I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu : Metodyka pracy socjalnej 2. Kod modułu 12-DDS54m 3. Rodzaj modułu : obowiązkowy 4. Kierunek studiów: Dialog i Doradztwo Społeczne 5. Poziom studiów: pierwszego stopnia 6. Rok studiów: II rok 7. Semestr: zimowy 8. Rodzaje zajęć i liczba godzin: 9. Liczba punktów ECTS: 2 10. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy, adres e-mail wykładowcy (wykładowców) / prowadzących zajęcia 11. Język wykładowy: polski 10 godz. - wykłady 20 godz. - ćwiczenia ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz, borta@amu.edu.pl; dr Małgorzata Chrząstowska, mchrzast@amu.edu.pl II. Informacje szczegółowe 1. Cel (cele) modułu Celem nauczania jest nabycie umiejętności zastosowania odpowiedniej metody w pracy z podopiecznym, jak również poznanie znaczenia grupy wsparcia dla poprawy społecznego funkcjonowania podopiecznego. Innym zadaniem jest nabycie zdolności zaplanowania udziału podopiecznego w działaniach społeczności lokalnej oraz dobór metod i technik pracy do adekwatnych do sytuacji podopiecznego w celu pokonania trudności i barier w pracy z podopiecznym i zapewnienia mu poczucia bezpieczeństwa. Ważnym celem jest także kształtowanie wrażliwości, akceptacji i empatii w kontakcie z podopiecznym potrzebującym pomocy. 2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują) Wiedza i umiejętności z zakresu wiedzy obywatelskiej 3. Efekty w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych dla modułu i odniesienie do efektów dla kierunku studiów Symbol efektów 01 02 Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów student: porozumiewać się z pomocą komunikacji werbalnej i niewerbalnej rozwiązywać problemy, poczynając od odczucia problemu, definiowania problemu, poszukiwania rozwiązania, wyboru rozwiązania, po realizację Odniesienie do efektów dla kierunku studiów DiDS_W01; DiDS_K01; DiDSn_W03 DiDS_W01; DiDSn_W02; DiDSn_W03; DiDSn_K03 1
03 04 05 06 rozwiązywać konflikty, czyli sytuacje, które wiążą się z niezgodnością poglądów na dana sprawę, ze sporem o wartości, sprzecznością interesów podejmować stosowane formy pracy z konkretnym przypadkiem - podmiotem pomocy socjalnej posiadać zdolność twórczego interpretowania i komponowania wiedzy w odniesieniu do danej jednostki uwarunkowań środowiskowych posiadać zdolność analizy i wykorzystania sytuacji które mają służyć mobilizowaniu sił jednostki i uruchomianiu aktywności społecznej DiDS_W04; DiDS_U01; DiDS_U03; DiDS_K01 DiDS_W03; DiDSn_W03 DiDS_W11; DiDS_U03; DiDSn_K02 DiDS_U08; DiDS_K01; DiDS_K02; DiDSn_K07 4. Treści Wykłady Nazwa modułu : Metodyka pracy socjalnej TK_01 TK_02 TK_03 TK_04 TK_05 TK_06 TK_07 Opis treści - metoda pracy z indywidualnym przypadkiem, grupą, metoda pracy środowiskowej - indywidualny plan opieki i pracy z podopiecznym - funkcjonowanie jednostki w grupie - aktywność podopiecznego w środowisku lokalnym (formy, sposoby, możliwości), integracja ze środowiskiem lokalnym - pojęcie partnerstwa, tolerancji, szacunku, akceptacji, stopniowania wymagań, pokonywania trudności - podmiotowe podejście do podopiecznego - wdrażanie do samodzielności - motywacja do wprowadzania zmian - typy podopiecznych trudny podopieczny - prawne i społeczne aspekty stosowania technologii informacyjnej - programy służące wspomaganiu pracy opiekuna - tworzenie i redagowanie dokumentów - posługiwanie się programami multimedialnymi - wyszukiwanie w Internecie informacji dotyczących pracy opiekuna Odniesienie do efektów modułu 01, 04 01, 04, 05 01, 02, 02, 03 02, 06, 03, 05, 05, 06 Ćwiczenia Nazwa modułu : Metodyka pracy socjalnej Opis treści Odniesienie do efektów modułu 2
TK_01 TK_02 TK_03 TK_04 TK_05 TK_06 TK_07 TK_08 Umiejętność zastosowania odpowiedniej metody w pracy z podopiecznym: - metody indywidualnej - metody pracy środowiskowej - metody pracy grupowej Określenie znaczenia grupy wsparcia dla poprawy społecznego funkcjonowania podopiecznego Zaplanowanie udziału podopiecznego w działaniach społeczności lokalnej Dobranie metod i technik pracy do adekwatnych do sytuacji podopiecznego: - sytuacja psychofizyczna - sytuacja materialna - zainteresowania i talenty podopiecznego - sytuacja rodzinna środowisko życia podopiecznego Pokonanie trudności i barier w pracy z podopiecznym i zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa Wykazanie wrażliwości, akceptacji i empatii w kontakcie z podopiecznym potrzebującym pomocy Pobudzenie rozwoju podopiecznego oraz wzmacniania jego zainteresowań i samodzielności w wykonywaniu czynności dnia codziennego Rozpoznawanie mocnych i słabych stron podopiecznego i możliwości działań opiekuna Rozpoznawanie środków i zasobów materialnych i ludzkich wybranej społeczności lokalnej Opracowanie planu udziału podopiecznego w działaniach środowiska lokalnego Zanalizowanie cech tzw. trudnego podopiecznego Dobranie metod pracy z trudnym podopiecznym: - przewlekle chorym - psychicznie chorym - starszym - niepełnosprawnym ruchowo - upośledzonym umysłowo Pokonanie trudności i barier w pracy z podopiecznym i zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa Wykazanie wrażliwości, akceptacji i empatii w kontakcie z podopiecznym potrzebującym pomocy - Pobudzenie rozwoju podopiecznego oraz wzmacniania jego zainteresowań i samodzielności w wykonywaniu czynności dnia codziennego - Rozpoznawanie mocnych i słabych stron podopiecznego i możliwości działań opiekuna 01, 02, 03; 02, 03; 02, 03; 04 02, 03; 05 02, 03; 04, 02, 04, 05, 03; 04, 05 04, 05, 06 5. Zalecana literatura Davis M.H.: Empatia umiejętność współczucia, GWP, Gdańsk 1998 Krawczyńska Butrym Z.: Niepełnosprawność specyfika pomocy społecznej, BPS, Warszawa 1996 Kozaczuk L.: Terapia zajęciowa w domach pomocy społecznej, BPS, Warszawa 1995 C. de Robertis, Pascal H., Postępowanie metodyczne w pracy socjalnej z grupami i społecznościami, Katowice 1999. Mikołajewicz W., Praca socjalna jako działanie wychowawcze, Katowice 1999. C. de Robertis, Metodyka działania w pracy socjalnej, Katowice 1998. Wódz K., Praca socjalna w środowisku zamieszkania, Katowice 1998. Nocuń A., Szmagalski J., Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształtowanie, Katowice 1998. 3
Badura-Madej W., Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej, Warszawa 1999. Sutton C., Psychologia dla pracowników socjalnych, Gdańsk 2004. Pedagogika społeczna, pod red. T. Pilcha i I. Lepalczyk, Warszawa 1995. Trawkowska D., Portret współczesnego pracownika socjalnego, Katowice 2006. Kamieński T., Praca socjalna i charytatywna, Warszawa 2004. Współczesne wyzwania pracy socjalnej, pod red. J.Kędzior i A.Ładyżyńskiego, Toruń 2006. Praca socjalna wobec współczesnych problemów społecznych, pod red. S.Pawlas-Czyż, Toruń 2007. Garvin C.D., Seabury B.A., Działania interpersonalne w pracy socjalnej, cz. 1 i 2, Katowice 1998. Granosik M., Profesjonalny wymiar pracy socjalnej, Katowice 2006. Łęcki K., Szóstak A., Komunikacja interpersonalna w pracy socjalnej, Katowice 1999. Grzybek G., Etyczne podstawy pracy socjalnej, Bielsko-Biała 2007. Kamieński T., Etyka pracownika socjalnego, Częstochowa 2003. Rybczyńska D., Olszak-Krzyżanowska B., Aksjologia pracy socjalnej wybrane zagadnienia, Katowice 1999. Czasopismo: Praca socjalna 6. Informacja o przewidywanej możliwości wykorzystania b-learningu Obecnie nie przewiduje się możliwości b-learningu 7. Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć, instrukcjami do laboratorium, itp. Materiały dla studentów są dostępne na stronie internetowej danego wykładowcy. III. Informacje dodatkowe 1. Odniesienie efektów i treści do sposobów prowadzenia zajęć i metod oceniania Nazwa modułu : Metodyka pracy socjalnej Sposoby prowadzenia Symbol efektu zajęć umożliwiające dla realizowanych w trakcie osiągnięcie założonych modułu zajęć efektów 01 TK_01, TK_02, TK_03, wykłady i ćwiczenia 02 TK_03, TK_04, TK_05, TK_07, wykłady i ćwiczenia 03 TK_04, TK_08, wykłady i ćwiczenia 04 TK_01, TK_02, TK_07 ćwiczenia 05 TK_02, TK_05, TK_06, ćwiczenia 06 TK_05, TK_06 ćwiczenia Metody oceniania stopnia osiągnięcia założonego efektu analiza problemu (P) 4
analiza problemu (P) Zaleca się podanie przykładowych zadań (pytań) służących ocenie osiągnięcia opisanych efektów. 2.Obciążenie pracą studenta (punkty ECTS) Nazwa modułu : Metodyka pracy socjalnej Forma aktywności Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) 30 Przygotowanie do praktyk szkolnych 30 Czytanie literatury 20 Przygotowanie do zaliczenia 30 Suma godzin 110 SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU 4 3. Sumaryczne wskaźniki ilościowe a) b) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich: Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne i projektowe: 1 2 4. Kryteria oceniania wykłady: pisemna praca domowa ćwiczenia: przygotowanie się do zajęć oraz zaangażowanie podczas nich 5,0 znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne 4.5 bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne 4.0 dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne 3.5 zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami 3.0 zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z licznymi błędami 2.0 niezadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne 5