przede wszystkim poprzez większy nacisk na pracę projektową, której efektem końcowym będzie nie tylko zaliczenie, ale przede wszystkim rozwiązanie konkretnego, praktycznego zadania. Projekty powinny być realizowane w grupach, co znacznie zwiększy integracje studentów oraz pozwoli na wzajemną wymianę doświadczeń i pomysłów. Mentorem grupy powinien być zaangażowany wykładowca, który zawsze będzie służył radą i pomocą, a którego udział w projekcie nie ograniczy się wyłącznie do podsunięcia gotowego rozwiązania. W celu wykonania prac projektowych uczelnia powinna zapewnić swoim studentom przestrzeń komunikacji realnej, jak również wirtualnej. Studenci powinni mieć dostęp do platformy internetowej, gdzie każdy z nich w dowolnym czasie mógłby dorzucić swoją cegiełkę do wspólnego projektu. Ważnym elementem modelu jest także możliwość korzystania z wirtualnych prac wykładowcy, który w każdej chwili może nawiązać kontakt z grupą. Taka komunikacja będzie zatem wyrazem upodmiotowienia studenta, co będzie traktowane jako dodatkowa motywacja do pracy. Często w przestrzeni wirtualnej rodzą się najciekawsze pomysły Collegium Mazovia proponuje innowacyjny model kształcenia ideagora, w którym studenci sami decydują o kierunku swojego rozwoju i zapotrzebowaniu na samokształcenie. Platforma internetowa pozwala na luźną wymianę pomysłów oraz poglądów. Bez takiej platformy uczelnia stron 10
i przede wszystkim zainteresowani studenci nie mieliby pojęcia o tym, że to właśnie ich pomysł może się zyskać aprobatę oraz poparcie większej grupy. Przykładem takiego działania jest organizowany na uczelni spotkanie samokształceniowe pt. Każdy może wypłynąć w morze sztuka życia z pasją. Na dostępnej dla wszystkich studentów i absolwentów platformie internetowej ideagora powstał dział projektowy, który skupiał ich wokół różnych zainteresowań. Pewnego dnia zawiązało się koło miłośników żeglarstwa. Koło zyskiwało na popularności oraz rosło w siłę. Wymieniano się poglądami, doświadczeniami oraz wspomnieniami. Okazało się, że wśród osób zainteresowanych tematyką żeglarstwa byli nie tylko studenci, ale również wykładowcy. Gdyby nie działania w przestrzeni wirtualnej, studenci z pewnością nie mieliby okazji porozmawiać z wykładowcami o tak nie akademickiej kwestii, jaką jest żeglarstwo. Dzięki funkcjonowaniu koła, studenci zobaczyli w swoich wykładowcach kogoś więcej niż groźnych i surowych nauczycieli. Dostrzegli w nich ludzi z podobnymi pasjami i zainteresowaniami. Wszyscy uczestnicy projektu szybko wpadli na pomysł organizacji spotkania samokształceniowego, które połączy miłośników żeglarstwa. Studenci i absolwenci skupili się wokół znanego, niepełnosprawnego żeglarza, szantymena Romana Roczenia, którego postanowili zaprosić na warsztaty. I tak oto zrodzony w wirtualnym świecie pomysł, dzięki pomocy uczelni w szybkim tempie zaczął nabierać realnych kształtów. Nawiązano kontakt z Romanem Roczeniem oraz ustalono tematykę warsztatów. Później przygotowano salę odpowiadającą wymaganiom osób niepełnosprawnych, zadbano o odpowiedni klimat, rozreklamowano przedsięwzięcie i zorganizowano catering. Powodzenie realizacji tak złożonego (logistycznie i organizacyjnie) projektu było możliwe dzięki zaraźliwemu optymizmowi oraz Spotkanie samokształceniowe: Każdy może wypłynąć na morze - sztuka życia z pasją fot. Daniel Woliński, absolwent CM stron 11
Spotkanie samokształceniowe: Każdy może wypłynąć na morze - sztuka życia z pasją fot. Daniel Woliński, absolwent CM skuteczności pracy w grupie jego uczestników, którzy sami inicjowali działania i prześcigali się w coraz to nowych pomysłach. Warsztaty zostały przeprowadzone, a ich frekwencja przekroczyła oczekiwania organizatorów. Warsztaty skupiły nie tylko studentów i absolwentów, ale również wielu wykładowców, co było impulsem do dalszej współpracy oraz pokazało studentom, że wykładowca może być partnerem w projekcie, a nie tylko wykładowcą. Oprócz przestrzeni wirtualnej uczelnia musi również zadbać o stworzenie realnych miejsc spotkań studentów z dala od sal wykładowych. Przykładem takich miejsc mogą być tworzone w Collegium Mazovia różnego rodzaju kąciki relaksacyjne, Klub Absolwenta, miejsca do wspólnej pracy, siłownia, itd. Student, który spotyka się z kolegami na uczelni (nie tylko na sali wykładowej) z czasem integruje się z uczelnią do tego stopnia, iż nie wyobraża sobie lepszego miejsca niż mury Alma Mater do spotkań, realizacji własnych projektów czy nauki. Niezmiernie ważne jest, aby w każdym obszarze działalności studentów widoczni byli zaangażowani, przyjaźni i pomocni wykładowcy. Student, który ukończy studia kojarzące mu się nie tylko z wykładami i egzaminami, z pewnością powróci na uczelnię jako świadomy absolwent. Będzie stanowił nieoceniony kapitał oraz źródło informacji o rynku pracy nie tylko dla samej uczelni, ale przede wszystkim dla aktualnie studiujących młodych ludzi. stron 12
Rozdział II Kampus Alto Univeristy jako modelowy przykład współpracy pomiędzy uczelnią, a studentami i absolwentami Agnieszka Przesmycka, absolwentka Collegium Mazovia, animatorka aktywności absolwentów Model ideagora opracowany został we współpracy z partnerem ponadnarodowym fińską firmą Capful Ltd. Wiodąca pozycja Finlandii w dziedzinie edukacji i innowacyjności była podstawą do wykorzystania w modelu fińskich doświadczeń, zwłaszcza w obrębie kształcenia kompetencji społecznych. Dzięki współpracy ponadnarodowej przedstawiciele Collegium Mazovia mieli okazję poznać jedną z najbardziej innowacyjnych uczelni na świecie Aalto University i funkcjonującą w jej obrębie otwartą platformę współpracy pomiędzy nauką a biznesem Design Factory. Alto University to miejsce, gdzie nauka łączy się z biznesem, tworząc dla obu stron wartość dodaną. To powiązanie dwóch nieco odmiennych światów powoduje, iż studenci, absolwenci bardzo płynnie przechodzą ze studiów na rynek pracy. Nic nie stanowi dla nich zaskoczenia, ponieważ już na etapie swojej edukacji akademickiej biorą udział w bardzo ciekawych projektach biznesowych. Mają szansę na kształtowanie swoich umiejętności i kompetencji w rzeczywistym świecie, co buduje ich późniejszą przewagę na rynku pracy. Rozdział II Kampus Alto Univeristy jako modelowy przykład współpracy pomiędzy uczelnią, a studentami i absolwentami Aalto Univeristy Design Factory, fot. Daniel Woliński, absolwent CM stron 13
Fotoreportaż z wizyty studyjnej w Aalto University Design Factory (październik 2014 r.), fot. Daniel Woliński, absolwent CM Alto University to miejsce, która zupełnie nie przypomina dobrze nam znanych, tradycyjnych szkół wyższych. Dużo przestrzeni do pracy w małych grupach, pod czujnym okiem mentorów, czy pomieszczenia do prototypowania pozwalają na pracę od wczesnych godzin rannych do późnego wieczora. Miejsce to praktycznie nigdy nie jest zamykane i każdy może w nim znaleźć przestrzeń dla siebie o dowolnej porze. Ciekawym rozwiązaniem okazała m.in. się kuchnia. Okazało się, że w całym Alto University jest tylko jedno przestronne pomieszczenie przeznaczone do gotowania. To także jedyne miejsce, gdzie można napić się kawy. Taka organizacja przestrzeni pozwala na ułatwienie komunikacji. Kuchnia staje się platformą spotkań, zawierania nowych znajomości oraz płaszczyzną integracji. Podczas przerw w pracy można gotować, a jeden z pracujących tam stron 14
studentów przyznał, co świadczy o dużej identyfikacji uczniów z tym miejscem, że Alto University podał jako adres, na który mają być doręczane jego przesyłki. To tylko potwierdza, iż tak kreatywna przestrzeń potrafi zawładnąć całym czasem studentów Alto. Taki model nauczania, oparty na połączeniu nauki z biznesem proponowany jest w modelu ideagora. Collegium Mazovia z każdym dniem poszerza bazę firm, które prowadzą swoją działalność na terenie uczelni. Jeden z absolwentów budownictwa, współwłaściciel firmy Kreatywne drewno właśnie tutaj - w murach uczelni - zdecydował się prowadzić swój biznes. Na terenie uczelni działa również: IPS Przedsiębiorstwo Informatyczne, Studio Aranżacji Nastrojów Goth i Ka, Biuro Rachunkowe Mazovia, Biuro Turystyczne Vip-Travel, Szkoła Języków Obcych Lingua, Szkoła Tańca Włoskiego, zespół muzyczny, którego współzałożycielem jest jeden ze studentów CM. Na terenie uczelni działalność prowadzi również: Wschodnia Izba Inżynierów Budownictwa oraz Mazowiecka Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa. Wspólna lokalizacja tak wielu różnych przedsięwzięć to pierwszy krok w kierunku budowania przestrzeni na miarę Alto University, a więc tworzenia sieci powiazań pomiędzy biznesem, a nauką. Na uczelni pojawiają się elementy aranżacji przestrzeni zaczerpnięte z Finlandii. Zainspirowani wizytą studyjną w Alto University stworzyliśmy kreatywne przestrzenie również na terenie naszej uczelni. Na prośbę naszych studentów pojawił się także hamak. Tuż obok niego znajduje się miejsce do przytulania, a dostępny tam tygrysek ma za zadanie ośmielić wszystkich nieśmiałych. Czarne ściany służą do komunikowania. Każdy może zostawić na nich swoją wiadomość. Kreatywne przestrzenie Collegium Mazovia Innowacyjnej Szkoły Wyższej, fot. Adam Tarkowski stron 15
Kreatywne przestrzenie Collegium Mazovia Innowacyjnej Szkoły Wyższej, fot. Adam Tarkowski stron 16
Rozdział III Praktyczne zastosowanie narzędzi komunikacji w modelu ideagora Jakub Ziółkowski, absolwent Collegium Mazovia W dzisiejszych czasach nie sposób komunikować się bez narzędzi informatycznych. Młodzi ludzie coraz więcej czasu spędzają w świecie wirtualnym, to tam nawiązują nowe znajomości, rozwiązują swoje problemy, szukają informacji oraz rozrywki. Uczelnia musi wyjść naprzeciw tym zmianom. Odpowiedzią na tę potrzebę jest platforma internetowa ideagora. Miejsce wirtualnych spotkań, szybkiej wymiany informacji, nawiązywania kontaktów z innymi członkami społeczności ideagora. Kluczowe jest tutaj odejście od tradycyjnie funkcjonującej strony internetowej, która przekazuje wyłącznie suche komunikaty i którą student odwiedza dość rzadko. Model ideagora proponuje platformę, której głównymi architektami są studenci i absolwenci. To oni decydują o jej kształcie, tematyce oraz kierunkach rozwoju. Platforma skupia w jednym miejscu całe życie akademickie - począwszy od zadań związanych stricte z konkretnymi czynnościami, wynikającymi z obowiązków studenta, poprzez informacje dotyczące rynku pracy, a na zainteresowaniach i rozrywce kończąc. To właśnie tutaj rozwijają się pasje studentów oraz rodzą nieformalne grupy zainteresowań i wspólnych celów. Studentom i absolwentom, dzięki dobrze funkcjonującej platformie, łatwo na bieżąco orientować się w działaniach uczelni, wykładowców oraz przede wszystkim innych studentów i absolwentów. Platforma powinna być narzędziem przyjaznym i nie zbyt odbiegającym od tych powszechnie używanych w wirtualnym świecie. Użytkownik platformy powinien czuć, że jest to narzędzie nowoczesne, a przy tym mieć wpływ na jego końcowy kształt. Dołączenie do innych użytkowników platformy musi być proste i szybkie. Platforma powinna być na bieżąco budowana nie tylko przez studentów i absolwentów, ale co ważne również przez wykładowców oraz przyjaciół uczelni. W ten sposób nawiązuje się nieformalna nić współpracy nie tylko pomiędzy studentami, ale przede wszystkim pomiędzy uczelnią, a lokalnym środowiskiem. Rozdział III Praktyczne zastosowanie narzędzi komunikacji w modelu ideagora W początkowej fazie funkcjonowania internetowej platformy konieczne jest wsparcie w procesie inicjowania na niej ruchu. W tym celu należy znaleźć kilku entuzjastów, którzy staną się tzw. mentalnymi moderatorami platformy. Ich zadanie polegać będzie na pobudzaniu wszelkiego rodzaju inicjatyw na platformie, w które będą mogli wciągać coraz większą liczbę użytkowników. Doświadczenia z etapu testowania wskazują, że w początkowej fazie funkcjonowania platformy największym zainteresowaniem cieszy się FORUM. To tutaj użytkownicy poznają siebie, nawiązują kontakty oraz coraz odważniej wysuwają propozycje inicjatyw. Nie- stron 17
zwykle ważnym elementem wspierającym działanie platformy jest obecność na niej wykładowców, którzy uwiarygodnią innowacyjność całego przedsięwzięcia. Młodzi ludzie zazwyczaj korzystają z Facebooka i innych portali społecznościowych, więc początkowo taka platforma może wydawać się im bezużyteczna. Dopiero kiedy zobaczą, że wspólnota wirtualna jest realnie bardzo blisko nich, zaczną doceniać korzyści wynikające właśnie z tego rodzaju komunikacji. Wykładowcy powinni jak najczęściej przenosić swoje współdziałanie ze studentami na internetową platformę komunikacji, która nie tylko spełni rolę kanału interakcji pomiędzy studentami, ale przede wszystkim pozwoli zrozumieć wykładowcom dzisiejsze trendy oraz wyzwania, jakie stoją przed przyszłym absolwentem. Poczynione obserwacje pomogą wykładowcom uatrakcyjnić proces dydaktyczny, wprowadzając nowoczesne metody kształcenia. Platforma komunikacji daje nieograniczone możliwości wymiany poglądów i doświadczeń pomiędzy studentami i absolwentami. Skutkuje to nawiązaniem współpracy i lepszym przygotowaniem studenta do stawianych mu przez współczesny rynek pracy wyzwań. Ważne jest, aby platforma była źródłem informacji dla uczelni na temat potrzeb studentów. Dla studentów natomiast szansą pozyskania większej liczby osób do realizacje własnych projektów. Przykładem efektywnego wykorzystania tego narzędzia może być cykl szkoleń z inwestowania na giełdzie. Na platformie w dziale Zapotrzebowania na szkolenia pojawił się pomysł, żeby zorganizować szkolenia dla entuzjastów inwestowania na giełdzie. Gdyby nie platforma, uczelnia z pewnością nie dowiedziałaby się o takiej potrzebie. Pomysł okazał się trafiony, gdyż w ciągu kilku dni chęć udziału w takim szkoleniu zadeklarowało kilkanaście osób. Co więcej, okazało się, iż w gronie absolwentów uczelni jest osoba, która na co dzień zajmuję się tym tematem i posiada bardzo dużą wiedzę w zakresie inwestowania. Zgodziła się też podzielić własnymi doświadczeniami w tym zakresie. Dzięki platformie ideagora realizacja tego pomysłu zajęła zaledwie kilka dni, a przeprowadzony cykl szkoleń podniósł kwalifikacje i poziom wiedzy wszystkich uczestników. Możliwości dobrze zorganizowanej platformy komunikacji są nieograniczone, ważne jednak by w początkowej fazie uświadomić sobie, jakie są oczekiwania jej przyszłych uczestników. To oni, z niewielką pomocą uczelni, powinni stworzyć swój akademicki wirtualny świat. stron 18
Rozdział IV Praktyczne metody motywowania studentów/absolwentów do udziału w modelu ideagora Agnieszka Przesmycka, absolwentka Collegium Mazovia, animatorka aktywności absolwentów Budowa więzi studentów z uczelnią to bardzo złożony proces. Jeszcze trudniej przebiega on przy budowaniu relacji pomiędzy uczelnią, a absolwentami. Dlatego tak ważny jest dobór odpowiednich narzędzi motywowania tych dwóch grup do kontaktu z uczelnią. Mając to na uwadze, w modelu ideagora już od samego początku duży nacisk położony został na bezpośredni kontakt z absolwentami. To podczas bezpośrednich spotkań najłatwiej jest nawiązać kontakt z absolwentem. Kluczowa staje się wówczas prezentacja modelu w jego pełnej formie i zakresie. Skoro studenci i absolwenci czują, że chcą poszerzyć swoje kompetencje w wybranej dziedzinie, to niewątpliwym czynnikiem motywującym ich do udziału w spotkaniach będzie zaoferowanie takiej formy zajęć, która pozwoli im nabyć wiedzę i kompetencje w konkretnej dziedzinie, odpowiadającej ich potrzebom i oczekiwaniom. Rozdział IV Praktyczne metody motywowania studentów/absolwentów do udziału w modelu ideagora stron 19
Warto różnicować sposób kontaktu z absolwentami. Ważny jest kontakt bezpośredni, ale najważniejszą rolę powinna odgrywać platforma internetowa ideagora. Absolwentom trzeba uświadomić, że jest to najlepsze miejsce do zebrania informacji na temat wydarzeń, szkoleń i spotkań organizowanych na uczelni. Platforma powinna być miejscem dyskusji, dzielenia się pasjami i zainteresowaniami. Już na etapie testowania na platformie wykształcił się zwyczaj zwracania się do siebie po imieniu. To w naturalny sposób wprowadziło na platformie przyjazną atmosferę. Dało to użytkownikom odwagę do otwartego komunikowania swoich opinii i pomysłów, dzielenia się spostrzeżeniami także z kadrą naukowo dydaktyczną i władzami uczelni. Zgodnie z zamysłem twórców, od samego początku rozwój platformy ideagora wspierały: strona internetowa uczelni i projektu, media społecznościowe, gazetka internetowa, Kwartalnik ideagora, lokalne media. Aby do udziału w modelu ideagora zaprosić przedsiębiorców (na przykład do poprowadzenia szkoleń o charakterze biznesowym) uczelnia szukała kontaktu do nich za pośrednictwem absolwentów zatrudnionych w danych firmach. Podczas testowania modelu miały miejsce sytuacje, że absolwent zaangażowany w sieć społeczną ideagora zachęcił swoich pracodawców (też absolwentów naszej uczelni) do udziału w szkoleniach. stron 20
Obok szkoleń i spotkań samokształceniowych na etapie testowania zorganizowano liczne projekty o charakterze integracyjnym. Wieczorki filmowe i wspólne Karaoke stały się tradycyjną formą spędzania wspólnego czasu. Spotkania tego typu to ważny element w procesie integracji na linii: student absolwent. Ogromną rolę w motywowaniu do ustawicznego kształcenia studentów i absolwentów odgrywa kadra naukowo-dydaktyczna. Nauczyciele, którzy brali udział w projekcie stali się jego ambasadorami i to jest ogromna wartość. Zmiany w sposobie prowadzenia zajęć, nowe formy i metody pracy na początku zaskoczyły studentów, jednak później spotkały się z ich akceptacją. Studenci przekonują się, że na studiach można też uczyć się przez zabawę. stron 21
stron 22 Projektowanie ogrodów zajęcia praktyczne, fot. Daniel Woliński, absolwent CM
Rozdział V Absolwenci w procesie samodoskonalenia Agnieszka Przesmycka, absolwentka Collegium Mazovia, animatorka aktywności absolwentów Wszystkim działaniom w proponowany w ramach modelu ideagora przyświeca jeden cel pomoc studentom i absolwentom w procesie samodoskonalenia. Ta podstawowa zasada stanowi wyznacznik podejmowanych przez uczelnię działań. To właśnie absolwenci muszą czuć potrzebę ciągłego i ustawicznego poszerzania swoich kompetencji. Dlatego tak duży nacisk w modelu postawiony został na spotkania samokształceniowe. Tematyka tych spotkań wynikała bezpośrednio z potrzeb, jakie zgłaszali sami absolwenci W ramach spotkań samokształceniowych pojawiły się m.in. takie tematy jak: Inwestor giełdowy Warsztaty dziennikarskie Kurs emisji głosu Zajęcia z języka angielskiego Wypłyń na głębie czyli sztuka życia z pasją Tworzenie aplikacji internetowych Projektowanie ogrodów Sztuka pisania z polotem Sztuka pisania w Internecie Rozdział V Absolwenci w procesie samodoskonalenia Po zakończeniu testowania przeprowadziliśmy wywiady z absolwentami, którzy aktywnie uczestniczyli w testowaniu modelu ideagora. Ich wypowiedzi pokazują, jakie są potrzeby absolwentów, co stanowi dla nich wartość dodaną w tej relacji oraz w jaki sposób tworzy się nić porozumienia/współpracy pomiędzy uczelnią i absolwentem. stron 23
Wywiad z Arielem Miłkowskim, absolwentem kierunku budownictwo Jak wygląda Twoja współpraca z uczelnią? Obecnie jestem aktywnym uczestnikiem projektu ideagora, w ramach którego biorę udział w wielu ciekawych szkoleniach i warsztatach rozwijających moje umiejętności i zwiększających moje kompetencje zawodowe. Oprócz tego udzielam się w Klubie Absolwenta, oraz kole komputerowego wspomagania projektowania AutoCad, chociaż w tym drugim ostatnio trochę mniej, ponieważ w ostatnim semestrze rzadziej pojawiam się na uczelni. Wiem, że moja uczelnia jest otwarta na wszelkie inicjatywy swoich absolwentów, co niejednokrotnie udowodniła nie tylko na moim przykładzie - dając mi swojego czasu możliwość pracy jako Laborant, ale również moich kolegów i koleżanek, którzy uzyskali znaczące wsparcie, m.in. ze strony inkubatorów przedsiębiorczości. Dla mnie osobiście największym wyróżnieniem był fakt, że wraz z grupką najaktywniejszych absolwentów, studentów i pracowników pojechałem na wyjazd studyjny do Finlandii, gdzie zobaczyliśmy jakże odmienne od nam znanego podejście do szkolnictwa wyższego. Po tym wyjeździe, obserwując działania mojej uczelni, mogę z czystym sumieniem stwierdzić, że CM jest bardzo otwarta na potrzeby nie tylko swoje, ale przede wszystkim swoich studentów i absolwentów. Gdybym jeszcze raz miał wybierać studia, to z całą pewnością znowu bym wybrał tą właśnie uczelnię. Jak uczelnia pomaga Ci w samodoskonaleniu i rozwijaniu Twoich umiejętności? Otrzymałem od uczelni wspomnianą już możliwość opieki nad laboratoriami, właśnie jako laborant, ale również szereg bezpłatnych szkoleń. Ich tematyka jest dostosowana do naszych potrzeb, co w połączeniu z bardzo przyjaznym nastawieniem zarówno osób prowadzących owe szkolenia, jak a i pracowników administracyjnych i naukowych uczelni, sprawia, że panująca na uczelni atmosfera niezwykle bardzo motywuje i daje takiego kopa do działania, że człowiek wręcz nie może się doczekać kolejnych ciekawych inicjatyw, kolejnych szkoleń, spotkań samodoskonalących oraz imprez integracyjnych. Jak oceniasz współpracę pomiędzy uczelnią, a absolwentami? No cóż, ogólnie nasza uczelnia jest na bardzo dobrej drodze do jak najlepszej współpracy z absolwentami. Realizuje szereg ciekawych inicjatyw, a przy tym cechuję się dużą otwartością na absolwenta, co sprawia, że jest liderem w tej dziedzinie w regionie, a może i nawet w całej Polsce. Wydaje mi się, że w tej dziedzinie najważniejsze jest nie to, ile i jakich szkoleń czy inicjatyw jest organizowanych w ramach współpracy z absolwentami, ani też jej otwartość na wszelkie inicjatywy wychodzące ze strony tychże absolwentów. Kluczowe jest to, że w ostatnich latach cała uczelnia i wszyscy jej pracownicy wykonali ogromny krok naprzód w kierunku jak najlepszych stron 24
i jak najprzyjaźniejszych relacji ze swoimi studentami, a więc przyszłymi absolwentami. Takie przyjazne, partnerskie podejście oraz pokazanie ludziom chęci współpracy sprawiają, że nowi absolwenci sami lgną do uczelni i chętnie biorą aktywny udział w jej życiu. Z drugiej strony uważam, że przed szkołą jest jeszcze bardzo długa droga do przejścia, jeżeli chodzi o odzyskanie kontaktu z absolwentami, którzy opuścili jej mury kilka lat temu. Wówczas chęć nawiązania z nimi trwałych relacji nie była tak wielka, a może i nie było jej wcale. Zbudowanie jej teraz na nowo jest bardzo czasochłonnym i trudnym wyzwaniem. Mam szczerą nadzieję, że kiedyś uda się odzyskać kontakt z tymi właśnie starszymi rocznikami, ponieważ wszyscy byśmy na tym bardzo zyskali. Wywiad z Jakubem Ziółkowskim, absolwentem kierunku ekonomia Jak wygląda Twoja współpraca z uczelnią? Moja współpraca z uczelnią jest nieoceniona. Pomimo tego, iż upłynęło sporo czasu od zakończenia mojej edukacji, za sprawą uczelni ciągle utrzymuję kontakt z absolwentami, studentami oraz wykładowcami. Współpraca z wykładowcami jest dla mnie bardzo ważna, ponieważ ułatwia mi realizować moją dalszą drogę edukacyjną oraz zawodową. Zawsze mogę zwrócić się o radę lub pomoc w konkretnych projektach. Nieoceniona jest dla mnie również współpraca z Biblioteką CM, ponieważ księgozbiór jaki zgromadziła jest według mnie największy w naszym mieście. Panie obsługujące Bibliotekę zawsze mają czas i służą wszelką, dostępna pomocą. Współpraca z uczelnią nie byłaby możliwa w takim szerokim zakresie, gdyby nie kontakt poprzez platformę internetową, dzięki której jestem w stanie szybko trafić do każdej osoby związanej z uczelnią. Poprzez tą platformę mogę nie tylko nawiązywać kontakty, ale również proponować różne formy samokształcenia oraz uczestniczyć w kursach doskonalących, które okazują się bardzo przydatne w codziennym życiu zawodowym. Podsumowując, uczelnia spełnia moje oczekiwania dotyczące pomocy i współpracy z absolwentem. Jak uczelnia pomaga Ci w samodoskonaleniu i rozwijaniu Twoich umiejętności? Uczelnia przede wszystkim umożliwia mi określenie swoich potrzeb w obszarze samodoskonalenia. Sam decyduję, co dla mnie na obecnym poziomie rozwoju zawodowego jest najważniejsze. Przez określenie potrzeb moich i innych uczestników zebranych wokół uczelni - uczelnia może szybko reagować i pomagać w organizacji samodoskonalenia zawodowego i nie tylko. stron 25
Uczelnia, poprzez pomoc w takich kwestiach jak dobór odpowiedniego trenera, użyczenie miejsca, jak i sprzętu audiowizualnego, bardzo przyczynia się do ułatwienia i przede wszystkim skrócenia czasu organizacji różnych szkoleń oraz warsztatów. Uczelnia jest bardzo otwarta jest na propagowanie wszelkich talentów swoich studentów i absolwentów. To w jej murach organizowane są przeróżne koncerty, warsztaty kulinarne jak i inne. Jak oceniasz współpracę pomiędzy uczelnią, a absolwentami? Współpraca pomiędzy uczelnią a absolwentami jest na bardzo wysokim poziomie. Moim zdaniem podejście uczelni do studenta, a przede wszystkim absolwenta jest bardzo innowacyjne i unikatowe w skali regionu. Cieszy mnie ten fakt CM jako jedyna uczelnia, z którą do tej pory miałem do czynienia realnie interesuje się losami swoich absolwentów. Absolwenci świadomi są tego, iż każdy projekt lub pomysł, który wpadnie im do głowy, najlepiej realizować jest w swojej macierzystej uczelni, która z pewnością udzieli odpowiedniego wsparcia. Uczelnia bardzo wspiera lokalne środowisko i stawia na przedsiębiorczość, co jest bardzo ważne dla młodych ludzi opuszczających jej mury. Uczelnia również stawia na ciągły rozwój kulturalny swoich absolwentów, co bez wątpienia wspiera proces integracji społeczności akademickiej i wyzwala w nich coraz to nowe pokłady kreatywności. Wywiad z Mariuszem Kosmalskim, absolwentem kierunku finanse i rachunkowość Jak wygląda Twoja współpraca z uczelnią? Współpraca z uczelnią przebiega bardzo owocnie. Staram się na bieżąco monitorować wszystkie wydarzenia mające miejsce na CM. Pomimo braku czasu z mojej strony, źródłem informacji, z którego czerpię wszelkiego rodzaju aktualności z życia uczelni jest platforma ideagora. Dzięki projektowi i ludziom biorącym udział w projekcie, a w szczególności koordynatorom, mogę być w stałym kontakcie z uczelnią. Miałem też przyjemność brać udział w promocji uczelni, dzięki czemu zauważyłem, jaką pozycję wypracowuje sobie wśród innych szkół wyższych. Jak uczelnia pomaga Ci w samodoskonaleniu i rozwijaniu Twoich umiejętności? Dzięki szerokiej gamie szkoleń i kursów organizowanych przez uczelnię mogę pogłębiać swoją wiedzę, zdobywać nowe umiejętności, a także realizować się w dziedzinach, w których do tej pory nie miałem okazji. Możliwość proponowania tematyki szkoleń jest czymś nieocenionym w kwestiach czerpania i gromadzenia wiedzy. Projekt ideagora, w którym to absolwent jest kapitałem uczelni, stwarza nieograniczone możliwości samorozwoju, samokształcenia, ale również i nieprzerwanego kontaktu z uczelnią. stron 26
Jak oceniasz współpracę pomiędzy uczelnią, a absolwentami? Jeśli chodzi o innowacje, to nie znam innej uczelni, która by w tak nowoczesny sposób zachęcała do podtrzymywania relacji uczelnia-absolwent. Dzięki takiemu podejściu i konsekwencji w realizacji zamierzonych celów, to właśnie absolwent jest największym kapitałem uczelni. Znając częściowe tylko plany rozwoju uczelni mogę z czystym sumieniem i pełnym przekonaniem stwierdzić, że CM jest miejscem przyjaznym absolwentom i dającym im szereg możliwości rozwoju, samorealizacji, kształcenia oraz zdobywania potrzebnej im wiedzy, praktycznie w każdej dziedzinie. stron 27
stron 28
Rozdział VI Pozytywne przykłady mentoringu Agnieszka Przesmycka, absolwentka CM, animatorka aktywności absolwentów Michał Hasik, ekspert ds. opracowania modelu ideagora Mentoring w modelu ideagora odegrał bardzo ważną rolę. Doskonałymi mentorami okazali się wykładowcy zaangażowani we wdrażanie modelu ideagora. Udało się również zaangażować do mentoringu samych absolwentów, dzielących się swoją wiedzą ze studentami i absolwentami. W ramach takiego absolwenckiego mentoringu odbyły się dwa cykle spotkań: Inwestor giełdowy prowadzony przez specjalistę w tej dziedzinie i Tworzymy aplikacje internetowe prowadzony przez absolwenta informatyki, programistę. Spotkania samokształceniowe, gdzie wykładowcą jest absolwent to strzał w dziesiątkę przyznaje nasz absolwent informatyki. Tworzą się wówczas ciekawe relacje pomiędzy absolwentami, którzy zazwyczaj wiedzą czego chcą. Wspólnie z absolwentami stworzyli na platformie z własnej inicjatywy moduł, który umożliwia użytkownikom platformy tworzenie CV w formacie EuroPass. Absolwent informatyki, podkreśla, iż dzięki uczestnictwu w tych spotkaniach samokształceniowych nabył praktyczną wiedzę. Wartością dodaną takich spotkań jest łączenie nauki i pracy. Zajęcia są praktyczne, a projekty dają konkretny, mierzalny efekt. W przyszłości można się na nich z powodzeniem wzorować. Dodatkowo ważna jest relacja pomiędzy mentorem absolwentem, a uczestnikami, w tym również absolwentami. Jest ona dużo mnie formalna, przez co łatwiej tworzy się relacja pomiędzy mistrzem i uczniem. Niewątpliwym atutem takich spotkań jest również możliwość ciągłej modyfikacji programu spotkań, nawet w trakcie ich trwania. Takie ustawiczne dopasowywanie zagadnień do potrzeb uczestników daje dużo lepsze efekty i stanowi jeszcze efektywniejszą metodę uczenia się. Opisywane rozwiązanie w praktyce sprawdziło się w fińskim systemie. W czasie wizyty studyjnej w Finlandii w Alto University mieliśmy możliwość zobaczyć, jak od strony praktycznej wygląda taka współpraca. Rozdział VI Pozytywne przykłady mentoringu Przedstawicieli kadry, którzy uczestniczyli w wizycie studyjnej do Finlandii zapytano o jej wpływ na pracę wykładowcy akademickiego oraz o to, co z fińskiego modelu starają się przenieść na grunt prowadzonych przez siebie zajęć. Poniżej prezentujemy wywiady z przedstawicielami kadry. Potwierdzają one, że to właśnie postawa kadry stanowi o sukcesie i sile takich projektów jak ideagora. stron 29
Wywiad z dr Anną Jeznach, nauczycielem akademickim uczestniczącym w testowaniu modelu ideagora Jaki wpływ na Pani pracę jako nauczyciela miała wizyta studyjna w Finlandii? Wizyta studyjna w Finlandii była dla mnie bardzo wartościowym doświadczeniem. Moje wyobrażenia na temat fińskiego modelu kształcenia mogłam skonfrontować z rzeczywistością. Czekała mnie miła niespodzianka, tzn. nic co wcześniej słyszeliśmy nie było przereklamowane, nie doznałam rozczarowania. Moją uwagę zwróciła pasja nauczycieli, relatywna łatwość wprowadzania pomysłów w życie (bez zbędnej biurokracji), zespołowość pracy, partnerskie relacje miedzy nauczycielami i studentami. Dzięki pobytowi w Finlandii uwierzyłam,,że możemy (angażując pasjonatów :)) prowadzić fantastyczną działalność edukacyjną oraz realizować mnóstwo ciekawych pomysłów. Jakie elementy fińskiego systemu edukacyjnego należy wprowadzić do naszego systemu? Należy akcentować w programach kształcenia jego efekty w zakresie tzw.: kompetencji miękkich. Dlatego powinno być więcej szkoleń/warsztatów dla nauczycieli, studentów/absolwentów. Można postawić tezę, że istnieje mała świadomość wśród wyżej wymienionych grup na temat potrzeby kształtowania kompetencji społecznych. Jakie elementy fińskiego modelu kształcenia wprowadziła już Pani do zajęć ze studentami? Staram się pracować metodami dydaktycznymi wypracowanym w ramach modelu ideagora. Podkreślam rolę uczelni w możliwości ich własnego rozwoju indywidualnego i społecznego. Zachęcam studentów do korzystania z platformy idegora opowiadając im o jej możliwościach. Staram się kształtować w studentach postawy kreatywne, twórcze, przedsiębiorcze Dbam i dbałam wcześniej :)) o kształtowanie kompetencji społecznych (dla mnie jako humanistki ich znaczenie zawsze było oczywiste) Inspiruję studentów do nieustannego uczenia się (przez całe życie, niezależnie od wieku, płci, kierunku studiów) Jak reagują studenci na wprowadzane w ramach zajęć zmiany? Studenci reagują bardzo różnie. Są grupy, osoby, którym nowe elementy się podobają. Oni rozumieją, że oprócz wiedzy oraz umiejętności sensu stricte zawodowej potrzebują także kompetencji społecznych, których nie posiadają. Szkoda tylko, że ci, którzy mają największe deficyty stron 30
przejawiają największy opór. Zdarzało mi się usłyszeć, że wszystkie przedmioty z modułów społecznych powinny być usunięte, bo wtedy byłoby mniej zajęć, a oni mogliby więcej pracować. Dla tych -,,staję na rzęsach, mając nadzieję, że to coś zmieni w ich postrzeganiu rzeczywistości edukacyjnej. Na szczęście nie jest to duża grupa studentów. Większość z nich lubi wprowadzanie nowych metod, odchodzenie od tradycyjnych form, zwracanie się do nich po imieniu i bliższe partnerskie relacje. Wywiad z Anną Kurowską, nauczycielem akademickim zaangażowanym w opracowanie modelu ideagora Jaki wpływ na Pani pracę jako nauczyciela miała wizyta studyjna w Finlandii? Wizyta w Finladnii byla doskonałym sposobem na bliższe przyjrzenie się, w jaki sposób funkcjonuje fiński system edukacji szkolnictwa wyższego. Dała ona możliwość poznania form i metod kształcenia studentów w Uniwersytecie Helsińskim oraz Aalto University. Wyjazd ten utwierdził mnie w przekonaniu, iż rozbudzanie kreatywności i innowacyjności studentów możliwe jest dzięki interdyscyplinarnemu podejściu do działań projektowych. Nieodłącznym elementem sukcesu jest dyspozycyjność i otwartość fińskiej kadry naukowo-dydaktycznej oraz chęć dzielenia się nauczycieli ze studentami wiedzą, doświadczeniem. Jestem przekonana, że zaobserwowane przez wszystkich uczestników wyjazdu studyjnego praktyczne rozwiązania mają szansę być zaadaptowane do polskiej rzeczywistości. Najważniejsze jednak jest to, by zacząć je od siebie i od razu. Jakie elementy fińskiego systemu edukacyjnego należy wprowadzić do naszego systemu? Do polskiego systemu edukacyjnego należałoby wprowadzić: warsztaty/szkolenia jako dominującą formę zajęć; interdyscyplinarne projekty dające możliwość pracy zespołowej, rozwijania kompetencji społecznych, komunikowania i negocjacji, szukania wariantów rozwiązań i na ich podstawie podejmowania decyzji; aranżację przestrzeni pozwalajacą rozbudzić kreatywnosć studentów. Jakie elementy fińskiego modelu kształcenia wprowadziła już Pani do zajęć ze studentami? Zainspirowana fińskim modelem kształcenia wprowadziłam: przekazywanie studentom idei: otwartości na zmiany, współdzielnia się wiedzą i doświadczeniem, samodoskonalenia oraz kształcenia ustawicznego niezbędnego do funkcjonowania stron 31
w życiu zawodowym; aktywizujące metody dydaktyczne: gry dydaktyczne, praca zespołowa, zabawy, dyskusje, pozwalajace na uczenie się poprzez działanie/doświadczenie; wykorzystanie platformy ideagora do kreatywnych zadań i komunikacji student/ absolwent-kadra naukowo-dydaktyczna, pozwalających na szukanie optymalnych rozwiązań problemu z włączeniem całej społeczności ideagora, dzielenie się wiedzą, a także umożliwiającej wielowymiarowe oceny efektów pracy/kształcenia; wykorzystanie networkingu w nawiązywaniu relacji z innymi studentami/absolwentami, wykładowcami, dającym możliwość podtrzymania ich w przyszłości, stworzenia specyficznej społeczności modelu ideagora. Jak reagują studenci na wprowadzane w ramach zajęć zmiany? Wprowadzane na zajęciach zmiany nie od razu zyskały aprobatę studentów. Na początku pojawił się opór wobec wprowadzenia nowego. Jednak dokładne omówienie idei, a takze wskazanie na korzyści przyczyniło się do pełnego zaangażowania studentów w pracę zespołu, dyskusje oraz chęć wypracowania kreatywnych rozwiązań. Wywiad z dr. Bartoszem Zegardło, nauczycielem akademickim uczestniczącym w testowaniu modelu ideagora Jaki jest Pana przepis na budowanie relacji ze studentami? Moje hasła przewodnie w budowaniu relacji ze studentami to otwartość, partnerstwo oraz współpraca. Jak łatwo zauważyć nie pojawia się wśród nich na pierwszym miejscu ani wiedza, ani nauka - stawiam je nieco poza kolejnością, jako zagadnienie do podejmowania relacji, podczas których studenci zrozumieją potrzebę zdobywania wiedzy z danego zagadnienia oraz chętnie będą jej poszukiwać. Może to nieco zawiłe, ale już śpieszę z wyjaśnieniami. Moje podejście do studentów jest nieco kontrowersyjne. Być może wynika to z tego, że nauczam przedmiotów technicznych i bardzo praktycznych, a więc takie podejście jak moje jest możliwe do zrealizowania. Zazwyczaj pierwsze słowa które kieruje do studentów podczas pierwszego z spotkania z nimi to pytanie: Jak Państwo myślicie dlaczego będziemy się w tym semestrze spotykać na tym wykładzie?. Przeważająca ilość osób odpowiada, że jest to wymóg zaliczenia studiów. Czy chcielibyście, abym w tej chwili zaliczył wam studia i wydał dyplom inżyniera budownictwa? - pytam. Czy to dyplom zapewni wam sukces, czy wiedza i umiejętności z jakimi opuścicie mury tej szkoły przesądzać będą o waszej karierze zawodowej? Po takich słowach często staram się poprowadzić wykład wprowadzający na temat samego przedmiotu jego praktycznego zastosowania i znaczenia jakie ma on w praktyce. Sądzę że przykład takiej otwartości rozumianej jako bezpośredniość i bezceremonialność jest niezastąpionym sposobem na przełamanie stron 32
pierwszych barier i udowodnienie słuchaczom, że stoi przed nimi osoba, która nie tylko przekaże im czystą teorie, ale również pokaże, jak z niej skorzystać. Nigdy nie staram się traktować studentów jako kogoś, komu mam jedynie przekazać obowiązującą według rozporządzeń ministerialnych porcję wiedzy. Już od czasów swoich studiów zagadnienie posiadania wiedzy było dla mnie intrygujące. Moi profesorowie często powtarzali, że wiedzy lub niewiedzy po człowieku nie widać. Aby to ocenić zadawali trudne pytania egzaminacyjne. Zastanawiałem się wtedy, czy i w jaki sposób jest cenna ta ogromna wiedza, którą posiadam, a nijak nie wiem jak ją wykorzystać. Otwartość, którą wymieniłem na samym początku wśród haseł dotyczących budowania relacji ze studentami pojmuję również jako pewną chęć do dzielenia się z nimi swoimi przemyśleniami i doświadczeniami jakie towarzyszyły mi zarówno podczas studiów, jak i w pracy zawodowej. Często na zasadzie uśmiech rodzi uśmiech obserwuję jak moi słuchacze, dzięki mojej otwartości sami stają się otwarci i chętnie biorą udział w dyskusji, a co najważniejsze nie przymuszani interesują się przedmiotem zajęć. W relacjach wymiany poglądów, dyskusji nad problematyką zagadnienia pomocne jest partnerstwo. Staram się, aby na moich zajęciach każdy miał prawo do głosu. Nawet jeśli zdanie studenta jest niezgodne z obowiązującymi regułami i zasadami, zostanie wnikliwie rozważone często nie tylko przeze mnie, ale przez całą grupę słuchaczy. Partnerskie podejście do słuchaczy w mojej opinii znacząco podnosi efektywność ich nauki. Ich praca przy analizowaniu zagadnień, szukaniu możliwych sprzeczności i niespójności w teoriach do których często zachęcam, znacznie pogłębia zrozumienie zagadnień, które nauczone na pamięć pozostałyby w krótkim czasie zapomniane. Wymieniona wśród haseł współpraca jest bliska partnerstwu i w zasadzie nie jest bez partnerstwa możliwa do realizowania. Często na swoich zajęciach, analizując zagadnienie lub rozwiązując zadanie, staram się do pracy zaangażować czynnie wszystkich słuchaczy. Niezależnie od skomplikowania zagadnienia proszę studentów o podpowiedzi, jedynie ukierunkowując grupę ku właściwemu rozwiązaniu. Często w sytuacjach takich studenci zaczynają zauważać wartość współpracy zarówno pomiędzy sobą, jak i pomiędzy nimi a ukierunkowującym ich działania oraz widzą jak dużo bardziej skuteczne jest działanie grupy od działania jednostki. Mam nadzieję że powyższe przykłady będą nie tylko wskazówką jak wg mnie relacje ze studentami budować, ale również jakie są tego pozytywne efekty w zdobywaniu przez nich wiedzy. Jak projekt ideagora pomógł Panu w budowaniu relacji ze studentami? Opisane powyżej relacje oraz sposoby ich budowania w zasadzie realizowałem jeszcze przed przystąpieniem do projektu ideagora. Wynikały one w dużej mierze z niezbyt korzystnych doświadczeń, jakich sam zaznałem studiując, a wprowadzałem je aby moi studenci nie kończyli studiów z pewnym niedosytem który mi towarzyszył. Ponieważ jestem inżynierem budownictwa, nigdy natomiast nie spotkałem się z pojęciami socjologicznymi które moje techniki opisują i wyjaśniają. Zawsze również miałem cichy niepokój, że być może jestem w swoim działaniu zbyt kontrowersyjny i zbyt niekonwencjonalny, co w zasadzie obniża moją wartość jako nauczystron 33
ciela akademickiego. Okazało się jednak, że działania których nauczali nas trenerzy wskazywały, że obrany przeze mnie kierunek nauczania jest właściwy i dużo bardziej skuteczny niż sposoby konwencjonalne. Jakie rady ma Pan dla młodych wykładowców, którzy rozpoczynają swoją pracę ze studentami? Traktujcie swoich studentów tak jak sami chcielibyście być traktowani będąc studentami. Naśladujcie wzorce, które na was wywarły pozytywne wrażenie. Unikajcie podejścia do studentów jakie was drażniło gdy zdobywaliście wiedzę. Bądźcie otwarci nie bójcie się porażek i omyłek, bo tylko ten kto nic nie robi, sami się nie myli. Dostrzeżcie w swoich słuchaczach partnerów do rozmowy i dyskusji. Niech zagadnienia których nauczacie staną się waszymi wspólnymi zagadnieniami. Nie przedstawiajcie gotowych rozwiązań, szukajcie ich razem ze słuchaczami. Niech nauka nie będzie zapamiętywaniem, a niech stanie się ciągłym poszukiwaniem. stron 34