Bankowość mobilna - najnowsze rozwiązania i przykłady techniczne Warszawa, 8 czerwca 2011
2 Agenda 1. Narodziny czy zmartwychwstanie? a. Historia bankowości mobilnej w Polsce b. Paradoksy bankowości mobilnej 2. Sytuacja na rynku a. Urządzenia b. Systemy operacyjne c. Kanały dostępu do bankowości d. Interfejsy e. Dostęp do sieci 3. Przegląd technologii a. WWW b. WAP c. SMS d. Aplikacje e. Ciekawe zastosowania 4. Studium przypadku a. Meritum Bank 5. Bariery rozwoju bankowości mobilnej a. Kluczowe czynniki ograniczające rozwój bankowości mobilnej
Historia bankowości mobilnej w Polsce Narodziny czy zmartwychwstanie? 1.. 2. 3. 4. 5. 2000 2002 2005 2006 2008 2009 2011 SMS i WAP 1.0 SimToolKit i WAP 2.0 Powiadomienia SMS Hasła SMS Odwrót od WAP Wersje Lite i aplikacje 3
Narodziny czy zmartwychwstanie? 1.. 2. 3. 4. 5. Paradoksy bankowości mobilnej: urzadzenie vs. kontekst użycia - 1/2 4
Narodziny czy zmartwychwstanie? 1.. 2. 3. 4. 5. Paradoksy bankowości mobilnej: urzadzenie vs. kontekst użycia - 2/2 Już robię ten przelew, tylko muszę mieć swobodne ręce! Granice pomiędzy urządzeniem mobilnym, a stacjonarnym nie są już tak wyraźne. Granice te nie są już wyznaczane przez same urządzenia lub technologię - wyznaczają je przypadki użycia. Ważne jest czy urządzenie może być wykorzystane i użyte w terenie, czy urządzenie może być wykorzystane w dowolnej chwili, gdy pojawia się potrzeba i okazja. Potrzebuję jedynie mobilny internet w komputerze Rozmiar nie ma znaczenia 5
Narodziny czy zmartwychwstanie? 1.. 2. 3. 4. 5. Paradoksy bankowości mobilnej: technologia vs. kontekst użycia Aplikacja mobilna Wersja lite Wersja www Serwis SMS Niekiedy, jak w przypadku Alior Banku, do obsługi najprostszych przypadków użycia (sprawdzenie salda) najbardziej użyteczna jest najprostsza usługa czyli... powiadomienie SMS, pomimo jednoczesnej dostepności: aplikacji mobilnej, wersji lite i wersji www na to samo urządzenie (iphone). Dodatkowo bardziej zaawansowana technologia (np. aplikacja mobilna) wcale nie ułatwia wykonania bardziej zaawansowanych operacji. 6
Sytuacja na rynku 1. 2.. 3. 4. 5. Urządzenia z jakich korzystają użytkownicy usług mobilnych Według danych firmy Gemius (za rok 2010) internauci w Polsce najczęściej łączą się z siecią z iphone'ów (dane pokazują udział w liczbie odsłon na stronach internetowych). Na drugim miejscu jest Nokia E51, na trzecim - Sony Ericsson K800. 7
Sytuacja na rynku 1. 2.. 3. 4. 5. Systemy operacyjne tysiące sprzedanych modeli Wg prognozy firmy analitycznej Gartner - dwóch czołowych graczy: Symbian i Android osiągnie 59,8% udziału w rynku sprzedaży mobile OS do 2014 roku. Udział każdego z tych dwóch systemów klasy open-source platforms będzie porównywalny. Symbian będzie zawdzięczał ten udział wysokiemu wolumenowi telefonów Nokia - Android zaś dużej ekspansji urzadzeń firmy Samsung na rynek masowy. W roku 2014 Windows Phone zajmie szóstą pozycję. Wzrost udziału Apple's ios i Research In Motion's OS - wiodących systemów klasy single-source platform - będzie poniżej średniej. 8 Źródło: "Forecast: Mobile Communications Devices by Open Operating System, Gartner, Sierpień 2010
Sytuacja na rynku 1. 2.. 3. 4. 5. Kanały dostępu do bankowości mobilnej Udział poszczególnych typów rozwiązań w bankowości mobilnej Pomimo, że wzrasta udział aplikacji (JAVA, ios, Android), maleje zaś udział usługi SMS/Text, najbardziej kompleksowe systemy udostępniają wszystkie trzy kanały dostępu do bankowości mobilnej. 9
Sytuacja na rynku 1. 2.. 3. 4. 5. Interfejsy Innowacyjność S S2 H1 P 1111 I1 KG KB KN? Łatwość obsługi 10
Sytuacja na rynku 1. 2.. 3. 4. 5. Dostęp do sieci WAP UMTS Wi-Fi 4G GPRS EDGE 3G NFC WiMAX LTE 11
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. WWW - zalety i wady Zalety / Silne strony: - Większość telefonów posiada przeglądarkę internetową - Operator nie ma znaczenia - Możliwa realizacja większości funkcji IB - Bezpieczeństwo tak samo dobre jak bezpieczeństwo infrastruktury - Nie ma konieczności pobierania i instalacji aplikacji wystarczy włączyć przeglądarkę i wpisać adres - Łatwa rozbudowa systemu i implementacja nowych funkcji - Odchudzone wersje mobilne (lite) można także przeglądać na komputerze Wady / Słabe strony: - Działają w modelu: żądanie oczekiwanie - Utrudnione użycie w przypadku urządzeń bez klawiatury QWERTY - W przypadku utraty połączenia konieczność ponownego logowania i wykonywania operacji od początku - Brak możliwości integracji z mechanizmami telefonu: funkcjami systemowymi, aparatem, kamerą, GPSem, czytnikami linii papilarnych, itd - Podczas sesji internetowej w telefonie nie przychodzą SMSy z hasłami - Okrojone pod kątem funkcjonalnym wersje lite, często zmuszają do przejścia do pełnej wersji 12
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. WAP - zalety i wady Zalety / Silne strony: - Większość telefonów posiada przeglądarkę WAP - Operator nie ma znaczenia - Możliwa realizacja najważniejszych funkcji IB - Bezpieczeństwo tak samo dobre jak bezpieczeńtwo infrastruktury - Nie ma konieczności pobierania i instalacji aplikacji wystarczy włączyć przeglądarkę i wpisać adres Wady / Słabe strony: - Konieczność konfigurowania usługi dla każdego modelu telefonu - Tekstowość (przewaga) - W przypadku utraty połączenia konieczność ponownego logowania i wykonywania operacji od początku - Brak możliwości integracji z mechanizmami telefonu: funkcjami systemowymi, aparatem, kamerą, GPSem, czytnikami linii papilarnych, itd - Wysoka cena (rozliczana każda sesja) - Powolność i trudność korzystania 13
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. SMS - zalety i wady Zalety / Silne strony: - Popularna i łatwa w obsłudze usługa w telefonii komórkowej - Możliwość definiownia okresu i przedziału czasowego powiadomień - Możliwa realizacja większości alertów, powiadomień, przypomnień, etc. - Duże podobieństwo do haseł / kodów SMS - brak bariery wejścia (poza cenowa) dla korzystających z tej formy autoryzacji transakcji - Dwie formy aktwyności: powiadomienia (push) i zapytania (pull) - z których można korzystać niezależnie - Możliwość doładowania telefonu poprzez SMS bezpośrednio z konta bankowego Wady / Słabe strony: - Możliwość przejęcia kodów SMS poprzez zainstalowane wcześniej na telefonie, wbrew naszej woli oprogramowanie do zabezpieczenia telefonu - Tekstowość przekazu, ograniczona liczba znaków, wyższe stawki za polskie znaki - Po zmianie telefonu konieczne jest ponowne aktywowanie usługi - Względnie wysoki koszt dla klienta 14
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. Aplikacje - zalety i wady Zalety / Silne strony: - Zwykle znacznie szybsze w obsłudze i działaniu niż w przypadku kanału WWW/WAP - Zwiększone bezpieczeństwo - Możliwość implementacji wielu funkcji i złożonych mechanizmów - Mechanizmy aplikacji znajdują się w telefonie brak konieczności pobierania - Łatwa aktualizacja aplikacji Możliwość korzystania w trybie offline - Nowe, dodatkowe funkcje Wady / Słabe strony: - Związane ze sprzętem, modelem i/lub platformą systemową urządzenia mobilnego w przypadku aplikacji typu embedded również z operatorem telefonicznym - Zagrożenia wynikające z działalności złośliwego oprogramowania na telefonie z aplikacją bankową - Konieczność aktualizacji w przypadku pojawienia się nowych funkcji - Konieczność pobrania i instalacji pojawia się konieczność świadczenia supportu w tym zakresie 15
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. Ciekawe zastosowania - 1/6 Dostęp do aplikacji jest chroniony indywidualnym 4-cyfrowym kodem PIN (>>wygoda logowania) Operacje zlecane za pośrednictwem aplikacji wymagają potwierdzenia Hasłem Mobilnym (8-mio cyfrowe). Służy ono też do wcześniejszej aktywacji aplikacji na urządzeniu mobilnym. Po 2 minutach bezczynności aplikacja wymaga ponownego podania kodu PIN w celu dalszego korzystania. Ciekawostka: pobranie na Android możliwe poprzez skanowanie kodu QR przy użyciu telefonu. 16
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. Ciekawe zastosowania - 2/6 Aplikacja umożliwia łatwy i wygodny dostęp do produktów mbanku (konta i karty) Program łączy się bezpośrednio z mbankiem używając bezpiecznego, szyfrowanego połączenia. Dane HTML ze strony mbanku są parsowane i wyświetlane w programie (screen scraping). Użytkownik loguje się identyfikatorem i hasłem, którego używa do logowania się w serwisie transakcyjnym mbanku. Podstawowa wada: przechwytywanie haseł SMS (odbieranie i przetwarzanie SMS) 17
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. Ciekawe zastosowania - 3/6 Bankdroid SODA jest prostym klientem bankowości internetowej na telefon komórkowy, zbudowanym na frameworku CSABA. CSABA pozwala zbierać dane z róznych banków i prezentować je właścicielowi kont w formie zagregowanej w jednym miejscu. Framework pozwala tworzyć programistom konektory do konkretnych banków (screen scraping). Funkcje dostępne dla użytkownika: lista rachunków (sumarycznie i szczegóły), historia transakcji, zaawansowane opcje wyszukiwania. 18
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. Ciekawe zastosowania - 4/6 Aplikacja przechwytująca hasła SMS przychodzące od banków w celu autoryzacji operacji logowania lub wykonywanej transakcji. Kluczowe funkcje: wyświetlanie hasła na górze ekranu, zamiast na froncie, nie wygaszanie ekranu gdy hasło jest wyświetlone, włączanie i odblokowywanie ekranu po przyjściu hasła, kopiowanie hasła do schowka, etc. Obsługiwane banki w Polsce: Alior Bank, Bank BPH, Bank Pekao S.A., Bank Pocztowy, BZ WBK, Citibank, Fortis Bank, getin bank, Idea Bank, ING Bank, Intelligo, mbank, Meritum Bank, Millenium Bank, MultiBank, Polbank EFG, Raiffeisen Bank. 19
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. Ciekawe zastosowania - 5/6 Aplikacja ipumb ukraińskiego banku PUMB pozwala użytkownikom zakładać lokaty online - wybierane z prostego menu jako gotowe programy oszczędnościowe. Umowa zawierana jest online - dostęp do dokumentu potwierdzającego tę transakcję jest także możliwy z poziomu aplikacji mobilnej. 20
Przegląd technologii 1. 2. 3.. 4. 5. Ciekawe zastosowania - 6/6 Bank Tinkoff Credit System w Rosji wykorzystuje kanał SMS do potwierdzenia złożenia online wniosku o otwarcie konta i statusowania go. Meritum Bank w Polsce wykorzystuje kanał SMS do przekazania nowemu klientowi bankowości internetowej hasła do logowania oraz telekodu - tuż po złożeniu wniosku online! 21
Studium przypadku 1. 2. 3. 4.. 5. Meritum Bank - architektura vs. złożoność funkcjonalna Bankowość mobilna jest sposobem dostępu do aplikacji bankowości elektronicznej, kanałem, jak Web czy WebServices - nie osobną aplikacją desktop (analogia do bankingu offline) Efekty: Wspólna logika biznesowa - spójne: limity transakcyjne w wielu kanałach, informacje (saldo, historia), uprawnienia, blokowanie obiektów, walidacja, etc. Ułatwiony rozwój zmiany w integracji, funkcjonalne są automatycznie uwzględniane w kanale mobilnym Kanał mobilny może być wykorzystywany w procesie wielopoziomowej akceptacji zleceń elektroniczna karta podpisów funkcjonuje w każdym kanale Informacje marketingowe oferty pre-approved, komunikaty, promocje definiowane w CMS i publikowane do wybranych kanałów (m.in. mobilnego) 22 https:www.meritumbank.pl/mobile
Bariery rozwoju bankowości mobilnej 1. 2. 3. 4. 5.. 23 Kluczowe czynniki ograniczające rozwój bankowości mobilnej 1. Wysokie koszty połączenia z Internetem a. Ceny połączeń w Polsce vs w Europie Zachodniej (roaming danych to już czysta abstrakcja) 2. Trudny w obsłudze interfejs użytkownika a. Większe niż w przypadku pracy na komputerze desktop zaangażowanie rąk b. Dodatkowe zadania ( poza komputerem ) angażujące więcej uwagi niż w przypadku komputera desktop c. Mniejsza koncentracja uwagi niż w przypadku użytkownika komputera desktop (stąd musi być mniej tekstu, system nawigacji musi być uproszczony, etc.) 3. Brak świadomości / potrzeby usług mobilnych wśród klientów banków a. Nieznajomość usługi b. Niedostrzeganie korzyści 4. Ograniczenia wynikające ze specyfiki działania urządzeń mobilnych a. Ograniczony czas działania baterii b. Niepewność połączenia sieciowego (GSM lub Wi-Fi - bez znaczenia) c. Zmienne punkty dostępu / zasięg hotspotów (max. 500 metrów, relanie <100 metrów) d. Przenośność urządzeń, rozmiar wyświetlacza, etc. 5. Ograniczone bezpieczeństwo a. Wirusy, złośliwe oprogramowanie (w przeciwieństwie do PC nie można instalować programów antywirusowych) b. SMS spam c. Łatwość ataku niezabezpieczonych sieci bezprzewodowych Wi-Fi lub zabezpieczonych protokołem WEP lub WPA d. Możliwe przejęcie kontroli nad urządzeniem poprzez Bluetooth
O firmie R * A * K * T 1. Relacja 2. Akwizycja 3. Konwersja 4. Transakcja - Kontent - PR - Social media Blogi Mikroblogi Sieci socialne - Konwersacje - SEO - SEM - Portale - Porównywarki - Afiliacja - Programy partnerskie - Programy MGM - Projektowanie usługi / procesu - Narzędzia w procesie sprzedaży - Landing pages - E-commerce - CRM (operacyjny) - User tracking - E-banking 24
Kontakt 25 Dziękuję za uwagę - zapraszam do dyskusji! Arkadiusz Jadczak, Chief Evangelist Officer ajadczak@evangelist.pl evangelist.pl 5415230 arrkady http:evangelist.pl http:twitter.com/evangelist_pl http:www.facebook.com/pages/evangelist/162392550443725 +48 795 567 744 +48 729 066 168