Kim chcę zostać w przyszłości? Autor: Fundacja Młodzieżowej Przedsiębiorczości
Treści nauczania Czynniki warunkujące wybór zawodu, droga kształcenia kwalifikacje niezbędne do wykonywania wybranego zawodu, planowanie drogi zawodowej, z uwzględnieniem możliwości i ograniczeń. Po zakończonych zajęciach uczeń powinien Omówić czynniki warunkujące wybór zawodu, zaplanować swoją przyszłą drogę zawodową z uwzględnieniem swoich możliwości i ograniczeń. Konsultant i informacje dodatkowe Przedstawiciel Centrum Planowania Kariery, przedstawiciel Centrum Informacji Europejskiej, przedstawiciel Centrum Informacji Młodzieżowej, student 4. roku wybranego kierunku. Cele: ukazanie uczniom różnych aspektów, jakie należy brać pod uwagę przy wyborze zawodu, określenie drogi kształcenia, zdobywania kwalifikacji do wykonywania wybranego zawodu. Pojęcia: rynek pracy, predyspozycje. Adresat: uczniowie szkół gimnazjalnych. 2
Oczekiwane rezultaty Po zajęciach uczeń: zna czynniki warunkujące wybór zawodu, potrafi podjąć próbę planowania drogi zawodowej, z uwzględnieniem swoich możliwości i ograniczeń. Materiały: materiał pomocniczy nr 1 Moja hierarchia wartości, materiał pomocniczy nr 2 Rodzaj pracy, którą chcę wykonywać, materiał pomocniczy nr 3 i 3a Różne aspekty wykonywanej pracy. Przebieg zajęć 1. Zapoznaj uczniów z celami zajęć. Rozpocznij od tego, aby uczniowie spróbowali policzyć, ile czasu spędzą w przyszłości w pracy, przyjmując, że przeciętnie pracuje się 40 godzin tygodniowo (po odliczeniu dni wolnych przyjmujemy, że tygodni pracy w roku jest 48), przez około 40 lat (40 x 48 x 40 = 76.800 godzin). Z tego wyliczenia wynika, że wybór właściwego zawodu już teraz jest wart wysiłku i czasu. Jest to trudne zadanie, trzeba więc zebrać jak najwięcej informacji, aby podjąć słuszną decyzję. Zaznacz też, żeby pamiętali o dużej konkurencji na rynku pracy. W swoim banku informacji, z którego będą czerpać przy wybieraniu zawodu dla siebie, oprócz wiedzy o swoich zainteresowaniach, wartościach i umiejętnościach, muszą zgromadzić informacje o różnych zawodach. Zwiększy to ich szansę dokonania wyboru zawodu, którego wykonywanie będzie dawało im satysfakcję. Zapytaj uczniów, czego dowiedzieli się, kiedy przeprowadzali ankiety. Zawody, które prezentują, zapiszcie na planszy; będzie można się odwołać do nich w dalszej części lekcji. 3
2. Rozdaj uczniom materiał pomocniczy nr 1. Poleć, żeby przeczytali uważnie wypisane propozycje i określili trzy najważniejsze wartości, którymi będą się kierowali, wybierając zawód. Można też dopisać, jeżeli nie zostały zaproponowane w materiale nr 1. W czasie gdy uczniowie pracują, zawieś na tablicy duży arkusz papieru powiększenie materiału nr 1. Po wykonaniu zadania poproś, aby każdy uczeń na dużym arkuszu zaznaczył (kropką, krzyżykiem), które wartości są dla niego najistotniejsze. W ten sposób powstanie lista wartości preferowanych przez uczniów w waszej klasie. Uczniowie w zgodzie ze swoimi wartościami próbują wybrać, jaki rodzaj pracy uważają za najlepszy dla siebie. Pomocny w tym będzie materiał nr 2. Tak jak w poprzednim ćwiczeniu wyniki indywidualnej pracy przełóżcie na plakat obrazujący wybory, tendencje charakterystyczne dla całej klasy. WAŻNE Prawdopodobnie pojawią się wypowiedzi, że najważniejsze jest, aby zarabiać dużo pieniędzy, że liczy się tylko kasa! Można więc odwołać się do ich doświadczeń, gdy oni podejmowali działania, chociaż nie szły za tym pieniądze dla nich akcje charytatywne, idea wolontariatu. Wspólnie zastanówcie się, jak to się dzieje, że ludzie wybierają inne wartości (często nieprzeliczalne na pieniądze) co daje im taka praca? Czy słyszeli, że ludzie rezygnowali z bardzo dobrze płatnej pracy?! Czym mogli się kierować, podejmując taką decyzję. Może pieniądze mniej znaczyły niż czas spędzony wspólnie z rodziną, spotkanie z przyjacielem czy przymus wykonywania poleceń wbrew swoim przekonaniom. 3. Zapytaj, czy potrafią określić zawody, jakie odpowiadają preferowanym przez siebie wartościom. Poleć, żeby przypomnieli sobie, w jakie kategorie ujęliście na poprzednich zajęciach różne zawody. Przypnij do tablicy planszę wykorzystywaną na ostatniej lekcji. Wiemy już, że świadczenie danej pracy wymaga pewnych predyspozycji, umiejętności wykonywania jej w zgodzie z naszymi wartościami, możliwościami. Powinniśmy też znać swoje ograniczenia, które mogą być barierą przy wykonywaniu tejże pracy. To kolejny obszar, któremu każdy powinien się przyjrzeć. 4
Możesz odwołać się do listy zawodów, którą sporządziliście na początku zajęć. Zachęć, aby uczniowie spróbowali określić, na podstawie wszystkich dotychczasowych informacji o sobie, kim w życiu chcieliby zostać. Niech zapiszą to na kartce. Następnie po-dziel klasę na czteroosobowe zespoły, którym rozdaj materiał pomocniczy nr 3 (z instrukcją zadania dla grup). Zespoły pracują ok. 15 min (można podzielić też na grupy ze względu na zawody, jakie wybrali). Wszystkie powstałe prace zawieszamy na widocznym miejscu. Przedstawiciele po-szczególnych grup prezentują zawody. Podczas dyskusji z całą klasą uzupełniajcie informacje, dopisując je na plakatach. Zapytaj uczniów, czy myśląc o przyszłości, wybierając zawód, brali pod uwagę wszystkie te informacje, które pojawiły się na plakatach. Warto, aby ponownie, znając możliwości i ograniczenia, jeszcze raz przemyśleli i zobaczyli siebie w tym zawodzie. Po chwili refleksji, powinni odpowiedzieć na pytanie: Czy przekonali się o słuszności swojego wyboru, czy pojawiły się wątpliwości? Poinformuj, że powstałe plakaty lub puzzle będą przydatne podczas kolejnych spotkań i będą mogły być uzupełnione. Powiedz uczniom, żeby na następne zajęcia przygotowali jak najwięcej informacji o szkołach, do których się wybierają. Ważne, żeby informacje te pomogły w odpowiedziach na pytania: Jakie są realizowane programy? Czy szkoła organizuje dni otwarte i kiedy? Czy można się wybrać na lekcje otwarte i kiedy? Czy są dodatkowe fakultety? Jaka jest baza szkoły: wyposażenie pracowni, biblioteki, dostęp do Internetu, sale gimnastyczne, sprzęt sportowy itd.? Jakie są możliwości kształcenia po ukończeniu tej szkoły? Opinie rodziców, uczniów, absolwentów. Niech uczniowie się dowiedzą, kiedy są targi edukacyjne. 5
Materiał pomocniczy nr 1 Moja hierarchia wartości Spośród podanych wartości wybierz trzy dla ciebie najważniejsze, którymi będziesz się kierował, wytyczając swoją karierę zawodową. Możesz też dopisać te, których twoim zdaniem tu zabrakło. Sława osiąganie sukcesów spokój bardzo dobre zarobki prestiż bezpieczeństwo niezależność współpraca z ludźmi władza lojalność wymóg odpowiedzialności zasady etyczne samodzielność precyzja rozwijanie zainteresowań troska o innych podejmowanie ryzyka minimum kontaktów z ludźmi dążenie do jak najwyższych kwalifikacji wygoda nawiązywanie nowych kontaktów pomoc innym wolontariat...... 6
Materiał pomocniczy nr 2 Rodzaj pracy, którą chcę wykonywać Uwzględniając twoje priorytetowe wartości, zastanów się, jaki rodzaj pracy jest najbardziej dla ciebie odpowiedni. Podkreśl wybrany wariant. praca umysłowa o powtarzającym się zakresie obowiązków, kierowanie zespołem, łatwa praca niewielkie zarobki, duża odpowiedzialność dobre zarobki, wykonywanie bez zastrzeżeń poleceń szefa, zawód samodzielny, praca fizyczna dobrze płatna, zawód twórczy, nienormowany czas pracy, monotonna, ale z możliwością awansu, działanie w zespole, ciekawa praca, jednak bez większych perspektyw, zajęcia wymagające kreatywności podejmowanie ryzyka, organizowanie działań dla innych, praca z dala od ludzi, zawód z jasno określonym zakresem obowiązków, częste zmiany zatrudnienia, różne stanowiska,......... 7
Materiał pomocniczy nr 3 Różne aspekty wykonywanej pracy Niech każdy z was podczas krótkiej rozmowy uzasadni, dlaczego chciałby wykonywać wybrany przez siebie zawód, dlaczego jest on dla niego atrakcyjny. Spośród zawodów, o których rozmawialiście, wybierzcie dwa. Waszym zadaniem będzie graficzne przed-stawienie pracy, która wiąże z wykonywaniem tego zawodu. Przykład: Możliwości zatrudnienia Wykształcenie i doskonalenie (ścieżka kariery) Wymagane umiejętności i cechy Trudności, któe mogą wystąpić Lekarz Zalety Moje oczekiwania Obowiązki 8
Lekarz 9
www.nbp.pl