PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 122 Transport 2018, Józef Suda PRIORYTETÓW DLA TRAMWAJÓW REALIZOWANYCH W SYSTEMIE STEROWANIA RUCHEM, 2016 Streszczenie: Przedstawion strategie sterowania. uzyskane w jej ramach wyniki. W dyskusji wyników porównano rezultaty symulacji dla podsumowaniu wskazano sterowanie ruchem drogowym, transport publiczny, priorytet 1. WPROWADZENIE 2013 zrealizowano w polskich miastach tetu w sy- Uprzywilejowanie ruchu tramwa- Polsce, który w latach 2004 [11]. efekty p dopiero po uruchomieniu systemu na rzeczywistym obszarze miasta. sowanych w Bydgoszczy.
6, Józef Suda w ci strategii sterowania i przeprowadzenie symulacji ruchu pojazdów w sieci. 2. PRIORYTET DLA TRAMWAJÓW 2.1. SYSTEM STEROWANIA RUCHEM DROGOWYM wer u jest m.in. elastyczne dami. Niektóre s ATS, SCOOT, Spot-Utopia, Balance i Motion [3]. 2.2. ISTOTA PRIORYTETU od yw realizowanym cyklem. Priorytet priory wybranych grup uczestników oraz podniesienie [4]. (na podstawie [1]): uruchomienie specjalnej fazy ruchu, zmiana sekwencji faz ruchu, podwójne uruchomienie fazy priorytetowej w cyklu, sterowanie w oparciu o wany bezwarunkowo lub pod pewnym warunkiem, a
7 jego temowo lub hybrydowo [7]. 2 transportu publicznego, a w zasadzie traty czasu ego czasu przejazdu autobusu lub tramwaju. C ymi na, separacja torowiska tramwajowego, ograniczenia techniczne sieci oraz liczba kursów [5]. tu jest do zera, na rozpatrywanym obszarze. przeliczeniu na polityka 3. 3.1. bilansu raporcie takim wydatków miasta inwestycje w tab enie kosztu ponoszonego w wyniku [10].
8, Józef Suda Przytoczon strat ponoszonych przez innych uczestników ruchu eksploatacji pojazdów i emisji z (tabor i jego eksploatacja) prze- tników lub dr 4]. symulacja jego w wymaga dodatkowej trzeba imple- szawskie przy projek [12]. R bazuje na sterowaniu lokalnym. zapewnia m.in. system SCATS. Do wykonania mikrosymulacji potrzebne jest odpow PTV wierny w me czas [8]. 4. SYMULACJA PRIORYTETU W SYSTEMIE SCATS [6]. system sterowania SCATS i mikroskopowy model symulacji ruchu Vissim firmy PTV. Przygotowano 4 warianty W symulacji mierzono czas [2].
9 4.1. MODEL SYMULACYJNY W programie Vissim w, u a jest fragmentem drogi krajowej nr 80, guje ruch miejski i tranzytowy w relacjach wschód- wania z. pasowymi jezdniami ulicy. Na wszystkich skr Jezdnie w powodu wydzielenia Rys. 1. Dwa Dla stworzonej sieci szedniego. Zachowania kierowców w symulacji opisano w zaimplementowanym w programie Vissim algorytmie m na modelu uogólnionego psychofizycznego modelu interakcji pojazd-pojazd [13]. Powierzchnia roz- Kolejnym etapem przygotowania modelu stosowywany z cyklu na cykl. System reguluje czas cyklu, w koordynacji [9]. Na rysunku 2 wykonano
10, Józef Suda Detekcja pojazdów wykorzystuje wirtualne obszary detekcji zlokalizowane przy liniach wym priorytetu. Grupy tramwajowe w, wraz z z ustalonym planem sygna kolizyjnych. Rys. 2 4.2. STRATEGIE STEROWANIA w Bydgoszczy opracowano 4 strategie sterowania: 1. Praca systemowa w 2. Praca systemowa w 3. Praca systemowa w trybie dwukierunkowej koordynacji z zastosowaniem priorytetu 4. Praca systemowa w trybie dwukierunkowej koordynacji z zastosowaniem priorytetu dla tramwajów na poziomie wysokim. Ad. 1. cy- tym trybie priorytet
11 trzebowania, a p Ad. 2. Ad. 3. howywaniu ko- danych faz w cyklu z minimalnym czasem trwania fazy z tramwa- po- Ad. 4. Priorytet na poziomie wysokim w 4.3. PRZEBIEG SYMULACJI ryb Przy- sieci pojazdami. czyli po-. W symulacji mie- mochody i tramwaje), liczony w sekundach. ponoszonych przez nich strat czasu. 4.4. WYNIKI SYMULACJI
12, Józef Suda, w. Tab. 1 w poszczególnych strategiach pracy systemu. Strategia sterowania w systemie tramwaj [s] Odchylenie standardowe czasu oczekiwania przez tramwaj [s] Zmiana czasu oczekiwania przez tramwaj [%] Zmiana odchylenia standardowego czasu oczekiwania przez tramwaj [%] samochód [s] Odchylenie standardowe czasu oczekiwania przez samochody [s] Zmiana czasu oczekiwania przez samochody [%] Zmiana odchylenia standardowego czasu oczekiwania przez samochody [%] 1 izolowane 2 Koordynacja bez priorytetu 3 Koordynacja priorytet 4 Koordynacja priorytet wysoki 60,07 64,50 23,55 6,53 46,50 47,84 26,92 8,47 0 +7,4-60,8-89,1 0 +2,9-42,1-81,8 80,30 68,37 67,90 69,10 59,21 59,35 61,63 82,23 0-14,9-15,4-13,9 0 +0,2 +4,1 +38,9 W programie Vissim pojazdy samochodowe drogowego godziny szczytu. W tablicy 2 przedstawiono zestawienie sumy liczby pojazdów, które prze- wych w poszc Tab. 2 Strategia sterowania wsystemie Pojazdy samochodowe 1 izolowane 2 Koordynacja bez priorytetu 3 Koordynacja 4 Koordynacja priorytet wysoki 4685 4673 4721 4557 Tramwaje 27 26 28 28
13 4.5. DYSKUSJA WYNIKÓW Zbiorcze zestawienie uzyskanych wyników w symulacji przez tramwaje przedstawiono na rysunku 3. W pomiarów. t Rys. 3. Wyniki uzyskane w symulacji przez tramwaje Strategia druga samochodowych. W tym przypadku n ów (o 7,4%) oraz odchylenia standardowego (o 2,9%) w stosunku do pracy izolowanej. Wzrost ruchu tram- Wprow edniej, co oznacza kursów. Dalsza redukcja czasu oczekiwania tramwajów pogorszeniem warunków ruchowych dla samochodów. Zbiorcze zestawienie uzyskanych wyników w symulacji przez pojazdy samochodowe przedstawiono na rysunku 4. Mimo zastosowania ania samochodów przy zachowywanej koordynacji (67-69
14, Józef Suda odchylenia standardowego w trybie pracy z prioryt izolowanego. Rys. 4. Wyniki uzyskane w symulacji przez pojazdy samochodowe 5. PODSUMOWANIE Metoda ekonomiczna pozwala ustalenia Program Viss ch w systemach sterowania wisko s Uzyskane w Bydgoszczy [14]. w pracy ruchu tramwajów, osiedla Fordon. Zastosowany zostanie w
15 wej, po jej zrealizowaniu program pr kolejnej strategii udzielania priorytetu i porównania jej z opisanymi w tej pracy. Temat badani o poszukiwanie optymalnej stra- Bibliografia 1. Adamski A.: Priorytetowe sterowanie w transporcie publicznym z wykorzystaniem metod PIACON-DI- SCON, Transport Miejski i Regionalny, nr 4/2006. 2. :, Transport Miejski i Regionalny, nr 05/2016 r. 3. Franceries, E., Liver K.: Centralized traffic management system as response to the effective realization of urban traffic fluency, Archives of Transport System Telematics, Volume 4, Issue 4, listopad 2011. 4. Gaca S., Suchorzewski W., Tracz M.: 5. Krych A.: Modelowanie i symulacja ruchu tramwajów w projektach ITS, Zeszyty Naukowo-Techniczne, Kraków 2009. 6. Nalazek W.: Publicznej w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2013 r. 7. : Priorytety dla transportu publicznego lokalnie czy centralnie?, referat z V Polskiego Kongresu ITS, 22.05.2012 r. 8. PTV Vissim User Manual, PTV AG, Karlsruhe, Niemcy 2014. 9. SCATS Region 6.9.2 User Manual, Strawberry Hills, Australia 2013. 10. Stowarzyszenie Siskom, podr, Warszawa 2011. 11. TOR 2015. 12. Szustek J.: Weryfikacja algorytmów akomodacyjnych metodami symulacyjnymi, Konferencja Sygnali-. 13. Wiedemann R.: Simulation des Straßenverkehrsflusses. Schriftenreihe des IfV, Vol. 8 Institut fur Verkehrswesen, University of Karlsruhe, Germany, 1974. 14. Bydgoszczy, http://zdmikp.bydgoszcz.pl/ /index.php/pl/aktualnosci-2/aktualnosci-komunikacja/2771-tramwaje-przyspiesza-i-zmienia-trasy-od- 01-08-2015-r SIMULATION STUDY OF TRAM PRIORITIES EFFECTIVENESS IMPLEMENTED IN TRAFFIC CONTROL SYSTEM Summary: One of the elements of implemented in Poland traffic control systems is module of priorities for public transport. Essence of working priority and the basic indicators of its effectiveness were presented. Among methods for testing the effectiveness of the priority, there has been distinguished economic and simulation approach. An example of priority research based on simulation of chosen street in Bydgoszcz was shown, using Vissim simulation environment. Developed simulation model, its connection to the control system, adopted detection system and 4 tested control strategies were also described. Then, the simulation and its results were presented. In results discussion they were compared in terms of adopted control strategies. In summary, possibility of a future study extension was also indicated. Keywords: public transport, traffic control system, priority