MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOLECZNEJ DEPARTAMENT POMOCY I INTEGRACJI SPOLECZNEJ ul. Nowogrodzka 1/3/5, 00-513 Warszawa * (22) 66-10-277 fax: (22) 66-10-276 DPS-VI-51112-8730-/j'^f -MJ/14 Warszawa, dnia 6.11.2014 r. Regionainy OsrodeK Polityki Spotecznej w Opoiu 201*5-11- \ Oatawpiywu Q'r \'f) OiLfUof^ numer D?. "7 podpis.. "{ Pan Adam Rozycki Dyrektor Regionalnego Osrodka Polityki Spolecznej w Opoiu W imieniu Przewodniczacej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej ds. stopni specjalizacji zawodowej pracownikow socjalnych w zalaczeniu przekazuj? przykladowe pytania egzaminacyjne z zakresu przegotowania ogolnego specjalizacji II stopnia w zawodzie pracownik socjalny, celem udost^pnienia sluchaczom szkolenia specjalizacyjnego. ;; ' 3 7^~ (-^7 /r/ I 'iyywicka j
PROJEKT SOCJALNY - 40 GODZIN 1: Prosz zdefiniowac poj^cie,,projekt socjalny" i wskazac, czym projekt rozni si od programu i akcji spotecznej. 2: Prosz wskazac gtowne elementy projektu socjalnego. Jakie istniej^ zaleznosci pomi^dzy tymi elementami? 3: Prosz wskazac gtowne etapy projektu socjalnego. Jakie istnieja, zaleznosci pomi^dzy tymi etapami? 4: Prosz wymienic i omowic fazy pracy nad projektem socjalnym. Prosz$ odniesc si do wtasnych doswiadczeri w projektowaniu. 5: Prosz scharakteryzowac metodyk dziatari projektowych - od diagnozy do projektu socjalnego - na podstawie wtasnych doswiadczen oceh, ktory z etapow stwarza najwi^ksze problemy, podaj przyczyny. 6: Prosz przedstawic roznice mi^dzy strategic programem i projektem socjalnym. Wypowiedz prosz? zilustrowac przyktadami z wtasnej praktyki zawodowej. 7: Prosz omowic jakie metody pracy socjalnej mozna wykorzystac podczas realizacji projektu. 8: Jakie znaczenie dla planowania pracy metody projektu ma wtasciwe okreslenie problemu? Jakie skutki moze spowodowac bt dne jego okreslenie? 9: Jaka^ rol^ w projektowaniu petni drzewko celow. Prosz^ scharakteryzowac zasady okreslania celu gtownego i celi szczegotowych. 10: Jakie metody i techniki gromadzenia informacji o problemie wykorzysta Pan/i do diagnozy w projekcie socjalnym. Prosz uzasadnic odpowiedz przyktadami. 11: Na czym polega diagnoza problemu w metodzie projektu - prosz? scharakteryzowac etapy rozpoznawania problemu. 12: Omow rol$ pracownika socjalnego jako diagnosty i planisty projektu socjalnego oraz cztonka zespotu specjalistow przygotowujacych zespotowe projekty socjalne - przedstaw wtasne doswiadczenia zawodowe w tym obszarze. 13: Co nalezy rozumiec pod poj^ciem zasoby realizacji projektu socjalnego? Prosze_ omowic na podstawie wybranych przyktadow. 14: Opracowanie zatozeh metodologicznych jest jednym z etapow projektu socjalnego - prosz scharakteryzowac, jakie dziatania musi podjac pracownik socjalny przyste,pujac do realizacji tego etapu projektowania. 15: Z analizy problemu wynikaja^ cele projektu. Prosze, omowic zasady formutowania celow w projekcie. 16: Po czym Pan/i rozpozna, ze osiajgneja cele projektu socjalnego? - prosz zilustrowac swoja^wypowiedz przyktadami.
17: Celem kazdego projektu jest wprowadzenie jakiejs zmiany. 0 co powinien zadbac lider zespolu proj'ektowego, by wprowadzanie planowanej zmiany bylo efektywne w kazdej fazie projektowania? 18: Jakimi cechami powinien charakteryzowac si? wlasciwy plan dziatah w toku opracowywania projektu socjalnego? 19: Prosz? omowic zagrozenia, niebezpieczenstwa, jakie moze napotkac zespol projektowy podczas planowania i wdrazania projektu oraz zaproponowac sposoby przezwyci^zenia tych trudnosci. 20: Jakie trudnosci mozna napotkac realizujac grupowy projekt socjalny - prosz? podac przyktady i mozliwosci rozwiazania. 21: Prosz? wymienic zasady pracy grupowej przy realizacji projektu socjalnego i omowic,,wspolne rozwiazywanie problemow". 22: Prosz przedstawic mozliwe role wolontariuszy w tworzeniu i realizacji projektu socjalnego. Zilustruj odpowiedz przykladami. 23: Prosz scharakteryzowac znaczenie partnerstwa w procesie wdrazania projektu socjalnego, miejsce i rol partnerow w projekcie - prosz podac przyktady z wtasnej praktyki zawodowej. 24: Dlaczego analiza relacji,,wtadzy" i,,wptywu" w spotecznosci lokalnej jest wazna, przy planowaniu dzialan w projekcie, odpowiedz prosz? zilustrowac przykladami z praktyki zawodowej. 25: W jaki sposob i na jakich zasadach zorganizowataby Pan/i dzialania promocyjne realizowanego projektu socjalnego? 26: Prosz wyjasnic na czym polega planowanie promocji projektu socjalnego - wypowiedz prosz? poprzec przykladami. 27: W jaki sposob mozna dokonywac monitorowania dzialah w projekcie socjalnym? 28: Prosz wyjasnic poj^cie ewaluacji projektu socjalnego. Jaka, pelni rol^w projekcie socjalnym? 29: Prosz podac obszary ewaluacji projektow socjalnych? Jakie sposobyi narz^dzia mozna w tym celu wykorzystac - prosz uzasadnic swoja^ odpowiedz. 30: Jaka, rol w projekcie socjalnym odgrywa ewaluacja? Prosz? omowic metody i techniki ewaluacji. 31: Jaka^ rol w projekcie socjalnym pelnia^ wskazniki oceny projektu? Prosz? podac przyklady ilosciowe i jakosciowe takich wskaznikow. 32: Prosz? zaprezentowac, rodzaje wskaznikow oceny projektu i omowic ich rol w procesie ewaluacji - podaj praktyczny wymiar takich wskaznikow. 33: Z realizacja^ projektow wiaza^si? okreslone naklady. Czym jest budzet projektu? 34: Jakie elementy nalezy uwzgl^dnic planuja^c budzet projektu? 35: Jakie wedlug Pana/i wynikaja^korzysci z pracy metody projektow?
MEDIACJE I NEGOCJACJE - 20 GODZIN, I :Jakie sa, pozytywne i negatywne cechy konfliktow? 2:Jakie sa^ podstawowe rodzaje konfliktow? 3:Czym si rozni wptyw od wtadzy i manipulacji? 4:Prosz wymienic i krotko scharakteryzowac rodzaje mediacji 5:Co wyroznia mediacje od negocjacji? 6:Jakie sa^prawne uwarunkowania mediacji w Polsce? 7:Do jakich zasad etycznych powinien si odwotywac mediator? 8:Jakie savzasady prowadzenia mediacji rodzinnych? 9:Na czym polegaja^ negocjacje wokot meritum? 10: Co to sa^ negocjacje pozycyjne? II :Prosz$ wymienic etapy negocjacji 12:Jakie sa^ podstawowe techniki w negocjacjach pozycyjnych? 13:Jakie sa^gtowne zasady etyczne w pracy negocjatora? 14: Omow procedure mediacji w sprawach zwiazanych z rozwodem? 15:W jaki sposob tworzy si kontrakt w mediacjach? 16:Prosz omowic dwie wybrane techniki negocjacyjne 17: W jaki sposob mozna prowadzic ewaluacj^ procesu mediacyjnego? 18: Czym si charakteryzuja^skuteczne negocjacje? 19:Prosz wymienic i omowic trzy typy negocjatorow? 20:Jakie sa^ zasady prowadzenia mediacji w sprawach opiekuhczych? METODY ZARZADZANIA W PRACY SOCJALNEJ IPOMOCY SPOLECZNEJ 30 GODZIN 1:0mow cechy roznia^ce organizacje o charakterze rynkowym od organizacji pomocy spotecznej 2:Co oznacza poj^cie godnego zarzadzania pomoca.spotecznav? 3: Jakie korzysci ptyna^ze znajomosci teorii i zasad zarzadzania instytucjami? 4:Przedstaw podstawowe zadania kierownika (menedzera) w pomocy spdecznej 5:Wymieh roznice mi^dzy pracownikiem pelniacym funkcj^ kierownika a pracownikiem socjalnym jako kierownikiem 6:Przedstaw klasyczne, behawioralne i ilosciowe podejscie do zarzadzania
7:Wymieh wspolne elementy, ktore nalezy brae pod uwag w procesie planowania indywidualnego i organizacyjnego 8:Podaj kilka sposobow utatwiajacych zarzadzanie czasem 9:Na czym polega delegowanie wtadzy? Jakie korzysci ptyna^z delegowania wtadzy? 10:Jakie typy rozmow indywidualnych prowadzi kierownik/menedzer z podwtadnymi? 11 Jakie cechy wspolne dla wszystkich rodzajow wywiadu? 12:Na czym polega zarzadzanie przez cele? 13: Jakie sa^sposoby zmniejszania oporu wywdanego wprowadzeniem zmiany? 14:Czym rozni si przywodztwo od wtadzy? 15:Jakie sa^zrodta wtadzy i zwiazanego z nia^ autorytetu? 16:0mow kolejne etapy ksztattowania si$ zespotu 17:Jakie elementy sktadaja^si^ na zewnejrzne i wewn^trzne otoczenie organizacji? 18: Jakie sa^ podobiehstwa i roznice w zatozeniach modelu sita i modelu kapitatu ludzkiego? 19:Na czym polega analiza potrzeb kadrowych organizacji i dlaczego powinna miec charakter ciajgty? 20:Jakie sa^ rodzaje potrzeb szkoleniowych? 21: Co oznacza poj^cie ewaluacji? 22:Jakie sq podstawowe cechy ewaluacji korygujacej a jakie podsumowuja^cej? 23: Jakie sa^ etapy realizacji ewaluacji? 24: Na czym polega zarzadzanie superwizyjne'? 25:Na czym polega,,case management" w pracy socjalnej? WYPALENIEZAWODOWE -10GODZIN, 1: Prosz$ wymienic i scharakteryzowac podstawowe objawy wypalenia zawodowego. 2: Jakie sa, sygnaty ostrzegawcze swiadcza^ce o zjawisku wypalenia zawodowego. Odpowiedz prosz^ zilustrowac przyktadami z praktyki zawodowej. 3: Prosz wymienic i scharakteryzowac przyczyny wypalenia zawodowego. 4: Prosz^ wskazac sytuacje zawodowe, ktore moga^ prowadzic do dystresu. 5: Proszf omowic model wypalenia zawodowego wg Ch. Maslach. 6: Profilaktyka odgrywa bardzo wazna^ rol w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu. Prosz$ wymienic i scharakteryzowac te dziatania, ktore mozna zaliczyc do profilaktyki wypa/enia. 7: Prosz opisac etapy wypalenia zawodowego
8: Prosz? wyjasnic poj?cie,,depersonalizacja" uzywane w kontekscie rozpoznania stanu wypalenia zawodowego. 9: Prosz? uzasadnic tez?, ze wsparcie, z ktorego odbiorcy zdaja^ sobie spraw?, moze obnizac ich samoocen? i ocen? wtasnej skutecznosci. 10: Depersonalizacja podmiotu w interakcji zawodowej Jaczy si? ze specyficznym sposobem radzenia sobie ze stresem. Na czym to polega w praktyce socjalnej? 11: Obnizenie potrzeby osiacp?c taczy si? z niska^ocena, skutecznosci dziatah wtasnych oraz poczuciem bezradnosci. Jakie strategic zachowania moze stosowac pracownik socjalny by przeciwdzialac tym zmianom? 12: Do prostych i tatwo rozpoznawalnych stresorow naleza^ zewn?trzne niekorzystne warunki srodowiska pracy. Prosz? wymienic i scharakteryzowac stresory o charakterze spotecznym wyst^pujace w srodowisku pracy. 13: Na czym polega i czym si charakteryzuje,,obronna dehumanizacja" w perspektywie kontaktow mi^dzyludzkich. Odpowiedz prosz? zilustrowac przyktadami z praktyki zawodowej. 14: Jakie czynniki zewn^trzne (instytucjonalne, sytuacyjne, relacyjne) charakterystyczne dla zawodu pracownika socjalnego przyczyniaja^ si do powstawania zespolu wypalenia zawodowego? W jaki sposob mozna ostabiac ich negatywne oddziatywanie? 15: W III fazie sita stresu zbliza si? do gornego progu odpornosci cztowieka. Pojawiaja_ si? zjawiska, ktore swiadcza^ o rozstrojeniu. Jak taki stan pracownika socjalnego moze wptywac na prac? z klientem? 16: Jakie postawy wobec wykonywania zawodu zmniejszaja^ ryzyko wypalenia zawodowego? 17: W II fazie stresu pojawia si? tendencja do wyboru najtatwiejszych, najprostszych rozwiazah problemu. Jaki ma to wptyw na prac? z klientem? 18: Jakie czynniki obciazajace, charakterystyczne dla pracy socjalnej bywajsj. odpowiedzialne za powstanie stanu chronicznego stresu u osob wykonujacych ten zawod? 19: Jakie sa^symptomy wypalenia zawodowego? 20: Prosz? przedstawic sposoby przeciwdziatania wypaleniu zawodowemu. 21: W jaki sposob mozna przeciwdziatac negatywnym skutkom stresorow typowych dla pracy socjalnej? Prosz? odniesc si? do wlasnego doswiadczenia w tym zakresie.
LOKALNA POLITYKA SPOLECZNA - 40 GODZIN, 1:Co to jest lokalna polityka spoteczna? Czym rozni si od polityki spolecznej - regionalnej i krajowej? 2: Wymieh instytucje polityki spoiecznej dzialajace na poziomie lokalnym. Omow 2 z nich. 3: Co to jest wielosektorowa polityka spoleczna? 4: Co to jest obywatelska polityka spoleczna? 5: Na czym polega partnerstwo i wspotpraca w realizacji zadah z zakresu polityki spolecznej? 6:Wymieh i omowzadania instytucji pomocy spolecznej. 7:Co to sa^uslugi spdeczne? Czym rozni^sie^ od swiadczeh finansowych? 8: Co to jest integracja uslug spolecznych i socjalnych? 9: Na czym polega programowanie lokalnej polityki spolecznej? 10: Wymieh i omow zrodla finansowania lokalnej polityki spolecznej. 11: Wymieh i omow instrumenty prawne lokalnej polityki spolecznej. 12: Omow procedure podejmowania decyzji administracyjnej w pomocy spolecznej 13:Wymieh i omow podmioty kontrolne lokalnej polityki spolecznej. 14: Co oznacza governance w lokalnej polityce spolecznej. 15: Omow metody monitorowania i ewaluacji programow/strategii stosowanych w lokalnej polityce spolecznej. 16: Omow i scharakteryzuj fazy tworzenia strategii rozwiazania problemow spolecznych. lokalnych? 17: Na czym polega nowe zarzadzanie publiczne w lokalnych instytucjach polityki spolecznej 18:Co to jest aktywna integracja a czym jest aktywna polityka spoleczna? 19: Co to sa^zespoly interdyscyplinarne? 20;Wymieh aktualne problemy w skutecznej realizacji lokalnej polityki spolecznej 21:Jakajol odgrywaja^organizacje pozarzadowe w lokalnej polityce spolecznej 22: Jakie zadania realizuja, podmioty koscielne w realizacji lokalnej polityki spolecznej? 23: Na czym polega kontraktowanie uslug spolecznych i socjalnych? 24:Co to jest uspotecznienie i urynkowienie uslug spolecznych i socjalnych? 25: Na czym polega koncepcja sieci w lokalnej polityce spolecznej? 26: Co to jest decentralizacja i subsydiarnosc w polityce spolecznej?
27: Na czym polega partycypacyjny model realizacji lokalnej polityki spotecznej 28:Wyjasnij, czym jest strategia rozwiazania problemow spotecznych PUBLICZNE RELACJEI PROMOCJ^ DZIALAN W POMOCY SPOLECZNEJ - PUBLIC RELATIONS (PR) -10 GODZIN, 1: Prosz omowic rol$ public relations w funkcjonowaniu pomocy spotecznej. Jakie sa, jego cele? 2:Prosz okreslic grupy docelowe dziatari public relations w sferze pomocy spolecznej. 3:Prosz wyjasnic znaczenie utrzymywania szerokich kontaktow ze srodowiskiem lokalnym i lokalnymi instytucjami dla dziatari pomocowych. 4:Prosz omowic zasady etyczne dziatari public relations. Czy etyka zawodowa pracownikow socjalnych pozostaje w zgodzie czy w konflikcie z etyk^pumc relations? 5:Prosz przedstawic zasady efektywnego public relations wewn^trznego i omowic podstawowe metody komunikacji wewn^trznej. 6: Prosze omowic zwiazek pomi^dzy wizerunkiem a tozsamoscia^ organizacji. Jaka^ rol w budowaniu tozsamosci pelni system identyfikacji wizualnej? 7:Prosz wyjasnic na czym polega (czym si$ wyraza) specyfika tworzenia wizerunku pomocy spotecznej. 8: Prosz omowic skutki oddziatywania wewnejrznego public relations na pracownikow. 9:Prosz okreslic, jakie elementy otoczenia zewnejrznego nalezy zidentyfikowac dla celow programu pumc relations. Prosz omowic na przyktadzie pomocy spotecznej. 10: Prosz omowic proces planowania dziatan zewn^trznego public relationsl scharakteryzowac jego etapy. 11: Prosz^ omowic wymagania wobec systemow informacji i komunikacji, a na przyktadach z pomocy spotecznej przedstawic ich rodzaje. 12:Prosz$ przedstawic jaka^ rol w programach public relations odgrywaja^ relacje z mediami (MR). 13:Prosz zaproponowac sposob przygotowania instytucji pomocy spotecznej do kontaktu z mediami w sytuacji sukcesu w realizacji jakiegos programu/projektu i w sytuacji kryzysu. 14:Prosze wymienic najwazniejsze reguty udzielania wywiadu b^dapego odpowiedzig^ na zarzuty dziennikarza o zaniedbania wobec klienta (pomocy spotecznej) 15:Prosz przedstawic reguty przygotowywania materiatow dla mediow i podac przyktady ich wtasciwego i nietrafnego opracowania. 16:Prosz$ omowic zasady,,profesjonalnego" komunikowania si z mediami 17: Prosz wyjasnic czym jest reklama spoteczna i w jaki sposob pomoc spoteczna moze korzystac z jej efektow.
18: Na czym polega specyfika tworzenia wizerunku pomocy spotecznej? 19:Prosz$ opisac reguly zmieniania u innych stereotypowego spostrzegania. 20: Prosz wymienic najwazniejsze reguty udzielania wywiadu b^dacego odpowiedzi^ na zarzuty dziennikarza o zaniedbania wobec klientow pomocy spotecznej. 21:Prosz opisac metody oswajania stresu przed wystapieniami publicznymi, wystapieniami przed kameraj mikrofonem. 22:Prosz wymienic zasady formutowania tekstu perswazyjnego. POLITYK^ SPOLECZNA W UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ DZIALANIA RADY EUROPY WZAKRESIE POLITYKISPOLECZNEJ -10 GODZIN; 1: Na czym polega wspolna polityka spoteczna Unii Europejskiej? 2: Prosz omowic zasady sktadania skarg do Europejskiego Trybunatu Praw Cztowieka. 3: Prosz omowic wptyw Europejskiego Funduszu Spotecznego na polityk spoteczn^ krajow czlonkowskich Unii Europejskiej. 4: Wymieh modele pomocy spoiecznej funkcjonujace w krajach UE. Prosz? omowic jeden z nich na wybranym przykladzie. 5: Prosz$ przedstawic najwazniejsze podstawy prawne polityki spotecznej w UE. Ktore z nich odnosza^si^ do pomocy spotecznej? 6: Jakie zna Pani/Pan mi^dzynarodowe dokumenty praw cztowieka? Ktore z nich Polska ratyfikowata? 7: Wymieh modele pomocy spotecznej funkcjonujace w krajach Unii Europejskiej. Prosz? omowic jeden z nich na wybranym przyktadzie? 8: Prosz opisac trojdzielna^ koncepcj pomocy spotecznej. Czy s^ jakies jej elementy, ktore wystepuja^w Polsce? 9: Prosz wyjasnic zasady subsydiarnosci w polityce spotecznej UE. 10: Prosz scharakteryzowac zadania Europejskiego Trybunatu Praw Cztowieka. 11: Prosz wymienic gtowne organy i instytucje Unii Europejskiej i omowic ich zadania. 12:Jakie gtowne zadania realizuje UE wobec krajow cztonkowskich i ich obywateli? 13: Czym jest Europejska Karta Spoteczna (Socjalna) i w jakim zakresie zawarte w niej regulacje obowiazuja^w Polsce? 14: Prosz wymienic i scharakteryzowac kompetencje Komisji Europejskiej? 16: Jakie dokumenty obowiazujace w systemie Rady Europy chronia^prawa cztowieka? 18: Jakie s^ gtowne zadania i dziatania Rady Europy w zakresie polityki spotecznej? 19: Jakie sa, gtowne cele i zadania Unii Europejskiej?
20: Prosz wymienic i scharakteryzowac najwazniejsze instytucj'e Unii Europejskiej w kontekscie pomocy spotecznej. 21: Jakie sa^gtowne zadania i dziatania Rady Europy wzakresie polityki spotecznej? 23: Co w krajach UE odroznia swiadczenia pomocy spolecznej od swiadczen z innych dziedzin zabezpieczenia spotecznego? 24: Co oznacza dla klienta pomocy spotecznej, ze system jest uznaniowy lub roszczeniowy? Prosze^ podac przyktady obu systemow w krajach Unii Europejskiej. 25: Jakie wspotczesne kierunki rozwoju polityki spotecznej okresla prawodawstwo UE? 26: Prosz wymienic i scharakteryzowac instytucje UE odpowiedzialne za realizacj wspolnej polityki spotecznej. 27: Kto realizuje polityk? spoteczna^ w UE? Wskaz i scharakteryzuj gtownych realizatorow. 28:Ktory z dokumentow Rady Europy dotycza^cy praw cztowieka uznac mozna za najistotniejszy dla systemu pomocy spotecznej w Polsce i dlaczego? 29: Ktore z przepisow Europejskiej Karty Spotecznej obowiazuja^w Polsce? 30: Z jakiego dokumentu Rady Europejskiej wynikaja^ ogolne wskazania dla organizacji zabezpieczenia spotecznego, w tym pomocy spotecznej? Omow podstawowe przestanie tego dokumentu. 31: Na czym polega metoda otwartej koordynacji polityki spotecznej i jaki jest jej wptyw na system pomocy spotecznej?