PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA

ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 20 W BYDGOSZCZY SZKOŁA PODSTAWOWA NR 27 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA Wymagania na poszczególne oceny klasa VI

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 27 PODSTAWA PRAWNA DO OPRACOWANIA PRZEDMIOTOWYCH ZASAD OCENIANIA: 1. Rozporządzenia MEN z dnia z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z dnia 18 czerwca 2015 r.)

2. Statut Szkoły. 3. Wewnątrzszkolny System Oceniania. 4. Podstawa programowa dla szkoły podstawowej. Nauczanie historii odbywa się według programów: Klasy IV PWN Nowa Era My i historia Klasy V i VI - WSiP Klucz do historii Program realizowany jest w ciągu 5 godzin w trzyletnim cyklu nauczania, w przedziale: klasy IV - 1 godzina tygodniowo, klasy V - 1 godzina tygodniowo, klasy VI - 2 godziny tygodniowo. PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MAJĄ ZA ZADANIE: Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i rozwoju umiejętności. Motywowanie ucznia do pracy nad rozwojem własnych zainteresowań humanistycznych. Wspieranie ucznia w dążeniu do sukcesu. Dawanie uczniowi poczucia bezpieczeństwa przez jasno określone kryteria wymagań i kryteria oceniania. Dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach edukacyjnych ucznia, a także o ich trudnościach i brakach w zdobywaniu wiedzy i umiejętności. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia (ewaluacji) ich pracy (metod i warsztatu) dydaktyczno-wychowawczej. PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA UWZGLĘDNIAJĄ:

I. Kontrakt z uczniami. II. Obszary podlegające ocenie. III. Kryteria ocen / wymagania. IV. Indywidualizowanie wymagań. V. Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów. VI. Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach. VII. Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. VIII. Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów. IX. Sposoby monitorowania i ewaluacji pso. I Kontrakt z uczniami 1. Z Przedmiotowym Systemem Oceniania uczeń zostaje zapoznany na początku każdego roku szkolnego. 2. Uczeń podlega ocenie w następujących obszarach: wypowiedzi pisemne, wypowiedzi ustne, wyszukiwanie i korzystanie z informacji. Stopień opanowania wiedzy i umiejętności podlega sprawdzeniu poprzez: diagnozę 1, sprawdzian 2, kartkówkę 3, zadania domowe, pracę długoterminową, ćwiczenia, odpowiedź ustną, prezentację projektu, aktywność na lekcji. 3. Nie ocenia się ucznia po dłuższej nieobecności w szkole. 4. Uczeń ma prawo dwa razy w ciągu semestru zgłosić nieprzygotowanie do zajęć lekcyjnych bez ponoszenia konsekwencji. Za nieprzygotowanie uznaje się brak: zeszytu przedmiotowego zeszytu ćwiczeń, podręcznika, zadania domowego oraz nieprzygotowanie się z bieżącego materiału(nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów, testów, diagnoz, prac długoterminowych i zajęć, na których wystawiana jest ocena semestralna i końcowa). 1 WSTĘPNA, SUMARYCZNA LUB OBEJMUJĄCA MATERIAŁ KILKU DZIAŁÓW 2 OBEJMUJE MATERIAŁ 1 DZIAŁU 3 OBEJMUJE MATERIAŁ TRZECH OSTATNICH LEKCJI

Trzecie nieprzygotowanie skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej. Nieprzygotowanie do zajęć zgłasza uczeń na początku lekcji, po sprawdzeniu listy obecności. 5. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego oraz zeszytu ćwiczeń (w przypadku klas IV na platformie WSIPNET). 6. Kartkówki obejmujące materiał 3 ostatnich lekcji mogą być niezapowiedziane, nie ma możliwości ich poprawy. 7. Sprawdziany, diagnozy są obowiązkowe. Każdy sprawdzian poprzedzony jest powtórzeniem wiadomości i zapowiadany z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem (wpis do dziennika lekcyjnego). 8. Zwolnieni z pisania sprawdzianu są uczniowie po dłuższej nieobecności w szkole (więcej niż 3 dni). Zobowiązani są do napisania sprawdzianu w terminie dwóch tygodni od rozdania prac. W wyjątkowych sytuacjach ( np. bardzo długa nieobecność spowodowana chorobą) uczeń może być zwolniony z napisania sprawdzianu. 9. Uczniowie, którzy napisali pracę (sprawdzian, test) na ocenę niedostateczną mają możliwość napisania pracy jeszcze raz - poprawy oceny. Poprawa jest dobrowolna ale musi odbyć się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac. 10. Uczeń, który nie pisał sprawdzianu, po upływie 2 tygodni od jego rozdania, może być poproszony (bez uprzedzenia) przez nauczyciela do jego napisania podczas lekcji. 11. Nauczyciel ma obowiązek sprawdzić i oddać do wglądu poprawione prace pisemne w terminie dwóch tygodni (w przypadkach losowych termin może ulec przesunięciu) od daty ich pisania. 12. Każdy uczeń ma prawo do dodatkowych ocen za: wykonane prace nadobowiązkowe (ustalone z nauczycielem), udział w konkursach przedmiotowych mogą one wpłynąć na podwyższenie oceny śródrocznej. 13. Uczeń ma prawo do dodatkowej ustnej motywacji oceny. 14. Uczeń ma prawo korzystać z konsultacji z nauczycielem w celu uzupełnienia braków, wyjaśnienia nurtujących go wątpliwości, dyskusji na interesujący go temat. 15. Uczeń i rodzic (opiekun) mają prawo wglądu do prac pisemnych znajdujących się w specjalnych teczkach. 16. Ocena semestralna, roczna ustalana jest na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych w poszczególnych obszarach podlegających ocenie. Przy ustalaniu oceny semestralnej i końcoworocznej nauczyciel bierze pod uwagę stopnie ucznia z poszczególnych obszarów działalności według następującej kolejności: sprawdziany / testy, diagnozy, kartkówki, odpowiedzi ustne, aktywność na zajęciach, prace domowe i prace długoterminowe. 17. Ocena na koniec roku szkolnego ustalana jest na podstawie ocen uzyskanych w I i II semestrze - nie jest średnią arytmetyczną. 18. Nie później niż miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia (rodziców, opiekunów) o przewidywanej ocenie. 19. Przed klasyfikacją śródroczną i końcoworoczną nie przewiduje się oceniania zaliczającego semestr w żadnej formie.

20. Uczeń, który uzyskał ocenę niedostateczną na I semestr zobowiązany jest do jej poprawy w terminie 2 tygodni od zakończenia ferii zimowych. W szczególnych przypadkach (np. więcej ocen niedostatecznych) termin poprawy ustalany jest wspólnie z nauczycielem. 21. Zaliczenie semestru - w formie testu - następuje po uzyskaniu przez ucznia 50% poprawnych odpowiedzi. Uczeń, który nie zaliczył I semestru otrzymuje końcoworoczną ocenę niedostateczną. 22. Ocena cząstkowa celująca może być postawiona za szczególnie oryginalne i twórcze osiągnięcia, opierające się na gruntownej wiedzy wykraczającej poza wiedzę podstawową. Uczeń może otrzymać końcową ocenę celującą, jeśli został laureatem lub finalistą konkursu historycznego i z ocen cząstkowych uzyskał minimum ocenę dobrą. Ocenę końcową celującą uzyskują uczniowie wybitnie wyróżniający się na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych oraz za udział i osiągnięcia w konkursach co najmniej na etapie międzyszkolnym. 23. Umiejętności uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce oceniane są w zależności od proponowanych przez PP-P postępowań. W stosunku do ucznia z problemami w nauce stosuje się obniżone wymagania (patrz plan wynikowy), w przypadku uczniów dyslektycznych obniża się wymagania lub nie ocenia pewnych czynności uczniów w zależności od dysfunkcji. 24. Uczeń ma prawo do egzaminów: poprawkowego, sprawdzającego i klasyfikacyjnego. Egzamin: poprawkowy, sprawdzający, klasyfikacyjny regulują przepisy WSO II Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie 1. WYPOWIEDZI PISEMNE diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka, zadanie domowe, praca długoterminowa, ćwiczenia. UCZEŃ: pisze na temat i zgodnie z celem, pisany tekst jest uporządkowany i spójny, zachowuje cechy charakterystyczne dla form wypowiedzi, przestrzega zasad ortograficznych, gramatycznych i interpunkcyjnych, pisze czytelnie, wyraźnie. przedstawia przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie,

odtwarza i porządkuje wydarzenia, rozpoznaje i wyraża relacje czasowo przestrzenne, dostrzega wydarzenia w kontekście przyczynowo skutkowym, wskazuje podobieństwa i różnice: wydarzeń, przemian, zjawisk, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, używa poprawnie pojęć historycznych, odróżnia: opinię od faktów historycznych; fikcję literacką od prawdy historycznej, odróżnia informacje istotne od mniej ważnych, dostrzega znaczenie dosłowne i przenośne, wyjaśnia znaczenie pojęć, wyrażeń na podstawie ich kontekstu, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty, zauważa problem i potrafi go zdefiniować, znaleźć sposób rozwiązania i przedstawić tok swojego myślenia, integruje wiedzę z różnych dziedzin, źródeł, samodzielnie charakteryzuje określone elementy wiedzy wydarzenia, postacie historyczne, odwołuje się do fragmentów tekstu celem budowania własnego komentarza, uzasadnia własne zdanie przez odwołanie się do tekstu i posiadanej wiedzy, korzysta z objaśnień pojęć, wyrażeń, symboli, skrótów, świadomie wyszukuje i przedstawia określone treści, odczytuje i korzysta z ilustracji, map, linii chronologicznej, tabeli i innych środków, wybiera treści, które są mu potrzebne w pracy, aktywnie słucha i wykonuje własne notatki. Skala procentowa ocen prac pisemnych Ocena Skala procentowa celująca 96-100% bardzo dobra 90% - 95% dobra 75% - 89%

dostateczna 60% - 74% dopuszczająca 40% - 59% niedostateczna poniżej 40% 2. WYPOWIEDZI USTNE odpowiedź ustna, prezentacja, aktywność na lekcji. UCZEŃ: posługuje się terminologią przedmiotową i poprawną polszczyzną, buduje wypowiedź w sposób jasny, w odpowiedniej formie. wypowiada się poprawnie stosując terminy historyczne, przedstawia przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie, stosuje słownictwo określające następstwo w czasie, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, wypowiada się poprawnie na temat wydarzeń, postaci, faktów, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty historyczne, wyraża własny punkt widzenia w przekonywujący sposób, świadomie korzysta ze źródeł informacji, wiedzy o otaczającym go świecie, analizuje i ocenia wypowiedź przez zadawanie pytań, uczestniczy w rozmowie, dyskusji, szanuje opinie innych. 3. WYSZUKIWANIE I KORZYSTANIE Z INFORMACJI

UCZEŃ: potrafi korzystać z różnych źródeł informacji: podręcznika, encyklopedii, słowników, albumów, wydawnictw multimedialnych, środków masowego przekazu, tabel, ilustracji, map, schematów, foliogramów, linii chronologicznej i innych. potrafi wyszukać informacje i wybrać najistotniejsze zagadnienia, korzysta ze źródeł informacji kierując się wskazanymi kryteriami, zdobyte informacje stosuje do rozwiązania problemów, stosuje wiadomości w działaniach typowych i nietypowych: porównuje, rozwiązuje, analizuje, ocenia, udowadnia, wartościuje, oblicza, integruje wiedzę z różnych przedmiotów, źródeł, próbuje / potrafi dokonywać oceny wiarygodności źródła informacji. III Kryteria ocen: TABELA KRYTERIÓW OCEN WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI AKTYWNOŚĆ OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej w stopniu minimalnym, umożliwiającym kontynuowanie edukacji na wyższym poziomie nauczania, z pomocą nauczyciela wykonuje zadania wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności, oraz pamięta podstawowe określenia i definicje. uczeń dysponuje niepełną, fragmentaryczną wiedzą określoną programem, Przy pomocy nauczyciela lub kolegów potrafi wykonać proste polecenie wymagające zastosowania jest biernym uczestnikiem zajęć, ale nie przeszkadza w ich prowadzeniu,

przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie prostych pojęć, w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcji, sporadycznie wykazuje się wybranymi informacjami historycznymi, poważne braki w obszarze wiedzy historycznej może usunąć w dłuższym okresie czasu. podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się historii: szeregowanie wydarzeń w ciągach chronologicznych, dostrzeganie związków między przyrodą, osadnictwem, gospodarką i kulturą, opisywanie środowiska geograficznego, w którym rozgrywają się wydarzenia z przeszłości, rozróżnianie podstawowych typów źródeł informacji historycznej, rozumienie prostego tekstu źródłowego. włącza się do pracy na wyraźne polecenie nauczyciela, przy dużej pomocy nauczyciela potrafi odtworzyć efekty pracy kolegów i odwzorować zaprezentowane przez innych elementy wiedzy. OCENĘ DOSTATECZNĄ Otrzymuje uczeń, który w stopniu podstawowym opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, samodzielnie wykonuje zadania wynikające z wymagań podstawy programowej, rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, umie praktycznie wykorzystać wiedzę. opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień omawianych na lekcji, zna i rozumie podstawowe pojęcia, Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań koniecznych, a ponadto: dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia, współpracuje z grupą w realizacji zadań przy wsparciu kolegów i nauczyciela, w czasie lekcji wykazuje się aktywnością sporadyczną, (pracuje bez zapału, ale nie przeszkadza innym).

zna podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, wyciąga proste wnioski z otrzymanych informacji, potrafi wiązać elementy tradycji z życiem współczesnym, w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi samodzielnie poprawić po uwagach nauczyciela. sytuuje wydarzenia w czasie i przestrzeni oraz w związkach przyczynowo-skutkowych, potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji historycznej, potrafi wykonać proste zadania pisemne oparte na podręczniku lub innych źródłach wiedzy. OCENĘ DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który w wysokim stopniu opanował wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, stosuje wiadomości w sytuacjach typowych, planuje, organizuje i ocenia własną pracę, umie pracować w zespole. oraz umie powiązać logicznie fakty, genezę wydarzeń i zjawisk. zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji, zna i rozumie większość pojęć, prawidłowo posługuje się terminologią historyczną (wskazuje cechy pojęć, wie, że możliwa jest zmiana znaczenia niektórych pojęć w czasie), odtwarza fragmenty rzeczywistości historycznej na Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań podstawowych, a ponadto: potrafi umiejętnie wykorzystać zdobytą wiedzę do uzasadnienia swego stanowiska i argumentowania ocen przeszłości, samodzielnie poszukiwać związków przeszłości z teraźniejszością i dostrzegać analogie czynnie uczestniczy w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela, aktywny na lekcji, choć nie jest pomysłodawcą, realizuje chętnie cudze pomysły, zadania powierzone przez nauczyciela lub grupę wykonuje samodzielnie,

podstawie źródeł i literatury, historyczne, ustosunkowuje się do dzieł sztuki potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w kategoriach estetycznych, w interpretacji faktów, obserwuje i wyciąga wnioski, dobrze posługuje się mapą rozumie treść faktów historyczną (potrafi odczytać zawarte historycznych oraz ich przyczyny i skutki, w niej informacje i posługiwać się legendą mapy), dobrze opanował wiedzę potrafi pod kierunkiem wymaganą programem ( choć od czasu do czasu popełnia błędy ) umie powtórzyć i uogólnić to, co usłyszał nauczyciela analizować teksty źródłowe i porównywać dostrzeżone w nich zjawiska, od nauczyciela lub przeczytał w potrafi samodzielnie podręczniku i innych źródłach wiedzy. opracowywać na piśmie zagadnienia historyczne wskazane przez nauczyciela, korzystając z różnych źródeł. pomaga innym, nigdy nie przeszkadza w pracy. OCENĘ BARDZO DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który opanował w pełni wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, rozwiązuje problemy w sposób twórczy, wykorzystuje umiejętności w nowych sytuacjach, potrafi efektywnie pracować w zespole, poszukuje, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł, umiejętnie rozwiązuje problemy. potrafi samodzielnie dokonać analizy i przyczyn pewnych wydarzeń z dziejów cywilizacji. opanował materiał przewidziany programem, posiada kompetencje (umiejętności) określone do wymagań podstawowych i rozszerzających, a formułuje i przedstawia na forum publicznym (klasowym) własne opinie bierze czynny

dysponuje wiedzą wykraczającą poza materiał podręcznikowy, w tym również wiedzą z dziejów swojego regionu, dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia społecznego (państwo, przemiany w gospodarce, strukturze społecznej, obyczajowości, religii, sztuce itp.), rozwiązuje zadania dodatkowe, zlecone przez nauczyciela, o średnim stopniu trudności, zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzane na lekcjach, potrafi się nimi posługiwać w różnych poznawczych. ponadto: udział w debatach, sprawnie korzysta ze wszystkich dyskusjach, dostępnych i wskazanych przez podejmuje i wykonuje nauczyciela źródeł informacji, zadania o charakterze potrafi, korzystając ze wskazówek dobrowolnym, nauczyciela, dotrzeć do dodatkowych wykazuje się aktywną źródeł informacji, postawą w klasie, poproszony samodzielnie rozwiązuje nigdy nie odmawia wykonania problemy i zadania postawione przez dodatkowych zadań, aktywnie nauczyciela, posługując się zdobytymi uczestniczy w rozwiązywaniu umiejętnościami, zadań realizowanych przez próbuje interpretować źródła, grupę, często wykazuje porównując relacje stron, ocenia ich własną inicjatywę. wiarygodność i przydatność, integruje wiedzę zdobytą ze źródeł różnego typu oraz potrafi ją wyrazić w wypowiedzi ustnej lub pisemnej, potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowoskutkowych, wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z zakresu historii, ale również pokrewnych przedmiotów, potrafi dobrze argumentować swoje wypowiedzi, oceniać zjawiska, procesy i wydarzenia oraz uogólniać zdobytą wiedzę.

OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który posiadł pełną wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej oraz potrafi wiązać teorię z faktami, konstruować własne wnioski i spostrzeżenia, samodzielnie poszerza wiedzę, korzystając z różnych źródeł informacji i prezentuje efekty swojej pracy wynikające z indywidualnych zainteresowania, wykonuje nieobowiązkowe, dodatkowe zadania, wykorzystuje wiadomości dodatkowe, wykraczające poza program nauczania, uczestniczy w historycznych konkursach pozaszkolnych lub jest laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim oraz laureatem lub finalistą ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej, przeprowadzonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 ustawy o systemie oświaty. posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe i potwierdza ją w toku lekcyjnym i pozalekcyjnym, rozwija własne zainteresowania historyczne, dodatkowa wiedza jest efektem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń, posługuje się bardzo bogatym słownictwem charakterystycznym dla nauki historycznej, systematycznie wzbogaca swą wiedzę przez czytanie książek i artykułów o treści historycznej. Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań podstawowych, rozszerzających i dopełniających, a ponadto: nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale również potrafi samodzielnie zdobyć wiadomości, potrafi nie tylko poprawnie rozumować kategoriami ściśle historycznymi, ale również umie powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznanymi w czasie lekcji innych przedmiotów, wyraża samodzielny, krytyczny (ale oparty na rzetelnej wiedzy) stosunek do określonych zagadnień z autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się na lekcji, podejmuje się z własnej woli realizacji różnych zadań, wykazując inicjatywę i pomysłowość, służąc swą wiedzą członkom grupy, podejmuje się opracowania materiałów, przygotowywanych dowolną techniką, o dużych walorach poznawczych, służących innym uczniom.

przeszłości, potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji, syntetyzować szczegółowe informacje, samodzielnie interpretuje źródła, potrafi łączyć zawarte w nich informacje. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. IV Indywidualizowanie wymagań 1. WSPIERANIE UCZNIÓW ZDOLNYCH zadawanie dodatkowych zadań podczas prac klasowych i domowych, prowadzenie przez uczniów fragmentów lekcji, zachęcanie do czytania fachowej literatury, czasopism, wykonywanie pomocy dydaktycznych, folderów, plakatów i makiet tematycznych, proponowanie uczniom nowinek książkowych, ciekawych programów telewizyjnych, zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji ich wypowiedzi, przygotowywanie do konkursów i olimpiad o tematyce historycznej.

2. WSPIERANIE UCZNIÓW O SPECYFICZNYCH PROBLEMACH EDUKACYJNYCH a. Uczniowie o inteligencji niższej niż przeciętna w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał ( przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi ). podobnie postępować przy powtórkach pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału ( dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie ). b. Uczniowie słabowidzący właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność ) udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową ( wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań ) częste zadawanie pytania- co widzisz? w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych. c. Uczniowie słabosłyszący w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy ( m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych pojęć, dat ) konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do dziecka niesłyszącego, zadawać pytania ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu. d. Specyficzne trudności w uczeniu się: wobec uczniów z dysleksją, dysgrafią, dysortografią stosuje się zalecenia poradni zawarte w orzeczeniu.

uczniowie z dysleksją, dysgrafią w czasie prac pisemnych otrzymują więcej czasu na jej wykonanie lub wykonują mniejszą ilość zadań w określonym czasie. prace pisemne uczniów z wymienionymi dysfunkcjami oceniane są tylko pod kątem merytorycznym. uczeń z dysfunkcjami może uzyskać dodatkową pomoc od nauczyciela (wskazówki) w czasie prac pisemnych, jak i przy odpowiedziach ustnych, uczeń ma możliwość wykonywania dodatkowych prac domowych w celu poprawienia ocen. V Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów METODY I. 1. Wypowiedzi pisemne (diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka) KRYTERIA OCENIANIA uzależnione od rodzaju pracy: stopień wyczerpania tematu stopień trudności pracy LICZBA DOKONYWANYCH DZIAŁAŃ przynajmniej dwa razy w semestrze I. 2. Wypowiedzi pisemne (zadania domowe, prace długoterminowe, ćwiczenia, zeszyt ćwiczeń) poprawność merytoryczna odpowiednia forma, kompozycja posługiwanie się określoną formą wypowiedzi, przejrzystość zapisu język, styl poprawność językowa, bogate słownictwo historyczne temat, treść zrozumienie tematu, samodzielność myślenia, wnioskowanie dobór odpowiedniego słownictwa historycznego z uwzględnieniem poprawnej pisowni ortografia, interpunkcja przynajmniej dwa razy w semestrze

umiejętność samodzielnego sporządzania notatek układ graficzny systematyczność estetyka całości II.1. Wypowiedzi ustne zgodność z tematem znajomość zagadnienia dobór odpowiedniego słownictwa stosowanie terminów poprawność językowa umiejętność kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków sposób rozumowania jasność, płynność wypowiedzi sposób prezentacji przynajmniej raz w semestrze II.2. Aktywność i postawa na lekcji Obserwacja ucznia uwzględniająca: przygotowanie do lekcji, wypowiedzi na lekcji, pracę w grupie, posługiwanie się pomocami naukowymi (mapy, tablice graficzne, atlasy, słowniki itp.) obserwacja zachowań uczniów przez nauczyciela przez cały okres procesu dydaktycznego. Podsumowywana na bieżąco lub pod koniec każdego semestru oceną w dzienniku

III. Wyszukiwanie i korzystanie z informacji korzystanie ze WSIPNETU systematyczność i poprawność wykonywania zadań domowych, powtórzeń umiejętność wyszukiwania i kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków ocena podsumowująca dział przynajmniej raz w semestrze VI Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach zebrania z rodzicami, drzwi otwarte, spotkania indywidualne, karta samooceny ucznia, prezentacje osiągnięć uczniów w czasie spotkań z rodzicami. VII Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 1. Uczeń może ubiegać się o wyższą ocenę klasyfikacyjną jeśli spełnia warunki takie jak: a) systematyczne uczęszczanie na zajęcia edukacyjne; b) systematyczne przygotowywanie się do zajęć; c) aktywny udział w lekcjach i innych formach zajęć; d) napisanie każdej pracy pisemnej; e) usprawiedliwianie każdej nieobecności na zajęciach edukacyjnych; f) wykonywanie zadań domowych;

g) prowadzenie zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń lub innych wymaganych przez nauczyciela i wynikających z realizowanego programu nauczania; h) systematyczne uczenie się i rozwijanie swoich umiejętności i) spotkały go zdarzenia losowe mogące mieć istotny wpływ na wyniki z danego przedmiotu. 2. Uczeń lub jego rodzice mogą złożyć pisemny wniosek do nauczyciela o ustalenie wyższej o jeden stopień niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 3. Wniosek, o którym mowa w punkcie 2 uczeń lub jego rodzice składają do nauczyciela w terminie 3 dni od daty otrzymania informacji o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej. Wniosek musi zawierać uzasadnienie. 4. Nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne jest zobowiązany dokonać analizy zasadności wniosku, o którym mowa w punkcie 2 oraz ustalić termin i sposób poprawy przewidywanej oceny rocznej przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. 5. Nauczyciel dokonuje analizy wniosku w oparciu o udokumentowane realizowanie obowiązków ucznia określonych w punkcie1. Wniosek niespełniający tych kryteriów zostaje rozpatrzony negatywnie. 6. Nauczyciel przypomina wymagania edukacyjne na ocenę o którą uczeń się ubiega. 7. Nauczyciel przed posiedzeniem klasyfikacyjnym dokonuje sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia w obszarze uznanym przez nauczyciela za konieczny. 8. Ustalona przez nauczyciela w ten sposób ocena jest ostateczna w tym trybie postępowania. VIII Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów IX dziennik lekcyjny, karta obserwacji ucznia, teczka klasowa. Sposoby monitorowania i ewaluacji pso karta samooceny ucznia, ankieta dla uczniów, ankieta dla rodziców.

Wymagania na poszczególne oceny klasa VI Nr lekcj i Temat lekcji 1 W XVIII wieku* kultura oświecenia, rewolucja francuska 2 Dał nam przykład Bonaparte* podboje napoleońskie, Legiony Polskie, Księstwo Warszawskie Ocena dopuszczająca Uczeń rozumie pojęcie oświecenie, wie, co czym jest trójpodział władz, wie kiedy rozpoczęła się rewolucja francuska. Uczeń wie, kim był Napoleon, wie, kiedy powstało Księstwo Warszawskie, wie, kto i kiedy napisał Mazurka Dąbrowskiego. Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca O WOLNOŚĆ NASZĄ I WASZĄ Uczeń wymienia najważniejszych myślicieli oświecenia, wie, kto był ostatnim królem Francji. Uczeń wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, zna na pamięć hymn Polski. Uczeń krótko omawia koncepcje najważniejszych myślicieli oświecenia, wymienia pozytywne i negatywne skutki rewolucji francuskiej. Uczeń wymienia osiągnięcia Napoleona, opowiada o powstaniu Legionów Polskich. Uczeń rozumie znaczenie zdobycia Bastylii w okresie rewolucji francuskiej. Uczeń rozumie znaczenie Kodeksu Napoleona, ocenia działania Napoleona ogólnie i w odniesieniu do Polaków. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* wskazuje zastosowanie trójpodziału władzy we współczesnych systemach demokratycznych. temat dodatkowy spoza podstawy programowej*

3 Noc Listopadowa przyczyny powstania listopadowego, wybuch powstania 4 Armaty pod stoczkiem wojna polskorosyjska, upadek powstania listopadowego. Uczeń zna datę rozpoczęcia powstania listopadowego. Uczeń wie, kiedy rozegrała się bitwa pod Grochowem. Uczeń wskazuje na mapie Królestwo Polskie, wie, kim był Piotr Wysocki, wymienia przyczyny rozpoczęcia powstania listopadowego. Uczeń wymienia i wskazuje na mapie najważniejsze bitwy powstania listopadowego, wie, kim byli Józef Chłopicki i Emilia Plater. Uczeń wymienia osiągnięcia Polaków w latach 1815 1830, opowiada o wydarzeniach Nocy Listopadowej. Uczeń wymienia przyczyny klęski powstania listopadowego. Uczeń rozumie potrzebę masowego uczestnictwa Polaków w powstaniu listopadowym. Uczeń ocenia powstanie listopadowe. ocenia postawę społeczeństwa polskiego wobec konieczności prowadzenia wojny z Rosją; wykonuje zadanie domowe Dzieje Piotra Wysockiego, zbierając dodatkowe informacje o tej postaci. ocenia postawę społeczeństwa polskiego wobec konieczności prowadzenia wojny z Rosją; 5 W cieniu Cytadeli represje po powstaniu, zsyłki na Sybir Uczeń wie, czym była Cytadela Warszawska. Uczeń wymienia represje stosowane wobec Polaków przez cara po powstaniu listopadowym, pokazuje na mapie Syberię. Uczeń potrafi wskazać elementy obronne Cytadeli Warszawskiej, opowiada o warunkach życia skazańca na Syberii. Uczeń ocenia sens wybuchu powstania listopadowego w obliczu zaistniałych represji. Zbiera informacje na temat sławnych Polaków uwięzionych w warszawskiej Cytadeli

6 Wielka Emigracja kultura polska na emigracji, emisariusze 7 Poszli nasi w bój bez broni przyczyny i przebieg powstania styczniowego Uczeń wie, czym jest emigracja, kim byli Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki i Fryderyk Chopin. Uczeń wie, czym była branka. Uczeń wymienia rodzaje emigracji, pokazuje na mapie państwa, do których najczęściej emigrowali Polacy w XIX wieku. Uczeń wie, czym były demonstracje patriotyczne i kto brał w nich udział, wie, kim był Romuald Traugutt. Uczeń wyjaśnia termin Wielka Emigracja. Uczeń wymienia reformy wprowadzone w Królestwie Polskim po śmierci cara Mikołaja I, wie, kim był Stanisław Brzóska, rozumie, dlaczego powstańcy styczniowi podjęli walkę partyzancką. Uczeń omawia działalność polityczną Wielkiej Emigracji. Uczeń, korzystając z ilustracji i tekstu źródłowego, opowiada o przebiegu bitew powstania styczniowego, * jeśli to możliwe, odnajduje w swojej okolicy miejsca związane z powstaniem styczniowym i zna jego lokalnych bohaterów. zbiera informacje na temat twórczości Fryderyka Chopina i Adama Mickiewicza i ich zasługach dla kultury polskiej. Tworzy portfolio porównuje powstanie listopadowe z powstaniem styczniowym (cel walki, charakter walk); ocenia szanse Polaków na zwycięstwo w organizowanych przez nich powstaniach.

8 O polską mowę walka Polaków z germanizacją i rusyfikacją 9 Ku pokrzepieniu serc twórcy kultury polskiej przełomu XIX i XX wieku 10 Nowe państwo w Ameryce Północnej* lekcja dodatkowa, ciekawostki Uczeń wie, czym były rusyfikacja i germanizacja. Uczeń wie, kim byli Jan Matejko, Henryk Sienkiewicz i Maria Skłodowska-Curie, oraz potrafi krótko opowiedzieć o ich twórczości i działalności. Uczeń wie, kim byli Jerzy Waszyngton i Kazimierz Pułaski, zna datę ogłoszenia Deklaracji Niepodległości. Uczeń wie, czym jest cenzura, omawia sytuację Polaków w poszczególnych zaborach, opowiada o oporze Polaków wobec germanizacji, wie, kim był Otto von Bismarck. Uczeń wie, kim byli Stanisław Wyspiański, Bolesław Prus, Stanisław Moniuszko, Helena Modrzejewska, potrafi krótko opowiedzieć o ich twórczości i działalności, rozpoznaje najważniejsze obrazy Jana Matejki. Uczeń pokazuje na mapie pierwsze stany tworzące USA, zna datę ogłoszenia amerykańskiej konstytucji. Uczeń wymienia, jakie represje spadły na Polaków po powstaniu styczniowym, zna treść Roty Marii Konopnickiej. Uczeń rozumie znaczenie rozwoju kultury i nauki dla podtrzymania ducha narodowego. Uczeń podaje przyczyny wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Uczeń rozumie treść Roty, ocenia znaczenie oporu Polaków wobec zaborców. Uczeń zauważa wzrost znaczenia kobiet w rozwoju nauki i kultury w XIX wieku. Uczeń rozumie znaczenie Deklaracji Niepodległości. zbiera informacje na temat twórczości Henryka Sienkiewicza i Stanisława Moniuszki i ich zasługach dla kultury polskiej. Tworzy portfolio. zbiera informacje na temat twórczości Jana Matejki, Stanisława Wyspiańskiego i Heleny Modrzejewskiej i ich zasługach dla kultury polskiej. Tworzy portfolio. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* WIEK PARY I ŻELAZA

11 Narodziny fabryki rewolucja przemysłowa, praca w fabryce 12 Koleją do przodu zmiany w komunikacji kolej, parowiec, samochód, samolot Uczeń wie, kim był James Watt. Uczeń wie, kto i kiedy wynalazł lokomotywę parową. Uczeń rozumie znaczenie wynalezienia maszyny parowej, umie wyjaśnić termin rewolucja przemysłowa, opowiada o życiu XIX-wiecznego robotnika. Uczeń, rozumie, jakie znaczenie miał rozwój transportu w XIX wieku. Uczeń wymienia zagrożenia, jakie stwarzała praca w XIXwiecznej fabryce. Uczeń wymienia pozytywne i negatywne skutki rozbudowy kolei, wie, kiedy pojawiły się pierwsze samochody i samoloty. Uczeń opowiada o organizacji produkcji w XIX wieku i wcześniejszych czasach. Uczeń opowiada o życiu i zagładzie Indian, wymienia i pokazuje na mapie najważniejsze kanały usprawniające transport morski. wykonuje zadanie domowe. Napisz krótkie opowiadanie pt: Jeden dzień w XIX wiecznej fabryce, w którym przedstawisz warunki pracy porównuje zajęcia i wygląd, wskazując podobieństwa i różnice między miastami średniowiecznymi a miastami

13 Wycieczka do XIX-wiecznego miasta życie codzienne w przemysłowym mieście XIX wieku Uczeń, wie, kim był Stanisław Staszic, wymienia narodowości zamieszkujące Łódź w XIX wieku. Uczeń wymienia charakterystyczne elementy przemysłowego miasta XIX wieku, charakteryzuje trzy zabory pod względem uprzemysłowienia, opowiada o życiu robotników w XIXwiecznej Łodzi. Uczeń wskazuje różnice między miastem w XIX wieku i wcześniejszych epokach, dostrzega wpływ rozwoju przemysłu na życie codzienne ludzi, wskazuje na mapie ośrodki przemysłu na ziemiach polskich w XIX wieku. Uczeń umie odczytywać i interpretować dane dotyczące rozwoju demograficznego. porównuje zajęcia i wygląd, wskazując podobieństwa i różnice między miastami średniowiecznymi a miastami 14 Zostań Edisonem* największe wynalazki XIX i początków XX wieku Uczeń zna największe wynalazki XIX i początków XX wieku. Uczeń wie, kim był Thomas Edison oraz jak w dawnych czasach ludzie oświetlali swoje domy, rozumie znaczenie wprowadzenia do użytku szczepionek i aspiryny. Uczeń wie, kim byli Ignacy Łukasiewicz i Ludwik Pasteur, zna daty wynalezienia żarówki, i telefonu oraz wyświetlenia pierwszego filmu. Uczeń potrafi wyjaśnić, w jaki sposób wynalazki XIX wieku przyczyniły się do rozwoju cywilizacji. zbiera informacje na temat życia i dokonań Marii Skłodowskiej- -Curie. Tworzy portfolio.

15 Wielcy podróżnicy i odkrywcy* wyprawy odkrywcze na obszarach Afryki, Australii, Azji, Antarktydy i Arktyki Uczeń pokazuje na mapie Afrykę i Australię. Uczeń zna cele podroży badawczych podejmowanych w XIX wieku. Uczeń pokazuje na mapie miejsca najważniejszych odkryć geograficznych i podróży w XIX wieku, wie, kim byli Paweł Edmund Strzelecki i Roald Amundsen. Uczeń wymienia skutki i rozumie znaczenie podróży odkrywczych w XIX wieku. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* 16 Wielka Wojna i sprawa polska geneza I wojny światowej, polskie orientacje w przededniu wojny Uczeń zna datę rozpoczęcia I wojny światowej, wie, kim był Józef Piłsudski. POLSKA ODRODZONA Uczeń wyjaśnia, dlaczego wojnę z lat 1914 1918 nazywamy światową, wskazuje na mapie najważniejszych uczestników wojny, wie, kim był Roman Dmowski. Uczeń wymienia przyczyny wybuchu I wojny światowej, wyjaśnia termin wojna pozycyjna, rozumie znaczenie nowych typów broni dla przebiegu wojny, omawia dwie polskie orientacje polityczne w przededniu wybuchu wojny. Uczeń omawia podobieństwa i różnice między dwoma polskimi orientacjami politycznymi. na wybranych przykładach przedstawia skutki wykorzystania nowoczesnej techniki wojennej i samodzielnie przygotowuje prezentację multimedialną na ten temat.

17 Polacy na frontach Wielkiej Wojny polskie formacje zbrojne, polityka mocarstw wobec sprawy polskiej 18 Budowa nowych granic pokój wersalski, walka o granice Polski Uczeń wie, kim był Ignacy Paderewski. Uczeń wyjaśnia, dlaczego Święto Niepodległości przypada 11 listopada. Uczeń wymienia skutki ogłoszenia Aktu 5 listopada, wie, jaką rolę odegrał w procesie odzyskania niepodległości Ignacy Paderewski, rozpoznaje mapę ukazująca Europę w czasie I wojny światowej, wskazuje na niej ziemie polskie. Uczeń wymienia skutki I wojny światowej, wskazuje na mapie nowe państwa powstałe w jej wyniku, wie, kiedy obyła się konferencja w Paryżu i jakie były jej postanowienia, pokazuje na mapie granice odrodzonej Polski. Uczeń opowiada, jak powstały Legiony Polskie, wie, kiedy ogłoszono Akt 5 listopada, wie, kim był Józef Haller. Uczeń opowiada o początkach niepodległego państwa polskiego, wie, czym jest plebiscyt. Uczeń wyjaśnia, jakie znaczenie miał Akt 5 listopada, rozumie znaczenie powstania Komitetu Narodowego Polskiego w procesie odzyskiwania niepodległości. Uczeń pokazuje na mapie miejsca powstań i plebiscytów z lat 1918 1921, rozumie znaczenie wystąpienia Orląt Lwowskich. w oparciu o informacje z różnych źródeł wyjaśnia, na czym polegały zabiegi dyplomatyczne Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmowskiego, podejmowane dla sprawy niepodległości Polski; wymienia dowódców i twórców polskich jednostek wojskowych, działających podczas I wojny światowej. przygotowuje prezentację na temat kształtowania się granic II RP.

19 Bitwa Warszawska wojna polskobolszewicka Uczeń rozumie znaczenie terminów komuniści i Armia Czerwona, zna datę Bitwy Warszawskiej. Uczeń rozumie znaczenie terminów propaganda i bolszewicy, wie, kim był Włodzimierz Lenin. Uczeń wie, kiedy wybuchła rewolucja w Rosji, wymienia przyczyny i skutki wojny Polski z bolszewicka Rosją, opowiada o przebiegu Bitwy Warszawskiej. Uczeń, rozumie określenie cud nad Wisłą. Uczeń ocenia bitwę warszawską jako bitwę, która uratowała Europę. 20 II Rzeczpospolita powojenna odbudowa, ustrój polityczny II Rzeczypospolitej Uczeń wie, kim był Józef Piłsudski. Uczeń wie, jaki był ustrój II RP, wie, kim byli Władysław Grabski i Wincenty Witos, wymienia i wskazuje na mapie sąsiadów II RP. Uczeń omawia sytuację II Rzeczpospolitej w momencie odzyskania niepodległości, wymienia problemy i trudności II Rzeczpospolitej, zna datę przewrotu majowego, wymienia jego przyczyny i skutki. Uczeń ocenia działania Józefa Piłsudskiego, wskazuje najważniejsze różnice między konstytucjami marcową i kwietniową. porównuje pod względem wielkości terytorium II RP z terytorium Rzeczpospolitej Obojga Narodów i formułuje wnioski.

21 Osiągnięcia II Rzeczpospolitej* port w Gdyni, COP, oświata i kultura Uczeń pokazuje na mapie Gdynię i COP. Uczeń wymienia problemy gospodarcze i kulturowe II Rzeczpospolitej. Uczeń wie, kim byli Eugeniusz Kwiatkowski, Stefan Żeromski, Władysław Reymont i Julian Tuwim, omawia sytuację oświaty w II Rzeczpospolitej. Uczeń wie, kim byli Stefan Banach i Janusz Kusociński, rozumie znaczenie budowy Gdyni i COP, dokonuje oceny osiągnięć II Rzeczpospolitej. odrodzenie państwa polskiego temat dodatkowy spoza podstawy programowej* 22 Kraj wielu narodów* mniejszości narodowe II Rzeczypospolitej Uczeń wie, czym jest mniejszość narodowa. Uczeń wymienia mniejszości narodowe i etniczne II RP, wskazuje na mapie obszary zamieszkane przez te mniejszości. Uczeń zna przyczyny i skutki wielonarodowości II RP. Uczeń umie odczytać z diagramu informacje dotyczące mniejszości narodowych, porównuje sytuację narodowościową II RP i współczesnej Polski. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* NASZA NAJWIĘKSZA WOJNA

23 Czy będzie wojna? faszystowskie Włochy, nazistowskie Niemcy, stalinowski ZSRR, przyczyny II wojny światowej 24 Najazd z dwóch stron sojusz III Rzeszy i ZSRR, wojna obronna Polski Uczeń wie, kim byli Adolf Hitler i Józef Stalin. Uczeń wie, kiedy wybuchła II wojna światowa, zna datę napaści ZSRR na Polskę. Uczeń wie, kim był Benito Mussolini, rozumie i wyjaśnia pojęcia faszyzm i totalitaryzm, charakteryzuje totalitaryzmy w Niemczech i ZSRR, wymienia chronologicznie działania Hitlera przed wybuchem II wojny światowej. Uczeń zna treść i skutki paktu Ribbentrop Mołotow, wymienia i wskazuje na mapie miejsca ważniejszych walk podczas wojny obronnej Polski we wrześniu 1939 roku. Uczeń charakteryzuje totalitaryzm we Włoszech, wie, jakie decyzje zapadły w Monachium w 1938 roku. Uczeń zna datę podpisania paktu Ribbentrop Mołotow. Uczeń rozumie zagrożenie, jakim dla Europy były totalitaryzmy. Uczeń rozumie przyczyny klęski poniesionej przez Polskę we wrześniu 1939 roku. wyjaśnia, podając przykłady, na czym polegał kult jednostki; wyjaśnia, korzystając z mapy, dlaczego sposób sprawowania władzy przez Hitlera i Stalina stanowił realne zagrożenie dla Polski i Europy. wyszukuje informacje na temat sytuacji swojego regionu we wrześniu 1939 r. i/lub sytuacji ludności cywilnej we wrześniu 1939 r.

25 Okupowany kraj polityka Niemiec i ZSRR w stosunku do okupowanych ziem polskich Uczeń wie, czym były obozy koncentracyjne, i podaje przykład takiego obozu, wie, czym były getta. Uczeń wskazuje na mapie granicę między okupacją niemiecką i radziecką w 1939 roku oraz Generalne Gubernatorstwo, opowiada, czym była i jak przebiegała łapanka, opowiada o warunkach życia w getcie, wie, czym był Holokaust, wie, kim była Irena Sendlerowa, zna datę zbrodni katyńskiej. Uczeń wyjaśnia, kiedy i dlaczego wybuchło powstanie w getcie warszawskim, podaje inne (poza Ireną Sendlerową) przykłady osób ratujących Żydów podczas wojny, opowiada o metodach prześladowań Polaków stosowanych przez niemieckich okupantów. Uczeń rozumie, jak ważna i trudna była decyzja o wybuchu powstania w getcie warszawskim oraz dlaczego należy pamiętać o zbrodni katyńskiej. wyjaśnia ideę przyznawania medalu Sprawiedliwy wśród narodów świata i wyszukuje nazwiska osób, które otrzymały taki medal. uzasadnia na wybranych przykładach, że Polacy, ryzykując własnym życiem, pomagali ludności żydowskiej. 26 Polskie państwo podziemne różne formy oporu Polaków wobec okupantów Uczeń wie, czym były Armia Krajowa i Szare Szeregi. Uczeń wie, kim byli Cichociemni, opowiada o życiu codziennym i działalności partyzantów, wie, kim byli Stefan Rowecki Grot, Jan Bytnar Rudy, Tadeusz Zawadzki Zośka, Witold Pilecki, oraz opowiada o działalności tych bohaterów. Uczeń wie, czym było polskie państwo podziemne, wymienia i omawia formy walki Polaków z okupantami, wie, kim byli Henryk Dobrzański Hubal, Jan Piwnik Ponury, oraz opowiada o działalności tych bohaterów. Uczeń rozumie znaczenie poznanych bohaterów dla Polski. uzasadnia, przytaczając argumenty, że żart i piosenka były ważnym orężem w walce z okupantem; wyszukuje informacje z różnych źródeł o formach walki z okupantem w swoim regionie.

27 Polacy na frontach II wojny* polskie formacje zbrojne na frontach II wojny światowej Uczeń wie, kim byli Władysław Sikorski i Władysław Anders, wskazuje na mapie Anglię. Uczeń wskazuje na mapie Tobruk, Narwik, Monte Cassino, szlak armii Andersa i armii Berlinga (Lenino), zna daty bitew o Anglię i pod Monte Cassino, wyjaśnia termin desant. Uczeń rozumie konieczność walki Polaków na wszystkich frontach II wojny światowej. Uczeń odczytuje z planu przebieg bitwy pod Monte Cassino, ocenia znaczenia walk Polaków na różnych frontach II wojny światowej. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* 28 Powstanie warszawskie przyczyny, przebieg i konsekwencje powstania warszawskiego Uczeń zna datę dzienną rozpoczęcia powstania warszawskiego. Uczeń wyjaśnia, na czym polegała akcja Burza, wie, ile dni trwało powstanie, zna skutki powstania warszawskiego. Uczeń wie, kiedy rozegrała się i jakie miała znaczenie bitwa pod Stalingradem, wie, jakie znaczenie miała akcja Burza, wie, jaką rolę w powstaniu warszawskim odgrywali harcerze i sanitariuszki, wymienia przyczyny klęski powstania warszawskiego. Uczeń potrafi odczytać na planie Warszawy przebieg powstania, ocenia powstanie warszawskie. wyszukuje z różnych źródeł informacje, w jaki sposób utrwalona została pamięć o młodych warszawskich powstańcach.

29 Koniec największej z wojen* + Wojna na morzach* zakończenie II wojny światowej, specyfika działań morskich w czasie II wojny światowej Uczeń wie, kiedy zakończyła się II wojna światowa. Uczeń pokazuje na mapie fronty II wojny światowej, omawia rolę Polaków w zwycięstwie nad Niemcami, wyjaśnia pojęcie alianci. Uczeń rozumie rolę Stanów Zjednoczonych w okresie II wojny światowej, wyjaśnia pojęcia desant, kamikaze, U- Boot, pokazuje na mapie nowe granice państw. Uczeń rozumie znaczenie walki na morzu podczas II wojny światowej, zna datę ataku Japończyków na Pearl Harbor. temat dodatkowy spoza podstawy programowej 30 Podział świata, skutki wojny kształtowanie się powojennego ładu, migracje, zimna wojna Uczeń wie, czym jest NATO. ZALEŻNI OD WSCHODNIEGO SĄSIADA Uczeń wymienia skutki II wojny światowej, wie, że Niemcy były podzielone na RFN i NRD, wie, czym był Układ Warszawski, rozumie pojęcia żelazna kurtyna, zimna wojna, wyścig zbrojeń. Uczeń pokazuje na mapie szlaki powojennych przesiedleń, opowiada o podziale państwa niemieckiego, wie, kim byli Jurij Gagarin i Neil Armstrong, zna datę lądowania człowieka na Księżycu. Uczeń opowiada o przyczynach i skutkach podziału państwa niemieckiego, rozumie znaczenie USA w powojennej odbudowie Europy. temat dodatkowy spoza podstawy programowej

31 Wielka odbudowa granice powojennej Polski, odbudowa kraju ze zniszczeń, przemiany gospodarcze na wsi i w mieście 32 Władza i zwykli ludzie kształtowanie się komunistycznej władzy w Polsce Uczeń pokazuje na mapie powojenne granice Polski oraz wymienia jej sąsiadów. Uczeń wie, kim był Bolesław Bierut, wie, czym była PZPR. Uczeń wymienia skutki II wojny światowej dla ziem polskich, wie, czym są Ziemie Odzyskane, Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, rozumie pojęcie analfabetyzm, opowiada o odbudowie kraju ze zniszczeń wojennych. Uczeń zna pojęcia Milicja Obywatelska i cenzura, wymienia najważniejsze uroczystości państwowe obchodzone w PRL. Uczeń wie, czym była reforma rolna, wie, w jakich okolicznościach powstała Nowa Huta, wie, kim byli Żołnierze Wyklęci. Uczeń opowiada, jak komuniści przejęli władzę w Polsce, podaje przykłady komunistycznej propagandy. Uczeń wymienia i omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie polskim po II wojnie światowej. Uczeń wyjaśnia, na czym polegała zależność PRL od ZSRR, wie, kim był Jan Rodowicz Anoda. Uczeń ocenia przemiany gospodarcze na wsi i w mieście - portfolio podaje, wyszukując informacje z różnych źródeł, przykłady stosowania cenzury w II RP.

33 Opozycja i Kościół katolicki stosunki władza kościół, opozycja demokratyczna Uczeń wie, kim był Jan Paweł II (Karol Wojtyła). Uczeń zaznacza na osi czasu daty najważniejszych wystąpień społecznych przeciw władzom PRL, wie, kim był Stefan Wyszyński, wie, czym były obchody tysiąclecia chrztu Polski, rozumie i wyjaśnia termin opozycja, wie, kiedy wybrano Karola Wojtyłę na papieża. Uczeń zna daty najważniejszych wystąpień społecznych przeciw władzom PRL, rozumie i wyjaśnia termin KOR. Uczeń rozumie rolę i znaczenie Kościoła katolickiego w powojennej Polsce. Uczeń ocenia stosunki władza - kościól

34 Solidarność ludzi wolnych powstanie Solidarności, stan wojenny 35 Niezbędnik PRLu* charakterystyczne elementy życia codziennego w PRL Uczeń zna daty powstania Solidarności i wprowadzenia stanu wojennego. Uczeń wie, czym były kolejki do sklepów i kartkowy system zaopatrzenia. Uczeń wie, kim byli Wojciech Jaruzelski, Lech Wałęsa i Jerzy Popiełuszko. Uczeń wie, czym były pochody pierwszomajowe i Dziennik Telewizyjny. Uczeń wymienia główne postanowienia porozumień sierpniowych, podaje przyczyny i skutki wprowadzenia stanu wojennego. Uczeń wskazuje współczesny odpowiednik produktów używanych w PRL, rozumie trudną rzeczywistość społeczną okresu PRL. Uczeń wymienia przyczyny kryzysu gospodarczego w PRL na przełomie lat 70. i 80. XX wieku, ocenia wprowadzenie stanu wojennego. Uczeń łączy zjawiska i produkty z panującym w PRL systemem politycznym. ocenia postawy społeczeństwa polskiego wobec trudnej sytuacji kraju; wyjaśnia, czym charakteryzował się stan wojenny w Polsce; wyszukuje informacji z różnych źródeł na temat okoliczności powstania NSZZ Solidarność i wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. temat dodatkowy spoza podstawy programowej* ZNOWU W WOLNEJ POLSCE

36 Polska państwem demokratycznym okrągły stół, przemiany polityczne i gospodarcze po 1989 roku Uczeń zna datę pierwszych częściowo wolnych wyborów do parlamentu, wie, kim był Lech Wałęsa. Uczeń wymienia przyczyny zorganizowania i postanowienia okrągłego stołu, zna datę rozpoczęcia obrad okrągłego stołu, wie, kim był Tadeusz Mazowiecki, wymienia zmiany polityczne i gospodarcze, które zaszły w wyniku przemian lat 1989 1990. Uczeń dostrzega związek między działalnością Solidarności a obaleniem komunizmu w Polsce, zna datę pierwszych wolnych wyborów prezydenckich w Polsce, wie, kim był Leszek Balcerowicz, rozumie symboliczne znaczenie kształtu okrągłego stołu. Uczeń potrafi wyjaśnić, dlaczego wybory 4 czerwca nie były w pełni wolne, potrafi ocenić przemiany z lat 1989 1990. wyjaśnia, wykorzystując informacje z różnych źródeł, dlaczego w 1989 r. komuniści w Polsce zdecydowali się na ustępstwa wobec opozycji; ocenia zmiany, które nastąpiły w gospodarce i życiu politycznym kraju w 1989 r.