PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Patofizjologia Narządu Ruchu-Neurofizjologia Kliniczna 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Zakład Patofizjologii Narządu Ruchu Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. 28 Czerwca 1956r. Nr 135/147, 61-545 Poznań, Ortopedyczno- Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi Tel. /Fax Tel: (61) 8310231, 8310232, 8310233 Fax: (61) 8310233 Strona WWW: http://www.orsk.ump.edu.pl/pl/zaklady_i_pracownie/zaklad_patofizjologii _narzadu_ruchu1.htm http://www.sknn.ump.edu.pl/ E-mail: zpnr@wp.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. 5. Osoby odpowiedzialne za zajęcia fakultatywne Osoba zaliczająca przedmiot: Prof. dr hab. n. med. Tel. kontaktowy: 8310230 E-mail: zpnr@wp.pl Osoba odpowiedzialna za organizację zajęć: Prof. dr hab. n. med. Juliusz Huber Kontakt: 8310230 E-mail: juliusz.huber@neostrada.pl
6. Miejsce przedmiotu w programie studiów: 2014-2015 Rok: rok III-IV Semestr: 5 7. Liczba godzin ogółem : 15 liczba pkt.ects: 1 Semestr zimowy liczba godzin Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu W Ć Ćwiczenia S kategoria Zakład Patofizjologii Narządu Ruchu 11 B 4 Razem: 11 B 4 8. Cele nauczania przedmiotu -poznanie struktury i funkcji jednostki ruchowej -poznanie metod badań neurofizjologii klinicznej -poznanie norm badań neurofizjologicznych -poznanie zasad przewodzenia impulsów we włóknach ruchowych i czuciowych w normie i w patologii -poznanie zasad przewodzenia impulsów w szlakach aferentnych i eferentnych rdzenia kręgowego i w ośrodkach nadrdzeniowych w normie i w patologii -poznanie zasad badań transmisji nerwowo-mięśniowej -poznanie zasad różnicowania zmian aksonalnych i demielinizacyjnych -poznanie zasad badania jednostek ruchowych w procesie regeneracji i degeneracji -poznanie najbardziej charakterystycznych jednostek chorobowych u pacjentów z dysfunkcją składowych układu ruchowego Efekt kształcenia umiejętności i kompetencje: Student: -zna zasady wykonywania i interpretacji wyników badań neurofizjologii klinicznej -potrafi rozróżnić w tych badaniach zapisy prawidłowe i patologiczne -zna wykorzystanie wyników badań diagnostycznych neurofizjologii klinicznej we współczesnej medycynie -zna wskazania do wykonania badań diagnostycznych neurofizjologii klinicznej 9. SYLABUS Podczas seminariów i ćwiczeń, w oparciu o badanie neurofizjologii klinicznej, omawiane są zjawiska patologiczne, diagnozowane w obrębie mięśni i nerwów, jak również zjawiska patologiczne zachodzące w ośrodkach rdzenia kręgowego i ośrodkach nadrdzeniowych.
Wymagania wstępne Podstawowe zagadnienia dotyczące budowy i funkcji układu nerwowego i mięśniowego Przygotowanie do zajęć Tematy, które należy przygotować na zajęcia seminaryjne i ćwiczenia są dostępne na stronie Zakładu Patofizjologii Narządu Ruchu http://www.orsk.ump.edu.pl/pl/zaklady_i_pracownie/zaklad_patofizjologii_narzadu_ruch u1.html Należy zapoznać się z plikiem w formacie.pdf Badania Neurofizjologii Klinicznej dostępnym do pobrania na stronie http://www.sknn.ump.edu.pl/pobieranie Wymagania końcowe -wykonywanie i interpretacja badań neurofizjologii klinicznej -rozróżnienie w tych badaniach zapisów prawidłowych i patologicznych -aplikacja wyników badań diagnostycznych neurofizjologii klinicznej we współczesnej medycynie 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Ćwiczenia - Semestr zimowy Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2. Tematyka ćwiczeń -Przykładowe kompleksowe badanie neurofizjologiczne na zdrowym ochotniku -Zastosowanie badań neurofizjologicznych w określaniu degeneracji i regeneracji nerwów u chorych po uszkodzeniu splotu ramiennego lub lędźwiowo-krzyżowego jak i w trakcie leczenia chirurgicznego lub zachowawczego -Zastosowanie badań diagnostycznych neurofizjologii klinicznej u chorych z dyskopatiami -Przykłady kompleksowych badań neurofizjologicznych w mono- i polineuropatiach: zespół cieśni nadgarstka porażenie nerwu twarzowego polineuropatia cukrzycowa -Badanie EMG mięśni twarzy ze szczególnym uwzględnieniem m. frontalis i m. orbicularis oris, badanie elektroneurograficzne nerwu twarzowego, badanie przewodnictwa n.trójdzielnego odruch mrugania (blink reflex) -Neurofizjologia spastyczności przyczyny, ocena neurofizjologiczna metod leczenia zachowawczego i chirurgicznego -Przykład kompleksowych badań neurofizjologicznych w zespołach bólowych Osoba odpowiedzialna
Ćwiczenie 3. Ćwiczenie 4. kręgosłupa szyjnego i lędźwiowokrzyżowego Diagnostyka neurofizjologiczna u chorych usprawnianych: po urazie rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym (MEP, SEP) ze skoliozą idiopatyczną po udarze ustalenie algorytmu postępowania na podstawie wyników kompleksowych badań neurofizjologii klinicznej -Badanie neurofizjologiczne zaburzeń transmisji nerwowo-mięśniowej zespół miasteniczny zespół Lamberta-Eatona -Badanie neurofizjologiczne w tężyczce (test tężyczkowy) -Podsumowanie ćwiczeń Seminarium 1. Seminaria - Semestr zimowy Tematyka seminariów -Pojęcie jednostki ruchowej klasyfikacja metod badań neurofizjologicznych, cechy neurofizjologiczne jednostki ruchowej, działanie motoneuronów i włókien mięśniowych w stanie patologii i w normie -Badanie przewodnictwa obwodowego, ruchowego i czuciowego -Badanie przewodnictwa aferentnego i eferentnego w rdzeniu kręgowym -Metody diagnostyki neurofizjologicznej. Jej zastosowanie w neurologii, ortopedii, neurochirurgii, neurorehabilitacji i stomatologii Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Seminarium 2. -Badanie neurofizjologii klinicznej na tle innych badań diagnostycznych schorzeń narządu ruchu elektromiografia (EMG) - globalna, elementarna, polielektromiografia - analiza badania EMG, normy zapisu elektromiograficznego - czynność spontaniczna rejestrowana z mięśni - zmiany neurogenne i miogenne w jednostkach ruchowych i mięśniach - analiza komputerowa EMG - rozróżnianie schorzeń o charakterze miogennym i neurogennym elektroneurografia (ENG) - badanie fali M, fali F, fali A Prof. dr hab. n. med.
- badanie odruchu H ruchowe potencjały wywołane (MEP) indukowane polem magnetycznym na różnych poziomach, monitorujące przewodnictwo eferentne somatosensoryczne potencjały wywołane (SPW), rejestrowane z różnych poziomów, monitorujace przewodnictwo aferentne metoda badania filamentami von Frey a oraz krzywych pobudliwości czuciowej (IC-SD) ocena percepcji czuciowej w obrebie kończyn górnych i dolnych w warunkach prawidłowych i w patologii -Normy, sposoby interpretacji wyników, korelacja z innymi badaniami diagnostyki obrazowej -Badanie neurofizjologiczne zaburzeń transmisji nerwowo-mięśniowej 11. Organizacja zajęć: Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki: http://www.orsk.ump.edu.pl/pl/zaklady_i_pracownie/zaklad_patofizjologii_narzadu_ruch u/dydaktyka/plany_zajec/plany_zajec.html (zapisywanie na zajęcia przez system APAP WISUS) REGULAMIN ZAJĘĆ: Studenci otrzymują zaliczenie na podstawie obecności na seminariach oraz na podstawie obecności i aktywności na ćwiczeniach. Po zakończeniu zajęć klinicznych (w grupach maksymalnie 6-osobowych) przeprowadza się dyskusję, w trakcie której aktywność studenta i znajomość nabytej wiedzy (teoretycznej i praktycznej) warunkują otrzymanie zaliczenia. Na koniec przeprowadzany jest dziesięciopunktowy test jednokrotnego wyboru weryfikujący wiedzę teoretyczną. Studenci, którzy opuszczą jakieś zajęcia, muszą je odrobić indywidualnie po ustaleniach z prowadzącymi. Następnie muszą wykazać się odpowiednimi wiadomościami w rozmowie z prowadzącymi zajęcia w trakcie wykonywanych badań diagnostycznych neurofizjologii klinicznej. Termin takiej rozmowy ustalany jest każdorazowo z zainteresowanym studentem. Studenci dokonują zapisów na przedmiot fakultatywny do końca września aktualnego roku akademickiego. Grafik zajęć znajduje się na stronie internetowej Zakładu. Ćwiczenia kliniczne diagnostyki neurofizjologicznej u chorych z dysfunkcją narządu ruchu o różnej etiologii odbywają się w podgrupach na zasadzie 1 asystent-maksymalnie 6 studentów. Przedmiot kategorii B. PROGRAM ZAJĘĆ: Podczas seminariów i ćwiczeń w oparciu o badania neurofizjologii klinicznej przeprowadzane u chorych z dysfunkcją narządu ruchu o różnej etiologii, omawiane będą zjawiska patologiczne diagnozowane w obrębie mięśni i nerwów, jak również zjawiska patologiczne zachodzące w ośrodkach rdzenia kręgowego i ośrodkach nadrdzeniowych. Studenci przygotowują się do zajęć zgodnie z zagadnieniami przedstawionymi na stronie internetowej Zakładu.
Seminaria: (4 godziny) Ćwiczenia: (11 godzin) Prof. dr hab. n. med. Dr n. med. Łącznie 15 godzin na jedną grupę PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne Podstawowe zagadnienia dotyczące budowy i funkcji układu nerwowego i mięśniowego Przygotowanie do zajęć Tematy, które należy przygotować na zajęcia seminaryjne i ćwiczenia są dostępne na stronie Zakładu Patofizjologii Narządu Ruchu. Należy zapoznać się z plikiem w formacie.pdf Badania Neurofizjologii Klinicznej dostępnym do pobrania na stronie http://www.sknn.ump.edu.pl/pobieranie Wymagania końcowe -wykonywanie i interpretacja badań neurofizjologii klinicznej -rozróżnienie w tych badaniach zapisów prawidłowych i patologicznych -aplikacja wyników badań diagnostycznych neurofizjologii klinicznej we współczesnej medycynie 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia Studenci otrzymują zaliczenie na podstawie obecności na seminariach oraz na podstawie obecności i aktywności na ćwiczeniach. Po zakończeniu zajęć klinicznych (w grupach maksymalnie 6-osobowych) przeprowadza się dyskusję, w trakcie której aktywność studenta i znajomość nabytej wiedzy (teoretycznej i praktycznej) warunkują otrzymanie zaliczenia. Na koniec przeprowadzany jest dziesięciopunktowy test jednokrotnego wyboru weryfikujący wiedzę teoretyczną. 13. Literatura: Zalecana literatura: 1.Emeryk-Szajewska M., Niewiadomska Wolska M., (Red.) Neurofizjologia Kliniczna - Elektromiografia, Elektroneurografia T1., Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków, 2008. 2.Kinalski R., Neurofizjologia dla neurorehabilitacji, Med. Pharm., Wrocław Polska, 2008. 3.Haussmanowa-Petrusewicz I. Elektromiografia kliniczna, PZWL, Warszawa, 1986. 4. Huber J. - Badania neurofizjologiczne, C4, W: Szczeklik A. Red.: Choroby wewnętrzne, Podręcznik multimedialny oparty na zasadach EBM, Rozdział VII. Choroby reumatyczne, C. Badania diagnostyczne, Tom II, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2006. ISBN 83-7430-069-8 Literatura uzupełniająca:
1.Kimura J., Electrodiagnosis in diseases of nerve and muscle, Pronciples and Practice, Oxford University Press, 2001. 2.Lee H.J., De Lisa J.A., Nerve conduction study and surface anatomy for needle electromyography, Lippincott Williams and Wilkins. 3.Lenman J.A.R., Ritchie A.E., Clinical Electromyography, Churchill Livingstone, 1987. 4.Johnson E.W.,Pease W.S., Practical Electromyography, William and Wilkins, 1980. 14.Studenckie koło naukowe Studenckie Koło Naukowe Neurofizjologów przy Zakładzie Patofizjologii Narządu Ruchu http://www.sknn.ump.edu.pl/ Opiekun koła Prof. dr hab. n.med. Tematyka Badania neurofizjologii klinicznej u chorych z dysfunkcją narządu ruchu. Terminy i tematyka są uzupełniane na bieżąco na stronie internetowej Koła Naukowego http://www.sknn.ump.edu.pl/ Miejsce spotkań Zakład Patofizjologii Narządu Ruchu 15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 16. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu (w przypadku przedmiotów koordynowanych) Poznań 15 lipca 2014 r.