PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI Warszawa, dnia 28 lutego 2011 r. ELEKTRONICZNEJ Anna Streżyńska DART SMP 6040-14/09 (19 ) CenterNet S.A. ul. Lwowska 19 00-660 Warszawa DECYZJA Na podstawie art. 24 pkt 1 i 2 lit. a, w związku z art. 22 ust. 1 oraz art. 21, art. 34 ust. 1 i ust. 2, art. 36, art. 37 ust. 1 i ust. 2, art. 44 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą Prawo telekomunikacyjne lub PT oraz art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.), zwanej dalej kpa, w związku z art. 206 ust. 1 PT: I. określam rynek właściwy jako rynek świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie (zwanej dalej również CenterNet, Operatorem lub Spółką ); II. ustalam, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. występuje przedsiębiorca telekomunikacyjny o znaczącej pozycji rynkowej; III. wyznaczam CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie; IV. nakładam na CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie następujące obowiązki regulacyjne w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A.: 1. obowiązek, o którym mowa w art. 34 ust. 1 i 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym użytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie w szczególności poprzez:
- zapewnienie określonych elementów sieci telekomunikacyjnej, w tym linii i łączy, niezbędnych do zapewnienia dostępu do sieci; - przyznawanie dostępu do interfejsów, protokołów lub innych kluczowych technologii niezbędnych dla interoperacyjności usług, w tym usług sieci wirtualnych; - zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej, kolokacji oraz innych form wspólnego korzystania z budynków; - zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, w tym świadczenia usług w sieciach inteligentnych; - zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych; - prowadzenie negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w dobrej wierze oraz utrzymanie uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego do określonych sieci telekomunikacyjnych, urządzeń lub udogodnień towarzyszących; - uwzględnianie uzasadnionych wniosków o dostęp telekomunikacyjny poprzez interfejs systemu informatycznego; 2. obowiązek, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych w zakresie dostępu telekomunikacyjnego w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a także oferowaniu usług oraz udostępnianiu informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi; 3. obowiązek, o którym mowa w art. 37 ust. 1 i 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a także opłat, przy czym: - zakres informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci a także opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych operatorów wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, - publikacja wskazanych powyżej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie, - informacje należy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji; w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji należy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 1 tygodnia od dnia wprowadzenia zmiany; 4. obowiązek, o którym mowa w art. 44 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegający na zakazie stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń 2
głosowych (dalej także "MTR") w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. z siedziba w Warszawie. Poprzez stawki zawyżone rozumienie się stawki MTR CenterNet S.A. wyższe niż stawki MTR obliczone przez Prezesa UKE na podstawie kosztów określonych w oparciu o dane, będące w posiadaniu Prezesa UKE, które dotyczą kosztów świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych ponoszonych przez nowego operatora ruchomej publicznej sieci telefonicznej w kolejnych latach od rozpoczęcia przez niego działalności, z uwzględnieniem kosztów usługi roamingu krajowego. Stawki MTR obliczone przez Prezesa UKE, o których mowa w zdaniu poprzednim, Prezes UKE przedstawia w stanowisku, które publikuje na stronie internetowej Urzędu Komunikacji Elektronicznej. V. Decyzja niniejsza podlega natychmiastowemu wykonaniu stosownie do art. 206 ust. 2 pkt 1 i 2 i ust. 2aa ustawy Prawo telekomunikacyjne. 1. Przebieg postępowania UZASADNIENIE 1.1. W dniu 19 sierpnia 2009 r. Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwany dalej Prezesem UKE lub Regulatorem ) zwrócił się do CenterNet S.A. z siedzibą w Warszawie o przekazanie danych do analizy rynku zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet 1 na podstawie art. 6 ust. 1 PT. 1.2. Pismem z dnia 10 września 2009 r. Operator przekazał żądane dane i informacje. 1.3. Pismem z dnia 3 listopada 2009 roku Prezes UKE, zwrócił się do CenterNet o doprecyzowanie informacji przekazanych przez Operatora pismem z dnia 10 września 2009 r. 1.4. Pismem z dnia 10 listopada 2009 r. CenterNet odpowiedziała na wezwanie Prezesa UKE. 1.5. Pismem z dnia 20 listopada 2009 r. (numer: DART-SMP-6040-14/09(1)) Prezes UKE zawiadomił CenterNet o wszczęciu postępowania w sprawie: a. określenia rynku właściwego, b. ustalenia, czy na rynku właściwym występuje przedsiębiorca telekomunikacyjny o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorcy telekomunikacyjni zajmujący kolektywną pozycję znaczącą, c. wyznaczenia przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą, w przypadku stwierdzenia, że na rynku właściwym nie występuje skuteczna konkurencja oraz nałożenia na tego 1 Zarówno w Zaleceniu Komisji z 11 lutego 2003 r. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante, jak i w nowym Zaleceniu Komisji z 17 grudnia 2007 r.. w sprawie właściwych rynków produktów i usług w sektorze łączności elektronicznej podlegających regulacji ex ante rynek właściwy podlegający regulacji w przedmiotowej decyzji określany jest jako Voice call termination on individual mobile networks. 3
przedsiębiorcę lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą obowiązków regulacyjnych, d. utrzymania, zmiany albo uchylenia obowiązków regulacyjnych nałożonych na przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej lub przedsiębiorców telekomunikacyjnych zajmujących kolektywną pozycję znaczącą przed przeprowadzeniem analizy rynku. 1.6. Pismem z dnia 30 listopada 2009 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zwanego dalej również Prezesem UOKiK ) o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego dotyczącego projektu przedmiotowej decyzji. 1.7. W dniu 30 listopada 2009 r. Prezes UKE notyfikował Komisji Europejskiej (zwanej dalej również Komisją lub KE ) projekt przedmiotowej decyzji. 1.8. W dniach 30 listopada - 30 grudnia 2009 r. odbyły się konsultacje projektu niniejszej decyzji. W ich wyniku do Prezesa UKE wpłynęły stanowiska konsultacyjne od następujących podmiotów: Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Polskie Telefonii Komórkowej Centertel sp. z o.o. W dniu 2 lutego 2010 r. Prezes UKE opublikował na stronie internetowej www.uke.gov.pl wyniki konsultacji zawierające stanowiska konsultacyjne oraz komentarz Prezesa UKE. W związku z uwagami zgłoszonymi w trakcie postępowania konsultacyjnego Prezes UKE postanowił dokonać zmiany przedmiotowego projektu decyzji co spowodowało konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego i konsolidacyjnego. 1.9. W dniu 8 grudnia 2009 r. Komisja Europejska przekazała dodatkowe pytania dotyczące projektu przedmiotowej decyzji. 1.10. W dniu 11 grudnia 2009 r. Prezes UKE przekazał Komisji Europejskiej odpowiedzi na zgłoszone przez nią pytania. 1.11. W dniu 28 grudnia 2010 r. wpłynęła Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie PL/2009/1021 dotyczącą usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet w Polsce zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21/WE. Komisja Europejska przedstawiła uwagi w zakresie asymetrii proponowanej metody kontroli cen i wynikających z niej stawki za zakończenie połączenia w sieci ruchomej, potrzeby przejrzystego notyfikowania środków zaradczych w ramach procedury konsultacji wspólnotowych oraz publikacji ex post przyszłych zmian zgodnie z obowiązkiem przejrzystości. 1.12. Pismem z dnia 30 grudnia 2009 r. Prezes UKE działając na podstawie art. 6 PT w związku z art. 21 PT zwrócił się z ponownym żądaniem przekazania przez CenterNet kopii uzupełnienia akt sprawy w zakresie analizy rynku zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet 1.13. CenterNet w odpowiedzi na pismo Prezesa UKE z dnia 30 grudnia 2009 r. pismem z dnia 11 stycznia 2010 r. przekazał kopię aktualnej umowy o roamingu krajowym wraz z aneksami zawartą pomiędzy Polską Telefonią Cyfrową sp. z o.o. (dalej PTC ) i CenterNet 1.14. 15 października 2010 r. Prezes UKE zwrócił się do CenterNet z żądaniem przekazania danych do analizy rynku zakańczania połączeń głosowych 4
w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet na podstawie art. 6 ust. 1 PT. 1.15. CenterNet przekazał ww. informacje w piśmie z 2 listopada 2010 r. 1.16. W dniu 26 listopada 2010 r. Prezes UKE powiadomił Prezesa UOKiK o rozpoczęciu postępowania konsultacyjnego dotyczącego zmodyfikowanego projektu przedmiotowej decyzji. 1.17. W dniu 26 listopada 2010 r. Prezes UKE notyfikował Komisji Europejskiej zmodyfikowany projekt przedmiotowej decyzji. 1.18. W dniach od 26 listopada do 27 grudnia 2010 r. odbyło się postępowanie konsultacyjne dotyczące przedmiotowego projektu decyzji. 1.19. W dniu 7 grudnia 2010 r. Komisja Europejska przekazała dodatkowe pytania dotyczące projektu przedmiotowej decyzji. 1.20. W dniu 10 grudnia 2010 r. Prezes UKE przekazał Komisji Europejskiej odpowiedzi na zgłoszone przez nią pytania. 1.21. W dniu 22 grudnia 2010 r. Komisja Europejska przekazała Decyzję w sprawie PL/2010/1162 dotyczącą usługi zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych sieciach łączności ruchomej świadczonej przez 4 nowych operatorów w Polsce (CenterNet, Cyfrowy Polsat, Mobyland oraz Sferia) zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21/WE. Komisja Europejska zgłosiła dwie uwagi. Po pierwsze wskazała na konieczność nałożenia obowiązku ustalania cen w zależności od ponoszonych kosztów na mocy art. 13 dyrektywy o dostępie, wskazując, że przy wyborze metody określania kosztów ponoszonych przez operatora, jako mniej uciążliwą dla nowych operatorów należy zastosować metodę alternatywną do regulacyjnego modelu kosztów, jak na przykład tę przedstawioną w Stanowisku Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczącym wysokości stawek za zakańczanie połączeń w sieciach ruchomych nowych operatorów z 10 listopada 2010 r. Po drugie KE wezwała Prezesa UKE do przeprowadzenia oceny poziomu i trwałości asymetrii stawek nowych operatorów za zakańczanie połączeń w planowanych decyzjach zgodnie z Zaleceniem KE z 7 maja 2009 r. w sprawie uregulowań dotyczących stawek za zakańczanie połączeń w sieciach stacjonarnych i ruchomych (zwanego dalej Zaleceniem w sprawie stawek MTR i FTR ). Jednocześnie wskazać należy, że KE nałożony obowiązek, o którym mowa w art. 44 ustawy Prawo telekomunikacyjne (polegający na zakazie stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej operatora SMP) uznaje za zwyczajny obowiązek, a nie wyjątkowy określony w art. 8 ust. 3 dyrektywy o dostępie (którego odpowiednikiem w polskiej ustawie jest art. 44 PT). 1.22. W ramach przeprowadzonego przez Prezesa UKE postępowania konsultacyjnego w dniu 27 grudnia 2010 r. (pismo z 24 grudnia 2010 r.) wpłynęło stanowisko konsultacyjne Polskiej Telefonii Cyfrowej sp. z o.o. W dniu 28 grudnia 2010 r. (pismo z dnia 27 grudnia 2010 r.) wpłynęło stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Niezastrzeżone stanowiska wraz z decyzją Komisji z dnia 22 grudnia 2010 r. oraz komentarzem Prezesa UKE zostały opublikowane na stronie internetowej UKE w dniu 11 stycznia 2011 r. 5
1.23. W dniu 5 stycznia 2011 r. wpłynęło na skrzynkę elektroniczną Urzędu Komunikacji Elektronicznej stanowisko spółki Polkomtel S.A. w związku z ogłoszeniem przez Prezesa UKE w dniu 26 listopada 2010 r. konsultacji projektu decyzji Prezesa UKE w niniejszej sprawie. Mając na uwadze, że Polkomtel S.A. zgłosił swoje stanowisko po wyznaczonym przez Prezesa UKE terminie na przeprowadzenie konsultacji, Prezes UKE nie odniósł się do niego w opublikowanym na stronie internetowej komentarzu. Polkomtel S.A. podzielił pogląd Prezesa UKE, iż koniecznym jest wyznaczenie spółki CenterNet jako podmiotu posiadającego znaczącą pozycję na rynku zakańczania połączeń głosowych w sieci CenterNet, a także nałożenie obowiązków regulacyjnych, o których mowa w art. 34 ust. 1 i 2, art. 36 i art. 37 ust. 1 i 2 PT. Jednakże Polkomtel S.A. uznał, że nieprawidłowe jest ukształtowanie obowiązków regulacyjnych, które pozwalają na stosowanie przez CenterNet stawek asymetrycznych względem operatorów, na których nałożony został obowiązek na podstawie art. 40 PT. Dodatkowo Polkomtel S.A. pokreślił, że w jego ocenie Prezes UKE nie przeprowadził analiz, z których wynikałaby dopuszczalność wprowadzenia asymetrii, a także wskazał na negatywne konsekwencje wprowadzenia asymetrii (możliwość subsydiowania skrośnego). 1.24. Na skutek uwag zgłoszonych przez Komisję Europejską z dnia 22 grudnia 2010 r., a także uwag podmiotów, które zgłosiły swoje stanowisko w postępowaniu konsultacyjnym (Prezes UOKiK i Polska Telefonia Cyfrowa sp. z o.o.), Prezes UKE dokonał zmian projektu decyzji. 1.25. W dniu 11 stycznia 2011 r. w związku z zakończeniem postępowania konsultacyjnego i konsolidacyjnego, Prezes UKE przekazał Prezesowi UOKiK projekt decyzji w sprawie określenia rynku właściwego jako rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet S.A, ustalenia, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet nie występuje skuteczna konkurencja, wyznaczającej CenterNet jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego zajmującego znaczącą pozycję na tym rynku i nakładającej na tego przedsiębiorcę obowiązki regulacyjne przewidziane w ustawie Prawo telekomunikacyjne, z prośbą o zajęcie przez Prezesa UOKiK stanowiska w tej sprawie, stosownie do treści art. 106 1 kpa. 1.26. Pismem z dnia 11 stycznia 2011 r., Prezes UKE powiadomił, że projekt rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie został przekazany Prezesowi UOKiK celem zajęcia stanowiska. 1.27. W postanowieniu z dnia 25 stycznia 2011 r., znak: DOK2-0799-1/11/KD Prezes UOKiK uznał, że zasadne jest: I. określenie rynku właściwego jako rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet; II. ustalenie, że na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet występuje przedsiębiorca o znaczącej pozycji rynkowej; III. wyznaczenie CenterNet jako przedsiębiorcy telekomunikacyjnego 6
o znaczącej pozycji rynkowej na rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet; IV. nałożenie na CenterNet następujących obowiązków regulacyjnych: 1. obowiązku, o którym mowa w art. 34 ust. 1 i 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegającego na uwzględnianiu uzasadnionych wniosków przedsiębiorców telekomunikacyjnych o zapewnienie im dostępu telekomunikacyjnego, w tym użytkowania elementów sieci oraz udogodnień towarzyszących, w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) Mobyland sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie w szczególności poprzez: - zapewnienie określonych elementów sieci telekomunikacyjnej, w tym linii i łączy, niezbędnych do zapewnienia dostępu do sieci; - przyznawanie dostępu do interfejsów, protokołów lub innych kluczowych technologii niezbędnych dla interoperacyjności usług, w tym usług sieci wirtualnych; - zapewnienie infrastruktury telekomunikacyjnej, kolokacji oraz innych form wspólnego korzystania z budynków; - zapewnienie funkcji sieci niezbędnych do zapewnienia pełnej interoperacyjności usług, w tym świadczenia usług w sieciach inteligentnych; - zapewnienie połączenia sieci lub urządzeń telekomunikacyjnych oraz udogodnień z nimi związanych; - prowadzenie negocjacji w sprawie dostępu telekomunikacyjnego w dobrej wierze oraz utrzymanie uprzednio ustanowionego dostępu telekomunikacyjnego do określonych sieci telekomunikacyjnych, urządzeń lub udogodnień towarzyszących; - uwzględnianie uzasadnionych wniosków o dostęp telekomunikacyjny poprzez interfejs systemu informatycznego; 2. obowiązku, o którym mowa w art. 36 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegającego na równym traktowaniu przedsiębiorców telekomunikacyjnych w zakresie dostępu telekomunikacyjnego w celu świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet, w szczególności przez oferowanie jednakowych warunków w porównywalnych okolicznościach, a także oferowaniu usług oraz udostępnianiu informacji na warunkach nie gorszych od stosowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa lub w stosunkach z podmiotami zależnymi; 3. obowiązku, o którym mowa w art. 37 ust. 1 i 2 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegającego na ogłaszaniu informacji w sprawach zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, dotyczących specyfikacji technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci, a także opłat, przy czym: - zakres informacji obejmuje wszystkie informacje dotyczące specyfikacji 7
technicznych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, charakterystyki sieci, zasad i warunków świadczenia usług oraz korzystania z sieci a także opłat, niezbędne do przygotowania przez zainteresowanych operatorów wniosku w sprawie zapewnienia dostępu telekomunikacyjnego, - publikacja wskazanych powyżej informacji nastąpi w formie elektronicznej na oficjalnej stronie internetowej CenterNet, - informacje należy ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia niniejszej decyzji; w przypadku zmiany zakresu bądź treści publikowanej informacji należy ją ogłosić niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 1 tygodnia od dnia wprowadzenia zmiany; 4. obowiązku, o którym mowa w art. 44 ustawy Prawo telekomunikacyjne, polegającego na zakazie stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet. Poprzez stawki zawyżone rozumienie się stawki MTR CenterNet wyższe niż stawki MTR obliczone przez Prezesa UKE na podstawie kosztów określonych w oparciu o dane, będące w posiadaniu Prezesa UKE, które dotyczą kosztów świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych ponoszonych przez nowego operatora ruchomej publicznej sieci telefonicznej w kolejnych latach od rozpoczęcia przez niego działalności, z uwzględnieniem kosztów usługi roamingu krajowego. Stawki MTR obliczone przez Prezesa UKE, o których mowa w zdaniu poprzednim, Prezes UKE przedstawia w stanowisku, które publikuje na stronie internetowej Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Po przeprowadzonej analizie rynku, Prezes UOKiK stwierdził, iż nałożone przez Prezesa UKE obowiązki regulacyjne spełniają wymogi ustawowe w zakresie adekwatności, proporcjonalności oraz uwzględniają cele ustawy PT. W ocenie Prezesa UOKiK obowiązki te powinny ułatwić prowadzenie działalności operatorom, którzy będą chcieli skorzystać z usług oferowanych przez CenterNet na analizowanym rynku hurtowym, bowiem zapewni im to równy dostęp do sieci i usług świadczonych przez Spółkę. Jednocześnie Prezes UOKiK wskazał, że CenterNet jest przedsiębiorcą rozwijającym działalność na analizowanym rynku wobec czego zdaniem Prezesa UOKiK nałożenie obowiązku z art. 44 PT, a tym samym odstąpienie od nałożenie na Spółkę obowiązków kosztowych, o których mowa w art. 39-40 PT, jest zasadne bowiem nałożenie tych obowiązków byłoby nieproporcjonalne do identyfikowanych problemów w sytuacji operatora nowo wchodzącego na rynek. 1.28 W dniu 28 stycznia 2011 r. Prezes UKE zawiadomił CenterNet o włączeniu materiału do akt sprawy następujących dokumentów: - Roboczego tłumaczenia na język polski pisma przewodniego (cover letter) z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie notyfikowania Komisji Europejskiej projektu decyzji w sprawie regulacji rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. oraz roboczego tłumaczenia na język polski formularza streszczenia notyfikacji (summary of notification). 8
- Roboczego tłumaczenia na język polski pisma przewodniego (cover letter) z dnia 26 listopada 2010 r. w sprawie notyfikowania Komisji Europejskiej projektu decyzji w sprawie regulacji rynku świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej (sieci telefonii komórkowej) CenterNet S.A. oraz roboczego tłumaczenia na język polski formularza streszczenia notyfikacji (summary of notification). - Roboczego tłumaczenia na język polski Wytycznych Komisji Europejskiej nr 2002/C165/03 w sprawie analizy rynku i oceny znaczącej pozycji rynkowej zgodnie z ramami regulacyjnymi Wspólnoty dotyczącymi sieci i usług łączności elektronicznej (Dz. U. C165/6 z 2002 r.). - Roboczego tłumaczenia na język polski Noty Wyjaśniającej do Zalecenia Komisji z dnia 17 grudnia 2007 r. (Dz.U. L 344/65 z 28.12.2007 r.). - Roboczego tłumaczenia na język polski prośby Komisji Europejskiej o informacje (request for information) z dnia 30 listopada 2009 r. - Roboczego tłumaczenia na język polski prośby Komisji Europejskiej o informacje (request for information) z dnia 7 grudnia 2010 r. - Roboczego tłumaczenia na język polski dokumentu Europejskiej Grupy Regulatorów (ERG) Wspólne Stanowisko ERG w sprawie podejścia do stosownych środków w nowych ramach regulacyjnych z dnia 28 lutego 2008 r. oraz o zakończeniu postępowania dowodowego w niniejszej sprawie, możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym oraz wypowiedzenia się co do zebranych materiałów i dowodów przed wydaniem decyzji. Biorąc pod uwagę ustalony stan faktyczny Prezes UKE zważył, co następuje. 1.2. Stanowiska zgłoszone w postępowaniu konsultacyjnym W niniejszej sprawie postępowanie konsultacyjne toczyło się dwukrotnie. W dniach 30 listopada - 30 grudnia 2009 r. odbyło się pierwsze postępowanie konsultacyjne dotyczące projektu niniejszej decyzji. W ich wyniku do Prezesa UKE wpłynęły stanowiska konsultacyjne od następujących podmiotów: Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Polskie Telefonii Komórkowej Centertel sp. z o.o. (dalej również PTK ). Prezes UOKiK odnosząc się do propozycji nałożenia obowiązku regulacyjnego, o którym mowa w art. 44 PT wskazał, że nie jest jednoznaczne jak należy interpretować ten obowiązek. Z jednej bowiem strony obowiązek ten ma polegać na zakazie stosowania przez CenterNet zawyżonych stawek MTR poprzez ustalenie asymetrii tych stawek w stosunku do stawek za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomych sieciach Polkomtel, PTC, PTK Centertel na poziomie nie wyższym niż określony w przedstawionym harmonogramie, a z drugiej strony, w uzasadnieniu wskazano, że poprzez niezawyżanie stawek MTR rozumie się w szczególności obniżanie ich poziomu przez CenterNet w sposób adekwatny do obniżek MTR przewidzianych dla Polkomtel, PTK Centertel oraz PTC, w celu stopniowej redukcji poziomu asymetrii między nimi. W ocenie Prezesa UOKiK wątpliwość powstaje chociażby w sytuacji gdy nie wiadomo kiedy nastąpi kolejna obniżka MTR stosowanych przez trzech ww MNO. Wątpliwości Prezesa UOKiK budzi także 9
stwierdzenie zawarte w projekcie decyzji, że CenterNet świadczy usługi na hurtowym rynku dostępu i rozpoczynania połączeń bowiem z treści projektu wynika, że Spółka dopiero w docelowym modelu działalności planuje świadczyć usługi na ww. rynku poprzez pośredniczenie w sprzedaży operatorom MVNO dostępu do sieci Polskiej Telefonii Cyfrowej, z której korzysta w ramach roamingu krajowego. Z kolei stanowisko złożone przez Polską Telefonię Komórkową Centertel sp. z o.o. odnosiło się przede wszystkim do obowiązku regulacyjnego wynikającego z art. 44 PT. PTK wskazała, że przedmiotową decyzją Prezes UKE proponuje ustanowienie trwającego ponad 7 lat okresu zasad rozliczeń innych operatorów w CenterNet w oparciu o asymetryczne stawki MTR, co jest odstępstwem od zasady (bowiem jakikolwiek okres przejściowy nie powinien przekraczać czterech lat od momentu wejścia operatora na rynek, co wynika z Zalecenia w sprawie MTR i FTR) nie znajdującym w ocenie PTK żadnego uzasadnienia. W związku z uwagami zgłoszonymi w trakcie postępowania konsultacyjnego Prezes UKE postanowił dokonać zmiany przedmiotowego projektu decyzji co spowodowało konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego i konsolidacyjnego. W dniach od 26 listopada 2010 r. do 27 grudnia 2010 r. odbyło się ponowne postępowanie konsultacyjne dotyczące przedmiotowego projektu decyzji. W ramach powyższego postępowania konsultacyjnego wpłynęły stanowiska: - Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz - Polskiej Telefonii Cyfrowej sp. z o.o. Prezes UKE niemal w całości uwzględnił stanowisko zaprezentowane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W szczególności Prezes UKE uznał za uzasadnione doprecyzować treść uzasadnienia odnoszącego się do obowiązku o którym mowa w art. 44 PT poprzez dokładne wskazanie danych identyfikujących Stanowisko Prezesa UKE 2 (dalej Stanowisko Prezesa UKE lub Stanowisko z 10 listopada 2010 r. ), a także przytoczenie jego istotnych postanowień bezpośrednio w pkt. 6.4.4. projektu Decyzji. Prezes UKE uznał także za zasadne twierdzenia Prezesa UOKiK, w myśl których niekonkretne, jedynie ogóle odniesienie się do Stanowiska Prezesa UKE oznacza, że CenterNet zostałby obarczony obowiązkiem uwzględniania każdorazowego stanowiska Prezesa UKE w przedmiocie stawek MTR, bez względu na ich treść oraz datę wydania lub publikacji, a zmiana stanowiska Prezesa UKE może nastąpić bez konieczności przeprowadzenia postępowania administracyjnego, którego stroną byłby podmiot obciążony przedmiotowym obowiązkiem regulacyjnym. Nadto w ocenie Prezesa UOKiK brak wskazania na konkretny harmonogram maksymalnej wysokości stawek MTR oznacza, że obowiązek ten nie jest dla spółki CenterNet obowiązkiem skonkretyzowanym co w konsekwencji powoduje, że decyzja w tym kształcie narażona jest na zarzut niewykonalności. Nadto w ocenie Prezesa UOKiK CenterNet nie będzie miał możliwości poddania pod ocenę sądu kwestii zasadności ustalenia przez Prezesa UKE wysokości tych stawek na określonym poziomie i wykazania, że w niektórych przypadkach uzasadnione jest stosowanie przez CenterNet wyższych kosztów niż ustalone przez Prezesa UKE. 2 Stanowisko Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczące wysokości stawek za zakańczanie połączeń w sieciach ruchomych nowych operatorów z 10 listopada 2010 r. 10
Mając na uwadze powyższe Prezes UKE postanowił wskazać w ostatecznej treści decyzji zarówno istotne postanowienia Stanowiska jak i dane go identyfikujące. Prezes UOKiK zarekomendował, aby wprowadzić w sentencji projektowanej decyzji treść Stanowiska Prezesa UKE, alternatywnie wskazać w decyzji takie cechy Stanowiska, które pozwolą na jednoznaczne odniesienie jego treści do treści konsultowanej decyzji celem konkretyzacji obowiązku z art. 44 PT. Prezes UOKiK zarekomendował także wyraźne wskazanie, iż przedmiotowe stawki ustalone zostały także w wyniku konsultacji, w których udział wziął lub mógł wziąć CenterNet. Odnosząc się do powyższego, Prezes UKE w ostatecznej treści Decyzji wskazał dokładnie dane identyfikujące Stanowisko Prezesa UKE, a także przytoczył jego istotne postanowienia odnoszące się do poziomu asymetrii stawek, oraz wskazał, że stawki te ustalone zostały w wyniku konsultacji ze środowiskiem telekomunikacyjnym. Prezes UKE nie podzielił poglądu wyrażonego przez Prezesa UOKiK zgodnie z którym, argument o możliwości utrudniania dostępu do spółki CenterNet przy uwzględnieniu specyfiki rynku nie jest w pełni uzasadniony bowiem w ocenie Prezesa UOKiK mały operator jakim jest CenterNet nie będzie mógł pozbawić swoich abonentów możliwości kierowania połączeń do innych dużych sieci, zatem nie jest prawdopodobnym aby CenterNet ograniczał dostęp do swojej sieci. W związku z powyższym Prezes UOKiK uznał, iż również takie rozważania powinny zostać uwzględnione przy ocenie czy klienci spółki CenterNet dysponują wobec niego równoważącą siłą nabywczą. W ocenie Prezesa UKE powyższe zagadnienie zostało poddane rozważaniom Prezesa UKE w ramach analiz dotyczących zidentyfikowanych problemów rynkowych w pkt. 6.3.2. decyzji, bowiem jednym ze zidentyfikowanych przez Prezesa UKE problemów konkurencyjnych jest możliwość utrudniania przez CenterNet dostępu do jego sieci. Z kolei kryterium braku albo niewielkiego poziomu równoważącej siły nabywczej zostało uznane przez Prezesa UKE jako nieistotne na przedmiotowym rynku. Kryterium to nie ma bowiem znaczenia w przypadku rynku zakańczania połączeń głosowych co wynika ze specyfiki tego rynku. W przypadku analizowanego rynku operator, który świadczy usługę zakańczania połączeń głosowych jest zawsze monopolistą. Oznacza to, że żaden z klientów CenterNet nie ma możliwości zmiany dostawcy usług, gdyż tylko CenterNet może świadczyć usługę zakańczania połączeń głosowych we własnej sieci. Taka sytuacja występuje bez względu na wielkość operatora, który zamierza nabyć usługę zakańczania połączeń głosowych. Odnosząc się z kolei do uwag zgłoszonych przez PTC, Prezes UKE uznał za zasadne dokonanie zmian w decyzji na skutek twierdzenia PTC, że: - nałożenie obowiązku regulacyjnego opartego na art. 44 PT nie powoduje bezpośrednio żadnych konsekwencji prawnych, ponieważ nie określa zasad ustalania opłat usług hurtowych, a zawiera jedynie odwołanie do jednostronnego ogłaszania przez Prezesa UKE stanowisk na stronie internetowej UKE, co oznacza, że obowiązek ten jest niezdefiniowany, bowiem jego dookreślenie ma nastąpić poprzez wskazanie konkretnych stawek w dokumencie, który nie jest aktem administracyjnym. W ocenie Spółki nałożenie takiego obowiązku może stanowić naruszenie zasady praworządności i proporcjonalności i jest sprzeczne z postulowaną pewnością, przewidywalnością i stabilnością regulacji i jest niedopuszczalne bowiem 11
oznacza ustalanie stawek poprzez nie stanowiące aktu administracyjnego ogłoszenia stronie internetowej Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Mając na uwadze twierdzenia PTC, Prezes UKE postanowił w ostatecznej treści decyzji wskazać dokładnie dane identyfikujące Stanowisko Prezesa UKE, a także przytoczyć jego istotne postanowienia odnoszące się do wysokości asymetryczności stawek oraz wskazać, że stawki te ustalone zostały w wyniku konsultacji ze środowiskiem telekomunikacyjnym. Z kolei pozostałe uwagi zgłoszone przez PTC nie zasługiwały w ocenie Prezesa UKE na uwzględnienie. Za nieuzasadnione Prezes UKE uznał następujące twierdzenia PTC: - zarzut, że Prezes UKE powinien nałożyć na CenterNet obowiązek, o którym mowa w art. 40 PT, który był nakładany w analogicznych przypadkach decyzji dla innych operatorów, przy identycznie zdefiniowanych rynkach właściwych. W ocenie Prezesa UKE to obowiązek nałożony na podstawie art. 44 PT jest obowiązkiem najbardziej adekwatnym i proporcjonalnym do zidentyfikowanych problemów rynkowych, których rozwiązanie służy realizacji ustawowych celów, a te przesłanki Prezes UKE bierze pod uwagę nakładając obowiązki regulacyjne (szersze uzasadnienie znajduje się w pkt. 6.4.4. Decyzji). Nadto wskazać należy, że mimo iż definicja rynku zakańczania połączeń w poszczególnych ruchomych sieciach telefonicznych jest podobna, to definicja, charakterystyka i opis występujących na poszczególnych rynkach zakańczania połączeń problemów różni się, w związku z czym zasadne jest zastosowanie różnych środków zaradczych. Zatem należy uznać, że nałożenie na spółkę CenterNet obowiązku, o którym mowa w art. 44 PT polegającego na zakazie stosowania zawyżonych stawek za zakańczanie połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet jest w pełni uzasadnione. - zarzut, że treść nałożonego obowiązku z art. 44 PT a priori zakłada ograniczenie możliwości jego wykonania, a co za tym idzie nieproporcjonalność. W ocenie PTC, Prezes UKE zgodnie z wielokrotnie prezentowanym stanowiskiem w poprzednich latach, nie ma możliwości wystąpienia do operatora nie mającego nałożonych obowiązków regulacyjnych, o których mowa w art. 39 i 40 PT z żądaniem przekazania danych dotyczących kosztu świadczenia usługi zakańczania połączeń, co oznacza, że Prezes UKE przy nałożeniu obowiązku z art. 44 pozbawi się możliwości kontroli stawek stosowanych przez CenterNet. Prezes UKE powyższy zarzut uznał za bezzasadny, zgodnie bowiem z treścią art. 199 ust. 1 PT Prezes UKE jest uprawniony do kontroli przestrzegania przepisów, decyzji oraz postanowień z zakresu telekomunikacji, gospodarki częstotliwościami lub spełniania wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej. Wobec tego istnienie tego przepisu stanowi podstawę dla Prezesa UKE do kontroli przedsiębiorców telekomunikacyjnych odnośnie decyzji z zakresu telekomunikacji co oznacza, że zastosowanie obowiązku na podstawie art. 44 zamiast art. 39 PT czy też 40 PT nie pozbawi Prezesa UKE możliwości kontroli stawek stosowanych przez CenterNet. - zarzut, że projekt Decyzji nie określa w jaki sposób będą liczone stawki MTR CenterNet, czego nie wyjaśnia również Stanowisko Prezesa UKE z dnia 10 listopada 2010 r. 12
W ocenie Prezesa UKE powyższy zarzut nie zasługuje na uwzględnienie bowiem projekt decyzji w pkt. 6.4.4. jak i Stanowisko Prezesa UKE zawierają uzasadnienie dla wyboru metody przyjętej przez Prezesa UKE przy określeniu asymetrii i harmonogramu obniżania stawek za zakańczanie połączeń pobieranych przez CenterNet. Wskazać należy, że stawki obliczone zostały przez Prezesa UKE na podstawie kosztów określonych w oparciu o dane, będące w posiadaniu Prezesa UKE, które dotyczą kosztów świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych ponoszonych przez nowego operatora ruchomej publicznej sieci telefonicznej w kolejnych latach od rozpoczęcia przez niego działalności, z uwzględnieniem kosztów usługi roamingu krajowego, które to dane stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa i nie mogą zostać ujawnione. Przy czym należy podkreślić, że sposób ten został zaakceptowany i zatwierdzony przez Komisję Europejską. Mając ponadto na uwadze, że wykonanie przez CenterNet obowiązku kosztowego nie wymaga przez tę spółkę wykonania żadnych dodatkowych czynności związanych z kalkulacją stawki, a jedynie dostosowaniem jej wysokości do harmonogramu, uznać należy, że uwaga Spółki jest bezzasadna. - zarzut PTC, że CenterNet będzie uprawniony do pobierania znacząco wyższych od operatorów standardowych stawek za zakańczanie połączeń co oznacza, że CenterNet uzyskane z tego tytułu przychody będzie mógł przeznaczyć na działalność na innych, nieregulowanych rynkach, a taka regulacja oznacza przyznanie temu operatorowi renty regulacyjnej w celu stosowania subsydiowania skrośnego i jednocześnie stanowi sposób sterowania przez państwo konkurencją na rynkach telekomunikacyjnych, które podlegają regulacji ex ante. Twierdzenia Spółki nie są poparte żadnymi dowodami, a przedstawiony scenariusz stosowania przez Spółkę subsydiowania skrośnego w stosunkowo krótkim czasie występowania asymetrii, w ocenie Prezesa UKE jest mało realny. Należy także podkreślić, że również postanowienia Zalecenia Komisji z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie uregulowań dotyczących stawek za zakańczanie połączeń w sieciach stacjonarnych i ruchomych (Dz. U. UE L 124/67 z 20.05.2009 r., dopuszczają stosowanie przez nowych operatorów infrastrukturalnych na rynku w określonym czasie wyższych stawek MTR, co z kolei jest uzasadnione ponoszeniem przez tych operatorów wyższych kosztów jednostkowych. - zarzut nie wykazania, że CenterNet ponosi wyższe koszty przyrostowe (w ocenie PTC Prezes UKE nawet kosztów tych nie przeanalizował), a jedynie podanie jako dowodu wykresu ze stanowiska ERG z dnia 28 lutego 2008 r., który jest jedynie przykładowym wynikiem symulacji modelu opracowanego wiele lat temu przez regulatora rumuńskiego. W odpowiedzi na powyższy zarzut Prezes UKE wyjaśnił, że wspomniany przez PTC wykres pochodzący ze stanowiska ERG z dnia 28 lutego 2008 r. przedstawia zależność pomiędzy udziałem w rynku, a jednostkowymi kosztami stawek za zakańczanie połączeń komórkowych (w c /min) wg modelu rumuńskiego przygotowanego przez regulatora rumuńskiego ANRC. Przedstawiona na wykresie zależność pokazuje, że nowo wchodzący operator ponosi znaczenie wyższe koszty niż zasiedziały MNO, który osiągnął już minimalną skalę efektywności. Jednakże projekt decyzji wskazuje, że to udział rynkowy nowego operatora determinuje możliwość rozpoczęcia przez niego efektywnego konkurowania z podmiotami funkcjonującymi na rynku telekomunikacyjnym od lat. Ponadto należy wskazać, iż Prezes UKE za pomocą benchmarka na podstawie najbardziej zbliżonych 13
i prawdopodobnych danych udowodnił, iż nowy operator ponosi wyższe koszty przyrostowe. Na podstawie posiadanych danych dokonał wyliczeń, które określają maksymalną stawkę za zakończenie połączenia w sieci CenterNet. - zarzut PTC, że projekt decyzji przy tak zdefiniowanych problemach powinien przewidywać nałożenie obowiązku z art. 40 PT i odpowiadać polityce regulacyjnej Komisji Europejskiej. W ocenie Prezesa UKE powyższe twierdzenie nie jest uzasadnione bowiem obowiązek, o którym mowa w art. 44 PT nałożony został przy zachowaniu zasad adekwatności i proporcjonalności do stwierdzonego problemu polegającego na możliwości nieuzasadnionego antykonkurencyjnego zawyżania przez CenterNet stawek za zakańczanie połączeń głosowych. W uzasadnieniu decyzji Prezes UKE wszechstronnie rozpatrzył adekwatność tego obowiązku zarówno w relacji do innych nałożonych obowiązków, jak i z uwzględnieniem odpowiedniego horyzontu czasowego, bowiem po jego zastosowaniu, przezwyciężenie najpoważniejszych trudności dotyczących konkurencji może uzasadniać zmianę lub uchylenie tego obowiązku. Nadto jak wynika z Decyzji Komisji z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie PL/2010/1162: usługi zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych sieciach łączności ruchomej świadczonych przez 4 nowych operatorów w Polsce, wprowadzenie regulacyjnego modelu kosztów dla mniejszych operatorów można uznać za niewspółmiernie obciążenie, w związku z czym w celu określenia kosztów ponoszonych przez tych operatorów można stosować metody alternatywne jak np. podejście zawarte w Stanowisku Prezesa UKE z dnia 10 listopada 2010 r. - twierdzenie PTC, iż asymetria stawek w Polsce staje się głównym czynnikiem przeciwdziałającym harmonizacji polityki europejskiej, a Stanowisko Prezesa UKE wskazuje, że polityka regulacyjna w przyszłych latach będzie jeszcze silniej odbiegać od regulacji unijnej. W ocenie PTC Stanowisko to, mimo iż uzgodnione z KE odbiega od Zaleceń Komisji Europejskiej z dnia 7 maja 2009 r. W ocenie Prezesa UKE powyższe twierdzenia nie znajdują uzasadnienia bowiem Stanowisko Prezesa UKE w możliwie najszerszym stopniu uwzględnia postanowienia Zalecenia, a także zostało opracowane w uzgodnieniu z Komisją Europejską. Nadto również w toku postępowania konsolidacyjnego Komisja Europejska nie wskazała, aby Stanowisko to zostało przyjęte niezgodnie z Zaleceniem Komisji w sprawie stawek MTR i FTR. - zarzut PTC, że operatorzy CenterNet, Mobyland, Aero 2 osiągną znaczną przewagę konkurencyjną w latach 2013-2015 nad pozostałymi operatorami w tym PTC. W ocenie PTC oznacza to znaczną niezgodność z Zaleceniami pod względem terminu wprowadzenia stawek symetrycznych. Twierdzenia takie nie są uzasadnione bowiem każdy nowo - wchodzący operator, który nie osiągnął minimalnej skali efektywności (poziom ten zgodnie z Zaleceniem Komisji w sprawie stawek MTR i FTR wynosi 15-20% udziałów rynkowych) znajduje się w gorszej sytuacji konkurencyjnej niż operator przekraczający ten próg minimalnej efektywności. Ponadto operatorzy będący własnością czołowych europejskich operatorów telekomunikacyjnych mają znacznie łatwiejszy dostęp do finansowania oraz zakupów infrastruktury telekomunikacyjnej po korzystniejszych stawkach, niż operatorzy rozpoczynający dopiero działalność telekomunikacyjną i nie należący do innych znaczących podmiotów w sektorze telekomunikacyjnym. Tym samym twierdzenie PTC, iż operator który rozpoczął działalność w 2009 r. jest 14
w stanie realnie konkurować z operatorem posiadającym około 30% udział w rynku krajowym oraz możliwość zakupu sprzętu telekomunikacyjnego prawdopodobnie na znacznie korzystniejszych zasadach, jest co najmniej stwierdzeniem pozbawionym racjonalnej oceny sytuacji. - zarzut, że przyjęte w Stanowisku Prezesa UKE rozwiązanie nie motywuje nowych operatorów do rozwoju własnej bazy abonenckiej i rozbudowy własnej infrastruktury technicznej, a raczej wspiera ich koncentracje na zjawiskach niepożądanych jak maksymalizacja wolumenu ruchu przychodzącego poprzez różnorakie serwisy i generatory sztucznego ruchu, co może skutkować wprowadzeniem na rynek kolejnych działań spekulacyjnych. Prezes UKE nie podzielił poglądu prezentowanego przez PTC wskazując, że celem konsultowanego projektu decyzji, w którym Prezes UKE stwierdza brak konkurencji i wyznacza przedsiębiorcę telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji rynkowej jest przede wszystkim wspieranie równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych, a także osiągnięcie innych ustawowych celów działalności Regulatora. Cele te osiągnięte mogą być za pomocą obowiązków regulacyjnych nakładanych przez Prezesa UKE w sposób adekwatny i proporcjonalny do zidentyfikowanych problemów rynkowych, co stanowi podstawową regułę stosowaną przez Prezesa UKE przy wyborze określonego środka regulacyjnego. Również w niniejszej decyzji, Prezes UKE przy nakładaniu obowiązków regulacyjnych wziął pod uwagę adekwatność i proporcjonalność każdego z nałożonych obowiązków do problemów rynkowych, tak aby ich rozwiązanie w pełni służyło realizacji ustawowych celów. - zarzut, że Stanowisko Prezesa UKE pogłębia stan braku pewności regulacyjnej i wbrew Zaleceniom wskazuje, że 1 stycznia 2013 r. nie będzie datą wprowadzenia symetrii stawek MTR. W odniesieniu do powyższego zarzutu, Prezes UKE wskazał, że jednym z podstawowych założeń Stanowiska Prezesa UKE jest wprowadzenie z dniem 1 stycznia 2013 r. symetrii stawek dla operatorów prowadzących działalność na rynku telefonii ruchomej dłużej niż 4 lata, a także dla operatorów krócej działających na rynku telekomunikacyjnym po ukończeniu czteroletniego okresu asymetrycznego. Takie podejście należy uznać zarówno za podejście słuszne, jak i spójne z polityką Komisji Europejskiej bowiem wprowadzone jest przy aprobacie KE wyrażonej nie tylko na spotkaniach poprzedzających wydanie Stanowiska Prezesa UKE, ale także podczas toczącego się w niniejszej sprawie postępowania (Decyzja Komisji z dnia 22 grudnia 2010 r.). Ponadto należy wskazać, że z początkiem 2013 r. stawki za zakańczanie połączeń u operatorów posiadających w chwili obecnej ponad 98% udziałów rynkowych będą symetryczne. - zarzut, że projekt decyzji pomija fakt, że CenterNet obsługuje w swojej własnej sieci radiowej niewielką cząstkę ruchu kierowanego do swojej sieci, a według wykazu pozwoleń radiowych, dostępnego na stronach Prezesa UKE, CenterNet może obsługiwać co najwyżej 125 stacji bazowych w całej Polsce, chociaż oferta detaliczna CenterNet jest ofertą ogólnokrajową. PTC wskazuje, że oznacza to, iż przeważająca większość ruchu kierowanego do sieci CenterNet jest w istocie kierowana do sieci PTC, do której na podstawie umowy o roamingu krajowym zawartej z PTC są przyłączeni abonenci CenterNet. W ocenie PTC taki mechanizm 15
prowadzi do powstania nieefektywności i nadużyć (w analogicznej sprawie wobec Cyfrowego Polsatu Prezes UKE uznał, że ruch abonentów obsługiwanych w praktycznie identyczny sposób powinien być rozliczany po stawkach symetrycznych z operatorem hostem z kolei w tym przypadku ruch kierowany w istocie do sieci PTC ma podlegać znacząco wyższej asymetrycznej stawce; nadto to wielkość uruchomionej infrastruktury wpływa na to, że operator będzie uprawniony do pobierania wyższej, asymetrycznej stawki dla całego ruchu zakańczanego na infrastrukturze standardowego operatora). Prezes UKE nie uznał powyższego zarzutu za zarzut uzasadniony bowiem CenterNet, który rozpoczął działalność telekomunikacyjną w dniu 31 maja 2009 r., traktowany jest podobnie jak Mobyland sp. z o.o. jako nowy operator infrastrukturalny, w przypadku którego uzasadnione jest czasowe wprowadzenie stawek asymetrycznych, o czym mowa jest w pkt. 6.4.4. Decyzji. CenterNet jest operatorem infrastrukturalnym, choć wykorzystuje w działalności telekomunikacyjnej zarówno własną infrastrukturę 2G, jak i infrastrukturę 2G/3G innego operatora na zasadach roamingu krajowego (aktualnie PTC). Własne elementy sieci w postaci stacji BTS umożliwiają zwiększanie zakresu/obszaru działalności operatora na rynku zakańczania połączeń poprzez możliwość przyłączania kolejnych użytkowników końcowych, świadczenia im usług detalicznych oraz świadczenia usług zakańczania połączeń w sieci CenterNet i jednocześnie przesądzają o zastosowaniu dla tego operatora czasowej asymetrii, uzasadnionej ponoszonymi przez tego operatora kosztami (związanymi między innymi z rozbudową własnej infrastruktury). Z kolei w przypadku Cyfrowego Polsatu S.A. działającego w modelu full MVNO, w ocenie Prezesa UKE nie ma uzasadnienia kosztowego, aby stawki tego operatora, jak i innych podmiotów planujących rozpocząć działalność w podobnym profilu były na poziomie asymetrycznym (taki operator nie ponosi kosztów związanych z rozbudową, modernizacją oraz utrzymaniem sieci dostępowej). 1.3. Inne stanowiska złożone w toku postępowania: W dniu 5 stycznia 2011r. Polkomtel S.A. przesłał stanowisko w związku z ogłoszeniem przez Prezesa UKE w dniu 26 listopada 2010 r. konsultacji projektu decyzji Prezesa UKE w niniejszej sprawie. Mając na uwadze, że Polkomtel S.A. zgłosił swoje stanowisko po wyznaczonym przez Prezesa UKE terminie na przeprowadzenie konsultacji, Prezes UKE nie odniósł się do niego w opublikowanym na stronie internetowej komentarzu. W ocenie Polkomtel S.A. zasadny jest pogląd Prezesa UKE, iż koniecznym jest wyznaczenie CenterNet jako podmiotu posiadającego znacząca pozycję na rynku zakańczania połączeń głosowych w sieci CenterNet, a także nałożenie obowiązków regulacyjnych, o których mowa w art. 34 ust. 1 i 2, art. 36 i art. 37 ust. 1 i 2 PT. Jednakże Polkomtel S.A. uznał, że nieprawidłowe jest ukształtowanie obowiązków regulacyjnych, które pozwalają na stosowanie przez CenterNet stawek asymetrycznych względem operatorów, na których nałożony został obowiązek na podstawie art. 40 PT. Dodatkowo Polkomtel S.A. pokreślił, że w jego ocenie Prezes UKE nie przeprowadził analiz, z których wynikałaby dopuszczalność wprowadzenia asymetrii, a także wskazał na negatywne konsekwencje wprowadzenia asymetrii (możliwość subsydiowania skrośnego). 16
Prezes UKE nie podzielił stanowiska Polkomtel S.A. w zakresie zasadności nałożenia na Spółkę obowiązku, o którym mowa w art. 40 PT. Prezes UKE uznał bowiem, że to obowiązek nałożony w trybie art. 44 PT jest obowiązkiem najbardziej adekwatnym i proporcjonalnym do zidentyfikowanych problemów rynkowych, których rozwiązanie służy realizacji ustawowych celów, a te przesłanki Prezes UKE bierze pod uwagę nakładając obowiązki regulacyjne (szersze uzasadnienie znajduje się w pkt. 6.4.4. decyzji). 1.4. Stanowisko Komisji Europejskiej W decyzji Komisji w sprawie PL/2009/1021: usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej CenterNet w Polsce z dnia 22 grudnia 2009 r. Komisja Europejska wezwała Prezesa UKE, aby w toku następnej analizy rynku nałożył na CenterNet obowiązek określania cen w zależności od kosztów, wskazując, że stawki za zakończenie połączenia powinny być co do zasady symetryczne, a przypadki asymetrii wymagają stosowanego uzasadnienia. Komisja wskazała, że wszelka asymetria dopuszczona dla mniejszych operatorów powinna zostać stopniowo usunięta w rozsądnym terminie pozwalającym na osiągnięcie minimalnej skali efektywności, przy czym za taki termin uważa się okres czterech lat od wejścia na rynek, wobec czego KE wezwała Prezesa UKE do zmiany wysokości i okresu obowiązywania asymetrycznych stawek dopuszczonych w przypadku CenterNet, tak aby sporządzony harmonogram dostosowywania stawek MTR uwzględniał Zaleceniem Komisji w sprawie stawek MTR i FTR oraz uwagi KE dotyczące efektywności kosztowej i w konsekwencji doprowadził do szybszej redukcji stawek MTR stosowanych przez CenterNet. KE odniosła się także do obowiązku przejrzystości, uznając że proponowany obowiązek kładący nacisk na wymóg niezwłocznej publikacji informacji o zmianach jest właściwy i uzasadniony, wskazując jednocześnie, że niemożliwe do przewidzenia przyszłe okoliczności, na które powołuje się Prezes UKE, nie mogą uzasadniać mniej rygorystycznego obowiązku we wszystkich ewentualnych przypadkach zmiany warunków dostępu, w szczególności w uwagi na fakt, że w przypadku wystąpienia siły wyższej mogą zaistnieć nadzwyczajne okoliczności uzasadniające odstępstwa od standardowych zasad i procedur. W tym kontekście KE wezwała do zmiany zapisów dotyczących proponowanego obowiązku przejrzystości, tak aby zapewnić wszystkim podmiotom rynkowym pewność i przewidywalność. Z kolei podczas ponownego postępowania konsolidacyjnego w decyzji z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie PL/2010/1162 dotyczącej usługi zakańczania połączeń głosowych w poszczególnych sieciach łączności ruchomej świadczonej przez 4 nowych operatorów w Polsce (CenterNet, Cyfrowy Polsat, Mobyland oraz Sferia) zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 2002/21/WE, Komisja Europejska wskazała na konieczność nałożenia obowiązku kosztowego w oparciu o art. 13 dyrektywy o dostępie oraz przeprowadzenia oceny poziomu i trwałości asymetrii stawek nowych operatorów za zakańczanie połączeń w planowanych decyzjach zgodnie z Zaleceniem KE z 7 maja 2009 r. w sprawie uregulowań dotyczących stawek za zakańczanie połączeń w sieciach stacjonarnych i ruchomych. Prezes UKE nie uwzględnił uwagi Komisji Europejskiej w zakresie konieczności nałożenia obowiązku ustalania cen w zależności od ponoszonych kosztów na mocy art. 13 dyrektywy o dostępie, uznając, że bardziej adekwatnym i proporcjonalnym obowiązkiem będzie obowiązek nałożony na podstawie art. 44 PT. 17