Warszawa, 22 kwietnia 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-S.431.2.17.2015.MBK Pan Krzysztof Fedorczyk Starosta Węgrowski 07-100 Węgrów ul. Przemysłowa 5 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197 b ust. 1 w związku z art. 186 pkt 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm. ), zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Oddziału w Delegaturze Placówce Zamiejscowej w Siedlcach Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie Monika Baranowska - Kuźma starszy inspektor wojewódzki oraz Hanna Furman starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach od 18 do 20 listopada 2015 r. kontrolę problemową w Starostwie Powiatowym w Węgrowie. Zakres kontroli obejmował sprawdzenie sposobu organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm. ) w okresie od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Pana Starostę i Panią Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie bez zastrzeżeń w dniu 11 kwietnia 2016 r. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne.
2 Wojewoda Mazowiecki pozytywnie z nieprawidłowościami ocenił sposób organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej, w zakresach przedstawionych poniżej : 1. Obowiązek opracowania i realizacji 3-letniego powiatowego programu dotyczącego rozwoju pieczy zastępczej, zawierającego limit rodzin zastępczych zawodowych. Zgodnie z art. 180 pkt 1 ustawy w powiecie węgrowskim został przyjęty Uchwałą Nr VI/58/2015 Rady Powiatu Węgrowskiego z dnia 8 kwietnia 2015 r. Powiatowy program rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017, opracowany w oparciu o informacje i dane przekazane przez gminy w powiecie. Program zawiera harmonogram przyjętych do realizacji zadań uwzględniający ich cel, realizatora, wskaźniki oceny. Harmonogram nie zawiera terminów realizacji zadań co uniemożliwia dokonanie oceny stanu realizacji poszczególnych zadań, ich ewaluacji i aktualizacji jak również rzetelne sporządzenie sprawozdań z zakładanych rezultatów realizacji programu. Wobec powyższego należy uzupełnić harmonogram Programu o terminy realizacji zadań. W Programie zawarte były wydatki poniesione na pieczę zastępczą w latach 2012-2014 oraz plan finansowy realizacji pieczy zastępczej na 2015 rok z wyszczególnieniem rodzaju i wysokości wydatków. Jeden z rozdziałów Programu dotyczy źródeł finansowania Programu w latach 2015-2017. Program zawiera ustalony limit rodzin zawodowych w latach 2015-2017, który wyznacza utworzenie 1 rodziny zawodowej w każdym roku. 2. Zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Z ustaleń kontroli wynika, że zadanie realizowane było prawidłowo. W 2014 r. liczba dzieci z terenu powiatu węgrowskiego umieszczonych w pieczy zastępczej ogółem wynosiła 109. W 67 rodzinach zastępczych umieszczonych było 86 dzieci. Dodatkowo w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innych powiatów przebywało 9 dzieci z terenu powiatu węgrowskiego. W rodzinach zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu węgrowskiego przebywało 9 dzieci pochodzących z innych powiatów. W placówce opiekuńczo-wychowawczej funkcjonującej na terenie powiatu węgrowskiego przebywało 23 dzieci pochodzących z terenu powiatu węgrowskiego i 12 dzieci pochodzących z terenu innych powiatów. W 2015 r. według stanu na dzień kontroli liczba dzieci z terenu powiatu węgrowskiego umieszczonych w pieczy zastępczej ogółem wynosiła 113.W 63 rodzinach zastępczych umieszczonych było 86 dzieci. W rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innych powiatów
3 przebywało 8 dzieci. W rodzinach zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu węgrowskiego przebywało 9 dzieci pochodzących z innych powiatów. W placówce opiekuńczo-wychowawczej funkcjonującej na terenie powiatu węgrowskiego przebywało 26 dzieci pochodzących z terenu powiatu węgrowskiego i 18 dzieci pochodzących z terenu innych powiatów. W placówce opiekuńczo-wychowawczej na terenie innego powiatu zostało umieszczone 1 dziecko. Wystąpiła konieczność umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej oddalonej od miejsca zamieszkania. Miesięczny koszt utrzymania dziecka w placówce na terenie innego powiatu wynosił 4649 zł. 3. Organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym pieczę zastępczą. Sprawdzając powyższe zadanie kontrolujący ustalili, że w 2014 r. zakres udzielanej pomocy osobom usamodzielnianym był zgodny z art. 140 ustawy. Wychowankom opuszczającym pieczę zastępczą przyznano pomoc na : kontynuowanie nauki - 21 osobom, usamodzielnienie 4 osobom, zagospodarowanie 3 osobom oraz udzielono pomocy prawnej i psychologicznej - 6 osobom, 1 osobie udzielono pomocy w zatrudnieniu. Ustalono, że pomoc udzielana była na wniosek osoby usamodzielnianej. Osoba usamodzielniana co najmniej rok przed osiągnięciem przez nią pełnoletniości wskazała osobę, która podjęła się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawiła pisemną zgodę tej osoby. Podstawą przyznania pomocy na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie był indywidualny programu usamodzielnienia opracowany wspólnie z wychowankiem i opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzony przez Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie. W 2014 r. w projekcie systemowym Śmiałym szczęście sprzyja udział wzięło 6 pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. W ramach projektu wychowankowie uczestniczyli w kursie prawa jazdy kat. A i B, skorzystali z porad doradcy zawodowego oraz porad psychologicznych. 4. Organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w tym specjalistycznego poradnictwa oraz grup wsparcia. Rodziny zastępcze i wychowankowie tych rodzin objęci byli specjalistycznym poradnictwem rodzinnym prowadzonym przez specjalistów Ośrodka Interwencji Kryzysowej, działającego w strukturze Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Węgrowie. Rodziny zastępcze kierowane były do specjalistów przez koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. W Ośrodku zatrudnieni byli następujący specjaliści pracujący z rodzinnymi zastępczymi : konsultant pracy z rodziną, konsultant prawny, prawnik, psycholodzy. W 2014 r. z pomocy skorzystało 25 osób z 16 rodzin zastępczych. W 2015 r. do dnia kontroli z pomocy skorzystały 54 osoby z 35 rodzin
4 zastępczych. W 2015 r. odbyło się spotkanie grupy wsparcia prowadzone przez terapeutę pracującego z rodzinami zastępczymi W spotkaniu udział wzięły 4 rodziny zastępcze spokrewnione oraz 1 rodzina niezawodowa, w których przebywało 8 dzieci. 5. Tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych. W celu tworzenia warunków do powstawania i funkcjonowania rodzin zastępczych prowadzono działania informacyjne promujące rodzicielstwo zastępcze poprzez wydawanie i rozpowszechnianie broszur, materiałów promocyjnych. Ponadto zorganizowano spotkania integracyjno-szkoleniowe dla rodzin zastępczych : w dniu 18 lutego 2014 r. odbyło się spotkanie dla rodzin zastępczych z terenu powiatu węgrowskiego gminy Łochów i Sadowne, które umożliwiło rodzinom zastępczym nawiązanie kontaktu, podzielenie się swoimi doświadczeniami, problemami; rodziny uczestniczyły w dyskusji i szkoleniu mającym na celu podniesienie ich kwalifikacji w zakresie metod wychowawczych, stosowania nagród i kar; w spotkaniu udział wzięło 13 rodzin zastępczych w dniu 25 sierpnia 2014 r. odbyło się spotkanie dla rodzin zastępczych z terenu powiatu węgrowskiego, jednym z punktów spotkania był wykład psychologa połączony z prezentacją multimedialną na temat zaburzeń więzi; w spotkaniu udział wzięło 25 rodzin w dniu 23 sierpnia 2015 r. odbył się I Festyn Rodzin Zastępczych w Liwie, którego celem była integracja rodzin zastępczych z terenu powiatu węgrowskiego, impreza była okazją do podziękowania rodzinom zastępczym za ich pracę, a także propagowania idei rodzicielstwa zastępczego. Mimo prowadzonych działań promujących rodzicielstwo zastępcze w powiecie węgrowskim nie funkcjonują rodzinne domy dziecka. Na podstawie art. 73 ustawy opieka nad dziećmi została powierzona rodzinie pomocowej. W związku z powyższym w dniu 21 sierpnia 2015 r. Starosta Powiatu Węgrowskiego zawarł umowę-zlecenie z małżeństwem będącym rodziną zastępczą niezawodową w sprawie funkcjonowania rodziny pomocowej. Piecza zastępcza rodziny pomocowej została powierzona w związku z dwutygodniowym wypoczynkiem osoby będącej rodziną zastępczą zawodową.
5 6. Prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym. Powiat węgrowski prowadzi jedną placówkę opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego z 30 miejscami - Dom Dziecka Julin w Kaliskach. Placówka posiada zezwolenie Wojewody Mazowieckiego na działalność Nr 39/2011 z dnia 13 kwietnia 2011 r. Na terenie powiatu węgrowskiego nie funkcjonuje żadna placówka wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym. Wyjaśniono, że zadania w tym zakresie prowadzone są przez poszczególne gminy jako zadania własne. 7. Organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka, dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego. Zarządzeniem nr 1/2013 Dyrektor Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie z dnia 5 lutego 2013 roku powołana została Komisja ds. kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie. Zadania Komisji określone zostały w powyższym Zarządzeniu. Zgodnie z 2 Zarządzenia do zadań komisji należały : zapoznanie się z sytuacją materialno-bytową, zdrowotną, psychospołeczną i prawną kandydatów na rodzinę zastępczą podczas prowadzonego postępowania kwalifikacyjnego, analiza sytuacji kandydatów w celu dokonania oceny w zakresie spełniania warunków określonych w art. 42 ust. 1-3 ustawy o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej, wydawanie zaświadczenia kwalifikacyjnego. Art. 43 przed zmianą ustawy, w brzmieniu przed 19 września 2014 r. zakładał, że organizator rodzinnej pieczy zastępczej kieruje kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, zawodowej, niezawodowej, lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka na szkolenie, o którym mowa w art. 44 ust. 1 po przeprowadzeniu oceny, pod względem wypełniania warunków, o których mowa w art. 42. ust 1 i 2. Zgodnie z art. 76 ust. 4 pkt 13 do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności przeprowadzanie badań pedagogicznych i psychologicznych oraz analizy, o której mowa w art. 42 ust. 7 dotyczącej kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Obecnie uszczegółowione brzmienie art. 43 ustawy nakłada obowiązek wstępnej akceptacji przed skierowaniem na szkolenie kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, dokonanej na podstawie oceny spełnienia warunków, o których mowa w art. 42 ust.1
6 i 2 ( w tym opinii o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wystawioną przez psychologa, który posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku psychologia oraz 2-letnie doświadczenie w poradnictwie rodzinnym). W związku z obowiązującym art. 43 należy dokonać uszczegółowienia zadań Komisji ds. kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. W 2015 r. według stanu na dzień kontroli funkcjonowało 14 rodzin zastępczych niezawodowych i 1 rodzina zastępcza zawodowa o charakterze pogotowia rodzinnego : 11 rodzin zastępczych niezawodowych ukończyło szkolenie w latach 2001-2011, szkolenia rodzin zostały przeprowadzone przez ośrodek adopcyjno - opiekuńczy oraz przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie. W Centrum szkolenia prowadzone były przez dwóch specjalistów zatrudnionych w ramach umowy-zlecenia, posiadających ukończony kurs szkoleniowy dla trenerów programu PRIDE: Rodzinna opieka zastępcza, adopcja i certyfikaty w powyższym zakresie. Kurs szkoleniowy, w którym uczestniczyli specjaliści został przeprowadzony przez Towarzystwo Nasz Dom. W Centrum prowadzony był rejestr zaświadczeń wydawanych rodzinom zastępczym w związku z ukończeniem szkolenia i zakwalifikowaniem do pełnienia rodziny zastępczej. Spośród wyżej wymienionych 11 rodzin zastępczych niezawodowych w sytuacji 2 rodzin zastępczych niezawodowych tj.: ustanowionej Postanowieniem Sądu Rejonowego w Węgrowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich Sygn. akt.iii Nsm 16/11 z dnia 20 września 2011 r. ustanowionej Postanowieniem Sądu Rejonowego w Węgrowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich Sygn. akt.iiir Nsm 133/OP z dnia 1marca 2002 r., w których oboje małżonkowie byli ustanowieni rodziną zastępczą, zaświadczenie kwalifikacyjne posiadał tylko jeden małżonek, drugi z małżonków nie uczestniczył w szkoleniu dla rodzin zastępczych, nie posiadał zaświadczenia kwalifikacyjnego. Zgodnie z art. 44 ustawy osoby są obowiązane posiadać świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej lub prowadzonego przez ośrodek adopcyjny. 1 rodzina zastępcza niezawodowa, 1 osoba posiadała świadectwo ukończenia szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze przeprowadzone przez Powiatowe Centrum Pomocy Społecznej w Węgrowie. Szkolenie zostało przeprowadzone przez specjalistę zatrudnionego przez Centrum w ramach umowy-zlecnia Nr 22/2013 zawartej w dniu 13 listopada 2013 r., na podstawie Programu PRIDE rodzinna opieka zastępcza adopcja
7 licencja uzyskana przez Towarzystwo Nasz Dom Program, zatwierdzony przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej decyzja z dnia 23.03.2010 r. Nr DSR-IV-5121-5- I-TU/10. Szkolenie odbyło się w terminie 13.11.2013-18.12.2013 r. Na podstawie świadectwa Nr 1/2013 o ukończeniu szkolenia Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie na wniosek kandydatów wydało zaświadczenia kwalifikacyjne Nr 1/2014. 1 rodzina zastępcza niezawodowa, 1 osoba posiadała świadectwo ukończenia szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze przeprowadzone przez Powiatowe Centrum Pomocy Społecznej w Węgrowie jak wyżej. Na podstawie świadectwa o ukończeniu szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze Nr 2/2013 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie na wniosek kandydatów wydało zaświadczenie kwalifikacyjne Nr 2/2014. Pomiędzy Powiatem węgrowskim a Powiatem ostrowskim w dniu 28 grudnia 2012 r. zostało zawarte Porozumienie w sprawie organizacji szkolenia kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Na podstawie Porozumienia Powiatowe Centrum Pomocy Społecznej w Ostrowi, w ramach prowadzonej grupy szkoleniowej, przeprowadziło szkolenie dla 2 rodzin z terenu działania Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie. Porozumienie zostało zawarte na okres do 31 stycznia 2013 r. Na podstawie zawartego porozumienia w szkoleniu uczestniczyła : 1 rodzina zastępcza niezawodowa, 2 osoby - małżeństwo, posiadały świadectwo ukończenia szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze przeprowadzone przez Powiatowe Centrum Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej na podstawie Programu PRIDE rodzinna opieka zastępcza adopcja licencja uzyskana przez Towarzystwo Nasz Dom Program, zatwierdzony przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej decyzja z dnia 23.03.2010 r. Nr DSR-IV-5121-5-I-TU/10 Szkolenie odbyło się w terminie 24.10.2012-15.01.2013 r. Na wniosek kandydatów Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie na podstawie świadectwa o ukończeniu szkolenia Nr 5/2013 i 6/2013 wydało zaświadczenia kwalifikacyjne Nr 1/2013, Nr 2/2013. 1 rodzina zastępcza zawodowa o charakterze pogotowia rodzinnego - 1 osoba posiadała świadectwo ukończenia szkolenia dla kandydatów na rodziny zastępcze przeprowadzone przez Powiatowe Centrum Pomocy Społecznej w Ostrowi Mazowieckiej na podstawie Programu PRIDE rodzinna opieka zastępcza adopcja licencja uzyskana przez Towarzystwo Nasz Dom Program, zatwierdzony przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej decyzją z dnia 23.03.2010 r. Nr DSR-IV-5121-5-I-TU/10. Szkolenie odbyło się w terminie 24.10.2012-15.01.2013 r. Na wniosek kandydata Powiatowe Centrum Pomocy
8 Rodzinie w Węgrowie na podstawie świadectwa o ukończeniu szkolenia Nr 5/2013 wydało zaświadczenia kwalifikacyjne Nr 3/2013. 8. Wyznaczenie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Zarządzeniem Nr 56/2011 z dnia 14 grudnia 2011r. Starosta Węgrowski wyznaczył Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie zwane dalej Centrum na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w powiecie węgrowskim. Jednostka działa na podstawie Statutu nadanego Uchwałą Nr XXXVII/ 246/06 Rady Powiatu Węgrowskiego z dnia 29 września 2006 r. Zgodnie z 1 Rozdziału I Centrum jest jednostką organizacyjną powiatu węgrowskiego powołaną do wykonywania zadań Powiatu w zakresie : 1) pomocy społecznej własnych i z zakresu administracji rządowej określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej 2) rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych wynikających z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych 3) innych ustaw, aktów wykonawczych i aktów prawa miejscowego zakresie jakim dotyczą one zadań powiatu w dziedzinie pomocy społecznej i rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Strukturę organizacyjną oraz zasady funkcjonowania Centrum określa Regulamin Organizacyjny przyjęty Uchwałą Nr 343/110/2013 r. Zarządu Powiatu w Węgrowie z dnia 27 grudnia 2013 r. Dział I Rozdział II Regulaminu Organizacyjnego określający podstawy działania Centrum, w 2 pkt 4 wymienia ustawę z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej. Zgodnie z art. 76 ust. 2 a w przypadku gdy organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest powiatowe centrum pomocy rodzinie w centrum tworzy się zespół do spraw rodzinnej pieczy zastępczej. Art. 76 ust. 4 określa zadnia przypisane organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej. Dział III Rozdział II Regulaminu Organizacyjnego dotyczący struktury organizacyjnej Centrum, w 13 pkt 2 wyodrębnia jako wieloosobowe stanowisko pracy Zespół do spraw wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Regulamin Organizacyjny Centrum nie określa stanowisk pracowników wchodzących w skład Zespołu do spraw rodziny i systemu pieczy zastępczej. Rozdział II w 16 określa zadania Zespołu do spraw wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej tj. prowadzenie spraw związanych z organizowaniem opieki w rodzinach zastępczych, pomocy w usamodzielnianiu się pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych różnego typu, pomoc uchodźcom, organizację placówek opiekuńczo-
9 wychowawczych, domów pomocy społecznej, o zasięgu ponadgminnym, mieszkań chronionych oraz powiatowych ośrodków wsparcia. Zespół do spraw wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej w Centrum realizował zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej oraz realizował inne zadania przypisane powiatowemu centrum pomocy rodzinie ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz ustawą o pomocy społecznej. W Centrum będącym organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej nie utworzono zespołu rodzinnej pieczy zastępczej w myśl art. 76 ust. 2a. W kontrolowanym okresie tj. w 2014 r. Dyrektorem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie była Pani Sylwia Domżała Kurtiak. Od 1 stycznia 2015 r. Dyrektorem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Węgrowie jest Pani Jadwiga Snopkiewicz, która przebywała na bezpłatnym urlopie i powróciła na wymienione stanowisko. Dyrektorowi Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie zostało udzielone Upoważnienie Starosty Węgrowskiego z dnia 2.01.2015 r. do wykonywania zadań w imieniu Starosty z zakresu pomocy społecznej tj. wydawanie decyzji administracyjnych z zakresu pomocy społecznej określonych ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej i pieczy zastępczej należących do właściwości powiatu określonych ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Upoważnienie nie obejmuje pism zastrzeżonych do podpisu Starosty, zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym Starostwa Powiatowego w Węgrowie ustalonym Uchwała Nr XLII/334/10 Rady Powiat Węgrowskiego z dnia 24 września 2010 r. z późn. zm., w tym pisma w sprawach należących do jego właściwości. Zarządzeniem nr 1/2015 r. Dyrektora w sprawie zmian w Regulaminie Pracy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie ustalone zostały godziny pracy Centrum : poniedziałek, wtorek czwartek godz. 8-16, środa godz. 8-17, piątek godz. 8-15. W każdą, drugą sobotę miesiąca pracował Ośrodek Interwencji Kryzysowej działający w strukturze Centrum, którego specjaliści wspierali rodziny zastępcze. W kontrolowanym okresie w Centrum zatrudnionych było dwóch koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. Osoby zatrudnione były w ramach umów o pracę ustalających rodzaj umówionej pracy tj. koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy, 40 godzinną normę tygodniową czasu pracy. Osoby zatrudnione na stanowisku koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej nie posiadały zakresu obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności. Zgodnie z wyjaśnieniem Dyrektora Centrum przy zatrudnieniu pracowników kierował się opinią radcy prawnego Starostwa Powiatowego w Węgrowie dotyczącą zakresu obowiązków pracownika. W myśl przedstawionej opinii ogólne przepisy prawa nie zawierają obowiązku sporządzania dla pracownika zakresu czynności. Pracodawca zgodnie z art. 94 pkt 1 Kodeksu pracy zobligowany jest
10 tylko do zaznajomienia pracownika podejmującego pracę z zakresem jego obowiązków. Zaznajomienie nie zostało określone przez ustawodawcę w sposób ścisły i nie narzucono odgórnie w jakiej formie pracodawca miałby zapoznawać pracowników. Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej nie byli zatrudnieni w systemie zadaniowego czasu pracy, co jest niezgodne z art. 79 ust. 2 ustawy. Cytowany przepis stanowi, że praca koordynatora jest wykonywana w ramach stosunku pracy w systemie zadaniowego czasu pracy lub umowy o świadczeniu usług, do którego zgodnie z ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r.- Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Zatrudnienie koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej przez organizatora w ramach stosunku pracy w systemie zadaniowym wymaga opracowania narzędzi standaryzujących przełożenie czasu pracy na poszczególne zadania wykonywane przez koordynatorów, biorąc pod uwagę realizację celów i potrzeb rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka, i dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, jak również wykonywany przez koordynatora zakres zadań ( czas poświęcony na wsparcie i pomoc, działania pośrednie realizowane na rzecz rodzin, organizację własnego warsztatu pracy). Koordynatorzy odwiedzali rodziny w zależności od potrzeby dokonując wpisów w książce wyjść służbowych, zawierającej zapis godzin wyjścia i powrotu a także godziny odbioru. W kontrolowanym okresie na terenie powiatu węgrowskiego wszystkie rodziny zastępcze na ich wniosek były objęte opiekę koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. W myśl art. 77 ust. 4, który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. koordynator rodzinnej pieczy zastępczej nie może mieć pod opieką łącznie więcej niż 15 rodzin zastępczych lub rodzinnych domów dziecka. W okresie od 1 stycznia 2015 r. do dnia kontroli każdy z koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej niezgodnie z obowiązującym art. 77 ust. 4 miał pod opieką łącznie po 24 rodziny zastępcze. Koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej spełniali wymogi dotyczące kwalifikacji określonych w art. 78 ust. 1 oraz wymogi określone w art. 78 ust. 2-4, podnosili swoje kwalifikacje. Zgodnie z art. 79 ust. 3 i 4 praca koordynatorów nie była łączona z obowiązkami pracownika socjalnego, koordynatorzy nie prowadzili postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez powiat. Zgodnie z art. 129 ustawy organizator rodzinnej pieczy zastępczej dokonywał oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej. Dyrektor Centrum powoływał zespół ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej. Podczas posiedzenia zespołu w Protokole z posiedzenia zespołu do spraw oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej oraz specjalista pracy socjalnej zapisywali ustalenia, wnioski, uwagi dotyczące celów określonych w art. 129 ustawy. Po dokonaniu oceny sytuacji dziecka formowana była na piśmie opinia dotycząca
11 zasadności dalszego pobytu dziecka w pieczy zastępczej, która przekazywana była do sądu. Na posiedzeniach zespołu podejmowane były ustalenia dotyczące zgłaszania do ośrodka adopcyjnego informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. W 2014 r. do ośrodka adopcyjnego zgłoszonych zostało 3 dzieci, w 2015 r. do dnia kontroli 1 dziecko. Dokonując oceny sytuacji dziecka przy uwzględnieniu celów zawartych w art. 129 ustawy należy uwzględnić zapis art. 4a ustawy, tj. dokonując oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej oraz kwalifikując dziecko do przysposobienia, podmioty są zobowiązane do wysłuchania dziecka, jeżeli jego wiek i stopień dojrzałości na to pozwalają oraz stosownie do okoliczności uwzględniają jego zadanie. Posiedzenia zespołu ds. oceny sytuacji dziecka odbywały się bez udziału psychologa i pedagoga. Dyrektor Centrum wyjaśnił, że na posiedzenia zespołu w zależności od sytuacji dziecka był zapraszany psycholog zatrudniony w Ośrodku Interwencji Kryzysowej oraz pedagog szkoły, do której uczęszczało dziecko. W myśl art. 130 ust. 1 organizator rodzinnej pieczy zastępczej dokonuje oceny sytuacji dziecka na posiedzeniu z udziałem : - odpowiednio z rodziną zastępczą - pedagogiem - psychologiem - właściwym asystentem rodziny - przedstawicielem ośrodka adopcyjnego - koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej - rodzicami dziecka z wyjątkiem rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej Art. 130 ust. 2 wymienia przedstawicieli instytucji, którzy mogą być zaproszeni do udziału w posiedzeniu ze względu na sytuację dziecka. Oceny sytuacji dziecka należy dokonywać na posiedzeniu z udziałem osób i przedstawicieli wymienionych w art. 130 ust. 1 ustawy oraz przy ewentualnym udziale zaproszonych przedstawicieli wymienionych w art. 130 ust.2 biorąc pod uwagę sytuację dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej. Na podstawie art. 132 ustawy organizator rodzinnej pieczy zastępczej dokonywał oceny rodziny zastępczej pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej im funkcji oraz jakości
12 wykonywanej pracy. Ocena dokonywana była na podstawie informacji zamieszczonych w opracowanym Kwestionariuszu oceny rodziny zastępczej zawierający : opis sytuacji rodziców zastępczych (zdrowotnej, finansowej, mieszkaniowej, aktualne zatrudnienie), dane dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej, tabelę zawierającą zestaw 10 pytań dotyczących wywiązywania się rodziców zastępczych z zadań przypisanych ustawą, zadania do realizacji mające na celu poprawę funkcjonowania rodziny zastępczej. W skład zespołu oceniającego wchodzili koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej oraz specjalista pracy socjalnej. Ocena rodzin zastępczych była przesyłana do sądu oraz do rodziny zastępczej z informacją o możliwości złożenia w terminie 14 dni d otrzymania oceny zastrzeżenia do starosty. W kontrolowanym okresie żadna rodzina zastępcza nie złożyła zastrzeżeń do oceny. Na podstawie art. 182 ust. 5 Dyrektor Centrum złożył: Sprawozdanie z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w 2014 roku oraz program działań Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w zakresie pomocy społecznej i rehabilitacji społecznej na 2015 rok. Sprawozdanie zostało przedstawione na posiedzeniu VI sesji Rady Powiatu w dniu 8 kwietnia 2015 r. Sprawozdanie zawierało m.in. rozdział dotyczący rzeczowego i finansowego wykonania zadań z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej. Stosownie do art. 77 pkt 7 koordynatorzy rodzinnej pieczy zastępczej złożyli sprawozdanie z efektów pracy za 2014 r. organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej. Nie zostało sporządzone odrębne sprawozdanie z efektów pracy organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w myśl art. 76. ust. pkt 15. 9. Prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46 ustawy. Prowadzony był rejestr, o którym mowa w art. 46. ust 1 tj. o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka. Rejestr zawierał dane, o których mowa w art. 46 ust. 2. Zgodnie z art. 46 ust. 4 dane z Rejestru rodzin zastępczych niezawodowych i zawodowych funkcjonujących na terenie powiatu węgrowskiego przekazywane były do właściwego sądu. Zadanie prowadzone było przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie bez zastosowania art. 46. ust.5, który stanowi, że starosta może upoważnić kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie do prowadzenia rejestru danych, o których mowa w ust. 1.
13 10. Realizacja obowiązku wynikającego z art. 38b ustawy. W związku z realizacją obowiązku wynikającego art. 38 ust. 1 Zarząd powiatu sprawuje kontrolę nad organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej, rodzinami zastępczymi, prowadzącymi rodzinne domy dziecka oraz placówkami opiekuńczo- wychowawczymi przedstawione zostały następujące formy kontroli : audyt wewnętrzny, kontrole wewnętrzne zgodnie z przyjętymi harmonogramami kontroli, przyjmowanie sprawozdań z działalności podległych jednostek, bieżącej kontroli finansowej wydatkowania środków budżetowych. W kontrolowanym okresie przyjęto sprawozdania z działalności podległych jednostek, dokonano bieżącej kontroli finansowej wydatkowania środków budżetowych, nie przeprowadzano audytów wewnętrznych oraz kontroli wewnętrznych. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332 z późn. zm.) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pana Starosty następujące zalecenia pokontrolne: 1. Uwzględnić w Statucie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Węgrowie zapis dotyczący wykonywania zadań z zakresu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm. ) oraz zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. 2. Określić uprawnienia do prowadzenia rejestru danych o osobach, o którym mowa w art. 46 ust.1. 3. Podjąć działania dotyczące organizacji szkoleń dla rodziny zastępczej niezawodowej : ustanowionej Postanowieniem Sądu Rejonowego w Węgrowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich Sygn. akt.iii Nsm 16/11 z dnia 20 września 2011 r. oraz ustanowionej Postanowieniem Sądu Rejonowego w Węgrowie III Wydział Rodzinny i Nieletnich Sygn. akt.iiir Nsm 133/OP z dnia 1 marca 2002 r., 4. Ustalić sposób sprawowania kontroli nad organizatorami rodzinnej pieczy zastępczej, rodzinami zastępczymi prowadzącymi rodzinne domy dziecka oraz placówkami opiekuńczo- wychowawczymi zgodnie z art. 38 b ustawy.
14 Jednocześnie zwracam się do Pana Starosty o podjęcie działań mający na celu uzupełnienie harmonogramu przyjętych do realizacji zadań Powiatowego programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017 o terminy ich realizacji. Ponadto biorąc pod uwagę powyższe ustalenia przekazuję wnioski i uwagi dotyczące sposobu organizacji i realizacji przez powiat zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz wskazuję na : dokonanie analizy potrzeb powiatu w zakresie tworzenia placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym podjęcie działań w zakresie utworzenia w Centrum zespołu do spraw rodzinnej pieczy zastępczej zgodnie z art. 76 ustawy i określenie stanowisk pracowników wchodzących w skład zespołu podjęcie działań w celu zatrudnienia koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej w systemie zadaniowego czasu pracy zgodnie z art. 79 ust. 2 ustawy oraz zgodnie ze wskaźnikiem określonym w art. 77 ust. 4 ustawy opracowanie narzędzi standaryzujących przełożenie czasu pracy na poszczególne zadania, wykonywane przez koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej uszczegółowienie zadań Komisji ds. kwalifikowania kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej powołanej Zarządzeniem nr 1/2013 Dyrektor Centrum z dnia 5 lutego 2013 roku w odniesieniu do art. 43 ustawy dokonywanie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej oraz rodzinnym domu dziecka na posiedzeniu z udziałem psychologa i pedagoga zgodnie z art. 130 ust. 1 ustawy przy dokonywaniu oceny sytuacji dziecka oraz kwalifikowaniu dziecka do przysposobienia uwzględnienie zapisu art. 4a ustawy dotyczącego wysłuchania dziecka, jeżeli jego wiek i stopień dojrzałości na to pozwalają oraz stosownie do okoliczności uwzględniają jego zadanie konieczność przedstawienia starości i radzie powiatu sprawozdania z efektów pracy organizatora rodzinnej pieczy zastępczej w myśl art. 76. ust. pkt 15. Pouczenie : Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 332, z późn. zm.) oraz 14 ust. 1
15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wiesława Kacperek-Biegańska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: 1. adresat, 2. a/a.