NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W POZNANIU 61-662 Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) 64 63 800, fax (61) 64 63 801 P/08/074 LPO-41007-1-2008 Pan Poznań, dnia 17 kwietnia 2008 r. Prof. dr hab. Erwin Wąsowicz Rektor Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j. t. Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu skontrolowała Akademię Rolniczą w Poznaniu obecna nazwa Uniwersytet Przyrodniczy (zwaną dalej Uczelnią ) w zakresie organizacji i finansowania studiów podyplomowych w latach akademickich 2005/2006 2007/2008 (semestr zimowy). W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli podpisanym w dniu 8 kwietnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Rektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działalność Uczelni, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, które nie miały zasadniczego wpływu na realizację zadań w zakresie objętym kontrolą. 1. NIK pozytywnie ocenia uchwalenie (w 1998 r.) przez Senat Uczelni, a następnie zaktualizowanie w listopadzie 2007 r., zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyŝszym (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 ze zm., zwanej dalej: ustawą ) Regulaminu Studiów Podyplomowych w Akademii Rolniczej w Poznaniu (zwanego dalej regulaminem studiów ), w którym szczegółowo określono zasady
2 powoływania i prowadzenia studiów podyplomowych oraz zasady rekrutacji słuchaczy, ich uczestnictwa w zajęciach i uzyskiwania przez nich świadectw ukończenia studiów. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia nieprzedłoŝenie Senatowi do uchwalenia wytycznych dla rad podstawowych jednostek organizacyjnych w zakresie sporządzania i uchwalania programów i planów studiów podyplomowych. Kompetencja Senatu w tym zakresie wynikała z art. 62 ust. 1 pkt 4 ustawy. W trakcie kontroli NIK podjęto działania zmierzające do realizacji tego obowiązku przygotowano projekt wytycznych, który planuje się skierować na posiedzenie Senatu w celu podjęcia stosownej uchwały. 2. W badanym okresie Uczelnia prowadziła 13 rodzajów studiów podyplomowych, z których kontrolą objęto 9, w tym 3 kwalifikacyjne i 6 doskonalących. NIK negatywnie ocenia prowadzenie niezgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy, Niestacjonarnego Podyplomowego Studium Przygotowania Pedagogicznego. Uczelnia nie prowadziła bowiem kierunku studiów związanego z zakresem wymienionego studium podyplomowego. NIK zwraca uwagę, Ŝe w tej sytuacji, Rektor Uczelni nie skorzystał z moŝliwości uzyskania, przewidzianej w art. 8 ust. 7 ustawy, zgody ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyŝszego na prowadzenie takiego studium. NIK pozytywnie ocenia zgodność z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczyciel (Dz. U. z 2004 r. Nr 207, poz. 2110) programów podyplomowych studiów kwalifikacyjnych kształcących nauczycieli w zakresie nauczania przedmiotu i przygotowania pedagogicznego do wykonywania zawodu ( Niestacjonarne Podyplomowe Studium Przygotowania Pedagogicznego i Studium Podyplomowe z zakresu śywienia Człowieka ). Realizacja wymienionych studiów odbywała się takŝe zgodnie z przywołanym rozporządzeniem. Z ustaleń kontroli NIK wynika, Ŝe równieŝ program i przebieg studium podyplomowego Działalność rolnicza w warunkach wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej (umoŝliwiającego zdobycie kwalifikacji rolniczych warunkujących korzystanie z funduszy Unii Europejskiej) były zgodne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. NIK zwraca uwagę, Ŝe realizowane w badanym okresie studia podyplomowe z zakresu Ŝywienia człowieka, specjalność dietetyka i planowanie Ŝywienia, powołane zostały w 1994 r. pod nazwą Studium Podyplomowe Wydziału Technologii śywienia. Nazwa Studium nie została zmieniona, mimo Ŝe zarówno na świadectwach ukończenia Studium jak i w informacjach promujących te studia podyplomowe na stronie internetowej Uczelni,
3 posługiwano się nazwą Studium Podyplomowe z zakresu śywienia Człowieka, specjalność: Dietetyka i Planowanie śywienia. 3. NIK pozytywnie ocenia prowadzenie podyplomowych studiów doskonalących, których zakres merytoryczny był związany z kierunkami studiów prowadzonymi przez Uczelnię. Przestrzegane były zasady powoływania i prowadzenia studiów podyplomowych oraz zasady uczestnictwa słuchaczy w zajęciach i uzyskiwania przez nich świadectw ukończenia studiów. NIK zwraca jednak uwagę na fakt, Ŝe w przypadku studiów podyplomowych Zarządzanie Bezpieczeństwem i Higieną Pracy, zarządzenie Rektora o ich powołaniu zostało wydane po 4 miesiącach od rozpoczęcia zajęć. 4. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia przyjmowanie na studia podyplomowe osób, które nie ukończyły studiów wyŝszych, co było niezgodne z art. 2 ust. 1 pkt 11 ustawy oraz obowiązującymi regulaminami studiów podyplomowych. Przedstawiona nieprawidłowość dotyczyła, w badanych latach akademickich 2005/2006, 2006/2007 2007/2008, odpowiednio następującej liczby słuchaczy 18, 37 i 48. 5. W ocenie NIK, kalkulacje wstępne sporządzane przez kierowników studiów podyplomowych były nierzetelne, a fakt zatwierdzania ich przez Kwestora oraz Prorektora ds. Studiów świadczy o niedostatecznej staranności przy ich weryfikowaniu. Nieprawidłowości w tym zakresie polegały na: planowaniu miesięcznych wynagrodzeń dla kierowników studiów podyplomowych w wysokościach niezgodnych z obowiązującą stawką, ustaloną porozumieniem z dnia 15 października 2004 r. w sprawie zasad podziału środków na wynagrodzenia, stosowaniu w kalkulacjach nieaktualnych stawek składek na ubezpieczenia społeczne (ZUS) (np. w kalkulacjach na rok 2007/2008 stosowano stawki: 20,15% i 20,44%), planowaniu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń, od których składki nie powinny być naliczane (umowy z osobami spoza Uczelni), niezaplanowaniu składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzeń za prowadzenie zajęć przez pracowników Uczelni, bezpodstawnym planowaniu kwot dodatkowego wynagrodzenia rocznego i odpisów na fundusz świadczeń socjalnych od wynagrodzeń z tytułu umów - zleceń, niepodawaniu planowanych przychodów z tytułu opłat wnoszonych przez słuchaczy,
4 zatwierdzaniu kalkulacji, w których koszty przewyŝszały przychody z tytułu opłat wnoszonych przez słuchaczy studiów (zakładano wykorzystanie nadwyŝki pozostałej z lat ubiegłych), błędnym podawaniu wysokości planowanych kosztów pośrednich (błędy rachunkowe). Ponadto NIK zwraca uwagę na duŝe i nie zawsze uzasadnione zróŝnicowanie stosowanych stawek wynagrodzeń dla osób zatrudnianych w związku z prowadzeniem studiów podyplomowych. Stawka godzinowa za prowadzenie zajęć kształtowała się od 50 zł do 250 zł. Wynagrodzenia dla promotorów wynosiły od 80 zł do 300 zł (od jednego słuchacza), przy czym na niektórych studiach podyplomowych z tego tytułu nie pobierano Ŝadnego wynagrodzenia. Z kolei wynagrodzenia miesięczne dla pracownika administracyjnego bądź sekretarza studium wynosiły od 120 zł do 450 zł. Z ustaleń kontroli NIK wynika, Ŝe koszty pośrednie były ewidencjonowane w wysokościach wynikających z planowanych kosztów bezpośrednich, a nie kosztów rzeczywistych. Z wyjaśnień Kwestora Uczelni wynika, Ŝe taki sposób ustalania wysokości kosztów pośrednich był spowodowany m.in. niesporządzaniem przez kierowników studiów podyplomowych sprawozdań z realizacji studiów wraz z końcowym ich rozliczeniem. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Zapewnienie prowadzenia studiów podyplomowych w zakresie przygotowania pedagogicznego zgodnie z warunkami określonymi w ustawie Prawo o szkolnictwie wyŝszym (art. 8). 2. RozwaŜenie ustalenia szczegółowych zasad gospodarowania środkami finansowymi na prowadzenie studiów podyplomowych. 3. Dostosowanie uŝywanej nazwy Studium Podyplomowego Wydziału Technologii śywności, do aktualnie obowiązującej. 4. Przyjmowanie na studia podyplomowe wyłącznie absolwentów studiów wyŝszych. 5. Weryfikowanie kosztorysów studiów podyplomowych oraz egzekwowanie sporządzania przez kierowników tych studiów rozliczeń końcowych z kaŝdej edycji. 6. Rozliczanie kosztów pośrednich na działalność dydaktyczną dotyczącą studiów podyplomowych na podstawie ponoszonych kosztów bezpośrednich.
5 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Rektora w terminie 21 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonaniu wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Rektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Rozdzielnik: 1. Adresat 2. Departament Nauki, Oświaty i Dziedzictwa Narodowego NIK (wraz z kopią protokołu) 3. aa