Raport XI PMzA NTL-2013-1 XI Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL-2013-1 Jarocin 15-17.04.2013 r. Raport z 07.06.2013 r. Opracował: mgr Mikołaj Kirpluk Warszawa, czerwiec 2013
Spis treści: str. 1. Informacje ogólne... 3 2. Dokumenty odniesienia... 3 3. Badania biegłości... 4 4. Kryteria oceny... 4 4.1 Badanie biegłości... 4 4.2 Porównanie międzylaboratoryjne... 5 4.2.1 Reszta standaryzowana Z (ang. z -score)... 5 4.2.2 Liczba E n i wskaźnik E n ref... 7 5. Programy badań... 8 5.1 Program B1 - stanowisko pracy... 8 5.2 Program B2 - środowisko - hałas przemysłowy... 9 5.3 Program B3 - środowisko - hałas komunikacyjny... 10 5.4 Program B4 - pomieszczenia do przebywania ludzi... 11 6. Wyniki badań międzylaboratoryjnych... 12 7. Komentarze do wyników... 13 7.1 Program B1... 13 7.2 Program B2... 14 7.3 Program B3... 14 7.4 Program B4... 14 8. Podsumowanie... 15 Załącznik B1... 16 Załącznik B2... 20 Załącznik B3... 22 Załącznik B4... 25 Rysunki... 27 Indywidualne osiągnięcia każdego laboratorium są przesyłane listownie do każdego uczestniczącego laboratorium oddzielnie! opracował: Mikołaj Kirpluk str.2 z 30
1. Informacje ogólne Organizowane badania biegłości mają na celu weryfikację i podnoszenie umiejętności uczestników badań oraz spełnienie wymagań jednostki akredytującej w zakresie uczestnictwa w badaniach biegłości i porównaniach międzylaboratoryjnych. Wyniki programu mogą być wykorzystane dla określania wskaźników statystycznych związanych z niepewnością wyników badań oraz w celu doskonalenia warsztatu i metod badawczych. Porównania międzylaboratoryjne zorganizowała firma NTL-M.Kirpluk, posiadająca laboratorium akredytowane przez Polskiego Centrum Akredytacji numer AB 838 w zakresie badań akustycznych (szczegółowy zakres jest określony w dokumencie dostępnym na stronie internetowej PCA: www.pca.gov.pl). Zakres dotychczas udzielonej akredytacji nie obejmuje organizowania porównań międzylaboratoryjnych jako działalności akredytowanej. W porównaniach wzięło udział łącznie 12 laboratoriów - 11 laboratoriów uczestniczących (ozn.kodami) oraz laboratorium firmy NTL-M.Kirpluk jako Laboratorium Odniesienia (ozn. REF ). Uczestnicy badań przyjechali z własnym sprzętem pomiarowym. Koordynatorem Badań (i też obserwatorem) jest Kierownik Laboratorium Badawczego firmy NTL-M.Kirpluk i zarazem jej właściciel - mgr Mikołaj Kirpluk (tel.k. 502216620). Ocenę biegłości prowadziła zaproszona obserwator-ekspert techniczny - mgr inż. Katarzyna Król. Wszyscy organizatorzy badań w osobach: Koordynatora, obserwatorów i ekspertów technicznych, zostali zobowiązani do zachowania poufności tożsamości i wyników badań poszczególnych uczestników, oraz do bezstronności w ocenie działań uczestników i wyników ich badań. Każdy uczestnik badań został zobowiązany do zachowania poufności uzyskanych przez siebie wyników pomiarów względem pozostałych uczestników porównań międzylaboratoryjnych. Reklamacje są przyjmowane przez sześć miesięcy od daty przekazania raportu z wynikami badania. Reklamacje należy złożyć do laboratorium badawczego na piśmie. 2. Dokumenty odniesienia W badaniach oparto się na następujących dokumentrach: Polska Norma PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości. mgr Mikołaj Kirpluk "Statystyka w pomiarach akustycznych - podstawy" - referat opublikowany w Materiałach XXXIV Zimowej Szkoły Zagrożeń Wibroakustycz-nych (luty 2006). opracował: Mikołaj Kirpluk str.3 z 30
3. Badania biegłości Badania biegłości w ramach XI Porównań Międzylaboratoryjnych z Akustyki NTL-2013-1 odbyły się w dniach 15-17 kwietnia 2013 r. w Jarocinie (woj. wielkopolskie). Badania biegłości polegały na wykonaniu pomiarów hałasu w ramach programów porównań międzylaboratoryjnych opracowanych przez Laboratorium Odniesienia firmy NTL-M.Kirpluk. W czasie realizacji zadań laboratoria wypełniały protokoły z pomiarów na przekazanych przez Organizatora formularzach, które po zakończeniu pomiarów były podpisywane przez obserwatora, a następnie po wykonaniu niezbędnych obliczeń i określeniu wyników końcowych wraz z niepewnościami - przekazywane Koordynatorowi Badań. 4. Kryteria oceny 4.1 Badanie biegłości W czasie wykonywania pomiarów była prowadzona przez obserwatora-eksperta technicznego biegłości na osobnym formularzu wg ustalonych kryteriów oceny biegłości dla poszczególnych zadań - poprzez przyznawanie punktów w skali od 0 do 2 wg zasady: 2-poprawnie, 1-akceptowalnie, 0-niepoprawnie lub brak. Ocena sprawności wykonania pomiaru (gdzie T ref = czas pomiaru przez laboratorium odniesienia): 2-czas <1,5x T ref, 1- czas pomiędzy 1,5x T ref a 2x T ref, 0-czas powyżej 2x T ref. Ocenie - jako ocenie biegłości - podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. Wynik będzie podany jako wartość procentowa Bb maksymalnej liczby punktów: Bb = uzyskana liczba punktów liczba prawidlowych wyników 100% maks. liczba punktów liczba wynikow w zadaniu Kryteria punktacji są utajnione względem uczestników programu. Ocenie - jako ocenie biegłości - podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. W przypadku, gdy uzyskany przez uczestnika wynik nie odpowiada prawidłowemu wynikowi, jaki powinien być określony na podstawie uzyskanych i przekazanych na protokole danych pomiarowych uczestnika oraz postawionych wymagań w programie badań, to taki wynik jest uznany za nieprawidłowy. Ocena ta ma za zadanie selekcjonowanie laboratoriów, których wyniki będą uwzględniane w średniej odniesienia dla wskaźnika oceny Z (patrz dalej) - jako wyniki kwalifikowane, informacja w raporcie (kody uczestników). Kryteria oceny: wskaźnik Bb Bbł75% Bb<75% zadowalająca niezadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.4 z 30
4.2 Porównanie międzylaboratoryjne 4.2.1 Reszta standaryzowana Z (ang. z -score) Wskaźnik Z dla i-tego laboratorium jest określony wzorem: Z i = X i - X s ref ref gdzie: X i - wynik i-tego laboratorium - przeliczony na ekspozycje względną* lub ciśnienie względne** X ref - średnia arytmetyczna z uzyskanych wyników kwalifikowanych (jako ekspozycje względne) (wynik umownie dokładny ) s ref - estymata odchylenia standardowego populacji wyników kwalifikowanych Powyższy wskaźnik powinno się stosować dla liczby uczestników nie mniejszej niż 10. W przypadku mniejszej liczby uczestniczących laboratoriów należy interpretować ten wskaźnik ze stosowną ostrożnością. Ten wskaźnik ocenianono wg dwóch kryteriów - patrz str.7 *ekspozycja względna - dla wyników określanych pomiarem wartości skutecznej (RMS) poziomu dźwięku, rozumiana jako wielkość proporcjonalna do energii wyrażona wzorem: E = 10 L p RMS 10 **ciśnienie względne - dla wyników określanych pomiarem wartości szczytowej (Peak) poziomu dźwięku, rozumiane jako wielkość proporcjonalna do amplitudy ciśnienia wyrażona wzorem: P = 10 L p Peak 20 opracował: Mikołaj Kirpluk str.5 z 30
4.2.1.1 Kryteria oceny standardowe parametr z z Ł 2 2 < z < 3 3 Ł z zadowalająca wątpliwa niezadowalająca 4.2.1.2 Kryteria oceny zaostrzone Jednak w przypadku badań akustycznych, gdzie wyniki odchyleń statystycznych zwyczajowo podaje się w decybelach, jako odpowiednik wymiaru uzyskiwanych wyników badań, natomiast same rachunki są prowadzone na wielkościach fizycznych (energetycznych) to odchylenia wyniku od średniej kwalifikowanej powyżej jednej wartości estymaty odchylenia standardowego w uzyskanej próbie kwalifikowanej kwalifikują się już jako wątpliwe w praktyce pomiarowej - odpowiadają z reguły odchyleniom powyżej 1 db - stąd zaproponowano też ocenę według kryteriów zaostrzonych : parametr z z Ł 1 1 < z < 2 2 Ł z zadowalająca wątpliwa niezadowalająca Komentarz nt wyniku umownie dokładnego : Osobnym problemem jest wiarygodne przypisanie wartości wyniku umownie dokładnego - o ile w przypadku pomiarów hałasów o poziomach stałych w czasie energetyczna średnia z wyników kwalifikowanych wydaje się akceptowalnym sposobem ustalenia poziomu wartości odniesienia, to w przypadku pomiarów hałasów zmiennych w czasie często dochodzi do sytuacji, że wartość średnia odbiega (i to znacznie!) od wartości dokładnej - ustalonej innymi metodami (np. pomiarem w znacznie dłuższym czasie). W przypadku reszty standaryzowanej właściwe przyjęcie wartości odniesienia ma istotny wpływ na ocenę indywidualnych osiągnięć. Powyższe aspekty należy brać pod uwagę przy analizie wyników porównań międzylaboratoryjnych. opracował: Mikołaj Kirpluk str.6 z 30
4.2.2 Liczba E n i wskaźnik E n ref 1 Ocena na podstawie liczby E 1 n oraz wskaźnika E 1 n ref (zostrzonego) stosowanego do oceny wyników ILC z laboratorium odniesienia*. Wskaźniki są określone wzorami: E n = X U lab 2 lab - X + U ref 2 ref oraz E n ref = X lab U - X ref ref gdzie: X lab - wynik laboratorium - przeliczony na ekspozycje względną X - wynik laboratorium odniesienia - przeliczony na ekspozycje względną ref U - niepewność wyniku laboratorium** lab U - niepewność wyniku laboratorium odniesienia** ref Kryteria oceny: liczba E n lub wskaźnik E n ref wartość Ł1 wartość >1 zadowalająca niezadowalająca *) laboratorium odniesienia jest laboratorium badawcze firmy NTL-M.Kirpluk, akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, nr akredytacji AB 838. **) uwzględniane te zakresy niepewności wyrażonych w ekspozycji względnej, które posiadają niepusty zbiór części wspólnej danego przedziału niepewności (powyżej lub poniżej wartości średniej) i przedziału wyznaczonego przez wyniki X lab i X ref. Komentarz dot. stosowanych wskaźników ocen: Oceny wyników porównań międzylaboratoryjnych są kwestią umowną - norma 17043 wymienia m.in.wskaźniki Z oraz E n oraz sposób ich oceny - tu określone jako standardowe. Niemniej jednak, w toku uzyskanych doświadczeń, wskaźnika Z według kryteriii zaostrzonych zdecydowanie lepiej pokazuje pozycję wyniku przy pomiarach akustycznych (pomijając w tej chwili kwestię wiarygodności określenia wyniku umownie dokładnego ). Natomiast zaostrzona wg wskaźnika E n ref pozwala z jednej strony na ocenę laboratoriów niezależnie od praktycznej realizacji rachunków niepewności w danym laboratorium (lub ich braku), z drugiej strony jest weryfikacją poprawności wyniku uzyskanego przez laboratorium referencyjne. 1 W przypadku określania wskaźnika dla amplitud ciśnień szczytowych (przy analizie wyników pomiarów L CPeak ) oznacza się odpowiednio P n i P n ref w celu odróżnienia sposobu odlogarytmowania opracował: Mikołaj Kirpluk str.7 z 30
5. Programy badań 5.1 Program B1 - stanowisko pracy Metodyka pomiarowa: Polska Norma PN-EN ISO 9612:2011 pt.: Akustyka. Wyznaczanie zawodowej ekspozycji na hałas. Metoda techniczna - według Strategii 1 - metoda zadaniowa, Poligon pomiarowy: punkt pomiarowy: stanowisko pracy (fantom), źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe sygnał akustyczny: 2 sygnały o różnym poziomie Dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego praca przy Zadaniu 1 (sygnał 1): od 1 do 2 godzin praca przy Zadaniu 2 (sygnał 2): od 4 do 6 godzin reszta czasu przeznaczona na prace pomocnicze i przerwy Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A, maksymalny poziom dźwięku A, szczytowy poziom dźwięku C. Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 15 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), wybór punktu pomiarowego (ucho lewe lub prawe - bardziej narażone), położenie mikrofonu względem ucha (odległość od 10cm do 40cm), ukierunkowanie mikrofonu (w kierunku zrócenia twarzy pracownika), sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) Poligon pomiarowy - konfiguracja stanowiska - patrz Rysunek B1 w załączniku. opracował: Mikołaj Kirpluk str.8 z 30
5.2 Program B2 - środowisko - hałas przemysłowy Metodyka pomiarowa: Metodyka referencyjna oraz częstotliwość prowadzenia okresowych pomiarów hałasu (z wyjątkiem hałasu impulsowego) w środowisku, pochodzącego od instalacji lub urządzeń - załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206, poz. 1291), UWAGA1: wysokośc punktu jest ustalona na 1,5m! UWAGA2: czas pomiaru elementarnego jest ustalony na 30s! Poligon pomiarowy: punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy - źródło hałasu przy obecności istotnego tła akustycznego, źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe sygnał akustyczny: hałas zmienny, okresowy, powtarzalny przy obecności tła akustycznego + sygnał samego tła akustycznego Dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego źródło hałasu pracuje tylko w porze dziennej przez 3 godziny 30 minut. niedokładność określenia czasu pracy źródła maksymalnie ±30 minut. Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A emitowanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 20 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), ustawienie miernika/mikrofonu na statywie (pion mikrofonu w punkcie, wysokość 1,5m), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar hałasu - na źródło hałasu), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar tła - na wyłączone źródło hałasu), sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) Poligon pomiarowy - konfiguracja stanowiska - patrz Rysunek B2 w załączniku. opracował: Mikołaj Kirpluk str.9 z 30
5.3 Program B3 - środowisko - hałas komunikacyjny Metodyka pomiarowa: Referencyjna metodyka wykonywania okresowych pomiarów poziomów hałasu wprowadzanego do środowiska w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych i linii tramwajowych oraz kryteria lokalizacji punktów pomiarowych - Załącznik Nr 3 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz. U. Nr 140, poz.824) - metoda pomiarów pojedynczych zdarzeń akustycznych. UWAGA1: wysokośc punktu jest ustalona na 1,5m! Poligon pomiarowy: punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy - źródło hałasu drogowego bez obecności istotnego tła akustycznego, źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe i rzutnik video sygnał akustyczny: zarejestrowany hałas drogowy, powtarzalny (pojazdy lekkie i ciężkie w obu kierunkach) Dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego Natężenie ruchu: 275 poj./dobę - przy podziale ruchu: 80% dzień / 20% noc Udział pojazdów ciężkich: w porze dziennej 15%, w porze nocnej 90,9% Badana wielkość: ekspozycyjny poziom dźwięku A L AE (SEL) badanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 30 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), ustawienie miernika/mikrofonu na statywie (pion mikrofonu w punkcie, wysokość 1,5m), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar hałasu - na źródło hałasu), uwzględnienie osobnych kierunków ruchu (nie było oceniane), sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) weryfikowano zapewnienie możliwości sprzętowych do nagrywania sygnału Poligon pomiarowy - konfiguracja stanowiska - patrz Rysunek B3 w załączniku. opracował: Mikołaj Kirpluk str.10 z 30
5.4 Program B4 - pomieszczenia do przebywania ludzi Metodyka pomiarowa: Polska Norma PN-B-02156:1987 (d.ozn.pn-87/b-02156) "Akustyka budowlana. Metody pomiaru poziomu dźwięku A w budynkach." - pomiar hałasu instalacyjnego. UWAGA1: czas pomiaru elementarnego jest ustalony na 30s! Poligon pomiarowy: sytuacja akustyczna: hałasu umownej instalacji przy obecności tła akustycznego punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe sygnał akustyczny: hałas ustalony + tło akustyczne Dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego źródło hałasu pracuje tylko w porze dziennej przez 3 godziny 45 minut. niedokładność określenia czasu pracy źródła maksymalnie ±15 minut. Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A hałasu emitowanego przez umowną instalację Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 15 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), ustawienie miernika/mikrofonu na statywie (pion mikrofonu w punkcie, wysokość 1,2m), ukierunkowanie mikrofonu (mikrofon w górę!), eliminowanie zakłóceń zewnętrznych podczas pomiarów (!!!), sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) Poligon pomiarowy - konfiguracja stanowiska - patrz Rysunek B4 w załączniku. opracował: Mikołaj Kirpluk str.11 z 30
6. Wyniki badań międzylaboratoryjnych Wyniki badań są zestawione w następujących załącznikach stanowiących integralną część niniejszego raportu: Załącznik B1 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych - Program B1 - stanowisko pracy Załącznik B2 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych - Program B2 - środowisko - hałas przemysłowy Załącznik B3 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych - Program B3 - środowisko - hałas komunikacyjny Załącznik B4 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych - Program B4 - pomieszczenia przeznaczone do przebywania ludzi Niniejszy raport nie zawiera danych identyfikujących laboratoria uczestniczące w badaniach biegłości (poza laboratorium odniesienia i ew. laboratoriami zaproszonymi). Indywidualne osiągnięcia każdego laboratorium uczestniczącego są oddzielnie przesyłane listownie do każdego laboratorium indywidualnie! Uwaga: uzyskane wyniki dotyczą wyłącznie zakresu prowadzonych porównań międzylaboratoryjnych. ľľľľľľľľľľľľľľľľ koniec raportu z badania ľľľľľľľľľľľľľľľľľ opracował: Mikołaj Kirpluk str.12 z 30
7. Komentarze do wyników 7.1 Program B1 Pomiar poziomu ekspozycji na hałas L AEx8h (L Aeq ): ogólnie uzyskane wyniki są zadowalające - we wskaźnikach E n i E n ref (wskaźnik Z jest mało wiarygodny dla tej liczby uczestników!); niektóre uczestniczące laboratoria stosują wyłącznie metodę załącznika C normy PN-EN ISO 9612:2009 - przypominam, ze jest to quasistatystyka na decybelach, a nie rzetelne obliczenia statystyczne!; poza tym jest to przedział niepewności jednostronny - niezgodny z dokumentem EA-04/16 i nieodpowiedni do podawania niepewności wyniku badania w porównaniach międzylaboratoryjnych - laboratoria tak podajace niepewność wyniku mogą w zasadzie interpretować liczbę E n tylko pod warunkiem, że uzyskały wynik badania niższy od wyniku laboratorium referencyjnego (w 3 przypadkach tak nie było). z zestawienia graficznego wyników można wysnuć wniosek, że wszystkie laboratoria zdecydowanie przeszacowały przedziały niepewności - zapewne głównie w zakresie budżetu typu B - uważam, że jest to wynik narzuconej wartości ±1 db na niedokładność położenia mikrofonu wg PN-EN ISO 9612:2009; Pomiar poziomu maksymalnego L ASmax : ogólnie uzyskane wyniki są zadowalające (wszystkie we wskaźnikach E n i E n ref ); 2 wyniki odstają poza rozrzut 1 odchylenia standardowego; niepewności badania - nie wszystkie laboratoria wykonują obliczenia statystyczne, niektóre laboratoria podały stały przedział niepewności (symetryczny w db) - być może wg jakiś własnych oszacowań (niemniej jednak niezależnych od rozrzutów statystycznych uzyskanych podczas wykonywanego badania); jedno laboratorium jeszcze nie wykonuje obliczeń niepewności; Pomiar poziomu szczytowego L C peak : ogólnie uzyskane wyniki są zadowalające (wszystkie we wskaźnikach E n ) - poza laboratorium kod 365, które ma wynik podejrzany o nieprawidłowość i niezadowalającą ocenę wskaźnika E n ref ; niepewności badania - uwaga jak wyżej; opracował: Mikołaj Kirpluk str.13 z 30
7.2 Program B2 uzyskane wyniki są zadowalające - wszystkie we wskaźnikach E n i E n ref ; laboratorium 952 uzyskało wynik wątpliwy w ocenie wskaźnika Z - pomimo, że liczba laboratoriów uczestniczących jest trochę za mała do wiarygodnej oceny wskaźnika Z, to wynik wyraźnie odbiega w górę od średniej; niepewności badania - jeszcze nie wszystkie laboratoria wykonują obliczenia statystyczne, niektóre laboratoria wykonują obliczenia liczbowo na decybelach albo podają stały przedział niepewności (symetryczny w db) - niezależny od rozrzutów statystycznych; 7.3 Program B3 uzyskane wyniki są zadowalające (wszystkie we wskaźnikach E n i E n ref ); 7.4 Program B4 udiał brało tylko 1 laboratorium i uzyskało wyniki zadowalające we wskaźnikach E n i E n ref ; opracował: Mikołaj Kirpluk str.14 z 30
8. Podsumowanie W badaniach porównawczych rundy IX Porónan Międzylaboratoryjnych z Akustyki NTL-2013-1 uczestniczyło łącznie 12 laboratoriów: w Programie B1: 5 laboratoriów (4 + REF) w Programie B2: 7 laboratoriów (6 + REF) w Programie B3: 4 laboratoria (3 + REF) w Programie B4: 2 laboratoriów (1 + REF) Wyniki uczestników porównań międzylaboratoryjnych były ogólnie dobre, przy zastrzeżeniach wymienionych w rozdziale poprzednim. Występują jeszcze szacowania niepewności na podstawie rachunków na decybelach, nie ma to jednak wpływu na biegłość laboratoriów w wykonywaniu samych badań. Z uwagi na stunkowo małą liczbę uczestników należy ostrożnie interpretować oceny według wskaźnika Z. Występowanie w raporcie różnych wskaźników do oceny wyników oraz różnych zakresów, co powoduje często pozorne rozbieżności w ch tych samych wyników, jest działaniem zamierzonym w celu wskazania stopnia poprawności uzyskanego wyniku. Dla kwestii formalnych dotyczących oceny i wymagań stawianych przez PCA, proszę ograniczyć się do wskaźnika Z według standardowych kryteriów oceny lub do liczby E n. Wszystkie laboratoria, które uzyskały wyniki wątpliwe lub niezadowalające powinny samodzielnie zanalizować przyczyny takich rezultatów. Uwaga: zgodnie z dokumentem PCA nr DA-05, wyd.5 (aktualne od 17.05.2012r.) pkt.3.14 akredytowane laboratorium powinno niezwłocznie powiadomić PCA o fakcie uzyskania negatywnych wyników i o podjętych działaniach oraz o ich skuteczności. Z wymaganiem niezwłoczności trochę się kłóci wcześniejsze zdanie w tym dokumencie: Skuteczność przeprowadzonych działań powinna być sprawdzona poprzez powtórny udział laboratorium w PT obejmującym tę samą poddystyplinę., niemniej jednak - po dokonaniu zgłoszenia o negatywnym wyniku - proszę pamiętać o wymaganym nie dłużej niż 6-miesięcznym terminie ponownego udziału w badaniach PT (ryzyko zawieszenia przez PCA akredytacji!) Warszawa, 2013-06-07 podpis Koordynatora Badań (mgr Mikołaj Kirpluk) opracował: Mikołaj Kirpluk str.15 z 30
Program B1 L EX, 8h wynik kwalifikowany wyniki bez kwalifikacji n 6 n 7 +s pop. 0,45 +s pop. 0,10 +s pop. 0,53 -s pop. -0,51 -s pop. -0,10 -s pop. -0,60 D pop. 1,3 D pop. 0,3 D pop. 1,3 L śr. 78,6 L p.dod. 94,0 średnia 78,4 +s 0,19 +s 0,04 +s 0,21 -s -0,20 -s -0,04 -s -0,22 Załącznik B1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 kod laboratorium poziom dźwięku L EX, 8h +U R,95+ -U R,95- L p.dod. punkt kontrolny kwalifikacja 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona REF 78,9 +2,0-3,0 94,0 1 0,82 zadowalająca zadowalająca - - REF - REF 541 77,6 +1,9-1,9 94,3 0 1,97 wątpliwa zadowalająca -1,3-0,40 zadowalająca -0,52 zadowalająca 849 77,6 +2,1-2,1 94,0 1 1,97 wątpliwa zadowalająca -1,3-0,38 zadowalająca -0,52 zadowalająca 365 78,7 +1,7-1,7 94,2 1 0,33 zadowalająca zadowalająca -0,2-0,07 zadowalająca -0,09 zadowalająca 954 78,3 +1,7-1,7 93,9 1 0,57 zadowalająca zadowalająca -0,6-0,20 zadowalająca -0,26 zadowalająca REF2 78,8 +2,0-3,0 94,0 1 0,57 zadowalająca zadowalająca -0,1-0,03 zadowalająca -0,05 zadowalająca REF3 78,9 +2,0-3,0 94,0 1 0,82 zadowalająca zadowalająca 0,0 0,00 zadowalająca 0,00 zadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.16 z 30
Program B1 L ASmax wynik kwalifikowany wyniki bez kwalifikacji n 6 n 7 +s pop. 0,82 +s pop. 0,08 +s pop. 0,75 -s pop. -1,01 -s pop. -0,08 -s pop. -0,91 D pop. 2,8 D pop. 0,2 D pop. 2,8 L śr. 80,5 L p.dod. 94,1 średnia 80,5 +s 0,35 +s 0,03 +s 0,35 -s -0,39 -s -0,03 -s -0,32 kod laboratorium poziom dźwięku L AS max +U R,95+ -U R,95- L p.dod. punkt kontrolny kwalifikacja 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona REF 80,5 +1,9-2,8 94,0 1 0,05 zadowalająca zadowalająca - - REF - REF 541 80,7 +2,5-3,5 94,3 0 0,30 zadowalająca zadowalająca 0,2 0,06 zadowalająca 0,09 zadowalająca 849 79,0 +2,0-2,0 94,1 1 1,50 wątpliwa zadowalająca -1,5-0,46 zadowalająca -0,61 zadowalająca 365 80,2 +3,0-3,0 94,2 1 0,31 zadowalająca zadowalająca -0,3-0,06 zadowalająca -0,14 zadowalająca 954 80,4 94,1 1 0,07 zadowalająca zadowalająca -0,1-0,05 zadowalająca -0,05 zadowalająca REF2 81,8 +2,5-11,6 94,0 1 1,91 wątpliwa zadowalająca 1,3 0,25 zadowalająca 0,64 zadowalająca REF3 80,4 +1,9-2,8 94,0 1 0,07 zadowalająca zadowalająca -0,1-0,03 zadowalająca -0,05 zadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.17 z 30
Program B1 L Cpeak UWAGA: obliczenia na ciśnieniach szczytowych względnych! wynik kwalifikowany wyniki bez kwalifikacji n 5 n 7 +s pop. 1,45 +s pop. 1,48 +s pop. 1,45 -s pop. -2,18 -s pop. -2,26 -s pop. -2,18 D pop. 0,7 D pop. 3,9 D pop. 3,9 L śr. 94,7 L p.dod. 99,2 L Cpeak av. 95,3 +s 0,12 +s 0,72 +s 0,60 -s -0,12 -s -0,87 -s -0,70 kod laboratorium poziom dźwięku L Cpeak +U R,95+ -U R,95- L p.dod. punkt kontrolny kwalifikacja 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona REF 94,8 +2,2-4,6 97,4 1 0,47 zadowalająca zadowalająca - - REF - REF 541 95,0 +3,2-8,8 97,5 0 1,30 wątpliwa zadowalająca 0,2 0,03 zadowalająca 0,08 zadowalająca 849 95,0 +2,0-2,0 100,4 1 1,30 wątpliwa zadowalająca 0,2 0,07 zadowalająca 0,08 zadowalająca 365 98,2 +3,0-3,0 101,6 0 17,55 NIEzadowal. NIEzadowal. 3,4 0,92 zadowalająca 1,66 NIEzadowal. 954 94,8 101,3 1 0,47 zadowalająca zadowalająca 0,0 0,00 zadowalająca 0,00 zadowalająca REF2 94,3 +1,9-2,7 98,0 1 1,52 wątpliwa zadowalająca -0,5-0,12 zadowalająca 0,14 zadowalająca REF3 94,5 +2,0-2,9 98,2 1 0,74 zadowalająca zadowalająca -0,3-0,07 zadowalająca 0,08 zadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.18 z 30
Badanie stabilności sygnału Program B1 czasy imisji Program B1 - sygnał 1 Program B1 - sygnał 2 kod lab. dzień od godz. do godz. L Aeq L ASmax L CPeak L Aeq L ASmax L CPeak REF 15 10:49 11:03 75,7 76,1 93,0 74,9 75,1 88,3 541 17 10:52 11:10 75,9 76,4 93,3 75,4 75,6 88,5 849 16 13:53 14:10 75,6 76,1 93,3 74,9 75,2 89,5 365 15 14:07 14:30 75,6 76,1 93,0 75,0 75,3 88,3 954 15 11:17 11:45 75,6 76,1 93,4 75,1 75,4 89,2 REF2 16 09:07 09:19 75,6 76,1 93,4 74,6 74,9 87,6 REF3 17 09:14 09:28 75,6 76,1 93,2 75,0 75,2 88,6 średnia 75,7 76,1 93,2 75,0 75,2 88,6 rozstęp 0,3 0,3 0,4 0,8 0,7 1,9 +s pop +0,11 +0,11 +0,17 +0,24 +0,22 +0,59 -s pop -0,12-0,12-0,17-0,25-0,23-0,68 opracował: Mikołaj Kirpluk str.19 z 30
Program B2 L A eq D wynik kwalifikowany wyniki bez kwalifikacji n 7 n 8 +s pop. 0,71 +s pop. 0,12 +s pop. 0,66 -s pop. -0,84 -s pop. -0,12 -s pop. -0,78 D pop. 2,3 D pop. 0,3 D pop. 2,3 L śr. 62,7 L p.dod. 94,1 średnia 62,6 +s 0,28 +s 0,05 +s 0,25 -s -0,30 -s -0,05 -s -0,26 Załącznik B2 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 kod laboratorium poziom dźwięku L Aeq +U R,95+ -U R,95- L p.dod. punkt kontrolny kwalifikacja 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona REF 62,7 +1,6-2,4 94,0 1 0,04 zadowalająca zadowalająca - - REF - REF 839 63,1 +1,0-1,2 94,2 1 0,64 zadowalająca zadowalająca 0,4 0,19 zadowalająca 0,22 zadowalająca 325 61,6 +1,4-1,4 94,0 1 1,33 wątpliwa zadowalająca -1,1-0,43 zadowalająca 0,53 zadowalająca 587 62,5 +1,0-1,3 93,8 0 0,23 zadowalająca zadowalająca -0,2-0,09 zadowalająca 0,11 zadowalająca 541 62,2 +2,5-3,3 94,3 1 0,63 zadowalająca zadowalająca -0,5-0,13 zadowalająca 0,26 zadowalająca 952 63,9 +1,0-1,3 94,2 1 2,00 NIEzadowal. wątpliwa 1,2 0,57 zadowalająca 0,71 zadowalająca 461 62,2 +1,7-2,6 94,1 1 0,63 zadowalająca zadowalająca -0,5-0,18 zadowalająca 0,26 zadowalająca REF2 62,6 +1,6-2,4 94,0 1 0,10 zadowalająca zadowalająca -0,1-0,04 zadowalająca 0,05 zadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.20 z 30
Badanie stabilności sygnału Program B2 czasy imisji kod lab. dzień od godz. do godz. imisja Program B2 tło akustyczne liczba cykli "źródła" w imisji tło 5' 17 09:35 67,2 62,5 7 REF 16 09:20 09:32 67,2 62,7 4 839 16 11:51 12:10 67,2 62,6 6 325 16 10:18 10:27 67,3 62,7 4 587 16 11:28 11:43 67,1 62,3 4 541 17 10:35 10:49 67,2 62,5 6 952 17 10:14 10:26 67,1 62,4 4 461 16 14:18 14:35 67,0 62,5 5 REF2 17 09:32 09:45 67,2 62,6 6 - średnia 67,2 62,5 rozstęp 0,3 0,4 +s pop +0,09 +0,14 -s pop -0,09-0,14 opracował: Mikołaj Kirpluk str.21 z 30
Program B3 L Aeq D Załącznik B3 wynik kwalifikowany wyniki bez kwalifikacji n 13 n 6 +s pop. 0,28 +s pop. 0,08 +s pop. 1,75 -s pop. -0,30 -s pop. -0,08 -s pop. -2,97 D pop. 0,7 D pop. 0,2 D pop. 41,7 L śr. 51,4 L p.dod. 94,0 średnia 50,7 +s 0,13 +s 0,04 +s 0,80 -s -0,13 -s -0,04 -s -0,98 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 kod laboratorium poziom dźwięku L Aeq D +U R,95+ -U R,95- L p.dod. punkt kontrolny kwalifikacja 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona REF 51,5 +0,8-0,9 93,9 1 0,20 zadowalająca zadowalająca - - REF - REF 536 51,7 +1,8-2,0 94,0 1 0,99 zadowalająca zadowalająca 0,2 0,11 zadowalająca 0,23 zadowalająca 325 51,0 +1,4-1,4 93,9 1 1,63 wątpliwa zadowalająca -0,5-0,28 zadowalająca 0,58 zadowalająca 461 51,3 +0,8-0,9 94,1 1 0,56 zadowalająca zadowalająca -0,2-0,17 zadowalająca 0,24 zadowalająca REF2 51,7 +0,8-0,9 94,0 1 0,99 zadowalająca zadowalająca 0,2 0,17 zadowalająca 0,23 zadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.22 z 30
Program B3 L Aeq N wynik kwalifikowany wyniki bez kwalifikacji n 13 n 6 +s pop. 0,30 +s pop. +s pop. 1,75 -s pop. -0,32 -s pop. -s pop. -2,97 D pop. 0,8 D pop. D pop. 44,4 L śr. 54,1 L p.dod. średnia 53,3 +s 0,14 +s +s 0,80 -s -0,14 -s -s -0,98 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 kod laboratorium poziom dźwięku L Aeq N +U R,95+ -U R,95- L p.dod. punkt kontrolny kwalifikacja 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona REF 54,2 +0,8-0,9 93,9 1 0,33 zadowalająca zadowalająca - - REF - REF 536 54,4 +1,8-2,0 94,0 1 1,09 wątpliwa zadowalająca 0,2 0,11 zadowalająca 0,23 zadowalająca 325 53,6 +1,4-1,4 93,9 1 1,74 wątpliwa zadowalająca -0,6-0,34 zadowalająca -0,69 zadowalająca 461 54,0 +0,8-0,9 94,1 1 0,39 zadowalająca zadowalająca -0,2-0,17 zadowalająca -0,24 zadowalająca REF2 54,3 +0,8-0,9 94,0 1 0,71 zadowalająca zadowalająca 0,1 0,08 zadowalająca 0,12 zadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.23 z 30
Badanie stabilności sygnału Program B3 czasy imisji Program B3 kod lab. dzień od godz. do godz. imisja imisja tło sam.lekki sam.ciężki REF 16 09:33 09:42 70,6 79,8 536 17 11:46 12:00 70,5 79,7 325 16 10:29 10:42 70,6 79,8 461 16 14:36 14:51 70,4 79,6 REF2 17 09:58 10:08 70,5 79,8 losowo po 1 pojeździe z czasu imisji średnia 70,5 79,7 rozstęp 0,2 0,2 +s pop +0,08 +0,09 -s pop -0,08-0,09 opracował: Mikołaj Kirpluk str.24 z 30
Program B4 L Aeq - hałas instalacyjny Załącznik B4 wynik kwalifikowany wyniki bez kwalifikacji n 2 n 2 +s pop. 0,27 +s pop. 0,14 +s pop. 0,27 -s pop. -0,29 -s pop. -0,14 -s pop. -0,29 D pop. 0,4 D pop. 0,2 D pop. 0,4 L śr. 58,8 L p.dod. 93,9 średnia 58,8 +s 0,20 +s 0,10 +s 0,20 -s -0,20 -s -0,10 -s -0,20 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 kod laboratorium poziom dźwięku L Aeq +U R,95+ -U R,95- L p.dod. punkt kontrolny kwalifikacja 1-tak / 0-nie reszta standaryzowana Z kwalifikowana Z kwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardowa D ref E n E n ref zaostrzona REF 59,0 +0,9-1,0 93,8 1 1,00 zadowalająca zadowalająca - - REF - REF 596 58,6 +2,9-2,9 94,0 1 1,00 wątpliwa zadowalająca -0,4-0,10 zadowalająca 0,43 zadowalająca opracował: Mikołaj Kirpluk str.25 z 30
Badanie stabilności sygnału Program B4 czasy imisji Program B4 kod lab. dzień od godz. do godz. imisja tło akustyczne emisja tło rzeczywiste! (w p.ref) REF 16 09:44 09:55 60,9 39,6 60,9 596 16 10:48 11:22 60,8 40,1 60,8 - średnia 60,9 39,9 rozstęp 0,1 0,5 +s pop +0,07 +0,34 -s pop -0,07-0,37 opracował: Mikołaj Kirpluk str.26 z 30
Rysunki opracował: Mikołaj Kirpluk str.27 z 30
opracował: Mikołaj Kirpluk str.28 z 30
opracował: Mikołaj Kirpluk str.29 z 30
opracował: Mikołaj Kirpluk str.30 z 30