Warszawa, dnia 6 lutego 214 r. 3I Synteza Sytuacja makroekonomiczna Prognoza Międzynarodowy Fundusz Walutowy podniósł prognozę wzrostu światowego PKB do 3,7% w 214 r. oraz 3,9% w 215 r. Globalna gospodarka przyspieszy głównie za sprawą ożywienia w gospodarkach rozwiniętych, jednak Fundusz wskazuje jednocześnie na wciąż liczne ryzyka, m.in. zbyt niską inflację w strefie euro oraz ryzyko odpływu kapitału i wysoką zmienność na rynkach finansowych w gospodarkach wschodzących. Polska MFW - World Economic Outlook Update 212 213 214 215 Świat 3,1 3, 3,7 3,9 USA 2,8 1,9 2,8 3, Japonia 1,4 1,7 1,7 1, Strefa euro -,7 -,4 1, 1,4 Niemcy,9,5 1,6 1,4 Francja,,2,9 1,5 Włochy -2,5-1,8,6 1,1 Hiszpania -1,6-1,2,6,8 Wielka Brytania,3 1,7 2,4 2,2 Europa Śr.-Wsch. 1,4 2,5 2,8 3,1 Brazylia 1, 2,3 2,3 2,8 Rosja 3,4 1,5 2, 2,5 Indie 3,2 4,4 5,4 6,4 Chiny 7,7 7,7 7,5 7,3 RPA 2,5 1,8 2,8 3,3 W 213 r. miało miejsce obniżenie tempa wzrostu gospodarczego Polski w porównaniu do 212 r. Dynamika PKB wyniosła 1,6% r/r (wstępne szacunki GUS), wobec prognoz na poziomie 1,5% r/r. oraz wartości 1,9% r/r w 212 r. Odnotowany został pozytywny wpływ * raport przygotowany na podstawie danych opublikowanych w okresie 1.1.214 r.-31.1.214 r., wg następującego podziału: Polska, Europa Kraje rozwinięte OECD BRIC Brazylia, Rosja, Indie, Chiny; oraz Rynki finansowe i surowców naturalnych.
eksportu netto, jak również krajowego popytu konsumpcyjnego, przy prawie neutralnym wpływie popytu inwestycyjnego. Spożycie ogółem wzrosło o 1,1% r/r, w tym spożycie indywidualne o,8% r/r. Zanotowano także spadek nakładów brutto na środki trwałe o,4% r/r. Popyt krajowy ogółem obniżył się o,2% r/r. W 213 r. miał miejsce wzrost dynamiki produkcji przemysłowej do 2, r/r, wobec 1, r/r w 212 r. oraz pogłębienie ujemnej dynamiki produkcji budowlano-montażowej do -12, r/r, wobec -1% r/r rok wcześniej. Pozytywnym sygnałem w grudniu 213 r. było przyspieszenie dynamiki produkcji przemysłowej do 6,6% r/r, wobec 2,9% r/r. w listopadzie, jak również wzrost dynamiki produkcji budowlano-montażowej do 5,8% r/r z -2,9% r/r miesiąc wcześniej. W grudniu 213 r. i styczniu br. koniunktura w sektorze przemysłu pozostawała dobra, na co wskazywał odczyt wskaźnika PMI dla tego sektora wynoszący odpowiednio: 53,2 oraz 55,4 (wartość najwyższa od stycznia 211 r.). W 213 r. dynamika sprzedaży detalicznej obniżyła się do 2,3% r/r, wobec 5,6% r/r w 212 r. W grudniu 213 r. zanotowano wzrost tego wskaźnika do 5,8% r/r z 3,8% r/r w listopadzie, co stanowiło pozytywne zjawisko. W grudniu 213 r. stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 13,4%, wobec 13,2% w listopadzie. Korzystnym sygnałem był fakt, że po raz pierwszy od 27 r. poziom ten był niezmieniony w porównaniu do grudnia roku poprzedniego, co może stanowić przejaw zahamowania tendencji wzrostu tego wskaźnika. Poziom bezrobocia stanowił czynnik ograniczający presję płacową oraz cenową. Wskaźnik inflacji w grudniu 213 r. utrzymał się poniżej celu inflacyjnego NBP i wyniósł,7% r/r, wobec,6% r/r w listopadzie. W 213 roku średnioroczna inflacja ukształtowała się natomiast na poziomie,9%, najniższym od 23 r. Wskaźnik inflacji bazowej bez cen żywności i energii w grudniu 213 r. wyniósł 1, r/r, wobec 1,1% miesiąc wcześniej. Według informacji Ministerstwa Finansów podanej w styczniu, deficyt budżetu państwa w 213 roku był niższy o co najmniej 8 mld PLN w stosunku do planowanych 51,6 mld PLN. Według szacunków MF, dochody były wyższe o 2,5-3 mld PLN. Europa Zgodnie z prognozami MFW w 214 r. strefa euro wyjdzie z recesji, za sprawą przyspieszenia wzrostu gospodarczego w Niemczech i Francji, a także pierwszego od kilku lat wzrostu PKB m.in. we Włoszech, Hiszpanii i Portugalii. Wg Funduszu również Grecja może w tym roku odnotować pierwszy od 28 r. wzrost PKB, szacowany na ok.,6%, co może stanowić wsparcie dla finansów publicznych kraju pogrążonego w kryzysie. Opublikowane w styczniu dane makroekonomiczne wskazują na poprawę sytuacji gospodarczej państw strefy euro w IV kw. 213 r. i styczniu 214 r. Produkcja przemysłowa strefy wzrosła w listopadzie ub.r. o 3, r/r (najszybciej od 211 r.), przy czym wzrost miał miejsce zarówno w największych gospodarkach regionu, jak Niemcy czy Francja, jak i w państwach o gorszej 2
kondycji gospodarczej, m.in. we Włoszech, Hiszpanii, Portugalii czy Irlandii. Dalsze ożywienie w europejskim przemyśle potwierdził wyraźny wzrost wskaźników PMI dla tego sektora w grudniu i styczniu. Poprawiły się dane o konsumpcji w listopadzie sprzedaż detaliczna w strefie euro wzrosła o 1,6% r/r (najszybciej od początku 28 r.). Wsparciem dla sprzedaży były niska inflacja (,8% r/r w grudniu) oraz poprawa nastrojów konsumentów, pomimo wciąż trudnych warunków na rynku pracy. Stopa bezrobocia w strefie w grudniu pozostała na rekordowo wysokim poziomie 12,1%, przy nieznacznym wzroście liczby bezrobotnych do 19,2 mln osób. Spadek dynamiki kredytów dla gospodarstw domowych do r/r świadczy o tym, że również sektor bankowy nie stanowi obecnie wsparcia dla popytu konsumpcyjnego. Grecja, zgodnie z informacjami tamtejszego MF, odnotowała w 213 r. nadwyżkę na saldzie budżetu pierwotnego (które nie uwzględnia kosztów obsługi długu) równą 1 mld EUR (ok.,5% PKB). Nadwyżka ta była jednym z wymogów udzielenia Grecji pożyczek przez MFW i państwa strefy euro, przy czym została osiągnięta rok przed wyznaczonym terminem, co pozwoli na negocjacje warunków spłaty pożyczki. Grecki rząd będzie dążył do obniżenia oprocentowania zadłużenia oraz wydłużenia okresu jego zapadalności. Stany Zjednoczone W IV kwartale 213 r. w gospodarce USA miała miejsce kontynuacja umiarkowanego wzrostu aktywności gospodarczej. Zannualizowane tempo wzrostu gospodarczego USA w tym okresie wyniosło, zgodnie z oczekiwaniami, 3,2% (dane wstępne), wobec 4,1% kwartał wcześniej. Największy dodatni wpływ na dynamikę PKB wywarły wydatki gospodarstw domowych oraz eksport netto. W grudniu 213 r. utrzymywała się dobra koniunktura w sektorze przemysłowym, o czym świadczy przyspieszenie dynamiki produkcji przemysłowej do 3,7% r/r z 3,2% r/r w listopadzie. Na dobrą koniunkturę w sektorze przemysłu w styczniu 214 r. wskazywał także odczyt wskaźnika PMI dla tego sektora na poziomie 53,7. Indeks PMI dla sektora usług wyniósł w styczniu 214 r. 56,6 (dane wstępne), również potwierdzając dobrą sytuację. Dynamika sprzedaży detalicznej pozostała dodatnia i w grudniu 213 r. wyniosła 4,1% r/r wobec 4,7% r/r miesiąc wcześniej. W grudniu 213 r. nastąpił spadek stopy bezrobocia z 7, do 6,7%, natomiast inflacja CPI utrzymała się na względnie niskim poziomie i wyniosła 1,5% r/r, wobec 1,2% r/r w listopadzie, przy inflacji bazowej 1,7% r/r, nie zmienionej w relacji do poprzedzającego miesiąca. W 213 r. znaczącą poprawę sytuacji zaobserwowano na rynku nieruchomości, gdzie sprzedaż domów na rynku pierwotnym oraz wtórnym, według danych zannualizowanych, wyrównanych sezonowo, osiągnęła poziom odpowiednio: 428 tys. (wartość najwyższa od 28 r., przyrost o 16,4% w stosunku do 212 r.) oraz 5,9 mln (poziom najwyższy od siedmiu lat). W styczniu Bank Rezerwy Federalnej, zgodnie z prognozami, dokonał drugiego z rzędu obniżenia skali skupu aktywów w ramach programu luzowania ilościowego QE3 o 1 mld USD miesięcznie, do poziomu 65 mld USD. Od grudnia 213 r. program skupu aktywów obniżono łącznie o 2 mld USD miesięcznie (z pierwotnego miesięcznego poziomu 85 mld USD). Fed potwierdził także, że 3
polityka niskich stóp procentowych będzie kontynuowana dopóki stopa bezrobocia pozostanie na poziomie powyżej 6,5%. Kongres USA osiągnął w grudniu 213 r. porozumienie dotyczące zmian budżetowych, które następnie zostało zaakceptowane przez prezydenta. W następstwie tej decyzji, w styczniu zatwierdzone zostały wydatki rządowe na rok fiskalny 214 na poziomie 1,1 bln USD. Na mocy zawartego w październiku 213 r. porozumienia zdolność kredytowa USA została przedłużona do 7 lutego 214 r., w związku z czym do tego czasu spodziewane jest osiągnięcie kompromisu w kwestii ewentualnego podniesienia limitu długu publicznego. Państwa BRIC W styczniu nastąpił odpływ kapitału zagranicznego z rynków finansowych gospodarek wschodzących, objawiający się silnym osłabieniem lokalnej waluty oraz wyprzedażą obligacji skarbowych, szczególnie w państwach o niezbyt stabilnej i zrównoważonej sytuacji gospodarczej i politycznej. Są to m.in. Argentyna (ze względu na niski poziom aktywów rezerwowych ok. 6,2% PKB oraz hiperinflację) czy Turcja (deficyt na rachunku bieżącym równy ok. 7,2% PKB; trudna sytuacja polityczna), a także, w mniejszym stopniu, Brazylia, Rosja, Indie, RPA i Chile. Dynamika PKB Chin, zarówno w IV kw., jak i w całym 213 r. wyniosła 7,7%, powyżej rządowych szacunków na poziomie 7,5%. W grudniu i styczniu widoczne było jednak lekkie wyhamowanie sektora przemysłowego dynamika produkcji w grudniu spadła do 9,7% r/r z 1, r/r miesiąc wcześniej, natomiast w styczniu PMI HSBC dla przemysłu spadł poniżej 5 pkt. do 49,5 pkt. W pozostałych krajach BRIC miała miejsce stagnacja w sektorze przemysłowym dynamika produkcji była zbliżona do r/r. Eksport Chin w grudniu wyniósł rekordowe 27,7 mld USD, natomiast w całym 213 r. kraj zanotował 259,7 mld USD nadwyżki w handlu zagranicznym, najwięcej od 28 r. Chiny osiągnęły także status globalnego lidera pod względem wielkości obrotów handlowych. W Brazylii natomiast w 213 r. nadwyżka w handlu zagranicznym wyniosła 2,6 mld USD i była najniższa od 2 r. Eksport spadł o 1,, natomiast import wzrósł o 6,5%, m.in. ze względu na znaczny spadek krajowego wydobycia ropy naftowej i konieczność importu surowca. Rynki finansowe i surowców naturalnych Sytuacja na rynkach w styczniu pozostawała głównie pod wpływem drugiej z rzędu decyzji FOMC o ograniczeniu skali programu QE3 w Stanach Zjednoczonych o 1 mld USD miesięcznie do poziomu 65 mld USD (łącznie o 2 mld USD od grudnia ub.r.) oraz pogorszenia nastrojów na rynkach wschodzących w związku z odpływem inwestorów na rynki bazowe. Na rynkach wschodzących doszło do znacznego osłabienia się walut w stosunku do dolara amerykańskiego. W celu poprawy sytuacji banki centralne podjęły działania na rynku poprzez interwencje walutowe (Argentyna, Rosja, Turcja) oraz podwyżki głównych stóp procentowych (Turcja, Republika Południowej Afryki, Indie). Ponadto, odnotowano znaczne spadki indeksów giełdowych, zwłaszcza w Brazylii oraz Turcji (ponad 8,5%), a także wzrost rentowności obligacji na rynkach emerging markets. 4
W asymetrii do sytuacji na rynkach wschodzących, na rynkach bazowych w styczniu miały miejsce znaczne spadki dochodowości. Wynikały one przede wszystkim ze wzrostu awersji do ryzyka i przepływu kapitału z rynków wschodzących na rynki bazowe. Rentowności amerykańskich obligacji 1Y obniżyły się o 37 p.b. do najniższego od listopada 213 r. poziomu 2,67%. Dochodowości niemieckich 1-letnich papierów skarbowych odnotowały w skali miesiąca spadek o 31 p.b., kształtując się na najniższym od sierpnia 213 r. poziomie 1,66% na koniec stycznia. Kurs EUR-USD podlegał w styczniu dużej zmienności, notując spadek do najniższego od listopada 213 r. poziomu 1,348. Wynikało to przede wszystkim z ograniczenia skali programu QE3 w Stanach Zjednoczonych. Zmienność na rynkach w Polsce była znacznie niższa, niż na pozostałych rynkach wschodzących. Mimo niewielkich spadków w pierwszej połowie miesiąca (ok. 5 p.b.), będących przede wszystkim konsekwencją dużych zapadalności obligacji, dochodowości 2Y, 5Y i 1Y papierów wartościowych wzrosły w skali miesiąca o 25 p.b., 44 p.b. oraz 35 p.b. do poziomów odpowiednio 3,25%, 4,12% i 4,75%. Kurs EUR-PLN w styczniu systematycznie wzrastał do nienotowanego od września 213 r. maksymalnego poziomu 4,26, kształtując się na koniec miesiąca na poziomie 4,25. Na rynku surowców w styczniu odnotowywano głównie wzrosty cen. Niewielka zwyżka notowań ropy naftowej do poziomu 18,5 USD za baryłkę wynikała przede wszystkim z obniżenia prognoz wydobycia surowca w Iraku, Libii i Sudanie Południowym. Wzrosty cen na rynku złota do maksymalnego poziomu 1268 USD za uncję były natomiast konsekwencją przewidywanego wzrostu popytu na kruszec ze strony Indii oraz spadków na światowych rynkach giełdowych. 5
3 II Wybrane informacje Wybrane wydarzenia gospodarcze o wydarzeniach w otoczeniu makroekonomicznym Polska Prognozy gospodarcze Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował prognozy dla polskiej gospodarki, zawarte w raporcie na temat dostępu do elastycznej linii kredytowej (FCL). Przedstawiają się one zgodnie z poniższą tabelą: 213 214 215 216 217 218 PKB (%) 1,3 2,8 3, 3,1 3,4 3,5 Inflacja średnioroczna CPI (%) 1,2 2, 2,4 2,5 2,5 2,5 Deficyt sektora finansów publicznych (% PKB) -4,6-3,6-3, -2,2-2,4-2,2 Dług publiczny wg ESA95 (% PKB) 57,5 49,4 5,1 5, 48,9 47,7 Średnia stopa bezrobocia (s.a,%) 1,6 1,5 1,3 1,1 9,7 9,3 Źródło: MFW Prognozy MFW dla Polski Według MFW, źródłem stopniowego zwiększenia dynamiki wzrostu gospodarczego Polski będzie popyt wewnętrzny oraz poprawa sytuacji w państwach strefy euro. W 214 r. redukcja relacji deficytu fiskalnego do PKB do 3,6% będzie skutkiem działań konsolidacyjnych, cyklicznego odbicia dochodów podatkowych i zmian w drugim filarze systemu emerytalnego. MFW prognozuje, że obniżenie relacji długu publicznego do PKB w 214 r. do 49,4 z 57,5 w 213 r. będzie w głównej mierze wynikiem zmian w systemie emerytalnym. Ponadto, w styczniu MFW umieścił Polskę, obok Danii, Finlandii i Norwegii, na liście krajów, które regularnie co pięć lat będą obowiązkowo objęte programem oceny sektora finansowego (Financial Sector Assessment Program FSAP), co uzasadniono systemowym znaczeniem polskiego sektora finansowego. W styczniu br. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) dokonał korekty w górę prognozy tempa wzrostu gospodarczego Polski na 214 rok do 2,7% r/r z 2,3% r/r prognozowanych w listopadzie. Prognozowana na 213 r. dynamika PKB miała ukształtować się natomiast na poziomie 1,3% r/r (korekta z 1,2% r/r). Według EBOR, średnie tempo wzrostu dla regionu krajów Europy Środkowej i państw bałtyckich ma w 213 r i 214 r. wynosić odpowiednio: 1,1% r/r oraz 2,2% r/r. Zdaniem EBOR, w gospodarce Polski ma miejsce ożywienie, które nastąpiło po osłabieniu sytuacji gospodarczej na początku 213 r. Ożywienie to jest widoczne w szczególności w sferze produkcji przemysłowej oraz inwestycji prywatnych i sprzyjają mu korzystne uwarunkowania zewnętrzne, skutkujące wysokim popytem na eksport. Ponadto, ożywienie ma miejsce również w zakresie konsumpcji, czemu sprzyja wzrost płac realnych. EBOR zwrócił uwagę na zastój w sferze inwestycji publicznych, co związane jest z fazą przejściową przed rozpoczęciem wykorzystywania funduszy strukturalnych w nowej perspektywie finansowej UE. Bieżąca koniunktura Tempo wzrostu gospodarczego Polski w 213 r. w porównaniu do 212 r. wyniosło 1,6%, jak wynika ze wstępnych szacunków opublikowanych w styczniu przez Główny Urząd Statystyczny, wobec 1,9% r/r w 212 r. oraz prognoz na poziomie 1,5% r/r. Pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy w 213 r. wywarł eksport netto i krajowy popyt konsumpcyjny, natomiast wpływ 6
popytu inwestycyjnego był bliski neutralnemu. Szczegółowe dane zostały zaprezentowane poniżej: (% r/r) 213 212 PKB 1,6 1,9 Spożycie ogółem 1,1 1, w tym spożycie indywidualne,8 1,2 Akumulacja brutto -5, -4,2 w tym nakłady brutto na środki trwałe -,4-1,7 Popyt krajowy -,2 -,1 Źródło: GUS Według informacji GUS podanej w styczniu, w IV kwartale 213 r. tempo wzrostu gospodarczego Polski było wyższe niż dynamika PKB osiągnięta w III kwartale, wynosząca wówczas 1,9% r/r. GUS poinformował także, że w IV kwartale 213 r. oczekiwane jest wzmocnienie pozytywnych tendencji we wszystkich obszarach gospodarki, zarówno w popycie inwestycyjnym, jak i konsumpcyjnym. Ministerstwo Finansów w styczniu oszacowało, że w IV kwartale tempo wzrostu PKB wyniosło ok 3% r/r. W 213 r. odnotowano wzrost dynamiki produkcji przemysłowej w porównaniu do 212 r., jak również pogłębienie ujemnej dynamiki produkcji budowlano-montażowej. Dynamika produkcji przemysłowej wyniosła 2,2% r/r, wobec 1, r/r w 212 r. Dynamika produkcji budowlano-montażowej ukształtowała się na poziomie -12,, wobec -1% r/r w 212 r. W grudniu 213 r. dynamika produkcji przemysłowej oraz budowlano-montażowej ukształtowała się korzystniej, wynosząc odpowiednio: 6,6% r/r i 5,8% r/r. W styczniu koniunktura w sektorze przemysłu pozostała dobra. Indeks PMI dla tego sektora wzrósł do poziomu 55,4 (wartość najwyższa od stycznia 211 r.) z 53,2, powyżej oczekiwań na poziomie 54,. Do wzrostu wskaźnika PMI w największym stopniu przyczynił się wzrost subindeksu produkcji, nowych zamówień oraz zatrudnienia. Wartość subindeksu nowych zamówień była najwyższa od trzech lat, co związane było z rosnącym poziomem zamówień eksportowych, natomiast subindeks zatrudnienia osiągnął poziom najwyższy od początku notowań (t.j. od czerwca 1998). W 213 r. dynamika sprzedaży detalicznej obniżyła się do 2,3% r/r, wobec 5,6% r/r w 212 r. W grudniu 213 r. zanotowano natomiast wzrost tego wskaźnika do 5,8% r/r z 3,8% r/r w listopadzie. Najwyższe tempo wzrostu sprzedaży detalicznej w tym ujęciu wystąpiło w przypadku pojazdów mechanicznych (28,8% r/r), mebli, RTV, AGD (1,6% r/r), odzieży i obuwia (8,5% r/r). Obniżenie dynamiki sprzedaży detalicznej zanotowano jedynie w przypadku paliw (dynamika ta wyniosła -5, r/r). W grudniu 213 r. stopa bezrobocia rejestrowanego zwiększyła się do 13,4% z 13,2% w listopadzie, wobec prognoz na poziomie 13,6%. W grudniu 212 r. stopa bezrobocia rejestrowanego również wyniosła 13,4%. Utrzymanie się tego wskaźnika na poziomie niezmienionym w porównaniu do roku poprzedniego (co miało miejsce po raz pierwszy od 27 r.) może stanowić przejaw zahamowania jego tendencji wzrostowej. W grudniu 213 r. zarejestrowanych było 2,16 mln osób bezrobotnych. W grudniu 213 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw, w których liczba pracujących przekracza 9 osób wyniosło 4221,5 PLN, jak wynika z danych 7
GUS opublikowanych w styczniu br. W relacji do grudnia 212 r. odnotowano jego wzrost o 2,7% r/r. W całym 213 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 3837,2 zł. W grudniu 213 r. w przedsiębiorstwach było zatrudnionych 5,5 mln osób (wzrost o,3% w porównaniu do analogicznego miesiąca poprzedniego roku). W grudniu 213 r. wskaźnik inflacji CPI, zgodnie z prognozami, ukształtował się na poziomie,7% r/r, wobec,6% r/r w listopadzie, jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, opublikowanych w styczniu. W 213 roku średnioroczna inflacja wyniosła natomiast,9% (poziom najniższy od 23 r., w którym inflacja średnioroczna wyniosła,8%). Najwyższe roczne dynamiki wzrostu cen w grudniu 213 r. odnotowano w przypadku napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych (3,7%), wydatków związanych z rekreacją i kulturą (3,3%) kosztów użytkowania mieszkania i nośników energii (2,2%), wydatków związanych ze zdrowiem (1,9%). Ujemne roczne dynamiki cen zostały zaobserwowane w obszarach tj: łączność (-11,6%), edukacja (-6,), odzież i obuwie (-4,9%). Wskaźnik inflacji bazowej bez cen żywności i energii w grudniu 213 r. wyniósł 1, r/r, wobec prognoz i poziomu z poprzedniego miesiąca, wynoszących 1,1% r/r. Finanse publiczne 2. Czy aby oprocentowanie lokaty było np. równe 16% (wartość z przedziału 12-2), stopa Deficyt budżetu państwa w 213 roku był niższy o co najmniej 8 mld PLN w stosunku zwrotu każdej ze spółek z osobna musi wynosić po 16% czy średnia stopa zwrotu 8 spółek do planowanych 51,6 mld PLN, jak wynika z informacji Ministerstwa Finansów podanej ma wynosić 16%? w styczniu. Według szacunków MF, dochody były wyższe o 2,5-3 mld PLN. Pozdrawiam, W III kwartale 213 r. relacja długu do PKB, według metodologii ESA95, wyniosła 58,, wobec 58,3% kwartał wcześniej oraz wobec 55,7 w III kwartale 212 r., jak wynika z danych Eurostat opublikowanych w styczniu. W Artur końcu MikaFin grudnia Ministerstwo Finansów poinformowało, że według szacunków, relacja długu publicznego do PKB według polskiej metodologii będzie w 213 roku kształtować się poniżej 55%, natomiast według definicji unijnej - poniżej 58%. MF poinformowało także, że ostateczna relacja długu publicznego do PKB za 213 rok zostanie podana w maju 214 roku po zebraniu danych o zadłużeniu wszystkich jednostek sektora finansów publicznych i podaniu przez GUS informacji o nominalnym PKB. Na koniec 212 roku państwowy dług publiczny stanowił 52,7% PKB, natomiast liczony według metodologii ESA 95 - ukształtował się na poziomie 55,6% PKB. W budżecie na 214 rok r. założono, że tegoroczny państwowy dług publiczny będzie wynosił 54,8% PKB. Według styczniowej informacji Ministerstwa Finansów, 5 potrzeb pożyczkowych państwa na 214 r. miało zostać sfinansowane do końca stycznia br., co spowodowane jest korzystnymi uwarunkowaniami rynkowymi oraz wysokimi ocenami Polski dokonywanymi przez instytucje międzynarodowe. Potrzeby pożyczkowe państwa na 214 r. zostały oszacowane w wysokości 131,8 mld PLN. W styczniu Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia projektu Umowy Partnerstwa na lata 214-22, przedłożoną przez ministra infrastruktury i rozwoju. Umowa Partnerstwa dotyczy strategii interwencji funduszy europejskich w ramach trzech polityk unijnych: polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwa w Polsce w latach 214-22. Instrumentami realizacji Umowy są krajowe programy operacyjne i regionalne programy operacyjne. Rada Ministrów przyjęła ponadto projekty sześciu krajowych programów operacyjnych na lata 214 22. Treść umowy partnerstwa, jak i projekty programów operacyjnych, będą wymagały zgody Komisji Europejskiej, z którą rozpoczną się negocjacje w tej sprawie. 8
gru 1 lis-1 sty-11 mar-11 maj-11 lip-11 wrz-11 lis-11 sty-12 mar-12 maj-12 lip-12 wrz-12 lis-12 sty-13 mar-13 maj-13 lip-13 wrz-13 lis-13 sty-14 Q2 12 Q3 12 Q4 12 Q1 13 Q2 13 Q3 13 Q4 13 Q1 14 Q2 14 Q3 14 Q4 14 Q1 15 Q2 15 Q3 15 Q4 15 Q2 12 Q3 12 Q4 12 Q1 13 Q2 13 Q3 13 Q4 13 Q1 14 Q2 14 Q3 14 Q4 14 Q1 15 Q2 15 Q3 15 Q4 15 Q3 9 Q4 9 Q1 1 Q2 1 Q3 1 Q4 1 Q1 11 Q2 11 Q3 11 Q4 11 Q1 12 Q2 12 Q3 12 Q4 12 Q1 13 Q2 13 Q3 13 Q3 9 Q4 9 Q1 1 Q2 1 Q3 1 Q4 1 Q1 11 Q2 11 Q3 11 Q4 11 Q1 12 Q2 12 Q3 12 Q4 12 Q1 13 Q2 13 Q3 13 Polska Wzrost gospodarczy PKB Wpływ poszczególnych składowych na wzrost PKB Dynamika PKB wyrównana sezonowo 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, 1,7 3,2 2,7 3,7 4,2 4,7 4,5 4,3 4,4 4,9 3,5 2,4 1,3,7,5,8 1,9 5, 4, 3, PKB r/r PKB kw/kw 3,8 3,1 2,8 4,6 4, 4,6 4,8 4,3 4,5 3,6 2,2, -1, -2, -3, -4, -5, Eksport netto Zmiana zapasów Inwestycje Konsumpcja publiczna Konsumpcja prywatna PKB r/r 2, 1,,,9,5 1,4,7 1,1 1,3,8 1,2 1,4,8 1,,4, 1,7,8,8,3,3,1 1,2 1,7,5,6 Źródło: Dane GUS Projekcja inflacji i PKB NBP lipiec 213 r. i poprzednie Kolejne projekcje PKB (%; r/r) Kolejne projekcje inflacji (%; r/r) 3,8 3,6 3,4 3,2 3, 2,8 2,6 2,4 2,2 2, 1,8 1,6 1,4 1,2 1,,8,6,4 Marzec 213 Lipiec 213 Listopad 213 Rzeczywisty przebieg dynamiki PKB 4,2 4, 3,8 3,6 3,4 3,2 3, 2,8 2,6 2,4 2,2 2, 1,8 1,6 1,4 1,2 1,,8,6,4 Marzec 213 Lipiec 213 Listopad 213 Rzeczywisty przebieg inflacji CPI Produkcja przemysłowa Produkcja przemysłowa i budowlano montażowa Wskaźniki klimatu koniunktury i PMI dla przemysłu 12 3 18 55,6 56 8 6,6 2 12 6 54 52 4 1 5 5,8-6 -12 48 46-4 -1-18 44-8 -12 Produkcja przemysłowa (%; r/r; l.o.) Produkcja budowlano-montażowa (%; r/r; p.o.) -2-3 -24-3 -36 Przetwórstwo przemysłowe Budownictwo Handel PMI (p.o.) 42 4 38 Źródło: Dane GUS, Markit Economics 9
gru 1 lis-1 sty-11 mar-11 maj-11 lip-11 wrz-11 lis-11 sty-12 mar-12 maj-12 lip-12 wrz-12 lis-12 sty-13 mar-13 maj-13 lip-13 wrz-13 lis-13 lis-1 sty-11 mar-11 maj-11 lip-11 wrz-11 lis-11 sty-12 mar-12 maj-12 lip-12 wrz-12 lis-12 sty-13 mar-13 maj-13 lip-13 wrz-13 lis-13 gru-1 lut-11 kwi-11 cze-11 sie-11 paź-11 gru-11 lut-12 kwi-12 cze-12 sie-12 paź-12 gru-12 lut-13 kwi-13 cze-13 sie-13 paź-13 gru-13 sty-11 mar-11 maj-11 lip-11 wrz-11 lis-11 sty-12 mar-12 maj-12 lip-12 wrz-12 lis-12 sty-13 mar-13 maj-13 lip-13 wrz-13 lis-13 sty-14 Produkcja i nastroje producentów przemysłowa budow.-montaż. PMI Wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury Data % r/r % r/r pkt. przetwórstwo przem. budownictwo handel grudzień 212-9,6-24,9 48,5-14,3-24,2-8,8 styczeń 213,4-16,1 48,6-8,9-24,7-1,3 październik 213 4,6-3,2 53,4-1, -18,9-4,7 listopad 213 3, -2,9 54,4-3,1-19,6-4,8 grudzień 213 6,6 5,8 53,2-6,4-18,6-3,9 styczeń 214 - - 55,6,5-14 -1,6 Sprzedaż detaliczna 2 Sprzedaż detaliczna -1 Wskaźniki konsumenckie 15-15 -2 1-25 5 5,8-3 4,1-35 Sprzedaż detaliczna (ceny bieżące; %; r/r) -4 Bieżący ufności konsumentów (BWUK) -5 Sprzedaż detaliczna (ujęcie realne; %; r/r) -45 Wyprzedzający ufności konumentów (WWUK) Handel zagraniczny 35% 3 25% Handel zagraniczny - dynamika Deficyt na RB w relacji do PKB (p.o.) Import (%; r/r; l.o.) Eksport (%; r/r; l.o.) -7% -6% 15 14 Handel zagraniczny - wolumen miesięcznie mld EUR Eksport (mln EUR; l.o.) mld EUR Import (mln EUR; l.o.) Saldo HZ (mln EUR; p.o.) 1,,5 2 15% -5% -4% 13, 1 5% -5% -1-3% 1,2% -2% -,8% -1% 12 11 1 -,5-1, -1,5 Źródło: Dane NBP Rynek pracy 5, 4, 3, 2, 1,, Bezrobocie i zatrudnienie Dynamika zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw (%; r/r) % Stopa bezrobocia (%; p.o.) 13,4,3 15, 14,5 14, 13,5 13, 12,5 12, 15, 14,5 14, 13,5 13, 12,5 12, 11,5 Stopa bezrobocia w latach 29-213 213 212 211 21 29 13,4-1, 11,5 11, -2, 11, 1,5 Źródło: Dane GUS 1, sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru 1
gru 1 gru 1 gru 1 gru 1 Podaż pieniądza * 2 15% 1 5% -5% Pieniądz M3, gotówka w obiegu, należności r/r 16% 14% 12% 1 8% 6% 4% Depozyty i kredyty r/r Kredyty - wolumen Depozyty - wolumen Kredyty - zmiana r/r Depozyty - zmiana r/r Kredyty dla gospodarstw domowych Kredyty dla przedsiębiorstw 2% 65 Gotówka w obiegu Podaż pieniądza M3 6 95 9 85 8 75 7 Źródło: Dane NBP Podaż pieniądza w Polsce gotówka w obiegu M1 M2 M3 Data nominał (mld PLN) dynamika (r/r) nominał (mld PLN) dynamika (r/r) nominał (mld PLN) dynamika (r/r) nominał (mld PLN) dynamika (r/r) listopad 12 12,7 3,2% 452,8 2,4% 879, 7,5% 92,4 8, grudzień 12 11,7 2,3% 457,4,9% 882,1 5,4% 91,8 5,7% październik 13 113,2 9,7% 54,9 18,3% 931, 6,5% 947,2 6,1% listopad 13 113,2 1,2% 536,2 18,4% 935,1 6,4% 955,4 5,9% grudzień 13 113,7 11,8% 538,8 17,8% 934,7 6, 953,4 5,7% Źródło: Dane NBP Inflacja Inflacja 5% 4% Ujęcie r/r Bazowa netto* CPI Cel inflacyjny NBP Granica odchyleń 1,5% 1, Bazowa netto* CPI Ujęcie m/m 3%,5% 2%,1% 1% 1,,7%, -,5% -,1% Źródło: Dane GUS, NBP: * wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen żywności i energii * Dane dotyczące kredytów i depozytów przedstawiane są w niniejszym raporcie zgodnie z klasyfikacją przyjętą w publikacji NBP Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji 11
Finanse publiczne Wykonanie deficytu budżetu państwa w 213 r. sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru Maksymalny deficyt po nowelizacji -8,4-1 -21,7-24,5-25,9-25,9-26,8-31,7-31, -29,6-2 -39,5-38,6 6 5 4 3 Finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa 55, harmonogram na 213 r. październik 213 listopad 213 25,5-3 -4-5 -51,6-43,6* 2 1, 5, 2,2 7, 11,4 16,9 15,2 Deficyt budżetowy (mld PLN) -6 Maksymalny deficyt po nowelizacji *Wg MF deficyt budżetowy w 213 r. był o ok. 8 mld PLN niższy niż zakładano. Źródło: Dane MF -1-5,8 obligacje bony skarb. prywatyzacja śr. z ub. r. zagraniczne 6 Dług publiczny w relacji do PKB, wg metodologii krajowej i UE 58, 55% 54,9% 56,2% 55,6% 54,8% 5 45% 4 43,6% 42,2% 48,4% 47,5% 47,7% 49,8% 47,1% 46,7% 47,8% 47,1% 47,1% 45, 46,9% 45,7% 44,8% 5,9% 52,8% 53,4% 52,7% Dług sektora general government (ESA 95) Państwowy Dług Publiczny (metodologia krajowa) 49,9%51,1% 5,8%5,1% 47,1% 47,8% 47,1% 46,2% 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 217 Źródło: MF, Strategia zarządzania długiem sektora finansów publicznych w latach 24-27 Prognoza MF 12
styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesien październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesien październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesien październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesien październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesien październik listopad grudzień styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesien październik listopad grudzień Realizacja dochodów i wydatków budżetu państwa 18 16 14 Wpływy z podatków pośrednich (miesięcznie) mld PLN 213 (pośrednie bez akcyzy) 212 (pośrednie bez akcyzy) 212 (akcyza) 213 (akcyza) 7 6 5 mld PLN Wpływy z podatku CIT (miesięcznie) 212 213 12 1 8 6 4 11,1 9,8 5,3 4,9 4 9,1 3 2 5,3 1 2,3 2,1 2,2 2 14 12 1 8 6 Wpływy z podatków pośrednich - narastająco mld PLN 121,4 213 (pośrednie bez akcyzy) 112,3 212 (pośrednie bez akcyzy) 212 (akcyza) 213 (akcyza) 16,4 6,4 3 25 2 15 mld PLN Wpływy z podatku CIT - narastająco 22,9 21,1 25,1 4 55, 1 212 2 5 213 1 9 8 7 6 Wpływy z podatków pośrednich (% planu*) 92,7 % 92,8 12 % *Od października 213 plan po nowelizacji 85,4 1 8 *Od października 213 plan po nowelizacji Wpływy z podatku CIT (% planu*) 95,8 86, 94,4 5 6 4 3 2 1 212 213 4 2 212 213 Źródło: MF 13
gru 1 gru 1 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 gru 9 mar 1 cze 1 wrz 1 gru 1 mar 11 wrz 11 mar 12 wrz 12 Polskie skarbowe papiery wartościowe Polskie SPW w portfelach kluczowych grup inwestorów Banki Inwestorzy zagraniczni Fundusze emerytalne 22 mld zł 2 18 193,2 6 55 Zadłużenie SP z tytułu SPW i zmiany miesięczne mld zł mld zł 574,3 2 1 16 5 14 12 1 8 125,8 114,7 45 4 Wartość nominalna zmiany miesięczne -1-2 22 2 18 16 14 12 1 SPW w portfelach inwestorów zagranicznych mld zł Obligacje skarbowe Bony skarbowe 15 1 5-5 -1 Zmiany SPW w portfelach inwestorów zagranicznych mld zł Bony skarbowe Obligacje skarbowe Źródło: MF, obliczenia własne Polskie SPW w portfelach kluczowych grup inwestorów (mld PLN) Inwestorzy Fundusze Zadłużenie SP z tytułu SPW, w tym: Banki Data zagraniczni emerytalne obligacje bony razem wartość udział wartość udział wartość udział grudzień 212 527,4 6,1 533,5 91,5 17,2% 19,5 35,7% 117,7 22,1% listopad 213 583,5, 583,5 118,5 2,3% 192,1 32,9% 128,2 22, grudzień 213 574,3, 574,3 114,7 2, 193,2 33,6% 125,8 21,9% zmiana m/m -9,2, -9,2-3,8 -,3 p.p. 1,1,7 p.p. -2,5 -,1 p.p. zmiana r/r 47, -6,1 4,9 23,2 2,8 p.p. 2,7-2,1 p.p. 8, -,2 p.p. Źródło: MF, obliczenia własne: SPW skarbowe papiery wartościowe, SP Skarb Państwa, wartość i udział w relacji do wartości SPW (razem) 14
Europa Prognozy gospodarcze Międzynarodowy Fundusz Walutowy w publikacji World Economic Outlook Update zaprezentował zaktualizowane prognozy globalnego wzrostu gospodarczego, w tym prognozy dynamiki PKB dla Europy. Wg MFW, dla gospodarki strefy euro przełom 213 i 214 r. jest punktem zwrotnym, w którym wyjdzie z recesji i powróci do stabilnego rozwoju. Po spadku PKB w 213 r. o,4% Fundusz prognozuje wzrost na poziomie 1, w 214 r. i 1,4% w 215 r. nieco powyżej prognoz z października ub.r. Wysoki poziom zadłużenia państw strefy euro, zarówno sektora finansów publicznych, jak i prywatnego, będzie ograniczał popyt wewnętrzny strefy, przy pozytywnym wpływie popytu zagranicznego na PKB. Wzrost gospodarczy we Włoszech, Hiszpanii czy Portugalii będzie nieco niższy niż m.in. w Niemczech, Francji czy Wielkiej Brytanii ze względu na proces konsolidacji finansów publicznych. Znacznie podwyższona została prognoza wzrostu dla Wielkiej Brytanii, m.in. ze względu na rządowy program zwiększenia dostępu do kredytu dla przedsiębiorstw i gospodarstw domowych oraz wzrost zaufania do gospodarki. PKB kraju wzrośnie o 2,4% w 214 r. i o 2,2% w 215 r. Wzrost PKB w krajach Europy Środkowo-Wschodniej przyspieszy z 2,5% w 213 r. do 2,8% w 214 r. i 3,1% w 215 r. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju przedstawił prognozę dla Europy Środkowo Wschodniej, zgodnie z którą oczekuje wzrostu PKB w regionie o 2,2% w 214 r. (koszyk krajów regionu jest nieco inny niż w przypadku MFW). EBOR oczekuje, że w tym roku z recesji wyjdzie m.in. Chorwacja, a gospodarki Polski, Węgier i Słowacji przyspieszą. Niekorzystnie kształtuje się natomiast sytuacja Słowenii, gdzie problemy m.in. sektora bankowego przyczynią się do jeszcze większego spadku PKB. Rząd Niemiec oczekuje wzrostu PKB kraju w 214 r. o 1,8%, wobec,4% w 213 r. W 215 r. oczekiwany jest dalszy wzrost dynamiki PKB do ok. 2%. Bieżąca koniunktura Produkcja przemysłowa w strefie euro wzrosła w listopadzie o 3, r/r najszybciej od połowy 211 r. Produkcja rosła w kategoriach: dobra inwestycyjne (4,4% r/r), dobra pośrednie (3,3% r/r) oraz dobra konsumpcyjne (3,1% r/r). Spadła natomiast produkcja dóbr trwałego użytku (-,8% r/r) i energii (-,5% r/r). Największe wzrosty miały miejsce w Irlandii (13,2% r/r), na Słowacji (12,7% r/r) i w Czechach (8,8% r/r). Wyższą dynamikę w sektorze przemysłowym odnotowano także w największych gospodarkach europejskich: w Niemczech (4, r/r), Francji (1,6% r/r), Wielkiej Brytanii (2,3% r/r), we Włoszech (1,4% r/r) czy w Hiszpanii (1, r/r). Stopniowe przyspieszenie produkcji przemysłowej w strefie euro odzwierciedla globalną poprawę oczekiwań przedsiębiorców odnośnie koniunktury gospodarczej oraz wzrost popytu, szczególnie spoza strefy euro. W Niemczech nowe zamówienia dla przemysłu wzrosły w listopadzie o 6,9% r/r, przy czym wzrost niemal w całości był efektem popytu spoza strefy euro i dotyczył przede wszystkim dóbr inwestycyjnych. Wysoko perspektywę gospodarczą oceniają również niemieccy inwestorzy indeks instytutu ZEW w grudniu i styczniu znajdował się na najwyższym od 8 lat poziomie, przy czym przedsiębiorcy oczekiwali stopniowej poprawy koniunktury w całej strefie euro. Wyraźny wzrost wskaźników koniunktury PMI dla przemysłu w styczniu (do 54 pkt. w strefie euro, 56,5 w Niemczech, 49,3 we Francji, 53,1 we 15
Włoszech, 52,2 w Hiszpanii i 51,2 w Grecji) pozwala oczekiwać kontynuacji pozytywnego trendu w kolejnych miesiącach. Produkcja w europejskim sektorze budowlanym natomiast w dalszym ciągu się zmniejsza. W listopadzie dynamika produkcji budowlanej wyniosła -,6% r/r, wobec -1,1% r/r miesiąc wcześniej. Obecnie wartość produkcji w budownictwie w strefie euro jest niższa o blisko 3 niż u szczytu koniunktury na przełomie 26 i 27 r., od którego to momentu kontynuowany jest spadek. Pewne pozytywne sygnały pojawiły się natomiast w krajach Europy Południowej, gdzie spadki w budownictwie wyhamowały i w niektórych państwach widoczny jest stopniowy powrót do wzrostów. Sprzedaż detaliczna w strefie euro przyspieszyła w listopadzie rosnąc o 1,6% r/r, wobec spadku o,3% r/r w październiku. Sprzedaż rosła najszybciej w Luksemburgu (12,6% r/r), Estonii (5,7% r/r) i na Łotwie (5, r/r). Przyspieszenie było jednak widoczne również w dużych gospodarkach strefy: Francji (2,4% r/r) czy w Niemczech (1,6% r/r), ale także w Hiszpanii (2,1% r/r), Portugalii (3,5% r/r) i Irlandii (1,6% r/r). Pozytywny wpływ na sprzedaż w strefie euro mogły mieć poprawiające się od kilku miesięcy nastroje konsumentów, a więc również ich skłonność do zakupów, oraz utrzymująca się na niskim poziomie inflacja. Utrzymanie się dodatniej dynamiki sprzedaży w dłuższym terminie może być jednak trudne ze względu na wysoką stopę bezrobocia i malejące zatrudnienie. Wsparcia dla konsumpcji nie stanowi również kredyt dynamika kredytów dla gospodarstw domowych w strefie jest zbliżona do, r/r. 213 rok był szóstym z rzędu, w którym odnotowano spadek sprzedaży samochodów w strefie euro. Sprzedaż w ubiegłym roku była o 25% niższa niż w 212 r. Pozytywnym sygnałem jest wzrost sprzedaży samochodów w grudniu m.in. we Francji (o 9,4% r/r), w Wielkiej Brytanii (o 25% r/r), we Włoszech (1,4% r/r), w Hiszpanii (18,2% r/r) czy Belgii (12,3% r/r). Wg Moody s dane jednak nie świadczą jeszcze o rozpoczęciu nowego, stałego trendu wzrostowego sprzedaży samochodów ze względu na wciąż nie najlepsze fundamenty wzrostu gospodarczego strefy. Dotychczasowa słabość rynku doprowadziła do znacznego wzrostu wolnych mocy przerobowych w fabrykach samochodowych. W listopadzie bilans handlowy strefy euro wzrósł do 17,1 mld EUR (12,5 mld EUR w październiku), przy spadku eksportu do 16,8 mld EUR i importu do 143,7 mld EUR. Od końca 212 r. widoczny jest spadek importu strefy euro wobec dosyć stabilnego eksportu, dzięki czemu w 213 r. wypracowana została nadwyżka w handlu zagranicznym wg danych Eurostatu od stycznia do października wyniosła 139 mld EUR. Pozytywnym sygnałem dla strefy, a także dla Polski, jest wzrost eksportu notowany przez Niemcy od 6 miesięcy. Silny popyt na niemieckie towary zgłaszają przede wszystkim państwa spoza strefy euro. Stopa bezrobocia w strefie euro pozostawała w listopadzie na notowanym od kilku miesięcy poziomie 12,1%. Spośród państw członkowskich, w relacji do listopada ubiegłego roku, największy wzrost bezrobocia odnotowano na Cyprze (do 17,3%), we Włoszech (do 12,7%), w Grecji (do 27,4%) i Holandii (do 6,9%). Największe spadki miały miejsce w Irlandii (do 12,3%), na Łotwie (do 14,), Litwie (do 13,), w Portugalii (do 15,5%) i na Węgrzech (do 9,5%). Zatrudnienie w strefie euro wciąż spada w relacji rocznej, choć głównie za sprawą państw pogrążonych w recesji. W Niemczech natomiast w 213 r. poziom zatrudnienia wzrósł do najwyższego poziomu w historii równego 41,8 mln osób, po wzroście o 232 tys. os. w relacji do 212 r. Jednocześnie powstają obawy, że planowane wprowadzenie przez rząd płacy minimalnej może zwiększyć stopę bezrobocia. Korzystna sytuacja na niemieckim rynku pracy wpłynie pozytywnie na popyt wewnętrzny kraju. Jednocześnie rząd Niemiec chce podjąć działania, które pozwoliłyby na zwiększenie udziału popytu krajowego w PKB, którego głównym czynnikiem wzrostu dotychczas był eksport netto. 16
Inflacja HICP w strefie euro spadła w grudniu do,8% r/r z,9% r/r w listopadzie. Spadła również miara inflacji bazowej (po wyłączeniu cen żywności i energii) do,9% r/r z 1,1% r/r miesiąc wcześniej. Ceny rosły w kategorii żywność, alkohol i tytoń (1,8% r/r), usługi (1, r/r) i dobra przemysłowe z wyłączeniem energii (,3% r/r). Ceny energii w relacji rocznej pozostały bez zmian. Inflacja HICP w strefie euro utrzymuje się poniżej celu inflacyjnego EBC (określonego jako blisko, lecz poniżej 2, r/r) od lutego 213 r., natomiast w grudniu w każdym z państw strefy inflacja znajdowała się poniżej celu. Prezes EBC tłumaczył również, że grudniowy wskaźnik HICP został nieco zaniżony przez zmianę w metodologii liczenia inflacji w Niemczech, jednak bez wpływu na kolejne odczyty. Zdaniem EBC dynamika cen w strefie już nie powinna spadać, m.in. ze względu na oczekiwane ożywienie gospodarcze, jednak wg MFW niska inflacja lub deflacja mogą stanowić faktyczne zagrożenie dla regionu, m.in. poprzez zmniejszenie wpływów podatkowych. Zgodnie z raportem NBP pt. Sytuacja gospodarcza w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, gospodarka regionu od I kw. 213 r. znajduje się na ścieżce wzrostu. Po wyhamowaniu PKB krajów ESW do, r/r w IV kw. 212 r., dynamika ta stopniowo rosła do 1,3% r/r w III kw. 213 r. Przyspieszenie w państwach regionu wiązało się głównie z ożywieniem gospodarczym w strefie euro i wzrostem popytu zagranicznego, szczególnie w sektorze przemysłowym, w efekcie czego głównym czynnikiem wzrostu PKB w krajach ESW był eksport netto. W II i III kw. 213 r. powoli rosnąć zaczęła również konsumpcja prywatna, za sprawą poprawiających się nastrojów konsumentów, co doprowadziło do większej skłonności do zakupów, a także ograniczania tempa konsolidacji fiskalnej. Dalszy wzrost hamowały wciąż trudna sytuacja na rynku pracy i proces oddłużania gospodarstw domowych. Zgodnie z prognozami na lata 214-215 wzrost gospodarczy w regionie państw ESW powinien powoli przyspieszać, poprzez dalsze przyspieszenie eksportu, ale także popytu krajowego konsumpcji i inwestycji. Ryzykiem dla regionu może być spowolnienie w strefie euro, przedłużający się proces oddłużania sektora prywatnego oraz wzrost globalnej awersji do ryzyka i wycofanie inwestorów zagranicznych. Finanse publiczne i stabilność finansowa Eurostat przedstawił dane o wielkości długu publicznego w III kw. 213 r. w krajach Unii Europejskiej. W relacji do analogicznego kwartału rok wcześniej w UE 28 dług ten wzrósł o 1,9 p.p. do 86,8% PKB i łącznej nominalnej wartości 11 31,5 mld EUR. W strefie euro w tym czasie dług wzrósł o 2,7 p.p. do 92,6% PKB. Najwyższy poziom zadłużenia w relacji do PKB miały: Grecja (171,8%), Włochy (132,9%) i Portugalia (128,7%). Najmniej zadłużonymi państwami w UE28 są: Estonia (1, PKB), Bułgaria (17,3% PKB) i Luksemburg (27,7% PKB). 17
9,4 1, 4,3 39,6 4,1 38, 45,3 46, 55,7 58, 51,4 57,2 84,3 79,1 81,1 78,4 89,7 92,7 89,9 92,6 86,9 89,1 84,9 86,8 79, 8,2 93,4 84,9 86,8 19,6 127, 132,9 12,5 128,7 117,1 124,8 151,9 171,8 18 16 Dług publiczny (% PKB) - Europa Zachodnia 212 Q3 213 Q3 Dług publiczny (% PKB) - Europa Środkowo-Wschodnia 18 212 Q3 213 Q3 16 14 14 12 12 1 1 8 8 6 6 4 4 2 2 Zmiana roczna w pkt. proc. Niemcy -2,7 UE28 1,9 UK 2,2 Strefa euro 2,7 Francja 3, Włochy 5,9 Irlandia 7,7 Portugalia 8,2 Hiszpania 14,3 Grecja 19,9 Cypr 25,3-5,, 5, 1, 15, 2, 25, 3, Zmiana roczna w pkt. proc. Łotwa -2,1 Litwa -,7 Estonia,6 Czechy,7 Węgry 1,2 UE28 1,9 Polska 2,3 Słowacja 5,8-4, -2,, 2, 4, 6, 8, Źródło: Eurostat Greckie ministerstwo finansów poinformowało, że kraj zanotował w 213 r. nadwyżkę na saldzie pierwotnym budżetu (saldo budżetu państwa po wyłączeniu kosztów obsługi zadłużenia) sektora General Government (wg ESA 95) równą 1 mld EUR (ok.,5% PKB). Ostateczne dane na ten temat Eurostat opublikuje w kwietniu br. Nadwyżkę osiągnięto rok wcześniej, niż zakładano w porozumieniu z MFW i państwami strefy euro, co umożliwi negocjacje warunków pożyczki. Rząd stoi na stanowisku, że nie zamierza prosić o redukcję zadłużenia (redukcja wartości obligacji, tzw. haircut), natomiast oczekuje: 1) obniżenia oprocentowania dotychczas udzielonych pożyczek, 2) obniżenia greckiej części środków zasilających fundusze strukturalne UE, 3) wydłużenia okresu zapadalności części zadłużenia. Celem dla Grecji ma być redukcja długu z ok. 172% PKB obecnie do ok. 11 PKB w 22 r. Wg analizy Reutersa realizacja pkt. 1 i 2 przyniosła by tylko niewielkie korzyści równe łącznie ok. 3,5-4, mld EUR do 22 r. Największe korzyści przyniosłoby wydłużenie okresu zapadalności pożyczek z obecnych średnio 3 lat do 5 lat (jak proponuje greckie MF) taka operacja pozwoliłaby na redukcję wydatków na spłatę zadłużenia o ok. 3 mld EUR rocznie, a jednocześnie nie wpłynęłaby niekorzystnie na relację długu do PKB. Pozytywnie na budżet państwa, możliwość obsługi i redukcję zadłużenia wpłynie wzrost gospodarczy, który wg MFW w 214 r. wyniesie,6%, po czym przyspieszy do 2,9% w 215 r., a następnie do ok. 4% w kolejnych latach. 18
Rząd Hiszpanii, w ramach reformy krajowego systemu podatkowego, ma zamiar obniżyć stawki podatku dochodowego w 215 r., co ma przyczynić się do ożywienia tamtejszej gospodarki. Spadek dochodów budżetowych ma być częściowo zrekompensowany podwyżką niektórych podatków pośrednich. Ponadto rząd zapowiedział, że nie planuje żadnych dodatkowych cięć wydatków 214 r., ponieważ oczekuje przyspieszenia wzrostu gospodarczego i wzrostu wpływów podatkowych z tego tytułu. 19
sty 13 lis 13 sty 14 Q2 21 Q3 21 Q4 21 Q1 211 Q2 211 Q3 211 Q4 211 Q1 212 Q2 212 Q3 212 Q4 212 Q1 213 Q2 213 Q3 213 Q2 21 Q3 21 Q4 21 Q1 211 Q2 211 Q3 211 Q4 211 Q1 212 Q2 212 Q3 212 Q4 212 Q1 213 Q2 213 Q3 213 Europa Zachodnia Wzrost gospodarczy 6 5 4 3 2 1-1 % Dynamika PKB (% r/r) Niemcy Strefa euro Francja Wlk. Bryt 1,5,6,2 -,4 4 2-2 -4-6 % Dynamika PKB (% r/r) Włochy Hiszpania Portugalia Grecja Strefa euro -,4-1, -1,1-1,9-3, -2-8 Wzrost kw/kw Wzrost r/r 212 213 212 213 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 strefa Euro -,5 -,2,3,1-1, -1,2 -,6 -,4 Prognoza KE 213 -,4 214 1,1 215 1,7 Niemcy -,5,,7,3,3 -,3,5,6,5 1,7 1,9 Francja -,2 -,1,5 -,1 -,3 -,4,5,2,2,9 1,7 Wielka Brytania -,3,4,7,8 -,2,2 1,3 1,5 1,3 2,2 2,4 Włochy -,9 -,6 -,3 -,1-3, -2,5-2,2-1,9-1,8,7 1,2 Hiszpania -,8 -,4 -,1,1-2,1-2, -1,6-1,2-1,3,5 1,7 Portugalia -1,9 -,4 1,1,2-3,8-4,1-2, -1, -1,8,8 1,5 Grecja b.d. b.d. b.d. b.d. -5,7-5,6-3,8 b.d. -4,,6 2,9 Żródło: Eurostat, KE Produkcja przemysłowa 6 4 2 Dynamika produkcji przemysłowej (r/r) % 4, 3, 3, 3,3,1 2,7 2,2 2,3 1,6 1,5 1,2 1,4 1,,5,7,2, 6 58 56 54 52 pkt. PMI - wskaźnik koniunktury w przemyśle strefa euro Niemcy Francja Wlk. Brytania Włochy Hiszpania Grecja Polska -2 -,4 -,4-1,4-1,5 5-2,9-4 wrzesień 13 październik 13-4,8-6 listopad 13-6,2-8 Strefa euro Niemcy FrancjaWlk. BrytaniaWłochy HiszpaniaPortugalia Grecja 48 46 44 42 2
lip 1 wrz 1 lis 1 sty 11 mar 11 maj 11 lip 11 wrz 11 lis 11 sty 12 mar 12 maj 12 lip 12 wrz 12 lis 12 sty 13 lis 13-2,2% -1,4% -1,3% -1,2% -.7% -,2% -,7%,1%,5%,8%,4% 1,6%,8% 2,1% 1,8% 1,8% 2,1% 2, 3,6% 3,6% lis 1 sty 11 mar 11 maj 11 lip 11 wrz 11 lis 11 sty 12 mar 12 maj 12 lip 12 wrz 12 lis 12 sty 13 lis 13 115 11 Indeks wielkości produkcji przemysłowej (21=1) Strefa euro Niemcy Francja Portugalia Wielka Brytania Włochy Hiszpania Grecja 1 5 % Dynamika produkcji budowlano-montażowej (r/r) 5,5 15 1 95-5 -2,3-1,7,4, -,8-,2,2-4,1 -,1 9 85 8 Źródło: Eurostat -1-15 -2 wrzesień 13 październik 13 listopad 13-1,2-1,8-13, -14,8 Strefa euro Niemcy Francja Włochy Portugalia Wielka Brytania Hiszpania Sprzedaż detaliczna 6% Dynamika sprzedaży detalicznej (r/r) Indeks sprzedaży detalicznej (21=1) 15 4% 1 Strefa euro 2% -2% -4% -6% -8% wrzesień 13 październik 13 listopad 13 95 9 85 8 75 Niemcy Francja Wielka Brytania Włochy Hiszpania Grecja Portugalia -1 Strefa euro Niemcy Francja Wielka Brytania Włochy Hiszpania Grecja Portugalia 7 Źródło: Eurostat Handel zagraniczny 1 5-5 -1 Dynamika importu (r/r) % 15 wrzesień 13 % październik 13 1 listopad 13 3,2 5 -,5-1,6-2,1-5 -4,1-6,9-1 -15 1,1 Dynamika eksportu (r/r) wrzesień 13 październik 13 4,1 listopad 13-3,4-3,5-6,5 7,2-15 -15,2-2 -2 Niemcy Francja Wielka Brytania Włochy Hiszpania Grecja Portugalia -25 Niemcy Francja Wielka Brytania -22,7 Włochy Hiszpania Grecja Portugalia Źródło: Eurostat 21
mar-12 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 mar-12 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 mar- kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar- kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 mar-12 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 lut-12 mar-12 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 lut-12 mar-12 kwi-12 maj-12 cze-12 lip-12 sie-12 wrz-12 paź-12 lis-12 gru-12 sty-13 lut-13 mar-13 kwi-13 maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 1 Handel zagraniczny Niemiec (mld EUR miesięcznie) 18,8 19 1 Handel zagraniczny Niemiec (dynamika r/r) 95 18 9 85 93,3 17 16 5% 3,7% 8 75 74,4 15 14,1% 7 65 Eksport (mld EUR) Import (mld EUR) Bilans (mld EUR) 13 12-5% Eksport (%; r/r) Import (%; r/r) 48 Handel zagraniczny Francji (mld EUR miesięcznie) -3 15% Handel zagraniczny Francji (dynamika r/r) 45 42 39 36 33-4 44.8-5 -5, -6 4.2-7 1 5% -5,1% 3 27 Eksport (mld EUR) Import (mld EUR) Bilans (mld EUR) -8-9 -5% -1 Eksport (%; r/r) Import (%; r/r) -5.3% 36 34 Handel zagraniczny Wielkiej Brytanii (mld GBP miesięcznie) 34,8-5 -6 15% Handel zagraniczny Wielkiej Brytanii (dynamika r/r) Import (%; r/r) Eksport (%; r/r) 1 32-7 3-8 5% 2.2% 28-9,4-9 1.7% 26-1 24 25.3-11 -5% Import (mld EUR) Eksport (mld EUR) Bilans (mld EUR) 22-12 -1 22
sty-11 mar-11 maj-11 lip-11 wrz-11 lis-11 sty-12 mar-12 maj-12 lip-12 wrz-12 lis-12 sty-13 mar-13 maj-13 lip-13 wrz-13 lis-13 sty 11 mar 11 maj 11 lip 11 wrz 11 lis 11 sty 12 mar 12 maj 12 lip 12 wrz 12 lis 12 sty 13 lis 13 Q1 29 Q2 29 Q3 29 Q4 29 Q1 21 Q2 21 Q3 21 Q4 21 Q1 211 Q2 211 Q3 211 Q4 211 Q1 212 Q2 212 Q3 212 Q4 212 Q1 213 Q2 213 Q3 213 Q4 213 Rynek pracy 5 4 3 % Rynek pracy w strefie euro Zatrudnienie (L.O.; %; r/r) Wynagrodzenia (L.O.; %; r/r) Stopa bezrobocia (P.O.; %) % 13 12 Portugalia Grecja b.d. Stopa bezrobocia 15,6 2 1 1,3 11 1 Hiszpania Włochy 13,3 26,7 9 Wielka Brytania b.d. -1-2 -3 -,8 8 7 Francja Niemcy Strefa euro 5, 11,1 12,1 wrzesień 13 październik 13 listopad 13 % 5 1 15 2 25 3 14 13 12 11 1 9 % Strefa euro Niemcy Francja Wielka Brytania Włochy Stopa bezrobocia 3 % 13,3 28 12,1 26 24 11,1 22 2 18 Hiszpania Grecja Portugalia Strefa euro 26,9 26,7 8 7 7,2 16 14 15,6 6 5 5, 12 1 12,1 4 8 Źródło: Eurostat Inflacja Inflacja HICP (%, r/r) Inflacja w strefie euro i stopa procentowa EBC Strefa euro,8 3, % Niemcy 1,2 2,5 Francja,8 2, Wielka Brytania 2 1,5 Włochy,7 1, Hiszpania,3 październik 13,5 Grecja -1,8 listopad 13 Portugalia grudzień 13,,2 % -2, -1,, 1, 2, 3, Inflacja HICP w strefie euro Inflacja bazowa Stopa procentowa EBC Cel inflacyjny EBC Źródło: Eurostat, Reuters *prognozy rynkowe - Reuters 23
lut 9 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 lut 9 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 Podaż pieniądza Podaż pieniądza M3 - strefa euro 6 5 % Wolumen Dynamika r/r mld EUR 1 99 98 4 97 96 3 95 94 2 93 1 1, 92 91 9 Kredyty i depozyty Źródło: EBC Kredyty-Strefa Euro 53 525 52 515 51 55 5 495 49 485 Gospodarstwa domowe mld EUR % Wolumen Zmiana r/r 4, 49 3,5 48 3, 2,5 47 2, 46 1,5 45 1,,5 44, 43 -,5 mld EUR Przedsiębiorstwa niefinansowe Wolumen Zmiana r/r % 6 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4 48-1, 42-5 Depozyty-Strefa Euro 65 625 6 mld EUR Gospodarstwa domowe Wolumen Zmiana r/r % 8 7 6 5 19 185 18 175 17 Przedsiębiorstwa niefinansowe mld EUR % Wolumen Zmiana r/r 8 7 6 5 4 575 4 165 3 55 525 3 2 1 16 155 15 145 2 1-1 5 14-2 Źródło: EBC 24
lut 9 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 lut 9 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 lut 9 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 lut 9 kwi 9 cze 9 sie 9 paź 9 gru 9 lut 1 kwi 1 cze 1 sie 1 paź 1 gru 1 Kredyty - Europa Zachodnia 115 11 15 1 95 9 85 8 mld EUR Francja gosp.dom.-wolumen przedsiębiorstwa - wolumen przedsiębiorstwa - zmiana r/r gosp.dom.-zmiana r/r 18% 2 16% 18 14% 16 12% 14 1 12 8% 1 6% 4% 8 2% 6 mld EUR Niemcy gosp.dom.- wolumen przedsiębiorstwa-wolumen gosp.dom.- zmiana r/r przedsiębiorstwa - zmiana r/r 14% 12% 1 8% 6% 4% 2% 75 4-2% 7-2% 2-4% 65-4% -6% 11 15 1 95 9 mld EUR Hiszpania przedsiębiorstwa - wolumen gosp.dom. - wolumen przedsiębiorstwa - zmiana r/r gosp.dom. - zmiana r/r 4 3 2 1 12 11 1 9 8 mld EUR Włochy przedsiębiorstwa - wolumen gosp.dom. - wolumen przedsiębiorstwa - zmiany r/r gosp.dom. - zmiany r/r 24% 2 16% 12% 8% 85 7 4% 8-1 6 75 5-4% 7-2 4-8% 65-3 3-12% Źródło: EBC 25