Raport. VII Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL Jarocin r. Opracował: mgr Mikołaj Kirpluk. Warszawa, maj 2011

Transkrypt

1 VII PMzA NTL20 Raport VII PMzA NTL20B VII Porównania Międzylaboratoryjne z Akustyki NTL20 Jarocin r. Raport z r. Opracował: Warszawa, maj 20 Uwaga: niniejszy raport może być kopiowany jedynie w całości!

2 VII PMzA NTL20 Jarocin ( r.) Raport z r. Spis treści: str Informacje ogólne... 3 Dokumenty odniesienia... 4 Badania biegłości... 4 Kryteria oceny Badanie biegłości Porównanie międzylaboratoryjne Reszta standaryzowana Z (ang. z score) Wskaźnik En i En ref Programy badań Program B stanowisko pracy Program B2 środowisko hałas przemysłowy Program B3 środowisko hałas komunikacyjny Program B4 pomieszczenia do przebywania ludzi program pilotażowy Wyniki badań międzylaboratoryjnych Komentarze do wyników Program B Program B Program B Program B4 pilotażowy Podsumowanie... 6 Załączniki Załącznik B Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B stanowisko pracy Załącznik B2 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B2 środowisko hałas przemysłowy Załącznik B3 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B3 środowisko hałas komunikacyjny Załącznik B4 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B4 pilotażowy pomieszczenia przeznaczone do przebywania ludzi Załącznik ILC Odchylenia międzylaboratoryjne Rysynek B konfiguracja poligonu pomiarowego Program B Rysynek B2 konfiguracja poligonu pomiarowego Program B2 Rysynek B3 konfiguracja poligonu pomiarowego Program B3 Indywidualne osiągnięcia każdego laboratorium są przesyłane listownie do każdego uczestniczącego laboratorium oddzielnie! str. 2 z 6

3 VII PMzA NTL20 Raport z r. Jarocin ( r.). Informacje ogólne Organizowane badania biegłości mają na celu weryfikację i podnoszenie umiejętności uczestników badań oraz spełnienie wymagań jednostki akredytującej w zakresie uczestnictwa w badaniach biegłości i porównaniach międzylaboratoryjnych. Wyniki programu mogą być wykorzystane dla określania wskaźników statystycznych związanych z niepewnością wyników badań oraz w celu doskonalenia warsztatu i metod badawczych. Porównania międzylaboratoryjne zorganizowała firma NTLM.Kirpluk, posiadająca laboratorium akredytowane przez Polskiego Centrum Akredytacji numer AB 838 w zakresie badań akustycznych (szczegółowy zakres jest określony w dokumencie dostępnym na stronie internetowej PCA: Zakres dotychczas udzielonej akredytacji nie obejmuje organizowania porównań międzylaboratoryjnych jako działalności akredytowanej. W porównaniach wzięło udział łącznie 8 laboratoriów (7 laboratoriów uczestniczących oraz laboratorium firmy NTLM.Kirpluk jako Laboratorium Odniesienia ozn. ). Uczestnicy badań przyjechali z własnym sprzętem pomiarowym. Koordynatorem Badań (i też obserwatorem) jest Kierownik Laboratorium Badawczego firmy NTLM.Kirpluk i zarazem jej właściciel (tel.k ). Ocenę biegłości prowadziła zaproszona obserwatorekspert techniczny mgr inż. Katarzyna Król. Wszyscy organizatorzy badań w osobach: Koordynatora i ekspertów technicznych, zostali zobowiązani do zachowania poufności tożsamości i wyników badań poszczególnych uczestników, oraz do bezstronności w ocenie działań uczestników i wyników ich badań. Każdy uczestnik badań został zobowiązany do zachowania poufności uzyskanych przez siebie wyników pomiarów względem pozostałych uczestników porównań międzylaboratoryjnych. Reklamacje są przyjmowane przez sześć miesięcy od daty przekazania raportu z wynikami badania. Reklamacje należy złożyć do laboratorium badawczego na piśmie. str. 3 z 6

4 VII PMzA NTL20 Raport z r. Jarocin ( r.) 2. Dokumenty odniesienia W badaniach oparto się na następujących dokumentrach: Przewodnik ISO/IEC 43:997 Badanie biegłości poprzez porównania miedzylaboratoryjne. Część : Projektowanie i realizacja programów badania biegłości. "Statystyka w pomiarach akustycznych podstawy" referat opublikowany w Materiałach XXXIV Zimowej Szkoły Zagrożeń Wibroakustycznych (luty 2006). 3. Badania biegłości Badania biegłości w ramach VII Porównań Międzylaboratoryjnych z Akustyki NTL20 odbyły się w dniach 225 marca 20r. w Jarocinie. Badania biegłości polegały na wykonaniu pomiarów w ramach programów porównań międzylaboratoryjnych opracowanych przez Laboratorium Odniesienia firmy NTLM.Kirpluk. W czasie realizacji zadań laboratoria wypełniały protokoły z pomiarów na przekazanych przez Organizatora formularzach, które po zakończeniu pomiarów były podpisywane przez obserwatora, a następnie po wykonaniu niezbędnych obliczeń i określeniu wyników końcowych wraz z niepewnościami przekazywane Koordynatorowi Badań. W czasie wykonywania pomiarów była prowadzona przez obserwatoraeksperta technicznego biegłości na osobnym formularzu wg ustalonych kryteriów oceny biegłości dla poszczególnych zadań poprzez przyznawanie punktów w skali od 0 do 2 wg zasady: 2poprawnie, akceptowalnie, 0niepoprawnie lub brak. Ocena sprawności wykonania pomiaru (gdzie Tref= czas pomiaru przez laboratorium odniesienia): 2czas <,5x Tref, czas pomiędzy,5x Tref a 2x Tref, 0czas powyżej 2x Tref. Ocenie jako ocenie biegłości podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. Ocena ta ma za zadanie selekcjonowanie laboratoriów, których wyniki będą uwzględniane w kwalifikowanej średniej odniesienia dla wskaźnika oceny Z (patrz dalej). str. 4 z 6

5 VII PMzA NTL20 Raport z r. Jarocin ( r.) 4. Kryteria oceny 4. Badanie biegłości Ocena na podstawie punktów przyznawanych przez obserwatorów podczas wykonywania pomiarów przez uczestnika badań biegłości. Wynik będzie podany jako wartość procentowa Bb maksymalnej liczby punktów: Bb = uzyskana liczba punktów liczba prawidlowy ch wyników 00% maks. liczba punktów liczba wynikow w zadaniu Kryteria punktacji są utajnione względem uczestników programu zostaną oni zapoznani z nimi dopiero po zakończeniu badań! Ocenie jako ocenie biegłości podlega też prawidłowe określenie wyników badania na podstawie pomiarów wykonanych przez dane laboratorium. W przypadku, gdy uzyskany przez uczestnika wynik nie odpowiada prawidłowemu wynikowi, jaki powinien być określony na podstawie uzyskanych i przekazanych na protokole danych pomiarowych uczestnika oraz postawionych wymagań w programie badań, to taki wynik jest uznany za nieprawidłowy. Ocena ta ma za zadanie selekcjonowanie laboratoriów, których wyniki będą uwzględniane w średniej odniesienia dla wskaźnika oceny Z (patrz dalej) jako wyniki kwalifikowane, informacja w raporcie (kody uczestników). Kryteria oceny: wskaźnik Bb Bbł75% Bb<75% zadowalająca niezadowalająca str. 5 z 6

6 VII PMzA NTL20 Jarocin ( r.) Raport z r. 4.2 Porównanie międzylaboratoryjne 4.2. Reszta standaryzowana Z (ang. z score) Wskaźnik Z dla itego laboratorium jest określony wzorem: Zi = X i X ref sref gdzie: Xi wynik i tego laboratorium X ref średnia arytmetyczna z uzyskanych wyników kwalifikowanych (wynik umownie dokładny ) wartość odniesienia s ref estymata odchylenia standardowego populacji wyników kwalifikowanych Powyższy wskaźnik powinno się stosować dla liczby uczestników nie mniejszej niż 0. Ten wskaźnik ocenianono wg dwóch kryteriów: Kryteria oceny (standardowe): z Ł2 2< z <3 3Ł z zadowalająca wątpliwa niezadowalająca parametr z Uwaga : Załącznik A (informacyjny) do Przewodnika ISO/IEC 43:997 w punkcie A.3...c) przywołuje powyższą ocenę w sposób przykładowy, określając to słowami: Powszechnie spotykanymi przykładami ocen są: (ang. Common exaples of application of scores are: ) Uwaga 2: Załącznik B (informacyjny) do Polskiej Normy PNEN ISO/IEC 7043:20 pt. Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości w punkcie B.4...c) przywołuje powyższą ocenę w identyczny sposób, tj w sposób przykładowy. str. 6 z 6

7 VII PMzA NTL20 Jednak Raport z r. Jarocin ( r.) w przypadku badań akustycznych, gdzie wyniki odchyleń statystycznych zwyczajowo podaje się w decybelach, jako odpowiednik wymiaru uzyskiwanych wyników badań, natomiast same rachunki są prowadzone na wielkościach fizycznych (energetycznych) to odchylenia wyniku od średniej kwalifikowanej powyżej jednej wartości estymaty odchylenia standardowego w uzyskanej próbie kwalifikowanej kwalifikują się już jako wątpliwe w praktyce pomiarowej odpowiadają z reguły odchyleniom powyżej db stąd zaproponowano też ocenę według kryteriów zaostrzonych : Kryteria oceny (zaostrzone): z Ł < z < 2 2Ł z zadowalająca wątpliwa niezadowalająca parametr z Uwaga: Obecnie organizator badań zastanawia się czy nie lepszym sposobem oceny będzie zastosowanie powyższej tabeli w połączeniu z umownym kryterium polegającym na przyjęciu dla celów badania biegłości odchylenia standardowego w wysokości db (ocenianego jako ± db asymetrycznie w przestrzeni energetycznej, co odpowiada do +26% wzrostu energii albo zmniejszeniu energii do 20,6%). Komentarz nt wyniku umownie dokładnego : Osobnym problemem jest wiarygodne przypisanie wartości wyniku umownie dokładnego o ile w przypadku pomiarów hałasów o poziomach stałych w czasie energetyczna średnia z wyników kwalifikowanych wydaje się akceptowalnym sposobem ustalenia poziomu wartości odniesienia, to w przypadku pomiarów hałasów zmiennych w czasie często dochodzi do sytuacji, że wartość średnia odbiega (i to znacznie!) od wartości dokładnej ustalonej innymi metodami (np. pomiarem w znacznie dłuższym czasie). W przypadku reszty standaryzowanej właściwe przyjęcie wartości odniesienia ma istotny wpływ na ocenę indywidualnych osiągnięć. Powyższe aspekty należy brać pod uwagę przy analizie wyników porównań międzylaboratoryjnych. str. 7 z 6

8 VII PMzA NTL20 Raport z r. Jarocin ( r.) Wskaźnik En i En ref Ocena na podstawie wskaźnika En oraz wskaźnika En ref (zostrzonego) stosowanego do oceny wyników ILC z laboratorium odniesienia*. Wskaźniki są określone wzorami: X lab X ref En = En ref = oraz 2 2 U lab + U ref X lab X ref U ref gdzie: X lab X ref wynik laboratorium przeliczony na ekspozycje względną U lab U ref niepewność wyniku laboratorium** wynik laboratorium odniesienia przeliczony na ekspozycje względną niepewność wyniku laboratorium odniesienia** Kryteria oceny: wskaźnik wartość Ł wartość > zadowalająca niezadowalająca Uwaga: Wskaźnik oceny En przywołuje zarówno punkt A.2..4.e) Załącznika A (informacyjnego) do Przewodnika ISO/IEC 43:997, jak i punkt B.3..3.d) Załącznika B (informacyjnego) do Polskiej Normy PNEN ISO/IEC 7043:20. W przypadkach kiedy laboratoria uczestniczące nie szacują niepewności albo szacują ją w sposób istotnie zaproponowanego nadmiarowy wskaźnika En ref lub niedomiarowy (uwzględniającego zastosowanie tylko przedział do oceny niepewności laboratorium referencyjnego) jest jedyną możliwością miarodajnej oceny wyniku uczestnika. *) laboratorium odniesienia jest laboratorium badawcze firmy NTLM.Kirpluk, akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji, nr akredytacji AB 838. **) uwzględniane te zakresy niepewności wyrażonych w ekspozycji względnej, które posiadają niepusty zbiór części wspólnej danego przedziału niepewności (powyżej lub poniżej wartości średniej) i przedziału wyznaczonego przez wyniki Xlab i Xref. str. 8 z 6

9 VII PMzA NTL20 Jarocin ( r.) Raport z r. 5. Programy badań 5. Program B stanowisko pracy Metodyka pomiarowa: Polska Norma PNEN ISO 962:2009 pt.: Akustyka. Wyznaczanie zawodowej ekspozycji na hałas. Metoda techniczna według Strategii metoda zadaniowa, Poligon pomiarowy: punkt pomiarowy: stanowisko pracy (fantom), źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe sygnał akustyczny: 2 sygnały o różnym poziomie dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu ekspozycji praca przy Zadaniu (sygnał głośniejszy): od do 2 godzin praca przy Zadaniu 2 (sygnał cichszy): od 4 do 6 godzin reszta czasu przeznaczona na prace pomocnicze i przerwy Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A, maksymalny poziom dźwięku A, szczytowy poziom dźwięku C. Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 5 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), wybór punktu pomiarowego położenie mikrofonu względem ucha (odległość od 0cm do 40cm), ukierunkowanie mikrofonu sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) (ucho lewe lub prawe bardziej narażone), (w kierunku zrócenia twarzy pracownika), Poligon pomiarowy konfiguracja stanowiska patrz Rysunek B w załączniku. str. 9 z 6

10 VII PMzA NTL Raport z r. Jarocin ( r.) Program B2 środowisko hałas przemysłowy Metodyka pomiarowa: Metodyka referencyjna oraz częstotliwość prowadzenia okresowych pomiarów hałasu (z wyjątkiem hałasu impulsowego) w środowisku, pochodzącego od instalacji lub urządzeń załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206, poz. 29), UWAGA: wysokośc punktu jest ustalona na,5m! UWAGA2: czas pomiaru elementarnego jest ustalony na 30s! Poligon pomiarowy: punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy źródło hałasu przy obecności istotnego tła akustycznego, źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe sygnał akustyczny: hałas zmienny, okresowy, powtarzalny przy obecności tła akustycznego + sygnał samego tła akustycznego dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego źródło hałasu pracuje tylko w porze dziennej przez 5 godzin 30 minut. niedokładność określenia czasu pracy źródła maksymalnie ±30 minut. Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A emitowanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 20 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), ustawienie miernika/mikrofonu na statywie (pion mikrofonu w punkcie, wysokość,5m), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar hałasu na źródło hałasu), ukierunkowanie mikrofonu (pomiar tła na wyłączone źródło hałasu), sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) Poligon pomiarowy konfiguracja stanowiska patrz Rysunek B2 w załączniku. str. 0 z 6

11 VII PMzA NTL Jarocin ( r.) Raport z r. Program B3 środowisko hałas komunikacyjny Metodyka pomiarowa: Referencyjne metodyki wykonywania okresowych pomiarów poziomów hałasu w środowisku dla dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, urządzeń na terenach portów oraz kryteria lokalizacji punktów pomiarowych Załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 2 października 2007 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. Nr 92 poz. 392) metoda pomiarów pojedynczych zdarzeń akustycznych, UWAGA: wysokośc punktu jest ustalona na,5m! Poligon pomiarowy: punkt pomiarowy: wyznaczony punkt pomiarowy źródło hałasu drogowego bez obecności istotnego tła akustycznego, źródło hałasu: 2 kolumny głośnikowe i rzutnik video sygnał akustyczny: zarejestrowany hałas drogowy, powtarzalny (pojazdy lekkie i ciężkie w obu kierunkach) dane pomocnicze: do wykonania obliczeń poziomu równoważnego natężenie ruchu: 300 poj./dobę udział pojazdów ciężkich: w porze dziennej 0%, w porze nocnej 60% Badana wielkość: ekspozycyjny poziom dźwięku A (SEL) badanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 30 min. Kryteria oceny biegłości: sprawdzenie toru pomiarowego (przy wykorzystaniu kalibratora, ustawienie pionowe), ustawienie miernika/mikrofonu na statywie (pion mikrofonu w punkcie, wysokość,5m), ukierunkowanie mikrofonu uwzględnienie osobnych kierunków ruchu, sprawność wykonania pomiaru (zanotować czas wykonywania badania) (pomiar hałasu na źródło hałasu), Poligon pomiarowy konfiguracja stanowiska patrz Rysunek B3 w załączniku. str. z 6

12 VII PMzA NTL Raport z r. Jarocin ( r.) Program B4 pomieszczenia do przebywania ludzi program pilotażowy Metodyka pomiarowa: PN87/B0256 "Akustyka budowlana. Metody pomiaru poziomu dźwięku A w budynkach." UWAGA: pomiar z ręki! Poligon pomiarowy: źródło hałasu: sygnał akustyczny: dane pomocnicze: hałas tła akustycznego dźwięki instalacyjne występujące w hotelu nie było Badana wielkość: równoważny poziom dźwięku A badanego hałasu Orientacyjny czas realizacji pomiaru: 5 min. Badanie wykonano w pomieszczeniu salki wykładowej znajdującej się w przyziemiu budynku hotelu Jarota w Jarocinie Badanie prowadzono w godzinach nocnych od 0 do 2. Podczas badania w pomieszczeniu przebywali tylko obserwator i uczestnik wykonujący pomiary. str. 2 z 6

13 VII PMzA NTL20 Jarocin ( r.) Raport z r. 6. Wyniki badań międzylaboratoryjnych Wyniki badań są zestawione w następujących załącznikach stanowiących integralna część niniejszego raportu: Załącznik B Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B stanowisko pracy Załącznik B2 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B2 środowisko hałas przemysłowy Załącznik B3 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B3 środowisko hałas komunikacyjny Załącznik B4 Wyniki porównań międzylaboratoryjnych Program B4 pilotażowy pomieszczenia przeznaczone do przebywania ludzi Załącznik ILC Odchylenia międzylaboratoryjne Niniejszy raport nie zawiera danych identyfikujących laboratoria uczestniczące (poza laboratorium odniesienia i ew. laboratoriami zaproszonymi). Indywidualne osiągnięcia każdego laboratorium uczestniczącego są oddzielnie przesyłane listownie do każdego laboratorium indywidualnie! Uwaga: uzyskane wyniki dotyczą wyłącznie zakresu prowadzonych porównań międzylaboratoryjnych. ľľľľľľľľľľľľľľľľ koniec raportu z badania ľľľľľľľľľľľľľľľľľ str. 3 z 6

14 VII PMzA NTL20 Jarocin ( r.) Raport z r. 7. Komentarze do wyników 7. Program B Pomiar poziomu ekspozycji na hałas LAEx8h (LAeq): ogólnie uzyskane wyniki są zadowalające (wszystkie we wskaźnikach En i En ref); niektóre uczestniczące laboratoria jeszcze nie szacują niepewności badania, niektóre stosują wyłącznie metodę załącznika C normy PNEN ISO 962:2009 przypominam, ze jest to quasistatystyka na decybelach, a nie rzetelne obliczenia statystyczne; z zestawienia graficznego wyników można wysnuć wniosek, że wszystkie laboratoria zdecydowanie przeszacowały przedziały niepewności zapewne głównie w zakresie budżetu typu B. Pomiar poziomu maksymalnego LASmax: ogólnie uzyskane wyniki są zadowalające (wszystkie we wskaźnikach En i En ref); podejrzane są wyniki laboratoriów i 936 przy stabilności sygnału w punkcie referencyjnym (zmiennośc poniżej 0,5 db) uzyskanie wyników o ponad,5 db wyższych niż laboratorium referencyjne świadczy albo o jakiś problemach sprzętowych, albo o wystąpieniu silnych zakłóceń blisko mikrofonu uczestnika; niepewności badania uwaga jak wyżej; standardowe odchylenia międzylaboratoryjne dla tego badania to ±0,3 db. Pomiar poziomu szczytowego LC peak: laboratoria oraz ewidentnie popełniły błąd gruby prawdopodobnie odczyt wyniku wg korekcji A zamiast C; pozostałe wyniki są zadowalające (we wskaźnikach En i En ref); wystąpiła dziwna sytuacja przy wykonywaniu sprawdzenia kalibratorem NTL w przypadku laboratoriów 923, 75 i nie ma to wpływu na wyniki badań międzylaboratoryjnych, te laboratoria uzyskały zadowalające wyniki, natomiast wyniki sprawdzenia są co najmniej podejrzane należy zweryfikować sposób wykonywania sprawdzenia miernika kalibratorem i zaobserwować czy jest jakaś przyczyna uzyskiwania przy tej czynności tak wysokich wyników. pomijając wyżej wymienione sytuacje zaobserwowano dosyć duże odchylenie standardowe dla samego sprzętu przy pomiarze LC peak : +0,8/,0 db (przy stabilności wskazań dla LAeq ±0,2 db) jest wpływ istotniejszy od standardowego odchylenia międzylaboratoryjnego, które dla tego badania wyniosło +0,4/0,6 db. str. 4 z 6

15 VII PMzA NTL20 Jarocin ( r.) Raport z r. 7.2 Program B2 generalnie w tym badaniu średnia kwalifikowana uzyskana z wyników laboratoriów istotnie odbiega od wartości dokładnej uzyskanej dodatkowym pomiarem 5minutowym; wobec powyższego, to akurat laboratorium referencyjne ma wynik wątpliwy według zaostrzonych kryteriów oceny wskaźnika z, J; jednocześnie wszystkie laboratoria przy rozstępie wyników 2, db uzyskały wyniki zadowalające według standardowej oceny wskaźnika z ; natomiast szereg laboratoriów uzyskując wyniki znacznie wyższe od wyniku laboratorium referencyjnego otrzymało ocenę niezadowalającą we wskaźnikach En i En ref; biorąc jednak pod uwagę, że akurat przy tym programie badań laboratorium referencyjne uzyskało wynik niższy od dokładnego o 0,6 db, co pogorszyło wyniki we wskaźnikach En i En ref, to można przyjąć, że laboratoria, których przedział niepewności objął wynik dokładny zaliczyły to badanie z wynikiem pozytywnym; przy powyższym kryterium niezaliczone wyniki mają laboratoria 482, oraz patrz przedstawienie graficzne wyników w Załączniku B Program B3 zgodnie z zasadami statystycznymi, wskaźnik oceny z jest nieinterpretowalny dla 5 laboratoriów biorących udział w badaniach; wszystkie laboratoria uzyskały wyniki w rozstępie 0,8 db, przy odchyleniu standardowym wyników nie większym niż 0,4 db; ponieważ obliczenia dla dwóch sytuacji pomiarowych zostały wykonane na tych samych danych każdego z uczestników, to pozwoliło na oszacowanie odchylenia standardowego związanego z samymi obliczeniami matematycznymi dla tego zadania, które wyniosło +0,05/0,07 db. 7.4 Program B4 pilotażowy ponieważ w tym badaniu nie szacowano niepewności wyników nie oceniano wyników wg wskaźników En i En ref; dwa laboratoria i 64 uzyskały niewspółmiernie wysokie wyniki, tj. ponad 30 db najprawdopodobniej jest to kwestia sprzętowa, o ile wyeliminuje się ewentualne błędy grube polegające np. na odczycie warości MAX lub ustawienia korekcji C. W przypadku potwierdzenia kwestii sprzętowej ten sprzęt nie będzie mógł być używany do pomiarów niskich poziomów dźwięku, tj.<30 db. str. 5 z 6

16 VII PMzA NTL20 Raport z r. Jarocin ( r.) 8. Podsumowanie W badaniach porównawczych rundy VII Porónan Międzylaboratoryjnych z Akustyki NTL20 uczestniczyło łącznie 8 laboratoriów (7 laboratoriów uczestniczących oraz laboratorium firmy NTLM.Kirpluk jako Laboratorium Odniesienia ozn. ): w Programie B: 3 laboratoriów (2 + ) w Programie B2: 2 laboratoriów ( + ) w Programie B3: 5 laboratoriów (4 + ) w Programie B4: 9 laboratoriów (8 + ) Wyniki uczestników porównań międzylaboratoryjnych były ogólnie dobre, przy zastrzeżeniach wymienionych w rozdziale poprzednim. Prawie wszystkie uczestniczące laboratoria szacują już niepewność określenia poziomów maksymalnych i szczytowych. Występują jeszcze szacowania niepewności na podstawie rachunków na decybelach, nie ma to jednak wpływu na biełość laboratoriów w wykonywaniu samych badań. Wszystkie laboratoria, które uzyskały wyniki wątpliwe lub niezadowalające powinny samodzielnie zanalizować przyczyny takich rezultatów. Wszystkie laboratoria, które uzyskały choć jeden wynik niezadowalający lub 20% wyników wątpliwych, powinny, zgodnie z zaleceniami Polskiego Centrum Akredytacji (dokument DA05, wyd.4), powtórzyć swój udział w badaniach biegłości jeszcze w bieżącym cyklu akredytacji. Warszawa, podpis Koordynatora Badań () str. 6 z 6

17 VII PMzA NTL20 Załącznik B Jarocin ( r.) Program B LAeq n wynik kwalifikowany 3 w yniki bez kw alifikacji n 3 pop. 0,28 pop. 0,2 pop. 0,28 spop. 0,30 spop. 0,2 spop. 0,30,0 0,4,0 LAeq 79,3 Lp.dod. średnia 79,3 s 0,08 0,08 s 0,03 0,03 s 0,08 0, kod laboratori um punkt kw alifikacja kontrolny poziom dźwięku LAeq +UR,95+ UR,95 79, 7 0 Lp.dod. tak / 0nie Zkwal. 93,7 0,6 zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia Dref En En ref zaostrzona 0, 2, 3,3 93,8 0,27 79,8,9 2,7 94,0,93 79,5 2,3 2,3 94,0 0,79 78,9 2,4 2,4,26 78,8 2,3 2,3 93,8,58 79,0,2,6 79,0 2,3 2,3 93,7 79,4 2,3 2,3 79,5,9 79,3,4 79,2 reszta standaryzowana Z kwalifikowana standardow a 0,04 0,7 0,2 0,28 0,4 0,3 0,6 0,2 0,05 0,08 0,3 0,08 0,3 0,94 0, 0,04 0,04 0,94 0, 0,03 0,04 94,0 0,43 0,3 0,09 0,2 2,6 93,8 0,79 0,4 0,2 0,6,8 0,07 0,07 0,2 0,08 79,4 94,0 0,43 0,3 0,2 79,6 94,,6 0,5 0,20 82,0 wynik LB średnia kwalif. 8,0 '+ sigma pop. ' sigma pop. 80,0 79,0 78,0 77,0 76,0 75, str. z 4 /B

18 VII PMzA NTL20 Załącznik B Jarocin ( r.) Program B LASmax n wynik kwalifikowany 2 w yniki bez kw alifikacji n 3 pop. 0,66 pop. 0,36 pop. 0,7 spop. 0,78 spop. 0,39 spop. 0,85 2,,4 2,5 LAS max av. 85,9 Lp.dod. 94, średnia 85,8 s 0,2 0,22 s 0, 0, s 0,22 0,23 kod laboratori um punkt kw alifikacja kontrolny poziom dźwięku LAmax +UR,95+ UR,95 85,2,9 2,8 2,0 2,8 86,6 86,0 87,0 reszta standaryzowana Z kwalifikowana Lp.dod. tak / 0nie Zkwal. 93,7 0,85 95,,3 94,2 0,2 94,,83 84,9,4,4,20 85,2 2,0 2,0 93,8 0,85 87,0,8 2,9 94,0,83 93,7 0,62 85,8 3,0 3,0 94,0 0,08 85,4 0,4 0,4 93,8 0,60 85,3,,2 94,0 85,6 94, 85,6 94, 84,5 zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardow a Dref En En ref 0,69 0,26 0,37 0,94,4 0,8,8 0,3 0, 0,4 0,0 0,00 0,00 0,56 0,94,8 0,7 0,3 0,6 0,9 0,27 0,2 0,08 0,09 0,73 0, 0,04 0,04 0,35 0,4 0,8 0,35 0,4 0,8 89,0 wynik LB 88,0 średnia kwalif. '+ sigma pop. ' sigma pop. 87,0 86,0 85,0 84,0 83,0 82, str. 2 z 4 /B

19 VII PMzA NTL20 Załącznik B Jarocin ( r.) Program B L Cpeak UWAGA: obliczenia na ciśnieniach szczytowych względnych! wynik kwalifikowany w yniki bez kw alifikacji n 0 n 3 pop.,23 pop. 0,82 pop.,23 spop.,72 spop.,0 spop.,72,7 2,3 7,2 LCpeak av. 05, Lp.dod. 98,2 LCpeak av. 04,4 s 0,7 0,7 s 0,35 0,38 s 0,39 0,43 kod laboratori um LCpeak +UR,95+ UR,9504,8 2, 3,6 2, 4,3 05,9 05,7 05,3 reszta standaryzowana Z kwalifikowana punkt kw alif ikacja kontrolny poziom dźwięku zaostrzona LApeak 99, wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardow a Lp.dod. tak / 0nie Zkwal. 97,5 0,53 36,,69, 0,7,27 0,9 02, 0,45 0,5 Dref Pn Pn ref 0,49 0,2 0,40 0,22 04,6,6 2,0 97,2 0,90 0,2 0,06 0,07 05,3 2,0 2,0 97,9 0,45 0,5 0,7 0,22 05,0,4,9 99,5 0,5 0,2 0,07 0,09 97,3 0 0,5 0,2 0,09 05,0 99,5 3,0 3,0 98,2 0 8,04 05,3,8 4,2 97,9 0,45 04,2,2,4 5,3,2,35 0,5 0,2 0,22 0,8 97,7,63 0,6 0,20 98,7 99,0 0 8,82 6,,49 04,5 99,4,09 0,3 0,0 09,0 08,0 07,0 06,0 05,0 04,0 03,0 02,0 0,0 00,0 99,0 wynik LB 98,0 średnia kwalif. '+ sigma pop. 97,0 ' sigma pop. 96,0 95, str. 3 z 4 /B

20 VII PMzA NTL20 Załącznik B Jarocin ( r.) Badanie stabilności sygnału Program B sygnał głosniejszy kod lab. od godz. do godz. LAeq LASmax LCPeak tło :29 4:30 4:53 5:2 5:28 5:40 6:4 7:05 7:24 7:46 8:08 8:37 8:54 9:2 4:30 4:34 4:56 5:6 5:30 5:45 6:46 7:08 7:28 7:49 8:0 8:40 9:00 9:7 46,7 83,8 83,8 83,7 83,7 83,6 83,6 83,9 83,9 83,8 83,9 84,0 83,7 83,6 5,6 84,2 84, 84, 84,0 83,9 84,4 84,4 84,3 84,3 84,2 84,4 84, 84,4 76,8 04,3 04,4 04, 05, 04,4 04,8 04,4 04,6 05,2 04,2 04,5 04,7 04,3 średnia rozstęp 83,8 0,4 84,2 0,5 04,6, pop +0,2 +0,6 +0,32 92,0 s pop 0,3 0,6 0,34 9,0 06,0 05,0 04,0 03,0 02,0 0,0 00,0 99,0 98,0 97,0 96,0 95,0 94,0 93,0 sygn. LAeq sygn. LASmax sygn. LCpeak 90,0 sygn.2 LAeq 89,0 Program B sygnał cichszy kod lab od godz. 4:35 4:57 5:7 5:3 5:46 6:47 7:09 7:29 7:50 8: 8:4 9:0 9:8 do godz. LAeq LASmax LCPeak 4:39 5:00 5:20 5:33 5:5 6:50 7: 7:30 7:53 8:3 8:44 9:05 9:27 74,8 74,9 74,9 74,8 74,6 74,6 74,9 75,0 74,9 74,9 75, 74,8 74,7 75,2 75,2 75,2 75, 75,0 75,2 75,3 75,3 75,2 75,3 75,6 75,3 76,4 96,2 96,5 95,4 95, 95,6 95,6 95,5 96, 95,2 95,3 95,5 99,4 96,9 średnia rozstęp 74,8 0,5 75,3,4 96,2 4,3 pop +0,4 +0,35 +,26 s pop 0,4 0,39,77 sygn.2 LASmax 88,0 sygn.2 LCpeak 87,0 86,0 85,0 84,0 83,0 82,0 8,0 80,0 79,0 78,0 77,0 76,0 75,0 74,0 73, str. 4 z 4 /B 923

21 VII PMzA NTL20 Załącznik B2 Jarocin ( r.) Program B2 L A eq em. n wynik kwalifikowany 2 w yniki bez kw alifikacji n 2 pop. 0,59 pop. 0,6 pop. 0,59 spop. 0,69 spop. 0,7 spop. 0,69 2, 0,7 2, LAeq 77,5 Lp.dod. 94,0 77,5 s 0,9 0,20 s 0,05 0,05 średnia s 0,9 0, kod laboratori um poziom dźwięku LAeq 6 7 +UR,95+ UR,95 Lp.dod. 0 reszta standaryzowana Z kwalifikowana punkt kw alifikacja kontrolny tak / 0nie Zkwal wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia zaostrzona standardow a Dref En En ref zaostrzona 76, +,,3 93,7,93 76,7 +,,4,20 0,6 0,35 0,5 76,4 +,5 2,5,58 0,3 0,3 0,25 77,8 +,5 2,2 0,42,7 0,73,66 78,2 +,6,6 94,4, 2,,08 2,6 77,9 +,2,2 0,58,8,0,78 78,0 +,0,2 94, 0,76,9,6,90 78, +,,3 94,0 0,93 2,0,7 2,03 77,8 +,0,2 0,42,7,04,66 78, +,0,2 94,0 0,93 2,0,22 2,03 77,4 +,0,0 0,22,3 0,87,2 0,22,3,2 77,4 76,7 wynik dokładny z pomiarów 5 minutowych z uwzględnieniem tła i poprawki na czas (poziom Leq) 80,0 79,0 78,0 77,0 76,0 wynik LB 75,0 średnia kwalif. '+ sigma pop. 74,0 ' sigma pop. wartość dokładna 73, str. z 2 /B2

22 VII PMzA NTL20 Załącznik B2 Jarocin ( r.) Badanie stabilności sygnału czasy imisji Program B2 liczba tło cykli akustyczne "źródła" kod lab. od godz. do godz. imisja tło :0 4:30 4:5 5:0 5:27 5:52 6:4 6:3 6:58 7:9 7:50 8:09 8:34 4:02 4:32 4:56 5:2 5:33 5:56 6:2 6:35 7:04 7:25 7:53 8:5 8:38 78,4 78,5 78,3 78,3 78,6 78,6 78,3 78,4 78,3 78,2 78,2 78,0 42,9 70,0 70,2 69,9 70,0 70,3 70,3 70,3 70,0 70,3 70,0 70,0 69,9 średnia rozstęp 78,3 0,6 70, 0,4 pop +0,6 +0,6 s pop 0,7 0,6 w imisji ,0 78,0 77,0 76,0 75,0 imisja 74,0 tło akustyczne 73,0 72,0 7,0 70,0 69, str. 2 z 2 /B2

23 VII PMzA NTL20 Załącznik B3 Jarocin ( r.) Program B3 L A D6 n wynik kwalifikowany 5 w yniki bez kw alif ikacji n 5 pop. 0,32 pop. 0,07 pop. 0,32 spop. 0,35 spop. 0,08 spop. 0,35 0,8 0,2 0,8 LAeq 62, Lp.dod. średnia 62, s 0,6 0,7 s 0,04 0,04 s 0,6 0, kod laboratori um poziom dźwięku LAeq 7 Lp.dod. reszta standaryzowana Z kwalifikowana punkt kw alifikacja kontrolny +UR,95+ UR,95 0 tak / 0nie Zkwal wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia zaostrzona standardow a En Dref zaostrzona E n ref 62,3 +0,6 0,7 0,70 62,4 +0,7 0,8,02 0, 0,0 0,6 6,7 +0,8 0,8 93,8,08 0,6 0,56 0,87 6,6 +,4,4 94,0,35 0,7 0,42,00 62,3 +0,6 0,7 93,8 0,70 0,0 0,00 0,00 64,0 63,0 62,0 wynik LB 6,0 średnia kwalif. 60, Uwaga: dla 5 laboratoriów uczestniczących wskaźnik Z jest statystycznie nieinterpretowalny! str. z 2 /B3

24 VII PMzA NTL20 Załącznik B3 Jarocin ( r.) Program B3 L A N8 n wynik kwalifikowany 5 w yniki bez kw alif ikacji n 5 pop. 0,27 pop. 0,07 pop. 0,27 spop. 0,28 spop. 0,08 spop. 0,28 0,8 0,2 0,8 LAeq 64, Lp.dod. średnia 64, s 0,4 0,4 s 0,04 0,04 s 0,4 0, kod laboratori um poziom dźwięku LA N8 7 Lp.dod. reszta standaryzowana Z kwalifikowana punkt kw alifikacja kontrolny +UR,95+ UR,95 0 tak / 0nie Zkwal wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia zaostrzona standardow a Dref En E n ref zaostrzona 64,2 +0,9,0 0,48 64,4 +0,8 0,9,25 0,2 0,6 0,20 63,9 +0,8 0,8 93,8 0,60 0,3 0,24 0,32 63,6 +,4,4 94,0,6 0,6 0,33 0,63 64,2 +0,6 0,7 93,8 0,48 0,0 0,00 0,00 66,0 65,0 64,0 63,0 wynik LB średnia kwalif. 62, Uwaga: dla 5 laboratoriów uczestniczących wskaźnik Z jest statystycznie nieinterpretowalny! str. 2 z 2 /B3

25 VII PMzA NTL20 Załącznik B4 Jarocin ( r.) Program B4 pilotażowy LAeq pomiar w pomieszczeniach do przebywania ludzi niskie poziomy dźwięku! wynik kwalifikowany w yniki bez kw alif ikacji n 9 n pop. 0,76 pop. 0, pop. 4,3 s pop. 0,93 s pop. 0,2 s pop. 40,00 2,4 0,3 3,7 LAeq 23,2 Lp.dod. 94,0 średnia 28,5 s 0,29 0,3 s 0,04 0,04 s,77 3,04 kod laboratori um reszta standaryzowana Z kwalifikowana punkt kw alifikacja kontrolny poziom dźwięku Zkwal. zaostrzona wskaźnik D i En względem laboratorium odniesienia standardow a LAeq 2 3 Lp.dod. tak / 0nie 22,5 22,7 22,3 22,6 0,78 23,3 23,4 23,2 23,3 0,07 0,8 22,2 22,4 22,3 2,8 94,,3 0,4 24,6 25,0 24,2 24,5 94,,88 35,9 36,0 35,6 36,0 94,5 0 24,2 24,3 24,5 23,8 93,8 23,3 23, 23,6 23, 94, 33, 32,0 33,5 33,5 0 22, 22, 22, 22,2 94,,7 0,4 22,6 22,8 22,9 22,2 94, 0,67 0, 23,4 23,5 23,7 23, 0,24 0,9 90,9 nie nie,30 0,04 44,68 nie nie Dref 2,0 3,3,7 0,7 0,5 27,0 wynik LB średnia kwalif. 26,0 '+ sigma pop. ' sigma pop. 25,0 24,0 23,0 22,0 2,0 20, str. z /B4

26 VII PMzA NTL20 Jarocin ( r.) Załącznik ILC Odchylenia międzylaboratoryjne Program B LAeq sygnał pop +0,2 kalibracja sprzętu +0,2 s pop 0,3 0,2 LASmax sygnał pop +0,6 kalibracja sprzętu +0,36 s pop 0,6 0,39 LC peak sygnał pop +0,32 kalibracja sprzętu +0,82 s pop 0,34,0 łącznie +0,7 0,8 łącznie +0,39 0,42 łącznie +0,87,07 rozrzut wyników uczestników +0,28 0,30 rozrzut wyników uczestników +0,66 0,78 rozrzut wyników uczestników +,23,72 odchylenie międzylaboratoryjne +0,2 0,2 odchylenie międzylaboratoryjne +0,29 0,32 odchylenie międzylaboratoryjne +0,39 0,57 Program B2 LAeq sygnał pop +0,9 kalibracja sprzętu +0,6 s pop 0,7 0,7 łącznie +0,25 0,24 rozrzut wyników uczestników +0,59 0,69 odchylenie międzylaboratoryjne +0,36 0,42 Program B3 LA D6 sygnał* pop +0,9 kalibracja sprzętu +0,07 łącznie rozrzut wyników uczestników +0,20 +0,32 0,7 0,08 0,9 s pop 0,35 * sygnał powtarzalny pomiar wartości RMS przyjęto wartości jak dla B2 LA N8 sygnał* pop +0,9 kalibracja sprzętu +0,07 łącznie +0,20 rozrzut wyników uczestników +0,27 0,28 0,7 0,08 0,9 s pop * sygnał powtarzalny pomiar wartości RMS przyjęto wartości jak dla B2 odchylenia wynikające z samej dokładnosci obliczeń (dane pomiarowe te same!) rozrzut wyników rozrzut wyników uczestników uczestników 2 +0,27 0,28 +0,32 0,35 odchylenie międzylaboratoryjne +0,2 0,5 odchylenie międzylaboratoryjne +0,07 0,09 odchylenie obliczeniowe +0,05 0,07 Wszystkie wartości dotyczą odchyleń standardowych! Rachunki wykonane na ekspozycjach względnych, poza LC peak na ciśnieniach względnych. str. z /ILC

27 VII PMzA NTL20 Rysunki Jarocin ( r.) RYSUNEK B po miar refere ncyjn y źródło hałasu kierunek zwrócenia twarzy pracownika źródło hałasu punkt dodatkowy (kalibrator NTL) stolik obserwatorów 0 00cm 200cm 300cm 400cm rys. 500cm NTL M.Kirpluk str. z 3 /R

28 VII PMzA NTL20 Rysunki Jarocin ( r.) RYSUNEK B2 po miar refere ncyjn y źródło hałasu tła akustycznego źródło badanego hałasu kierunek wymaganej obserwacji wyznaczony punkt pomiarowy punkt dodatkowy (kalibrator NTL) stolik obserwat orów 0 00cm 200cm 300cm 400cm rys. 500cm NTL M.Kirpluk str. 2 z 3 /R

29 VII PMzA NTL20 Rysunki Jarocin ( r.) RYSUNEK B3 źródło badanego hałasu (kanał lewy) wyznaczony punkt pomiarowy po miar refere ncyjn y rzutnik video EKRAN kierunek wymaganej obserwacji punkt dodatkowy (kalibrator NTL) stolik obserwat orów źródło badanego hałasu (kanał prawy) 0 00cm 200cm 300cm 400cm rys. 500cm NTL M.Kirpluk str. 3 z 3 /R