REWITALIZACJA POWIŚLA W WARSZAWIE. PRZEMIANY FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE A PERCEPCJA ZACHODZĄCYCH ZMIAN S y l w i a D u d e k - M a ń k o w s k a, M a g d a l e n a F u h r m a n n W y d z i a ł G e o g r a f i i i S t u d i ó w R e g i o n a l n y c h U n i w e r s y t e t W a r s z a w s k i 1
PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenie 2. Ewolucja zagospodarowania terenów Powiśla 3. Rewitalizacja Powiśla 4. Postrzeganie przestrzeni Powiśla i jego przemian 5. Podsumowanie 2
POWIŚLE WARSZAWSKA DZIELNICA 3
EWOLUCJA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW POWIŚLA DO XIX WIEKU - aktywny handel wiślany: przystanie rybackie, magazyny towarów, obiekty przemysłowe, młyn, browary, cegielnie - częste zniszczenia spowodowane wylewami Wisły. - dynamiczne zaludnianie - folwarki, składy handlowe, browary, magazyny, karczmy i szynki (ul. Rozbrat), browary i gorzelnie (ul. Browarna) - powstanie wałów przeciwpowodziowych - lokalizowanie wodochłonnych zakładów przemysłowych; - najbiedniejsza i najbardziej zaludniona dzielnica Warszawy, dominowały niewielkie domki robotnicze; Schemat: A. Pancewicz (2004) - rozwój terenów nad Wisłą: budowa Wybrzeża (przystanie rzeczne, statki parowe na Wiśle). 4
EWOLUCJA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW POWIŚLA XX WIEK przenoszenie przemysłu na obszary dzisiejszej Woli i Pragi = kryzys Powiśla, oddany do użytku Bulwar skutecznie zabezpieczył dzielnicę przed powodziami, co umożliwiało rozwój inwestycji w pobliżu rzeki nowe inwestycje = nowe oblicze dzielnicy: obiekty użyteczności publicznej oraz eleganckie kamienice powstaje Skwer na Wybrzeżu Kościuszkowskim (z pomnikiem Syrenki) plany Stefana Starzyńskiego odwrócenia miasta do rzeki: budowa nad Wisłą eleganckich bulwarów od Cytadeli aż do Wilanowa oraz od Mostu Kierbedzia na północ - okres rozkwitu żeglugi wiślanej; kilkanaście przystani (rejsy na Bielany i Młociny, do Torunia, Sandomierza i Gdyni) poważne zniszczenie Powiśla podczas II WŚ 5
EWOLUCJA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW POWIŚLA PO II WŚ. odbudowa zrujnowanego Powiśla projekt zagospodarowania przestrzennego Powiśla: odbudowa Mostu Poniatowskiego, budow a Mostu Śląsko-Dąbrow skiego, port pasażerski, osiedle mieszkaniow e Mariensztat, Centralny Park Kultury - dwa duże przedsięwzięcia drogowe (Wisłostrada, Trasa Łazienkowska) - przebudowa dzielnicy (nowe osiedla, nowe tereny zieleni) planowano przybliżanie miasta do rzeki, jednak planów nie zrealizowano Wisłostrada spotęgowała odizolowanie miasta od rzeki 6
DZIELNICA UNIWERSYTECKA? 1997 rok: koncepcja przekształcenia Powiśla w dzielnicę uniwersytecką (Biuro Planowania Rozwoju) 1999 rok: Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego oraz Ogrodów BUW-u, buwizm 2000 rok: Most Świętokrzyski nowy symbol, zmiana układu komunikacyjnego 2001-2002: Tunel pod Wisłostradą, na powierzchni tereny rekreacyjne 2010 rok: Centrum Nauki Kopernik 2010 rok: Centrum Chopinowskie Obecnie: budowa stacji II linii metra, oraz budowa Wydziału Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej 7
REWITALIZACJA POWIŚLA przestrzenny kulturowy Wymiary ekonomiczny społeczny 8
WYMIAR PRZESTRZENNY Powiśle stało się atrakcyjne także dla deweloperów; - tereny poprzemysłowe oraz niezagospodarowane, nieodbudowane po II wojnie światowej, m.in.: - apartamenty Przy Wiśle powstałe w sąsiedztwie BUW, na terenie niezabudow anym (2006) - zespół budynków mieszkaniowo-biurowo-usługowych Hortus powstaje w miejscu w yburzonej fabryki słodyczy Fuchsa; - w bliskim sąsiedztwie BUW i CNK wybudowano apartamenty Nowe Powiśle ; II etap to rewitalizacja budynku Elektrociepłowni Powiśle - na terenie historycznie należącym do gazownictwa polskiego powstaje kompleks biurow o-mieszkaniow y Poprawa estetyki terenów zieleni jak i przestrzeni publicznych - odnow a Rynku Mariensztackiego - remont fontanny w Parku im. Rydza-Śmigłego - pow stanie Portu Wisła 9
WYMIAR EKONOMICZNY - pojawienie się nowych placówek kulturalnorozrywkowych oraz handlowo-rozrywkowych - budowa nowych biurowców - koncentrowanie się wielu podmiotów kreatywnych 10
WYMIAR SPOŁECZNY I KULTUROWY W sąsiedztwie BUW i CNK zaczęły powstawać nowe miejsca spotkań mieszkańców: księgarnio-kawiarnie ( Tabaruk, Czuły Barbarzyńca ), klubo-kawiarnie ( Cud nad Wisłą, Warszawa Powiśle oraz restauracje ( Rozbrat 20 ). Kilka placówek działa w starych kamienicach, inne zajęły przestrzenie poprzemysłowe (np. byłe drukarnie, warsztaty) Kluby i klubokawiarnie zmieniające oblicze Powiśla budzą liczne kontrowersje (placówki kultury czy tylko miejsca rozrywki) Część prowadzonych działań przyczynia się do ochrony dziedzictwa kulturowego, np. rewitalizacja Elektrociepłowni Powiśle czy powstanie klubów w obiektach postindustrialnych 11
CHARAKTERYSTYKA WIZYT NA POWIŚLU częstotliwość: kilka razy w miesiącu (42,1%), kilka razy w tygodniu: 30,5% czas trwania wizyty: > 1 h obecnie wizyty są częstsze niż kiedyś (51,5%) 12
CEL WIZYTY NA POWIŚLU 13
OCENA PRZESTRZENI POWIŚLA 68,4% stanowią oceny pozytywne Najważniejsze elementy atrakcyjności: obecność rzeki (56,8%), widoki (51,6%), otwarta przestrzeń (48,4%), ścieżki rowerowe (47,4%), Biblioteka Uniwersytecka (34,7%), lokalne puby i kawiarnie (21,2%), Centrum Nauki Kopernik (18,9%). 14
OCENA PRZESTRZENI POWIŚLA Elementy obniżające atrakcyjność: zaniedbane chodniki i schody (44,2%), ogólny brak atrakcji nad Wisłą (38,9%), brak ławek (35,8%), brud (32,6%), brak miejsc parkingowych (32,6%), zły dojazd komunikacją zbiorową (17,9%) niski poziom poczucia bezpieczeństwa (16,8%). 15
OCENA PRZESTRZENI POWIŚLA Poprawa atrakcyjności terenów nad Wisłą: zmiany zagospodarowania przestrzennego (60%), podniesienie estetyki (27,8%), organizacja imprez ogólnodostępnych (12,2%). 16
OCENA PRZESTRZENI POWIŚLA 17
PODSUMOWANIE przemiany Powiśla: nowe przedsiębiorstwa (rozrywka, gastronomia, kreatywni) poprawa estetyki budynków, nowe inwestycje mieszkaniowe, miejsca spotkań mieszkańców miasta, rozwój funkcji kulturalnej najważniejszą rolę pełnią tereny otwarte, Centrum Nauki Kopernik jako zalążek dalszych przemian co można zmienić: budowa bulwaru większa liczba ławek i miejsc parkingowych wzrost udziału terenów zieleni 18