2ERZLÇ]NL SĄDWQLND GR VW\F]QLD L OXWHJR U O D P O W I E D Z I, K T Ó R Y C H NIE ZNAJDZIESZ U INNYCH Raport specjalny 6NRQWDNWXM VLÛ ] QDV]\P &HQWUXP 2EVĄXJL.OLHQWD L ]DPµZ MXľ G]Lĝ PRZEKROCZENIE 30-KROTNOŚCI W PROGRAMIE PŁATNIK PRAKTYCZNE WSKAZÓWKI Jedną z funkcji wprowadzonych w programie Płatnik 9.01.001 jest pobieranie danych z ZUS, w tym danych z konta płatnika i kont ubezpieczonych. W tej drugiej grupie jest m.in. informacja o przekroczeniu przez ubezpieczonego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, tzw. trzydziestokrotności. Z udogodnienia tego korzysta na razie tylko część firm, ale od przyszłego roku dostęp do nowej funkcji uzyskają już wszyscy prowadzący rozliczenia z ZUS. 33 WHOHIRQ IDNV H PDLO FRN#ZLS SO -HVWHĝP\ GR 7ZRMHM G\VSR]\FML RG SRQLHG]LDĄNX GR SLÇWNX Z JRG]LQDFK Ȃ 18.VLÇľND GRVWÛSQD UµZQLHľ Z ZHUVML H ERRND QD /LF]ED VWURQ )RUPDW $ &HQD ]Ą QHWWR ZUS Serwis Płatnika Rozliczenie podatkowe za 2014 rok Nr 12/2014 (92) Listopad 2014 65,00]Ą netto OBNIŻONE ODSETKI OD ZALEGŁOŚCI SKŁADKOWYCH Płatnik ma możliwość zastosowania obniżonej stawki odsetek za zwłokę, gdy opłacana zaległość wynika ze złożonej korekty dokumentów rozliczeniowych sporządzonej z własnej inicjatywy. Oznacza to, że nie może być ona efektem zawiadomienia z ZUS lub wynikiem przeprowadzonej przez ten organ kontroli. str. 10 odpowiedzi na pytania Czytelników Aktualności ']LÛNL NVLÇľFH 5R]OLF]HQLH SRGDWNRZH ]D URN 2ERZLÇ]NL SĄDWQLND GR VW\F]QLD L OXWHJR U Y VSUDZG]LV] MDNÇ RGSRZLHG]LDOQRĝÉ SRQRVL VSHFMDOLVWD GV SĄDF ]D QLH]ĄRľHQLH IRUPXODU]\ SRGDWNRZ\FK Z WHUPLQLH Y SU]HNRQDV] VLÛ F]\ VWRVXMHV] Z FRG]LHQQHM SUDF\ ZV]\VWNLH ]PLDQ\ Z SRGDWNDFK NWµUH ZHV]Ą\ Z ľ\flh Z URNX Y GRZLHV] VLÛ FR ]PLHQLD VLÛ Z SRGDWNDFK Z URNX Y VSUDZG]LV] MDN Z\SHĄQLÉ ZV]\VWNLH IRUPXODU]H SRGDWNRZH NURN SR NURNX Y SU]HF]\WDV] MDNLH ZÇWSOLZRĝFL SRGDWQLNµZ UR]VWU]\JDMÇ RUJDQ\ SRGDWNRZH %ÛG]LHV] PLHÉ SRG UÛNÇ SU]HSLV\ SUDZQH NWµUH XĄDWZLÇ &L EH]EĄÛGQH UR]OLF]HQLH SRGDWNX ]D URN Z publikacji 5R]OLF]HQLH SRGDWNRZH ]D URN 2ERZLÇ]NL SĄDWQLND GR VW\F]QLD L OXWHJR U GRZLHV] VLÛ MDN Z\SHĄQLÉ WHUPLQRZR L EH]EĄÛGQLH RERZLÇ]NL ZREHF ȴVNXVD VZRLFK SUDFRZQLNµZ L ZVSµĄSUDFRZQLNµZ :\SHĄQLV] SRSUDZQLH SRV]F]HJµOQH IRUPXODU]H SRGDWNRZH 3Ζ7 5 3Ζ7 $5 3Ζ7 3Ζ7 5 3Ζ7 & 3Ζ7 D WDNľH Ζ)7 Ζ)7 5 AZU 92 Decyzja ZUS w sprawie hipoteki przymusowej musi być doręczona obojgu małżonkom 3 E-zwolnienia lekarskie w 2015 roku 4 Od 9 października niższe odsetki od zaległości podatkowych 5 Oskładkowanie świadczeń z tytułu zakazu konkurencji wypłacone zleceniobiorcy 5 Nagroda jubileuszowa po zmianie przepisów wypłacona przed upływem 5 lat 7 Oskładkowanie programu społeczno-rekreacyjnego dla pracowników 8 DODATEK SPECJALNY WYPŁACANY NIEZALEŻNIE OD ABSENCJI CHOROBOWEJ Dodatek specjalny jest wyłączony z podstawy wymiaru tylko za okres choroby pracownika. Za okres, w którym pracownik świadczy pracę, stanowi on podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz w konsekwencji ubezpieczenie zdrowotne. str. 17 OCZEKIWANIE NA DECYZJĘ W SPRAWIE PRZEDŁUŻENIA ŚWIADCZENIA REHABILITACYJNEGO Jeżeli pracownik z opóźnieniem złożył wniosek o przedłużenie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego i w dacie zakończenia pobierania świadczenia za poprzedni okres nie ma jeszcze decyzji w sprawie przedłużenia, pracodawca ma dwie możliwości rozwiązania tej sytuacji. str. 30 Zadaj pytanie ekspertom P R Z E Ś L I J J E N A A D R E S : S E R W I S _ Z U S @ W I P. P L
Drodzy Czytelnicy! Nowym rozwiązaniem wprowadzonym przez ZUS dotyczącym informowania płatnika składek o miesiącu przekroczenia lub osiągnięcia kwoty górnej granicy wymiaru składek, tzw. trzydziestokrotności, jest pobranie danych z konta ubezpieczonego do Kartoteki ubezpieczonego w programie Płatnik. Po wprowadzeniu tego ułatwienia firma zaprzestaje opłacania składek nie tylko tak jak było do tej pory na podstawie własnej dokumentacji płacowej lub oświadczenia ubezpieczonego, ale również na podstawie informacji uzyskanej z ZUS, udostępnionej w Płatniku. Szczegóły na ten temat można znaleźć w Raporcie specjalnym. ZUS uznaje, że wyłączenie składkowe odszkodowania wypłacanego w związku z zakazem konkurencji nie ma zastosowania do zleceniobiorców, a tylko do pracowników tak wynika z jednej z sierpniowych interpretacji wydanych przez ten organ. W Aktualnościach wskazujemy, że warto odwoływać się od decyzji ZUS, powołując się na odpowiednie orzecznictwo. Z kolei w Poradach ekspertów wyjątkowo dużo miejsca zajmują odpowiedzi na pytania Czytelników dotyczące kwestii zasiłkowych m.in. świadczeń chorobowych przysługujących w czasie łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy czy też uwzględniania w podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego dodatków stażowych. Zachęcam do lektury listopadowego numeru Marta Strupińska redaktor prowadzący Redaktor prowadzący: Marta Strupińska Wydawca: Marlena Prószyńska Koordynator produkcji: Katarzyna Kopeć Korekta: Zespół Łamanie: Triograf Druk: MDruk w Warszawie ISSN: 1897-6700 Nakład: 4.100 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 e-mail: serwis_zus@wip.pl Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Serwis Płatnika ZUS chroniony jest prawem autorskim. Przedruk i sprzedaż materiałów bez zgody wydawcy są zabronione. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Serwisie Płatnika ZUS wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Łotewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów lub usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Informacje o prenumeracie: tel.: 22 518 29 29, e-mail: cok@wip.pl ZU
Spis treści AKTUALNOŚCI Decyzja ZUS w sprawie hipoteki przymusowej musi być doręczona obojgu małżonkom 3 E-zwolnienia lekarskie w 2015 roku 4 Od 9 października niższe odsetki od zaległości podatkowych 5 Oskładkowanie świadczeń z tytułu zakazu konkurencji wypłaconych zleceniobiorcy 5 Nagroda jubileuszowa po zmianie przepisów wypłacona przed upływem 5 lat 7 Oskładkowanie programu społeczno-rekreacyjnego dla pracowników na zwolnieniu lekarskim 8 SKŁADKI Obniżone odsetki od zaległości składkowych 10 Składki za wspólnika spółki jawnej z prawem do renty 13 Karty multisport dla zleceniobiorców 14 Talony do supermarketu przekazane pracownikowi na zwolnieniu lekarskim 15 Ubezpieczenie zdrowotne członków rady nadzorczej otrzymujących wynagrodzenie kwartalne 16 Dodatek specjalny wypłacany niezależnie od absencji chorobowej 17 Zgłoszenie zleceniobiorcy do ubezpieczenia chorobowego z okresem wstecznym 18 ZASIŁKI Świadczenia wypadkowe w przypadku pracy w dwóch firmach 11 Rezygnacja z urlopu rodzicielskiego 19 Zasiłek opiekuńczy w czasie łączenia urlopu rodzicielskiego z zatrudnieniem 21 Niezdolność do pracy po ponownym zatrudnieniu podstawa wymiaru zasiłku chorobowego 24 Dodatek stażowy w podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego 25 Wypłata zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia w przypadku kilku umów o pracę 27 Choroba w miesiącu, w którym była podwyżka podstawa wymiaru zasiłku 28 Podstawa wymiaru zasiłku po urlopie wychowawczym 29 październik/ 1 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
Spis treści DOKUMENTACJA Dokumenty do wypłaty zasiłku opiekuńczego na dziecko do lat 8 30 Oczekiwanie na decyzję w sprawie przedłużenia świadczenia rehabilitacyjnego w drukach do ZUS 30 Świadczenia chorobowe wypłacone za niezdolność do pracy na przełomie miesięcy w raportach rozliczeniowych 31 RAPORT SPECJALNY Przekroczenie 30-krotności w programie Płatnik praktyczne wskazówki 30-krotność w 2014 roku 33 Raport za ubezpieczonego, który przekroczył 30-krotność 37 Korekta dokumentów rozliczeniowych przekazanych do ZUS 38 Dodatkowo dla Czytelników: Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace z nowościami w ubezpieczeniach społecznych Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl z aktualnymi wskaźnikami i stawkami Możliwość zadania pytania ekspertowi odpowiedzi na łamach publikacji październik/ 2 Serwis Płatnika ZUS
Decyzja ZUS w sprawie hipoteki przymusowej musi być doręczona obojgu małżonkom ZUS musi doręczyć obojgu małżonkom decyzję w sprawie objęcia hipoteką przymusową nieruchomości wspólnej dłużnika składkowego i jego małżonka. W przeciwnym wypadku hipoteka nie będzie wpisana do księgi wieczystej. Tak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z 10 października 2014 r. Stan faktyczny Sprawa dotyczyła przymusowej hipoteki, której wpisu zażądał oddział ZUS w miejscowości W. w stosunku do małżeństwa S. Wartość hipoteki miała wynosić maksymalnie ponad 128 tys. zł i miały nią zostać obciążone wszystkie nieruchomości należące do małżonków, w tym użytkowanie wieczyste gruntu i własność budynku położonego na tym gruncie. Hipoteka miała stanowić zabezpieczenie należności z tytułu obciążających męża, prowadzącego wcześniej działalność gospodarczą, z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne za okres od marca 2004 roku do maja 2011 roku wraz z odsetkami, kosztami upomnienia oraz kosztami egzekucyjnymi. Decyzja ZUS i orzeczenia sądów Decyzja ZUS została przekazana do sądu hipotecznego, którego referendarz dokonał odpowiednich wpisów w księdze wieczystej, na podstawie doręczonej sądowi decyzji egzekucyjnej ZUS. Od postanowienia referendarza odwołali się małżonkowie S., ale sąd I instancji utrzymał wpis, wskazując, że zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dla zabezpieczenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne ZUS przysługuje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika, a podstawą jej ustanowienia jest doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego. Sąd wskazał ponadto, że art. 26 ust. 3a pkt 2 i 3b ustawy systemowej umożliwia ustanowienie tej hipoteki również na nieruchomości stanowiącej majątek wspólny dłużnika i jego małżonka, a także na prawie użytkowania wieczystego, przy czym także w tym wypadku wystarczającą podstawę wpisu stanowi decyzja wydana przeciwko dłużnikowi. Od tego orzeczenia apelację złożyli małżonkowie S., ale sąd II instancji apelację oddalił. Sprawa trafiła więc do Sądu Najwyższego. Pytanie prawne i rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego Skład orzekający SN nie zdecydował się na wydanie ostatecznego orzeczenia, gdyż w sprawie pojawił się poważny problem prawny. Dnia 20 lutego 2012 r. weszła w życie ustawa z 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 131, poz. 1075), która wprowadziła zasadnicze zmiany dotyczące hipoteki, polegające na wprowadzeniu jednolitej hipoteki o uniwersalnym zastosowaniu. To wywołało kolejny problem czy doręczona dłużnikowi decyzja ZUS, ustalająca wysokość należności z tytułu składek, może być, po zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, podstawą wpisu w księdze wieczystej hipoteki przymusowej na nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka. Pojawiło się orzecznictwo kwestionujące możliwość wpisania hipoteki tylko na podstawie decyzji ZUS odnośnie do zadłużenia składkowego. Skład orzekający SN zdecydował o przekazaniu powiększonemu składowi pytania 3 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
prawnego o możliwość wpisu przymusowej hipoteki na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego zobowiązanego i jego małżonka tylko na podstawie doręczonej zobowiązanemu decyzji ZUS ustalającej wysokość należności z tytułu składek. W odpowiedzi Sąd Najwyższy, obradując w składzie 7 sędziów, wydał 10 października 2014 r. uchwałę (sygn. akt III CZP 28/14), zgodnie z którą decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca wysokość należności z tytułu składek może być podstawą wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka tylko wtedy, gdy została doręczona obojgu małżonkom. Wnioski z orzeczenia Prawo do żądania wpisu hipoteki przymusowej jest uprawnieniem ZUS wynikającym z ustawy systemowej. Hipoteka taka obciąża jednak przede wszystkim osobiście dłużnika składkowego. Jeżeli dochodzi do sytuacji, gdy dłużnik ZUS (w praktyce płatnik składek, ale także np. osobiście odpowiedzialny za składki członek zarządu spółki kapitałowej) jest osobą fizyczną i to pozostającą w związku małżeńskim, nie posiadając przy tym rozdzielności majątkowej, wówczas po stronie dłużnika wobec ZUS pojawia się też osoba trzecia małżonek dłużnika płatnika. Co prawda małżonek nie musi być zaangażowany w działalność osoby, na której ciąży dług wobec ZUS, z racji jednak funkcjonowania w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej długi małżonka obciążają nieruchomości należące wspólnie do obojga małżonków. Wynika to z tego, że zgodnie z art. 26 ust. 3a pkt 2 ustawy systemowej przedmiotem hipoteki przymusowej może być nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka. Jeżeli dojdzie do wpisu hipoteki przymusowej na nieruchomości wspólnej, ZUS musi doręczyć stosowną decyzję, określającą m.in. wysokość długu i przedmiot hipoteki, obojgu małżonkom. Gdy do takiego doręczenia nie dojdzie albo decyzja trafi tylko do jednego małżonka (dłużnika), wpis nie może być skutecznie dokonany. Michał Culepa prawnik ORZECZNICTWO Uchwała SN z 10 października 2014 r. (sygn. akt III CZP 28/14). E-zwolnienia lekarskie w 2015 roku Odejście od papierowej formy zwolnień lekarskich oznacza, że będą one dostępne po zmianach w trzech formach. Chodzi o dokument elektroniczny, wydruk zwolnienia wystawionego elektronicznie zarezerwowany dla pracodawców, którzy nie odprowadzali składek za więcej niż 5 osób, oraz pisemne zwolnienie lekarskie wystawione na formularzu wydrukowanym z systemu gdy lekarz nie będzie miał dostępu do Internetu. Wprowadzenie e-zwolnień ograniczy obieg dokumentów i zwolni pracownika z obowiązku dostarczania pracodawcy zaświadczenia lekarskiego. Będzie ono automatycznie przekazywane na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS. Następnie elektroniczne zwolnienie trafi do pracodawcy. Marta Szostak prawnik ŹRÓDŁO Projekt ustawy z 24 września 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. 4 Serwis Płatnika ZUS
Od 9 października niższe odsetki od zaległości podatkowych Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się na obniżenie stóp procentowych. To z kolei wpływa na wysokość odsetek i obniżonych odsetek od zaległości podatkowych. Rada Polityki Pieniężnej obradowała 7 i 8 października 2014 r. i ustaliła stopy procentowe NBP na następującym poziomie: stopa referencyjna 2,00% w skali rocznej (dotychczas 2,50% w skali rocznej), stopa lombardowa 3,00% w skali rocznej (dotychczas 4,00% w skali rocznej), stopa depozytowa 1,00% w skali rocznej (dotychczas 1,00% w skali rocznej), stopa redyskontowa weksli 2,25% w skali rocznej (dotychczas 2,75% w skali rocznej). Obniżenie stóp procentowych spowoduje zmniejszenie stawki za odsetki od zaległości podatkowych, które od 9 października 2014 r. wynoszą: 8% odsetki od zaległości podatkowych, 6% obniżone odsetki od zaległości podatkowych. ŹRÓDŁO www.nbp.pl. PODSTAWA PRAWNA Art. 56 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). Oskładkowanie świadczeń z tytułu zakazu konkurencji wypłacone zleceniobiorcy ZUS uznaje, że wyłączenie składkowe odszkodowania wypłacanego w związku z zakazem konkurencji nie ma zastosowania do zleceniobiorców, ale tylko do pracowników ze względu na to, że w 2 pkt 4 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest odwołanie do art. 101 2 Kodeksu pracy. Opis zdarzenia Wnioskodawca występujący do ZUS o wydanie indywidualnej interpretacji wskazał, że zawarł umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania. Zarządzający jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą. Umowa została zawarta na czas nieokreślony, z możliwością wcześniejszego odwołania zarządzającego z pełnionej funkcji w zarządzie spółki. Obecnie odwołano go. Z zawartego kontraktu wynika, że w przypadku rozwiązania lub wypowiedzenia umowy zarządzający jest zobowiązany przez okres 3 miesięcy od daty rozwiązania lub wypowiedzenia umowy do świadczenia za wynagrodzeniem (w wysokości stałego miesięcznego wynagrodzenia podstawowego za każdy miesiąc świadczenia tych usług na rzecz spółki), w zakresie umożliwiającym pełne przekazanie swoich obowiązków innemu podmiotowi. Niezależnie od tego przysługuje mu również wynagrodzenie dodatkowe w wysokości trzykrotności stałego miesięcznego wynagrodzenia podstawowego. Zgodnie z zawartą umową zarządzający jest zobowiązany w zakresie obowiązywania umowy oraz w okresie 12 miesięcy po jej rozwiązaniu lub wygaśnięciu do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej. Wnioskodawca ma wątpliwości, czy: 5 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
od wypłaconego wynagrodzenia za przekazanie następcy materiałów związanych z zarządzaniem spółką, od dodatkowego wynagrodzenia stanowiącego trzykrotność stałego miesięcznego wynagrodzenia podstawowego, wynikającego z wypowiedzenia kontraktu, od wynagrodzenia z tytułu zakazu konkurencji na rzecz byłego członka zarządu wypłacanego po ustaniu zatrudnienia powinny być naliczane składki na ubezpieczenia społeczne. Jego zdaniem świadczenia stanowią przychód z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Tylko od przychodów wymienionych w pkt 1 powinny być opłacane składki. Interpretacja ZUS ZUS w wydanej interpretacji (z 18 sierpnia 2014 r., decyzja nr 323) wskazał, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli odpłatność za jej wykonanie została ustalona kwotowo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjne. Gdy zleceniobiorca uzyskuje przychody w związku z wykonywaniem umowy i do celów podatkowych są one traktowane jako przychody ze zlecenia, to powinny być od nich naliczane składki na ubezpieczenia społeczne. Od 1 sierpnia 2010 r. do zleceniobiorców ma odpowiednie zastosowanie rozporządzenie z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe). Wymienione są tam przychody, od których składki nie są opłacane. Zastosowanie tych wyłączeń do umów zlecenia jest uzależnione od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Zdaniem ZUS nie każde wyłączenie z podstawy wymiaru składek przewidziane dla pracowników można zastosować do umowy zlecenia. Z 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego wynika, że podstawy wymiaru składek nie stanowią przychody pracownika uzyskane w związku z wypłatą odpraw, odszkodowań rekompensat wypłacanych z tytułu rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy. To wyłączenie stosuje się do zleceniobiorców, ale tylko pod warunkiem że wypłata świadczenia pieniężnego pozostawała w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania umowy. Jeżeli więc wypłata rekompensaty (bądź innego świadczenia równoważnego decyduje charakter świadczenia, a nie jego nazwa) ściśle wiąże się z rozwiązaniem kontraktu, tak jak to następuje w sytuacji opisanej we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, to świadczenie jest wyłączone od składek. W wydanej interpretacji ZUS nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że od składek będzie zwolnione wynagrodzenie wypłacone byłemu członkowi zarządu w okresie obowiązywania zakazu konkurencji. Stosownie do 2 pkt 4 rozporządzenia składkowego ze składek zwolnione są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101 2 Kodeksu pracy. Wskazówki dla płatnika składek ZUS uznaje, że wyłączenie składkowe odszkodowania wypłacanego w związku z za- 6 Serwis Płatnika ZUS
kazem konkurencji nie ma zastosowania do zleceniobiorców, ale tylko do pracowników ze względu na to, że w 2 pkt 4 rozporządzenia składkowego jest odwołanie do art. 101 2 kp. Jest to stanowisko dyskusyjne ze względu na to, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 16 lutego 2010 r. (syg. akt P 16/09) uznał, że minister pracy, ograniczając wyłączenia zamieszczone w rozporządzeniu składkowym wyłącznie do pracowników, naruszył delegację ustawową. Wyrok ten co prawda dotyczył świadczeń związanych z bhp, ale ma on analogiczne zastosowanie do innych przychodów wymienionych w tym rozporządzeniu składkowym. W 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego wprowadzono więc zapis, że przepisy 2 4 stosuje się odpowiednio do ustalania podstawy wymiaru składek również osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zastosowanie mają przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. Fakt, że w 2 ust. 1 pkt 4 jest odesłanie do przepisów Kodeksu pracy, nie powinien więc oznaczać, że przepisu tego nie można zastosować do zleceniobiorców. Skoro zleceniobiorca na podstawie zawartej umowy przez pewien okres nie może wykonywać działalności konkurencyjnej i z tego powodu otrzymuje od zleceniodawcy dodatkowe odszkodowanie, to ten przychód powinien być zwolniony ze składek. Należy również pamiętać o tym, że zapis 2 ust. 1 pkt 4 powstał przy założeniu, że będzie miał zastosowanie wyłącznie do pracowników. Od interpretacji wydanej w tej części dotyczącej braku zwolnienia składkowego odszkodowania dla zleceniobiorcy wnioskodawca może złożyć odwołanie do sądu za pośrednictwem jednostki ZUS, która tę interpretację wydała. Powołując się na argumenty zawarte w wyroku TK, można mieć szanse ma zmianę decyzji ZUS w tym zakresie. Nagroda jubileuszowa po zmianie przepisów wypłacona przed upływem 5 lat Jeżeli pracownik na skutek zmiany sposobu uwzględniania stażu pracy, co było spowodowane modyfikacją przepisów obowiązujących u pracodawcy, otrzyma wcześniej nagrodę jubileuszową, tzn. przed upływem 5 lat od otrzymania wcześniejszej, to taka nagroda również jest wyłączona od składek na ubezpieczenia społeczne. Zarówno wcześniejsze, jak i obecne przepisy muszą zawierać zapis, że nagroda przysługuje nie częściej niż co 5 lat. Opis zdarzenia Pracodawca dokonał zmiany przepisów wewnętrznych dotyczących wypłaty nagród jubileuszowych. Na skutek tej zmiany pracownikowi wcześniej zostanie wypłacona kolejna nagroda jubileuszowa. Zarówno nowe, jak i poprzednie regulacje przewidują przyznanie nagrody nie częściej niż co 5 lat, a pracodawca dokonując zmiany przepisów wewnętrznych, nie działał w celu ominięcia przepisów dotyczących oskładkowania nagród jubileuszowych. W związku z takim stanem faktycznym przedsiębiorca miał wątpliwości, czy od wypłaconej wcześniej nagrody powinny być opłacane składki. Interpretacja ZUS ZUS w wydanej interpretacji (z 9 września 2014 r., decyzja nr 980/2014, znak WPI /200000/43/980/2014) wskazał, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem wynagrodzenia za 7 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl
czas choroby oraz zasiłków. Składki na ubezpieczenia społeczne nie są również opłacane od przychodów wymienionych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Na podstawie 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia nagrody jubileuszowe są wyłączone od składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli przysługują pracownikom nie częściej niż co 5 lat. Decydujące znaczenie ma to, że świadczenie to przysługuje nie częściej niż co 5 lat. Oskładkowanie programu społeczno-rekreacyjnego dla pracowników na zwolnieniu lekarskim Jeżeli pracodawca zamierza finansować świadczenia również za pracowników, którzy chorują i pobierają wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy, to z uwagi na to, że otrzymane świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy, od takich przychodów składki na ubezpieczenia społeczne powinny być opłacane. Opis zdarzenia Wnioskodawca występujący o wydanie interpretacji indywidualnej wskazał, że zamierza zaproponować pracownikom dodatkowe świadczenia w formie uczestnictwa w programach społeczno-rekreacyjnych oraz przystąpienia do grupowego ubezpieczenia na życie. Korzystanie z tych świadczeń odbywać się będzie na zasadzie dobrowolności. Pracownicy, którzy będą zainteresowani tymi świadczeniami, będą mogli zadeklarować swoją chęć uczestnictwa w programie. W każdym momencie będą mogli również zrezygnować z ich otrzymywania. Świadczenia sportowo-rekreacyjne będą w całości finansowane przez pracodawcę. Z kolei jeżeli chodzi o składki na ubezpieczenie na życie, pracodawca zamierza finansować podstawowy pakiet ubezpieczenia pracownikom o stażu pracy dłuższym niż rok. Wartość obu tych świadczeń będzie doliczana zgłaszającym się pracownikom do przychodu podlegającego opodatkowaniu oraz stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP i FGŚP. Ze względu na to, że pracodawca zamierza zaproponować te świadczenia wszystkim pracownikom, w tym także przebywającym na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, zadał dwa pytania: czy dodatkowe świadczenia finansowane w trakcie trwania niezdolności do pracy i otrzymywania przez pracownika wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego macierzyńskiego stanowią podstawę wymiaru składek, czy dodatkowe świadczenia finansowane w trakcie trwania urlopu wychowawczego stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Interpretacja ZUS ZUS, wydając interpretację, wskazał, że wniosek zawiera odmienne stany faktyczne (zdarzenia przyszłe). Nie można bowiem traktować jako jednego stanu faktycznego okoliczności finansowania pracownikom świadczeń w trakcie trwania niezdolności do pracy i pobierania wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego składek oraz w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego i urlopu wychowawczego. W okresie zasiłku macierzyńskiego i urlopu wychowawczego osoba ma inny niż pracowniczy tytuł do ubezpieczeń. Tytułem do ubezpieczeń jest odpowiedni zasiłek macierzyński i urlop wychowawczy. 8 Serwis Płatnika ZUS
Zarówno przypadek pracownika pobierającego zasiłek macierzyński, jak i przebywającego na urlopie wychowawczym podlegają badaniu na podstawie innych przepisów i nie ma do nich zastosowania 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Na podstawie tego przepisu wyłączone od składek na ubezpieczenia społeczne są składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku. Powołany przepis ma zastosowanie do wszystkich składników przychodu, do których zachowują prawo pracownicy w okresie pobierania wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłków. WAŻNE Ponieważ wnioskodawca przedstawił kilka stanów faktycznych, a wniósł tylko jedną opłatę, ZUS w wydanej interpretacji odniósł się tylko do przypadku finansowania świadczeń za okres choroby pracownika, tj. pobierania wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego. W pozostałym zakresie ZUS nie wypowiedział się. W związku z tym, że wnioskodawca ma zamiar finansować wymienione we wniosku świadczenia również w okresie, w którym pracownicy będą pobierali wynagrodzenie za czas choroby oraz zasiłki, to od wartości tych świadczeń powinny być naliczane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Wskazówki dla płatnika składek Ponieważ zarówno urlop wychowawczy, jak i zasiłek macierzyński są odrębnymi tytułami do ubezpieczeń, to osoba, która w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego otrzymuje od swojego pracodawcy dodatkowe świadczenia (np. opieka medyczna, grupowe ubezpieczenie na życie, pakiet multisport), podlega ubezpieczeniom wyłącznie z zasiłku macierzyńskiego albo urlopu wychowawczego (gdy spełnia dodatkowe warunki do podlegania ubezpieczeniom). W tym okresie nie są za nią opłacane składki jak za pracownika. W konsekwencji ZUS uznaje, że od powyższych świadczeń otrzymywanych w okresie urlopu wychowawczego i zasiłku macierzyńskiego nie powinny być opłacane żadne składki. Warto przypomnieć w tym miejscu, że poprzez wprowadzenie do przepisów płacowych możliwości nabycia przez pracownika omawianych świadczeń za cenę niższą niż detaliczna pracodawca może skorzystać ze zwolnienia składkowego również w okresie, gdy pracownicy świadczą pracę. Wymaga to jednak określonych zapisów w przepisach płacowych. Bez nich od takich świadczeń składki są należne. Podstawą do zwolnienia tych świadczeń od składek jest 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego. Masz pytania lub wątpliwości dotyczące rozliczeń z ZUS? Napisz do nas! A my pomożemy Ci je rozwiązać! serwis_zus@wip.pl Odpowiedzi na pytania Czytelników publikujemy w kolejnych numerach Serwisu Płatnika ZUS. 9 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl