Biuletyn informacyjny w ramach projektu Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne - 2014 -



Podobne dokumenty
Biuletyn informacyjny w ramach projektu Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne

Biuletyn informacyjny w ramach projektu Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne

Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej

Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne

METODYKA NR 1 dla projektu Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne

Projekt Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne

Zapytanie ofertowe o wartości przekraczającej euro

Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej - korytarze migracyjne (KIK/53)

Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej - korytarze migracyjne (KIK/53)

Projekt Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne

Monitoring ssaków kopytnych oraz drapieżników w Bieszczadzkim Parku Narodowym i otulinie

Rzeszów, r.

ZałoŜenia dla wyznaczenia ostoi Ŝubra w Bieszczadach

NA TROPIE, CZYLI ROZWIĄZANIA DLA NATURY I CZŁOWIEKA

Zielona infrastruktura w Polsce. Anna Liro Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

Wartość dofinansowania: CHF ( PLN)

Inwentaryzacja Canis lupus metodą tropieo zimowych (zima 2012) Szczecin, 27 września 2012 r.

Działanie 4.5. Cel szczegółowy

CELE I DZIAŁANIA PROJEKTU. Wojciech Mróz. Instytut Ochrony Przyrody PAN

Ochrona korytarzy ekologicznych fauny przy inwestycjach transportowych. Doświadczenia i efekty realizacji projektów aplikacyjnych w latach

KONWENCJA KARPACKA. Krzysztof Staszewski Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia" ul. Rynek 16/ Rzeszów

Zakres merytoryczny raportów - prawidłowy opis realizacji merytorycznej projektów, wskazówki dla IR

Potrzeba prowadzenia monitoringu przejść dla zwierząt

Zrównoważony rozwój infrastruktury transportowej w północno-wschodniej Polsce

NAJLEPSZE PRAKTYKI W ZAKRESIE OCHRONY NIETOPERZY W POLSCE

seminarium Sporządzanie planów ochrony obszarów Natura 2000 i angażowanie społeczności lokalnych w działania związane z ochroną środowiska

Toruń, r. Środa z Funduszami dla podmiotów działających w zakresie ochrony kultury i zasobów przyrodniczych

A. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.

konferencja Planowanie przestrzenne a ochrona łączności ekologicznej w północnowschodniej Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku

Metody, formy i zakres międzysektorowej współpracy przy planowaniu inwestycji liniowych

Ochrona ptaków wodnych i błotnych w pięciu parkach narodowych odtwarzanie siedlisk i ograniczanie wpływu inwazyjnych gatunków. Polskie Ostoje Ptaków

Ochrona dziko żyjących zwierząt przy inwestycjach liniowych (drogi i linie kolejowe) w Polsce

Założenia i efekty projektu Ochrona gatunkowa rysia, wilka i niedźwiedzia w Polsce Stefan Jakimiuk, Natalia Kryt WWF Polska Warszawa, 1.10.

Opracowanie Programu Ochrony Północnego Korytarza Ekologicznego. mgr Wojciech Lewandowski

Wyniki monitoringu dużych drapieżników na obszarze otuliny BdPN w gminie Cisna realizowanego w okresie październik 2016 styczeń 2017.

Pilotażowy monitoring wilka i rysia w Polsce realizowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska

ZAŁACZNIK NR 2 Lista źródeł możliwych do pozyskania informacji z zakresu różnorodności biologicznej, przy opracowywaniu KIP i ROS

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Informacja na temat wdrażania rekomendacji 137 (2008) w zakresie zarządzania populacjami dużych drapieżników

Projekt: Inkubator liderów europejskiej ochrony przyrody

Karpacki Uniwersytet Partycypacji. Monika Ochwat Marcinkiewicz Specjalista ds. Konwencji Karpackiej

Gmina: Szamotuły (m. Szamotuły), Pniewy ( m. Pniewy) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy Pniew i Szamotuł (DW 184)

Zadanie 3. Wsparcie merytoryczne i organizacyjne podmiotów odpowiedzialnych za wdrażanie zapisów PZO dot. sposobów gospodarowania

NATURA Janusz Bohatkiewicz. EKKOM Sp. z o.o. Regietów, 21 stycznia 2010

Monitoring przejść dla zwierząt

SPORT i TURYSTYKA. Grudzień 2013 Czytając Rymanowski Kurier Samorządowy dowiesz się o bieżących działaniach Samorządu Gminy Rymanów.

Projekt: Karpaty przyjazne ludziom

PRZYGOTOWANO W RAMACH KAMPANII

«TableStart:SzablonAktyKierowania» ZARZĄDZENIE Nr 1509/2019 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia r. «TableEnd:SzablonAktyKierowania»

Karpaty łączą - mechanizm konsultacji i współpracy dla wdrażania Konwencji Karpackiej

Problemy ochrony korytarzy ekologicznych dla duŝych ssaków w Polsce

Alpy Karpatom

BUDŻET PROJEKTU: Kwota całkowita: zł ( Euro) % współfinansowania KE: zł ( Euro)

Planowanie przestrzenne a ochrona korytarzy ekologicznych

Inwentaryzacja i monitoring populacji wilka w województwie zachodnio-pomorskim. Borowik T., Jędrzejewski W., Nowak S.

Polityka Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wobec inwestycji infrastrukturalnych

1. Celu strategicznego nr 5. Ochrona oraz wykorzystanie walorów przyrodniczych, rewitalizacja i rozwój przestrzeni miejskiej, w tym celów kierunkowych

REGULAMIN PROGRAMU KARPACKIE INICJATYWY LOKALNE

Dobre praktyki w zakresie zagospodarowania przestrzennego wokół przejść dla zwierząt

Fauna Rudniańskiego Parku Krajobrazowego: Podsumowanie inwentaryzacji Zagrożenia Działania ochronne. Karolina Wieczorek

1354 Niedźwiedź Ursus arctos

MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM

Gmina: Chocz (n. Chocz, Olesiec Nowy, Olesiec Stary) Celem inwestycji jest budowa obwodnicy miasta Chocz w ciągu drogi wojewódzkiej nr 442

CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu

PROGRAM. ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w formie dotacji w 2013 roku

ROCZNY PLAN KOMUNIKACYJNY PROW Obejmujący okres od do

Tworzenie sieci transeuropejskich korytarzy migracyjnych

RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Małgorzata Kłyś

Podstawowe informacje o Naturze 2000 i planach ochrony

Rola Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie w zarządzaniu obszarami Natura 2000

Aktywna ochrona populacji nizinnej rysia w Polsce

PROGRAM DZIAŁANIA. Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych na 2014 rok.

Gmina: Miłosław (m. Miłosław, Kozubiec, Mikuszewo) Gmina: Kołaczkowo (Budziłowo, Wszembórz, Borzykowo)

Zagrożenia dla korytarzy ekologicznych w Polsce

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 marca 2010 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000

mgr Joanna Michalak Kierownik projektu

Od Estonii do Chorwacji: inteligentne środki oszczędzania energii w budownictwie. Środkowej i Wschodniej INTENSE IEE/07/823/SI2.

AFTER LIFE COMUNICATION PLAN

Projekt Rozwój metapopulacji żubra w północno-wschodniej Polsce

Co dalej z nami pytają obszary Natura 2000

Zróbmy to dla Wisły ZRÓBMY TO DLA WISŁY

Komunikacja społeczna w tworzeniu i funkcjonowaniu obszarów Natura 2000

Minimalizacja oddziaływania linii kolejowych na dziko żyjące zwierzęta

ZNACZENIE ŻUBRÓW ZACHODNIOPOMORSICH DLA CAŁEJ POPULACJI ŻUBRÓW

LIFE13 NAT/PL/ ZAŁOŻENIA PROJEKTU

PLAN KOMUNIKACYJNY Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

Seminarium Planowanie przestrzenne a ochrona ciągłości ekologicznej w północno-wschodniej Polsce" Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku

Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki

FINANSOWANIE ZE ŚRODKÓW UNIJNYCH ZWALCZANIE GATUNKÓW INWAZYJNYCH. 14 października 2015 r.

Porozumienie Karpackie Karpaty Naszym Domem. Rytro, 16 stycznia 2014

Metody, formy i zakres międzysektorowej współpracy przy planowaniu inwestycji liniowych

UZASADNIENIE. 1. Przedstawienie istniejącego stanu rzeczy, który ma być unormowany oraz wyjaśnienie potrzeby i celu wydania przedmiotowego aktu

Wzór Rocznego planu działań informacyjnych i promocyjnych

REGULAMIN REKRUTACJI dla potrzeb procesu rekrutacji karpackich samorządów do udziału w projekcie Karpacki Uniwersytet Partycypacji

Teledetekcyjna metoda oceny liczebności dużych ssaków kopytnych. Henryk Okarma Instytut Ochrony Przyrody PAN Antoni Łabaj SmallGIS Kraków

Gmina: Gołańcz (m. Morakowo), Wągrowiec (m. Wągrowiec) Celem inwestycji jest przebudowa drogi wojewódzkiej nr 241 na odcinku Morakowo - Wągrowiec

OPERAT ISTNIEJĄCYCH I POTENCJALNYCH ZAGOŻEŃ WEWNĘTRZNYCH I ZEWNĘTRZNYCH

Gmina Sompolno (Sompolinek, Ośno Górne, Ośno Dolne) Celem inwestycji jest rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 269 na odcinku Sompolinek - Lubotyń

Karta pracy nr 5. Materiały dodatkowe do scenariusza: Poznajemy różnorodność biologiczną Doliny Środkowej Wisły. Anna Janowska.

Fundusz Naturalnej Energii. IX edycja konkursu grantowego

Transkrypt:

Biuletyn informacyjny w ramach projektu Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne - 2014 -

Spis treści Podstawowe informacje o projekcie... 3 Działanie 1.... 7 ZARZĄDZANIE PROJEKTEM (administracyjne i finansowe koszty zarządzania)... 7 Działanie II... 8 INWESTYCJE i WYPOSAŻENIE (wszystkie działania)... 8 Działanie III... 9 Weryfikacja i waloryzacja korytarzy ekologicznych... 9 Działanie IV... 11 Działania informacyjno-edukacyjne, włączając podnoszenie świadomości... 11 Działanie V... 14 Wizyty studyjne... 14 Działanie VI... 15 Informacja i promocja... 15 Działanie VII... 16 Audyt... 16 Działania planowane w następnym okresie sprawozdawczym:... 16 Spis wykresów, tabel... 18 2

Podstawowe informacje o projekcie Projekt Ochrona ostoi karpackiej fauny puszczańskiej korytarze migracyjne realizowany w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Okres realizacji: 01/01/2012 31/12/2015 17 Partnerów: Stowarzyszenie "Pro Carpathia" (IR) Bieszczadzki Park Narodowy (PP1) Magurski Park Narodowy (PP2) Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie (PP3) Nadleśnictwo Baligród (PP4) Nadleśnictwo Bircza (PP5) Nadleśnictwo Cisna (PP6) Nadleśnictwo Dukla (PP7) Nadleśnictwo Komańcza (PP8) Nadleśnictwo Lesko z/s w Łączkach (PP9) Nadleśnictwo Lutowiska (PP10) Nadleśnictwo Rymanów (PP11) Nadleśnictwo Stuposiany (PP12) Nadleśnictwo Ustrzyki Dolne (PP13) Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie (PP14) Szwajcarski Park Narodowy (PP15) Nadleśnictwo Kołaczyce (PP16) Całkowita wartość projektu: 1 579 686 CHF (4 740 638,42 PLN) Cel projektu: ochrona ostoi fauny puszczańskiej w Karpatach (teren województwa podkarpackiego) poprzez wyznaczenie oraz ochronę istniejących korytarzy ekologicznych, gwarantujących zachowanie spójności środowiska dla populacji tych zwierząt oraz podniesienie poziomu wiedzy i świadomości władz, mieszkańców regionu na temat znaczenia korytarzy ekologicznych ich roli oraz zagrożeń związanych z rozwojem cywilizacyjnym i niewłaściwą polityką rozbudowy siedlisk ludzkich. 3

Główne zagrożenie dla fauny puszczańskiej, której siedliskiem są duże i w miarę zwarte kompleksy leśne, to wylesienia oraz tworzenie antropogenicznych barier, co prowadzi do powstawania coraz bardziej przekształconych, mniejszych i izolowanych fragmentów lasów, uniemożliwiających prawidłowe funkcjonowanie populacji zwierząt. Obszar objęty projektem charakteryzuje się stosunkowo dużą lesistością oraz niskim stopniem fragmentacji obszarów leśnych. Obszary leżące w bezpośredniej bliskości głównego łuku Karpat charakteryzuje niskie zaludnienie oraz zagęszczenie dróg utwardzanych, antropopresja wydaje się jednak czynnikiem kluczowym i ograniczającym dla populacji zwierząt. Konsekwencje fragmentacji siedlisk dla gatunków można osłabić, zachowując lub odtwarzając połączenia między poszczególnymi płatami siedlisk, zasiedlanymi przez te gatunki, czyli korytarze migracyjne. Głównym celem projektu jest ochrona ostoi fauny puszczańskiej w Karpatach (teren województwa podkarpackiego) poprzez wyznaczenie oraz ochronę istniejących korytarzy ekologicznych, gwarantujących zachowanie spójności środowiska dla populacji tych zwierząt oraz podniesienie poziomu wiedzy i świadomości władz, mieszkańców regionu na temat znaczenia korytarzy ekologicznych ich roli oraz zagrożeń związanych z rozwojem cywilizacyjnym i niewłaściwą polityką rozbudowy siedlisk ludzkich. Ze względu na fakt, iż nie jest możliwe jednoczesne uwzględnienie wymagań wszystkich gatunków fauny puszczańskiej dla których istnienie korytarzy migracyjnych jest szczególnie istotne wyznaczenie ich będzie oparte na monitoringu wybranych gatunków wskaźnikowych, o szczególnie dużych wymaganiach siedliskowych (tzw. umbrella species), tj. drapieżników (wilki, rysie, niedźwiedzie), zwierząt kopytnych (jelenie, dziki, żubry, łosie) oraz ptaków drapieżnych (orlik krzykliwy). Przyjęte cele projektu osiągane będą za sprawą zaplanowanych działań obejmujących: 1) weryfikacja i waloryzacja korytarzy ekologicznych oraz rekomendacja do objęcia ich ochroną. Zadanie 1 składa się z 3 etapów: a. sformułowanie kryteriów koniecznych do wyznaczenia korytarzy ekologicznych oraz wyznaczenie wszystkich istniejących korytarzy na obszarze projektowym; b. weryfikacja i waloryzacja istniejących korytarzy pod względem ich ważności dla przestrzennej i genetycznej trwałości populacji oraz realnej możliwości ochrony w długim okresie czasu; c. zidentyfikowanie gruntów nie stanowiących własności Skarbu Państwa w obrębie wytypowanych korytarzy, w celu ich ewentualnego późniejszego wykupu/dzierżawy/kompensacji/zamiany przez Skarb Państwa. 4

2) działania informacyjno-edukacyjne. Zadanie 2 obejmuje zaś organizację: a. konferencji, b. szkoleń, c. seminariów, d. konkursów ekologicznych, e. wizyt studyjnych, f. wydanie publikacji, g. filmów poświęconych korytarzom ekologicznym, h. organizację akcji informacyjnych podkreślających znacznie korytarzy ekologicznych, potrzebę ich uwzględniania w działaniach i procesach planistycznych. Projekt (w zakresie wyznaczenia korytarzy ekologicznych podlegających ochronie) realizowany będzie na obszarze wymienionych nadleśnictw oraz Bieszczadzkiego Parku Narodowego (BdPN), Magurskiego Parku Narodowego (MPN) i ich otulin, zaś działania zmierzające do podniesienia poziomu wiedzy i świadomości znaczenia korytarzy będą adresowane do mieszkańców całego regionu. Realizacja projektu planowana jest w okresie lat 2012-2015, budżet skonstruowany został na poziomie 1,5 mln CHF. Projekt jest zgodny i przyczyniać się będzie do realizacji: Polityki ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 (wdrożenie koncepcji korytarzy ekologicznych; przywrócenie drożności lądowych i wodnych korytarzy ekologicznych); Narodowego Planu Rozwoju (Wdrażanie trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej gospodarki leśnej; Rozwój i wzmocnienie systemu obszarów chronionych); Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007 2013; Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowiska: Oś V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych; Strategii Ochrony Żubra (Bison Bonasus) w Polsce; Programu Natura 2000; Ramowej Konwencji o Ochronie i Zrównoważonym Rozwoju Karpat (art. 4 Ochrona i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej i krajobrazowej); Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzględnieniem lat 2012-2015 (Cel strat.: Zachowanie równowagi ekologicznej w procesie rozwoju gospodarczego województwa, w tym właściwa lokalizacja przestrzenna inwestycji). 5

Tabela 1. Postęp rzeczowy projektu (stan na koniec 2014) Działanie Zadanie % Działanie 1 ZARZĄDZANIE PROJEKTEM (administracyjne i finansowe koszty zarządzania) 85% Działanie 2 INWESTYCJE i WYPOSAŻENIE (wszystkie działania) 100% Działanie 3 Weryfikacja i waloryzacja korytarzy ekologicznych 75% Działanie 4 Działania informacyjno-edukacyjne, włączając podnoszenie świadomości Działanie 5 Wizyty studyjne 50% Działanie 6 Informacja i promocja 65% Działanie 7 Audyt finansowy 50% 67,14% Źródło: opracowanie własne 45% 6

Działanie 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTEM (administracyjne i finansowe koszty zarządzania) Projekt realizowany będzie w oparciu o partnerstwo 17 instytucji. Stowarzyszenie Pro Carpathia pełni rolę IR, odpowiedzialnej za koordynację całego projektu. Struktura zarządzania projektem zaplanowana została w ten sposób aby zapewnić w niej udział wszystkich partnerów. W oparciu o struktury IR i Partnerów utworzone zostanie Biuro projektu. Personel projektu składać będzie się z Koordynatora administracyjnego projektu (IR), głównego księgowego (IR) oraz administracyjnych asystentów regionalnych (po stronie partnerów finansowych: PP1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 16). Za merytoryczną stronę realizacji odpowiadać będą: Koordynatorzy merytoryczni (PP1,2,3). Biuro projektu (zgodnie z rekomendacją Strony Szwajcarskiej) wspierane będzie przez Komitet Sterujący, złożony z wszystkich przedstawicieli Partnerów, władz województwa/powiatów/gmin objętych projektu, instytucji odpowiedzialnych za procesy planistyczne, inwestycje drogowe, działania związane z ochroną przyrody, przedstawicieli ośrodków naukowych oraz innych podmiotów których obecność może być istotna dla realizacji projektu. Spotkania Komitetu przewidziane dwa razy w ciągu roku. Wykres 1. Struktura zarządzania projektem 7

Projekt Ochrona ostoi fauny.. Biuro projektu Komitet Sterujący Koordynator projektu (IR) Koordynator merytoryczny (PP1, PP2, PP3) Asystent ds. informacji i promocji Księgowy projektu Asystenci regionalni (PP1, PP2, PP4, PP5, PP6, PP7, PP8, PP9, PP10, PP11, PP12, PP13, PP16) Źródło: opracowanie własne Działanie II INWESTYCJE i WYPOSAŻENIE (wszystkie działania) W 2014 roku zakupiono: - nadajniki telemetryczne do śledzenia ptaków: 3 kpl. zakupione przez PP2 oraz 1 kpl. zakupiony przez IR (zgoda WWPE wyrażona 2/04/2014) - baterie, akumulatorki i ładowarki do fotopułapek (PP5, PP8, PP11, PP16). 8

Działanie III Weryfikacja i waloryzacja korytarzy ekologicznych 3.1 Wyznaczenie istniejących korytarzy ekologicznych W roku 2014 prowadzono prace terenowe w okresie zimowym oraz wegetacyjnym, które obejmowały tropienia, obserwacje potencjalnych przejść zwierząt przez drogi publiczne w okresie zimowym oraz prace związane z inwentaryzacją przejść w okresie wegetacyjnym. Prace obejmowały tez obsługę fotopułapek (rozmieszczanie, zdejmowanie, pilnowanie przed kradzieżą, zgrywanie i obrabianie zdjęć). Prace prowadzone były przez następujące instytucje partnerskie: Parki: PP1 - BdPN prowadził prace terenowe związane z rejestrację przejść zwierząt wskaźnikowych przez drogi publiczne. Prace te były realizowane poprzez ustawianie linii fotopułapek. W okresie tym stwierdzono 301 przejść zwierząt wskaźnikowych przez drogi publiczne. Za pomocą fotopułapek zaobserwowano 301 przejść, (najczęściej 197 jeleni, 96 dzików, 8 wilków) Informacje te zebrano w oparciu o 9 ustawionych fotopułapkolinii, obejmujących drogi o długości 1549 km. Nie zanotowano dodatkowych informacji okazjonalnych. Ogółem przy tych pracach zaangażowane były 2 w terenie. W lutym 2014 roku zaobrożowano 3 żubry (byki), które zostały wyposażone w obroże telemetryczne GPS/GSM. Lokalizacja żubrów odbywa się w cyklach godzinowych - dotychczas uzyskano ponad 10000 lokalizacji zwierząt. 9

PP2 - sprawdzano miejsca częstych obserwacji śladów bytowania dużych drapieżników. Tropienia po ponowie wzdłuż dróg odbyły się 30 stycznia 2014 roku. Zarejestrowano 1154 punktów - przejść zwierzyny przez drogi: dzik 47, jeleń- 565, wilk- 18 razy. Prace te były realizowane poprzez obserwacje nocne z wykorzystaniem lornetek i noktowizorów, ustawianie linii fotopułapek, obserwacje okazjonalne oraz zbieranie ankiet o kolizjach ze zwierzyną. W okresie tym stwierdzono 1609 przejścia zwierząt wskaźnikowych przez drogi publiczne. Za pomocą fotopułapek zaobserwowano 447 przejścia, (wilk, ryś, jeleń, dzik) Informacje te zebrano w oparciu o 37 ustawionych fotopułapkolinii, obejmujących drogi o długości około 7,3 km. Obserwacje w porze nocnej (wraz z obserwacjami okazjonalnymi) dostarczyły informacji o 8 przejściach zwierząt wskaźnikowych przez drogi publiczne. Ogółem przy tych pracach (obserwacje nocne przy pomocy noktowizora) zaangażowane były 2 osoby w terenie. W 4 akcjach obserwowały one odcinki o długości około 2 km. Odłowy orlików odbyły się 13 razy z czego jeden zakończył się powodzeniem. Nadleśnictwa: PP4 - PP13, PP16 w 2014 r. nadleśnictwa prowadziły prace terenowe związane z rejestrację przejść zwierząt wskaźnikowych przez drogi publiczne. Prace te były realizowane poprzez obserwacje nocne z wykorzystaniem lornetek i noktowizorów, ustawianie linii fotopułapek, obserwacje okazjonalne oraz zbieranie ankiet o kolizjach ze zwierzyną. W okresie tym stwierdzono 941 przejścia zwierząt wskaźnikowych przez drogi publiczne. Za pomocą fotopułapek zaobserwowano 562 przejścia, (najczęściej jelenia i dzika) Informacje te zebrano w oparciu o 177 ustawionych fotopułapkolinii, obejmujących drogi o długości 33,95 km. Obserwacje w porze nocnej (wraz z obserwacjami okazjonalnymi) dostarczyły informacji o 379 przejściach zwierząt wskaźnikowych przez drogi publiczne. Ogółem przy tych pracach zaangażowanych było 73 osoby, w tym 58 w terenie. W 95 akcjach obserwowały one odcinki o długości 475,5 km. Miejsca przekraczania przez zwierzęta dróg publicznych rejestrowane były również przez odbiorniki GPS. Wszystkie współrzędne przejść wraz z opisem nanoszone były na specjalnym formularzu przygotowanym na poziomie RDLP w Krośnie. Formularz ten był wypełniany przez wszystkie Nadleśnictwa biorące udział w projekcie. Na podstawie zebranych danych sporządzono mapy obrazujące przeprowadzone prace i uzyskane wyniki. W dniu 17 lipca specjalista ds. analiz opracowań (nadleśnictwa) zorganizował spotkanie robocze nadleśnictw uczestniczących w realizacji Projektu, podczas którego dokonano analizy pokrycia dróg publicznych pracami terenowymi i określono obszary, na których konieczne było zintensyfikowanie prac. 10

W okresie 17/01/2014 13/03/2014 przeprowadzono procedurę wyłonienia wykonawcy opracowania: mapa korytarzy migracyjnych. Procedura przeprowadzona została dwukrotnie, z uwagi na brak dwóch ważnych ofert w pierwszym etapie. Najkorzystniejszą ofertę złożył Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk z Poznania. Prace będą koordynowane przez prof. dr hab. Kajetana Perzanowskiego. W dniu 24/04/2014 w Rzeszowie w siedzibie IR odbyło się spotkanie robocze z wykonawcą opracowania mapa korytarze migracyjne. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele: IR, BdPN (PP1), MPN (PP2), RDLP (PP3) oraz Wykonawcy: prof. Perzanowski wraz z zespołem z PAN, odział w Poznaniu. W czasie spotkania omówiono szczegółowe założenia wykonania zlecenia, tj. harmonogram prac, oczekiwania poszczególnych Partnerów, zasady komunikacji. Działanie IV Działania informacyjno-edukacyjne, włączając podnoszenie świadomości Działanie to swym zasięgiem obejmuje całe województwo podkarpackie. 4.23 Konferencje tematyczne W dniach 18-20.09.2014 w Ośrodku Naukowo-Dydaktycznym Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych odbyła się konferencja pn: "Wpływ czynników antropogenicznych na rozmieszczenie roślin i zwierząt w Karpatach. Konferencja w ramach projektu była włączona w cykl międzynarodowych konferencji organizowanych corocznie przez Bieszczadzki Park Narodowy. W konferencji udział wzięło 103 przedstawicieli 44 różnych instytucji. Zgodnie z programem wygłoszono 22 referaty i zaprezentowano dwa postery. Podczas konferencji szukano rozwiązań wielu problemów związanych z powstawaniem nowych ciągów komunikacyjnych, wzrastającą intensywnością ruchu kołowego na istniejących drogach publicznych oraz zabudową rozproszoną wkraczającą na obszary dotychczas niezainwestowane o dużych walorach przyrodniczych. Prezentacji wstępnych wyników i metodyki projektu KIK/53 poświęcone były cztery referaty. W ostatnim dniu odbyła się sesja terenowa w Bieszczadzkim Parku Narodowym. 11

4.4 Seminaria 26.06.2014 w Muzeum Magurskiego Parku Narodowego odbyło się seminarium, w którym uczestniczyli uczniowie Zespołu Szkół w Jasionce (25 osób). Pan Paweł Czajkowicz przedstawił założenia projektu oraz wyjaśnił rolę i znaczenie korytarzy migracyjnych. 29.09.2014 r. w siedzibie Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Rzeszowie zorganizowano seminarium pn. Korytarze migracyjne zwierząt - ich rola i znaczenie. W seminarium uczestniczyło 28 osób. Pan Paweł Czajkowicz z Magurskiego Parku Narodowego przedstawił najważniejsze cele projektu oraz omówił dotychczas zrealizowane działania w ramach projektu. W czasie seminarium odbyła się dyskusja na temat znaczenia korytarzy ekologicznych w ktorej czynnie brali udział wszyscy uczestnicy. 4.6 Konkursy ekologiczne dla młodzieży W czerwcu 2014 r. rozstrzygnięto konkurs na najciekawszą prezentację multimedialną na temat Metody ochrony obszarów chronionych w XXI w. Konkurs adresowany był do uczniów gimnazjów z województwa podkarpackiego. Konkurs cieszył się sporym zainteresowaniem wśród uczniów - spłynęło 38 prezentacji z różnych szkół. Prezentacji zostały ocenione przez komisję w skład której weszli przedstawiciele następujących Instytucji: IR, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych, Bieszczadzki Park Narodowy, Magurski Park Narodowy, Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych. Nagrodą główną była wizyta studyjna w Beskid Niski - Krempna (teren Magurskiego Parku Narodowego dla całej klasy), która odbyła się 26.06.2014 r. Dodatkowo autorzy zwycięskiej pracy otrzymali gadżety (plecak, notesik, koszulkę, bidon, pendrive, torbę ekologiczną oraz książkę. Autorzy wyróżnionych prac otrzymali upominki - gadżety. Poniesiono wydatki związane z konkursem ekologicznym (organizacja wycieczki, zakup upominków oraz koszty wysyłki nagród dla wyróżnionych prac). We wrześniu 2014 r. ogłoszono kolejny konkurs, którego przedmiotem było stworzenie komiksu/historii obrazkowej na temat korytarzy migracyjnych zwierząt w Karpatach. - spłynęły 33 prace z różnych szkół. Konkurs adresowany był do uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na terenie województwa podkarpackiego. Prace oceniane były przez komisję (skład komisji 12

identyczny jak w przypadku pierwszego konkursu). Konkurs rozstrzygnięty został w grudniu 2014 r. Nagrodą były zakupy w sklepie z artykułami dla plastyków. 4.7 Publikacje edukacyjne W 2014 r. poniesiono wydatki związane z: - przygotowaniem scenariusza do trzeciego, czwartego i piątego odcinka programu edukacyjnego poświęconego korytarzom ekologicznym - emisją filmów edukacyjnych na antenie Programu 3 Telewizji Rzeszów (II kwartał 2014 r.). - wykonaniem 2000 płyt DVD oraz 5 płyt Blu-ray. Każda płyta zawiera trzy odcinki filmu edukacyjnego (dwie wersje językowe: polska i angielska): Odcinek 1: Przestrzeń dla orlika, Odcinek 2. Tropami dużych ssaków, Odcinek 3: Ochrona i rozwój. 13

Działanie V Wizyty studyjne 5.1 Sieć Scandulv W dniach 30.11.2014 14.12.2014 odbył się wyjazd studyjny do Szwecji w którym uczestniczyli przedstawiciele Bieszczadzkiego Parku Narodowego (PP1) oraz Magurskiego Parku Narodowego (PP2) - łącznie 4 osoby: B. Pirga i P. Wasiak (PP1) oraz Z. Wojtas, D. Nowak (PP2). Ze względu na oszczędności kosztów do wyjazdu wykorzystano zakupiony w ramach projektu samochód Nissan NP300. Obaj partnerzy projektu podzielili się kosztami paliwa oraz promów. Wykorzystanie 14

samochodu pozwoliło zabrać dużą ilość niezbędnego sprzętu terenowego, jak np. rakiety do poruszania się po śniegu, narty, czatownie, lunety obserwacyjne wraz z ze statywami, etc. Trasa podróży biegła przez 4 państwa (Polska, Niemcy, Dania, Szwecja). Pierwszym punktem programu wizyty było odwiedzenie Paku Narodowego na północy Szwecji Stora Sjofallet. Kilkudniowa wizyta w terenie oraz dyskusję z pracownikami parku, ośrodka edukacyjnego, przewodnikami turystycznymi oraz lokalną ludnością pozwoliła zapoznać się z tymi problemami i poznać odmienne punkty widzenia poszczególnych grup interesu. Drugim głównym punktem programu była wizyta w stacji badawczej w Grimso. W trakcie tej wizyty pracownicy stacji zapoznali uczestników wizyty studyjnej z zaawansowaną metodyką badań ssaków w tym wilków, niedźwiedzi, rosomaków. Wspólna wymiana doświadczeń odbywała się zarówno na terenie stacji gdzie uczestnicy wysłuchali bardzo ciekawych prezentacji oraz w terenie gdzie uczestniczyli w zakładaniu i kontrolowaniu pułapek żywo-łownych na zwierzęta. W trakcie wizyty udało się również odwiedzić jedną z najważniejszych w Europie stacji badania niedźwiedzi, gdzie zapoznano się z najnowocześniejszym sprzętem do badań telemetrycznych. Podczas wizyty studyjnej pracownicy Parków zapoznali się z problemami migracji zwierząt (korytarzami migracyjnymi, barierami antropogenicznymi, etc.) oraz poznali system ochrony i zarządzania zasobami przyrody (w tym ssakami drapieżnymi) w Szwecji. Łączna odległość pokonana podczas całej wizyty studyjnej wyniosła 6902 km. Działanie VI Informacja i promocja 16/10/2014 r w Rzeszowie zorganizowano piąte posiedzenie Komitetu Sterującego. W posiedzeniu udział wzięło 35 osób (przedstawiciele instytucji partnerskich, jednostek samorządu terytorialnego, instytucji odpowiedzialnych za ochronę środowiska w regionie i procesy planistyczne, organizacji pozarządowych). W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele Biura Szwajcarskiego oraz wykonawca opracowania mapa korytarzy migracyjnych (prof. Perzanowski z zespołem z Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu). Poniesiono wydatki związane z zakupem materiałów (gadżetów) promujących projekt tj. (koszulki, bidony, pen-drive, plecaki, notesy, długopisy, torby). 15

Działanie VII Audyt W 2014 r. poniesiono wydatki związane z przeprowadzeniem audytu projektu za lata 2012-2013. Audyt został przeprowadzony w styczniu 2014 r. Wyniki i zalecenia pokontrolne zostały przekazane do WWPE. Działania planowane w następnym okresie sprawozdawczym: W 2015 roku planuje się realizację następujących zadania: - zarzadzanie projektem(ir, PP1-PP2, PP4-PP13, PP16), - prace terenowe: tropienia, obserwacje potencjalnych przejść zwierząt przez drogi publiczne w okresie zimowym (PP1-PP2, PP4-PP13, PP16). 16

- prace związane z inwentaryzacją przejść w okresie zimowym (PP1-PP2, PP4-PP13, PP16). - organizacja konferencji tematycznej (PP1), - organizacja posiedzeń Komitetu Sterującego (IR), - organizacja konferencji prasowych (IR), - rozbudowa strony internetowej: www.zielonepodkarapcie (IR), - organizacja wizyty studyjnej (IR, PP1, PP2), - opracowanie mapy korytarzy ekologicznych 17

Spis wykresów, tabel Tabele Tabela 1. Postęp rzeczowy projektu (stan na koniec 2014)... 6 Wykresy Wykres 1. Struktura zarządzania projektem... 7 18