Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa: PWN.
Podstawowe typy obserwacji: Obserwacja uczestnicząca, która ma miejsce wówczas, gdy badacz jest uczestnikiem społeczności/ organizacji i z tej pozycji przeprowadza badania; Obserwacja nieuczestnicząca, gdzie rola badacza w sposób dla wszystkich jednoznaczny określona jest jako nie uczestniczącego w sytuacji społecznej, która jest badana.
Badacz-insider: ma lepszy dostęp do danych zna sens działań zna ludzi ma wyczucie sytuacji i całości organizacji może uczyć się przez doświadczenie
Milcząca wiedza (tacit knowledge) ten rodzaj wiedzy odpowiada wiedzy ucieleśnionej, wyrażającej się w działaniu, jest, w odróżnieniu od wiedzy teoretycznej, wiedzą dotyczącą tego, jak coś zrobić (knowinghow), typową np. dla fachowca, potrafiącego wykonać pracę, lecz nie zastanawiającego się nad tym, jakie kierują nią zasady; Polanyi (1958/1974).
zaangażowanie badacza uczestniczącego w sytuacji społecznej akulturacja i brak dystansu ograniczenia natury politycznej wielka czasochłonność metody problemy z nakładaniem się ról: organziacyjnej i badacza.
Jawna, gdy badani znają tożsamość badacza Ukryta, gdy badani sądzą, że badacz jest zwykłym uczestnikiem organizacji Półjawna, gdy część badanych zna tożsamość badacza
Michael Burawoy, Manufacturing consent (1979/1982) badania w roli operatora maszyn przeprowadzone w dużej amerykańskiej korporacji przez okres dziecięciu miesięcy; William Foote Whyte, Street corner society (1943/1993) badania biednej włoskiej dzielnicy w wielkim amerykańskim mieście, jej struktury formalnej i nieformalnej Robin Leidner, Fast food fast talk (1993) badania firmy McDonald s oraz Combined Insurance, studium rutynizacji pracy; Krzysztof Konecki, W japońskiej fabryce (1992) badania w roli robotnika w trzech japońskich przedsiębiorstwach; studium japońskiej kultury pracy.
Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa: PWN.
Obserwacja nieuczestnicząca polega na świadomej próbie widzenia w oderwaniu od kulturowych znaczeń.
badanie z pozycji outsidera, nie branie na siebie żadnej roli organizacyjnej przez badacza. unikać kategoryzacji, a szczególnie oceny obserwowanych zjawisk nastawienie na czystą percepcję, sporządzanie notatek na bieżąco, zainteresowanie wszystkimi obserwowanymi detalami, nawet tymi które są oczywiste i nieciekawe, koncentracja na teraźniejszości, rezygnacja z typizacji.
Michel de Certeau (1974/1988), refleksje na temat przestrzeni, spacery po mieście i obserwacja codzienności; Richard Rottenburga (2000), obserwacja w barze mieszczącym się w miejscowości pogranicznej między Polską a Niemcami; zachowania i sylwetki ludzi; Roch Sulima, Antropologia codzienności (2000) codzienne miejsca i scenki z życia Polaków, zmienność i ciągłość świata ludzi.
Obserwacja bezpośrednia umożliwia zachowanie dystansu przez badacza, przy jednoczesnym zbliżeniu do terenu. Badacz pełni rolę gościa w terenie.
opis, lecz także interpretacja materiału, do interpretacji używać kategorii pochodzących z terenu, nie brać na siebie ról z terenu, własny harmonogram zaangażowania w teren, notatki na bieżąco.
Gideon Kunda, Engineering culture (1992) studium przedsiębiorstwa znanego ze swej silnej kultury firmy ; jak rozwijana przez zarząd kultura przedsiębiorstwa wpływa na codzienną pracę i tożsamość pracowników.
Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa: PWN.
Wywiad kierowana rozmowa, gdzie kierowanie jest uznane i zaakceptowane przez obie strony (Czarniawska, 2002, s. 735).
standaryzowany lub niestandaryzowany sandaryzacja polega na tym, że te same pytania zadawane są respondentom w tej samej kolejności. strukturalizowany bądź niestrukturalizowany srukturalizacja polega na językowym sprecyzowaniu pytań,tj. zadawaniu ich w taki sposób, by respondent odpowiadał w konkretnej językowej formie.
Celem wywiadu standaryzowanego i ustrukturalizowanego (kwestionariusz) jest przeprowadzenie badań ilościowych dla potwierdzenia hipotezy nie stosuje się w badaniach jakościowych. Wywiad standaryzowany nieustrukturalizowany pilotaż lub zbieranie definicji wykonawczych. Wywiad nieustrukturalizowany i niestandaryzowany wywiad antropologiczny (otwarty).
Zbieranie definicji wykonawczych wywiad standaryzowany i nieustrukturyzowany, lista pytań dla wszystkich respondentów celem orientacji w znaczeniach w terenie, np. pytanie o znaczenie jakiegoś pojęcia, lub prośba o charakterystykę własnego stanowiska pracy.
Wywiad antropologiczny (otwarty): brak planu, podążanie za sformułowaniami rozmówcy, długotrwały, jak najmniej pytań, język terenu, słuchanie, kontakt wzrokowy, zaufanie rozmówcy, anomimowość, miejsce i czas wywiadu, z kim wywiad snowball effect, rozmówcy polecają kolejnych rozmówców, otwartość na nowe, nieznane treści, zachęta do opowieści o konkretnych wydarzeniach, dyktafon, notatki, transkrypcja
Wywiad antropologiczny jest komunikacją dwustronną.
Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa: PWN.
sprawozdania z działalności rocznej, prospekty emisyjne, schematy organizacyjne, przepisy wewnętrzne, biuletyny, ogłoszenia, reklamy itd.
Analiza retoryczna koncentracja na figurach retorycznych (tropach) wystepujących w tekście: ilość, jakość, sposób wykorzystania, cel.
metafora wyrażenie będące niezwykłym użyciem słów, które w nowych związkach lub okolicznościach zyskują nowe znaczenie, metonomia wyrażenie w którym jeden wyraz występuje jako semantyczny reprezentant innego wyrazu, np. "fotel dyrektorski" (stanowisko dyrektora), synekdocha rodzaj metonimii gdzie część reprezentuje całość, np. "niech się ludzie trochę spocą" (podnieśli standardy wydajności). ironia właściwość stylu polegająca na celowej sprzeczności między dosłownym znaczeniem wypowiedzi a jej znaczeniem właściwym nie wyrażonym wprost, np. komentaż do stwierdzenia o zwalnianiu niepotrzebnych ludzi : Może ich wysłać w kosmos.
Barbara Czarniawska, To coin a phrase (1988), analiza języka konsultantów Deirdre McCloskey, The rhetorics of economics (1985), analiza retoryczna klasycznych tekstów z dziedziny ekonomii,
Wygląd ogólny, na który składają się: prezentacja ogólna, format, okładka, ilustracje; Narrator i koncentracja Narrator, czyli ślady jakie zostawia w tekście (używana osoba i liczba, sygnatury, ton tekstu), stopień w jakim narrator wywiera bezpośredni wpływ na tekst, dystans narratora, wiarygodność narratora; Koncentracja (fokalizacja), czyli to pod jakim kątem prezentowane są kwestie w tekście, tożsamość strategii koncentrujących narrację w tekście (czy czynią to określeni bohaterowie, czy narrator, czy inna postać tekstualna), jaki jest punkt widzenia: narratora, obiektywny, bohaterów, czy inny? Odbiorca ślady w tekście naprowadzające na postać odbiorcy, kim jest odbiorca i dlaczego;
Organizacja tekstu Styl Tytuły: nazwa tekstu, nazwy innych tekstów Spis treści czy występuje; Akcenty czy istnieją, a jeśli tak, to co jest podkreślane i w jaki sposób; Tekst i czas: porządek, trwanie, częstotliwość pojawiania się tekstu (np. jeśli jest to biuletyn), ślady określające czasoprzestrzenną orientację tekstu; Język, czyli używana terminologia (np. czy występuje słownictwo techniczne), słowa pozytywne i negatywne; Figury retoryczne w tekście, ich rola, częstotliwość, sposób użycia.; Czasowniki w jakiej są formie gramatycznej, a jeśli w stronie biernej, to czy ujawniony jest podmiot w tekście? Typy mowy i prezentacji mowa zależna i niezależna; czy wypowiedzi cytowane są wprost, czy narrator opisuje, co kto powiedział, czy narrator streszcza wypowiedzi i prezentuje je za pośrednictwem własnych opinii itd; Rola liczb; wskaźników, wykresów; Praktyka cytowania: reguły cytowania, kto jest cytowany i kiedy, w jaki sposób, itd.
Organizacja opowieści; Wątki: wydarzenia, w jaki sposób prezentowane są ważne wydarzenia, kolejność prezentacji wydarzeń (czy jest np. chronologiczna), czas trwania wydarzeń i tempo narracji, relacje przyczynowo-skutkowe, organizacja wydarzeń w wątek, równoległe sekwencje narracji (czy dzieje się kilka rzeczy jednocześnie), homogeniczność narracji; Postacie: ich cechy i właściwości, w jaki sposób cechy są opisywane i przedstawione, kategoryzacja postaci, portrety i techniki portretowania, podział na postacie, które są i które działają; Miejsce akcji, w jaki sposób opisany jest czasoprzestrzenny kontekst wydarzeń opisywanych w tekście;
Informacje podawane wprost i w domyśle (explicite i implicite), informacje, których posiadanie jest przyjmowane jako założenie; Tematy i wątki; Komentarze.