Język polski - test dla uczniów klas drugich gimnazjów w roku szkolnym 2011/2012 Etap szkolny (60 minut) Dysleksja [suma punktów] Imię i nazwisko... kl.... Tekst do zadań 1-9 Ignacy Krasicki CESARZ CHIŃSKI I SYN JEGO z dziejów tamtejszych Chińczyki mają rozum, choć daleko siedzą, I bajki wiedzą. Jeden z nich, a co większa, cesarz tego ludu, Nie szczędził trudu, Aby pan syn, następca jego, nie był osłem. Raz płynął z nim po wodzie, a gdy robił wiosłem I płynąc nucił, W brzeg uderzył i łódki ledwo nie wywrócił: Obadwa się przestraszyli. Korzystając ojciec z chwili Rzekł: Patrz, jak przez niebaczność źlem sobie poradził, Gdybym nie śpiewał, o brzeg byłbym nie zawadził. Z mojego czynu Naucz się synu: Łódka tron, lud jest woda i nosi ją snadno 1 ; Kiedy sternik niebaczny, łódka idzie na dno." 1 snadno chętnie, łatwo, dobrze 1
1. Podtytuł utworu sugeruje, że a. historia o Chinach jest prawdziwa. b. historia o Chinach jest zmyślona. c. Chiny leżą daleko od Polski. d. autor utworu był w Chinach. 2. W utworze władcę symbolizuje a. łódka. b. tron. c. syn. d. sternik. 3. Czym jest pouczenie ojca? a. Życzeniem. b. Naganą. c. Przestrogą. d. Rozkazem. 4. Wyjaśnij, po co ojciec pouczył syna. 5. Opowieść o zachowaniu cesarza na łodzi ma pokazać, że był on nie tylko władcą, ale także a. znakomitym żeglarzem. b. nieudolnym sternikiem. c. surowym rodzicem. d. mądrym ojcem. 2
6. Morał bajki Krasickiego dotyczy uniwersalnych zasad a. mądrego sprawowania władzy. b. skutecznego wychowywania dzieci. c. bezpiecznego podróżowania łodzią. d. surowego traktowania ludzi. 7. Podaj przykład sytuacji, która może świadczyć o tym, że pouczenie cesarza jest uniwersalne i ciągle aktualne.. 8. Słowo Chińczyki występuje w utworze w takiej formie, ponieważ autor a. podkreślił brak szacunku dla mieszkańców Chin. b. posłużył się w całym utworze językiem potocznym. c. użył wyrazu w formie wówczas obowiązującej. d. błędnie odmienił słowo Chińczyk w liczbie mnogiej. 9. Ostatnia część utworu została ujęta w cudzysłów, ponieważ jest to a. cytat z innego utworu. b. wypowiedź postaci. c. tytuł opowieści cesarza. d. mądrość chińska. Tekst do zadań 10-16 I co było potem? zapytało zimowe jagnię. Potem owcze mamy zabrały jagnięta z dala od tego człowieka z małym psem, w bezpieczne miejsce. I znalazły znalazły - Chmurka, owca o najbujniejszym runie w całym stadzie, dalej już nie pamiętała. Stóg siana zaproponowała Cordelia. Była owcą nastawioną bardzo idealistycznie. 3
Właśnie, stóg siana! powiedziała Chmurka Owcze mamy jadły, a jagnięta turlały się po sianie i milczały. Owce zameczały oczarowane. Tej jesieni, kiedy liście już pożółkły, ale słońce było jeszcze okrągłe, jasne i ciepłe, pasterka Rebeka czytała im książkę na głos. Owce nie potrafiły wytłumaczyć, dlaczego wtedy, w pierwsze zimne i srebrzyste noce jesieni, owa książka napełniała je taką grozą. Jedynie Biały Wieloryb, gruba owca o świetnej pamięci, przypomniał sobie, że w powieści, jaką wówczas czytywała im Rebeka na schodkach pasterskiej przyczepy, prawie w ogóle nie występowały jagnięta i bardzo mało siana. Czy to był wielki stóg siana? zapytała Wrzosowata, która była jeszcze młoda i nie chciała, żeby opowieść tak po prostu się skończyła. Bardzo duży oznajmiła Chmurka z przekonaniem Tak duży jak jak Rozejrzała się, szukając czegoś wielkiego. Jak Wrzosowata? Nie. Wrzosowata jak na owcę nie była szczególnie dużych rozmiarów. Już większy był Biały Wieloryb. No i grubszy. Z kolei od wszystkich owiec większa była przyczepa stojąca na środku ich pastwiska, jeszcze większa szopa na siano, a największy dąb na skraju lasu. Na skraju pastwiska, po lewej, mieścił się ogródek warzywny, a po prawej kozie pastwisko. Na kozim pastwisku nie było niczego dużego. Tylko kozy. Za dwoma pastwiskami rósł już las obcy, szepczący i o wiele za bliski przed nimi zaś było gospodarstwo ze stajniami, budynkami mieszkalnymi, z kominami, z których się dymiło, i z ludźmi, którzy hałasowali. Zaraz potem był zamek, bliski, szary i potężny jak dynia. Tak wielka jak zamek! oznajmiła Chmurka triumfalnie. Owce się zadziwiły. Zamek był naprawdę duży, wręcz niewypowiedzianie. Miał spiczastą wieżę, mnóstwo okien i co wieczór o wiele za wcześnie zasłaniał im słońce. Chętnie zamieniłyby go w wielki stóg siana. L.Swann, Triumf owiec 10. Świat przedstawiony w powyższym fragmencie jest ograniczony do tego, co a. widzą i znają owce. b. opowiedziała owcom pasterka. c. zawierają wypowiedzi postaci. d. mogą zrozumieć czytelnicy. 4
11. Z tekstu można wywnioskować, że owce myślą przede wszystkim o a. zaspokojeniu głodu. b. zyskaniu uznania. c. relacjach z ludźmi. d. znalezieniu schronienia. 12. Pewne elementy świata przedstawionego lub ich brak, wywołują określone uczucia owiec. Nazwij te uczucia i uzupełnij tabelę według wzoru. przyczyna uczuć uczucie brak siana i jagniąt groza stóg siana las zamek 13. Chmurka porównuje stóg siana do zamku. Oceń prawdziwość zadań charakteryzujących porównanie jako środek stylistyczny użyty w tekście. Zaznacz TAK lub NIE. Porównanie składa się z dwóch członów połączonych wyrazami lub wyrażeniami porównującymi, np. jak, jakby, na kształt. Porównanie wskazuje na podobieństwo cech porównywanych rzeczy. W porównaniu rzecz porównywana może być zastąpiona przez rzecz, do której się ją porównuje, bez zmiany sensu wypowiedzi. Porównanie służy wyeksponowaniu jakiejś cechy rzeczy porównywanej. TAK TAK TAK TAK NIE NIE NIE NIE 5
14. Chmurka wybrała zamek spośród wszystkich obiektów ze względu na jego a. wartość. b. wielkość. c. trwałość. d. dostojeństwo. 15. Owce z powyższego tekstu zostały uosobione. Ten środek literacki jest charakterystyczny dla a. przypowieści. b. trenów. c. fraszek. d. bajek. 16. Opisując las, narrator mówi, że jest on o wiele za bliski. Ułóż dwa zdania z przymiotnikiem bliski, w których pokażesz jego dwa różne znaczenia.... 17. Jeden z internautów napisał na swoim blogu, że korzystanie z Internetu nie powinno kojarzyć się tylko z wolnością wypowiedzi, ale także z odpowiedzialnością za własne słowa. Napisz artykuł do gazetki szkolnej, w którym przedstawisz i uzasadnisz swoje stanowisko na temat wolności słowa w Internecie. Pamiętaj, że Twoja praca musi zająć co najmniej połowę wyznaczonego miejsca. 6
brudnopis 7
8