PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW III ROKU I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Rok akademicki 2013 / 2014

Opracowanie edytorskie i druk: Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Zam.... / 2013 nakład... egz. tel. 22 5720 327 e-mail: oficynawydawnicza@wum.edu.pl www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl

Spis treści.. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 0... 3. 14. 15. 6. WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO... 3 PODZIAŁ ROKU AKADEMICKIEGO 2013/2014... 4 SKŁAD ZARZĄDU SAMORZĄDU STUDENTÓW WUM W KADENCJI 2012-2014... 5 Plan studiów na rok akademicki 2013/2014... 6 PATOMORFOLOGIA... 9 Choroby Wewnętrzne... 11 Patofizjologia... 14 MIKROBIOLOGIA... 15 FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA... 17 BIOLOGIA MEDYCZNA... 19 Propedeutyka onkologii... 21 PSYCHOLOGIA LEKARSKA... 23 HISTORIA MEDYCYNY... 25 ETYKA W MEDYCYNIE... 26 Pediatria... 28 GENETYKA... 30 17. TECHNOLOGIE INFORMACYJNE CZ. II... 31

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK DLA STUDENTÓW III ROKU WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Po III roku obowiązuje studentów 4 tygodniowa praktyka (20 dni roboczych) 140 godzin w Klinice lub Oddziale Chorób Wewnętrznych. W czasie praktyki student obowiązany jest odbyć 2 całodobowe dyżury. Kierownik Kliniki (Ordynator Oddziału) lub wyznaczony przez niego opiekun ustala szczegółowy zakres obowiązków i harmonogram praktyki oraz sprawuje kontrolę nad pracą studenta. Opiekunem praktyki studenckiej winien być lekarz o odpowiednim przygotowaniu zawodowym i ogólnym. Nieobecność studenta w pracy może być usprawiedliwiona jedynie formalnym zwolnieniem lekarskim. Choroba dłuższa niż 1 tydzień powoduje konieczność przedłużenia praktyki o odpowiedni okres czasu. Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a praktykę zalicza Kierownik Kliniki lub Ordynator Oddziału. Celem praktyki jest: 1/ Uzupełnienie wiadomości o organizacji Oddziału Wewnętrznego (Kliniki) i powiązaniu organizacyjnym Oddziału (Kliniki) z lecznictwem otwartym. 2/ Doskonalenie umiejętności badania fizycznego. 3/ Zapoznanie się z zasadami udzielania pierwszej pomocy (reanimacja). 4/ Pogłębianie umiejętności rozpoznania i różnicowania podstawowych jednostek chorobowych ze szczególnym uwzględnieniem przypadków ostrych. 5/ Poznanie właściwej interpretacji wyników badań pracownianych, radiologicznych i patomorfologicznych. 6/ Udział w wizytach lekarskich. 7/ Wykonywanie przez studentów zabiegów stosowanych w codziennej praktyce lekarskiej (wstrzyknięcia dożylne, podłączanie kroplówek, cewnikowanie itp.). 8/ Pobieranie przez studentów materiału do badań diagnostycznych.

WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO REKTOR prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK Prorektorzy PROREKTOR ds. DYDAKTYCZNO WYCHOWAWCZYCH prof. dr hab. MAREK KULUS PROREKTOR ds. NAUKI I WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ prof. dr hab. SŁAWOMIR MAJEWSKI PROREKTOR ds. KLINICZNYCH, INWESTYCJI i współpracy z regionem prof. dr hab. SŁAWOMIR NAZAREWSKI PROREKTOR ds. KADR prof. dr hab. RENATA GÓRSKA DZIEKAN I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO prof. dr hab. MIROSŁAW WIELGOŚ Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. I / II/ III r. prof. dr hab. Barbara Górnicka Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. IV / V / VI r. prof. dr hab. Krzysztof Zieniewicz Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. studiów licencjackich prof. dr hab. Kazimierz Niemczyk Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. Przewodów Doktorskich dr hab. Paweł Włodarski Prodziekan I Wydziału Lekarskiego ds. Nauki prof. dr hab. Krzysztof Filipiak WŁADZE UCZELNI urzędują w budynku przy ul. Żwirki i Wigury 61. Przewodniczący Rady Pedagogicznej III r. dr med. Małgorzata Kubicka-Pertkiewicz Kierownik dziekanatu mgr Joanna Kwiatkowska, tel. (22) 57 20 208, fax (22) 57 20 266, pok. 208. SEKRETARIAT I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Sprawy studenckie III r. studiów Barbara Pszczółkowska, pok. 213 c, przyjmuje w poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek w godz. 10 30 15 00, tel. 22 57 20 212, fax 22 57 20 266. SEKCJA SPRAW BYTOWYCH STUDENTÓW tel. (22) 57 20 814, 57 20 815. Przychodnia dla studentów WUM: Niepubliczny ZOZ Centrum Medyczne WUM ul. Banacha 1 a, tel. (22) 599 18 01, 02-03. 3

PODZIAŁ ROKU AKADEMICKIEGO 2013/2014 Na podstawie Zarządzenia nr 11/2013 Rektora WUM z dnia 21 lutego 2013 r. oraz Zarządzenia nr 61/2013 Retora WUM z dnia 24 lipca 2013 r. SEMESTR ZIMOWY 30.09.2013 22.12.2013 zajęcia dydaktyczne 12 tygodni 23.12.2013 06.01.2014 wakacje zimowe 07.01.2014 26.01.2014 zajęcia dydaktyczne 3 tygodnie 27.01.2014 02.02.2014 sesja egzaminacyjna zimowa 03.02.2014 09.02.2014 przerwa semestralna 10.02.2014 16.02.2014 sesja poprawkowa SEMESTR LETNI 17.02.2014 19.04.2014 zajęcia dydaktyczne 9 tygodni 20.04.2014 27.04.2014 wakacje wielkanocne 28.04.2014 07.06.2014 zajęcia dydaktyczne 6 tygodni 08.06.2014 29.06.2014 sesja egzaminacyjna letnia 01.09.2014 07.09.2014 sesja poprawkowa 4

Warszawski Uniwersytet Medyczny SAMORZ D STUDENTÓW ul. Oczki 5, pok. 307 02-007 Warszawa tel./faks: +48 22 62 88 306 Sk ad Zarz du Samorz du Studentów WUM w kadencji 2012 2014: Przewodnicz cy Tomasz Zawadzki, V rok, I WL kierunek lekarski, Tel. Kom.: 510 051 468 Wiceprzewodnicz cy 1. Marcin Wojciechowski, I rok drugiego stopnia WNOZ, Tel. Kom.: 531 299 999 2. Piotr Sobieraj, VI rok, I WL kierunek lekarski, Wiceprzewodnicz cy, Przewodnicz cy Komisji Dydaktyki Maciej Pawliszewski, V rok, I WL kierunek lekarski, Tel. Kom.: 531 299 999 Przewodnicz cy Komisji Informacji i Promocji Marcin Wojciechowski, I rok drugiego stopnia WNOZ, Tel. Kom.: 531 299 999 Przewodnicz cy Komisji Kultury Micha Gontkiewicz, VI rok, I WL kierunek lekarski Tel. Kom.: 604 840 013 Przewodnicz ca Komisji Sportu i Turystyki Ewa Szymczyk, IV rok kierunek lekarski, Tel. Kom.: 509 296 222 Sekretarz Marta Pie kowska, III rok, zdrowie publiczne, Wi cej informacji na stronie http://www.samorzad.wum.edu.pl/ 5

Nazwa przedmiotu Semestr (1 zimowy, 2 letni, c oznacza 1 i 2) Plan studiów na rok akademicki 2013/2014 I Wydział Lekarski studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) ROK STUDIÓW III Forma zaliczenia Wymiar godzin obowiązujących studenta (maksymalny) w tym: Kod jednostki Jednostka dydaktyczna prowadząca zajęcia Minimalna liczba studentów w grupie na zajęciach ECTS wyk. sem. ćwicz. Patofizjologia 7 1 egzamin 90,0 30,0 25,0 35,0 2 M2 prak. zaw. Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej wyk. sem. ćwicz. c. kurs 20 10 Biologia medyczna 2 1 egzamin 30,0 5,0 10,0 15,0 1 M14A Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii c. kurs 20 10 Etyka lekarska 2 1 zaliczenie 30,0 16,0 4,0 10,0 2 MC Zakład Bioetyki i Humanistycznych Podstaw Medycyny c. kurs 20 20 Genetyka 2 c zaliczenie 30,0 9,0 21,0 1WY Zakład Genetyki Medycznej 20 10 Mikrobiologia 8 c egzamin 115,0 20,0 5,0 90,0 1 M20 Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej c. kurs 20 10 1S13 Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii (13%) 20 5 1WR I Katedra i Klinika Kardiologii (13%) 20 5 Choroby wewnętrzne 7 c zaliczenie 130,0 60,0 70,0 1WS 1WM 1WU 1WN 1WO Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii (13%) Katedra i Klinika Nefrologii, Dializoterapii i Chorób Wewnętrznych (13%) Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii (13%) Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii (17%) Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii (17%) 20 5 20 5 20 5 20 5 20 5 6

Nazwa przedmiotu Semestr (1 zimowy, 2 letni, c oznacza 1 i 2) Plan studiów na rok akademicki 2013/2014 I Wydział Lekarski studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) ROK STUDIÓW III Forma zaliczenia Wymiar godzin obowiązujących studenta (maksymalny) w tym: Kod jednostki Jednostka dydaktyczna prowadząca zajęcia Minimalna liczba studentów w grupie na zajęciach ECTS Pediatria 2 c zaliczenie 15,0 Zajęcia do wyboru/ fakultatywne na III, IV, V lub VI roku wyk. sem. ćwicz. prak. zaw. wyk. sem. ćwicz. 5,0 10,0 1,0 2,0 1WH Katedra i Klinika Pediatrii i Endokrynologii 20 4 1,0 2,0 1WI Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii 20 4 1,0 2,0 1WG Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii 20 4 1W33 Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci (ćw. 33,33%) 4 1,0 4,0 1W44 Klinika Pediatrii (ćw. 33,33%) 20 4 1,0 1W34 Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego (ćw. 33,33%) 20 4 c zaliczenie 30,0 30,0 5 Propedeutyka Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych 1 2 zaliczenie 15,0 15,0 1WP 20 onkologii Historia medycyny 2 2 zaliczenie 30,0 16,0 14,0 1 ME Zakład Historii Medycyny c. kurs 20 Psychologia 2 2 zaliczenie 30,0 20,0 10,0 2 MB Zakład Psychologii Medycznej 20 10 lekarska Farmakologia Katedra i Zakład Farmakologii 5 2 zaliczenie 45,0 15,0 30,0 1 M9 c. kurs 10 i toksykologia Doświadczalnej i Klinicznej 7

Nazwa przedmiotu Semestr (1 zimowy, 2 letni, c oznacza 1 i 2) Plan studiów na rok akademicki 2013/2014 I Wydział Lekarski studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) ROK STUDIÓW III Forma zaliczenia Wymiar godzin obowiązujących studenta (maksymalny) w tym: Kod jednostki Jednostka dydaktyczna prowadząca zajęcia Minimalna liczba studentów w grupie na zajęciach ECTS Praktyki zawodowe wyk. sem. ćwicz. prak. zaw. 4 2 zaliczenie 140,0 140,0 Patomorfologia 15 c egzamin 210,0 60,0 30,0 120,0 60,0 30,0 70,0 1 M11 Technologie informacyjne cz. 2 1 2 zaliczenie 15,0 15,0 1 MF R a z e m (maksymalnie) przedmioty: 955,0 162,0 197,0 456,0 140,0 50,0 Katedra i Zakład Anatomii Patologicznej Zakład Patomorfologii Wieku Rozwojowego Zakład Informatyki Medycznej i Telemedycyny wyk. sem. ćwicz. c. kurs 20 10 10 10 8

PATOMORFOLOGIA KATEDRA I ZAKŁAD PATOMORFOLOGII CENTRUM BIOSTRUKTURY WUM 02-004 Warszawa, ul. Chałubińskiego 5, tel./fax (22) 629 98 92 W skład Katedry wchodzą: 1. Katedra i Zakład Patomorfologii WUM, ul. Chałubińskiego 5, 2. Katedra i Zakład Patomorfologii CSK, ul. Pawińskiego 7, Tel. (22) 822 70 53, 3. Katedra i Zakład Patomorfologii Wieku Rozwojowego. PSK 4, ul. Marszałkowska 24, tel. (22) 629 10 40. Kierownik Katedry prof. dr hab. med. Barbara Górnicka Kierownik Zespołu Dydaktycznego prof. dr hab. med. Barbara Górnicka Odpowiedzialna za dydaktykę: dr med. Małgorzata Kubicka-Pertkiewicz. Godziny przyjęć w sprawach studenckich codziennie 13.00 14.00, najlepiej po uzgodnieniu z sekretariatem. Wymiar godzin: 210 ( w tym wykłady 60, seminaria 30, ćwiczenia sekcyjne 120). Ćwiczenia i seminaria trwają 4 tygodnie wciągu roku. Dotyczą patologii wieku dorosłego oraz wieku rozwojowego. Zajęcia z zakresu patologii wieku dorosłego odbywają się w Katedrze i Zakładzie Patomorfologii na ul. Pawińskiego 7, w godz. 8.00 10.15 w blokach 3-tygodniowych (tj. 45 godzin w tym 15 godz. seminariów i 30 godzin ćwiczeń sekcyjnych). Ćwiczenia i seminaria dotyczące patologii wieku rozwojowego odbywają się w Katedrze i Zakładzie Patomorfologii Wieku Rozwojowego w PSK 4, ul. Marszałkowska 24 przez 1 tydzień (w tym 5 godzin seminariów i 10 godzin ćwiczeń sekcyjnych). Ćwiczenia histopatologiczne odbywają się w salach mikroskopowych Collegium Anatomicum w wymiarze 3 godzin lekcyjnych tygodniowo (90 godzin w ciągu całego roku) w poniedziałek i środę według planu podanego przez Dziekanat dla danej grupy. PROGRAM NAUCZANIA Patomorfologia ogólna Zaburzenia w krążeniu, zmiany wsteczne, przerosty, guzy nienowotworowe, nowotwory, zapalenia. Patomorfologia narządowa Układ krążenia, układ oddychania, układ pokarmowy, układ moczowy, układ płciowy, układ dokrewny, układ krwiotwórczy, układ odpornościowy, układ nerwowy. ORGANIZACJA ZAJĘĆ 1. Wykłady dotyczą tematyki podanej wyżej. 2. Ćwiczenia sekcyjne składają się z seminariów /na tematy podane wcześniej/ oraz z badań autopsyjnych. 3. Ćwiczenia histopatologiczne składają się z omówienia /wraz z przezroczami/ materiału ćwiczeniowego, oglądania preparatów pod opieką asystenta i narysowania podstawowego schematu danej zmiany. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Po każdym dziale patomorfologii obowiązuje zdanie kolokwium z oceną. Po VI semestrze, w sesji letniej, przeprowadzany jest egzamin TESTOWY obowiązujący wszystkich studentów. 9

Szczegółowy sposób prowadzenia zajęć i tryb ich odrabiania przedstawiony jest w regulaminie dla studentów III roku obowiązującym w Katedrze i Zakładzie Patomorfologii, udostępnionym w gablotach informacyjnych i na stronie internetowej Katedry. http://www.patomorfologia.wum.edu.pl/ LITERATURA OBOWIĄZKOWA 1. Robbins S. Robbins Patologia, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2005. Literatura zalecana 1. Stachura J., Domagała W. Patologia znaczy słowo o chorobie t. I-III, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2005. 2. Kruś S., Skrzypek Fakhoury E. (red.) Patomorfologia kliniczna, PZWL, Warszawa, 2005. 3. Kruś S., Skrzypek Fakhoury E. (red.) Patomorfologia kliniczna, PZWL, Warszawa, 1996. 4. Kruś S. (red.) Anatomia Patologiczna, PZWL, Warszawa, 2001. 5. Domagała W., Chosia M., Urasińska E. Podstawy patologii, PZWL, Warszawa, 2010. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Przy Katedrze działa Studenckie Koło Naukowe. Studenci uczestniczą w pracach naukowych Katedry i realizują tematy własne. 10

Kierunek: Specjalność: Rok studiów, semestr: Tryb studiów: Nazwa przedmiotu: Typ przedmiotu: Poziom przedmiotu Język wykładowy: Nazwa jednostki dydaktycznej prowadzącej zajęcia: Imię i nazwisko Kierownika Zakładu Imię i nazwisko Osoby odpowiedzialnej za dydaktykę: Rok akademicki: 2013/2014 Lekarski Choroby Wewnętrzne 3 rok Stacjonarne Choroby Wewnętrzne Obowiązkowy Wysoki Język polski Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii http:/endokrynologia.wum.edu.pl/ prof Dr hab Tomasz Bednarczuk Anna Kępczyńska-Nyk Pokój 765 Tel: 5991065 Godziny przyjęć studentów: 8.00-12.00 Rodzaj zajęć: obowiązkowe Łączna liczba godzin 130 Liczba godzin: wykłady: 0 ćwiczenia: 70 seminaria: 60 Liczba punktów ECTS Metody dydaktyczne (organizacja zajęć) Wymagania wstępne Cele kształcenia Efekty kształcenia - w zakresie wiedzy student: - w zakresie umiejętności student: Zajęcia seminaryjne odbywają się od poniedziałku do piątku w 7-tygodniowym bloku zajęć w sali seminaryjnej w Centrum Dydaktycznym (najczęściej sala 139. Zajęcia rozpoczynają się punktualnie o 7.30. Zajęcia kliniczne prowadzone są przy łóżku chorego w Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii SP CSK ul. Banacha 1a, blok D piętro VII. Zajęcia na oddziale zaczynają się o godzinie 9.00. Szczegółowy plan zajęć jest podany na tablicach informacyjnych przy sekretariacie Kliniki, w bloku D SPCSK na parterze oraz w Sali seminaryjnej w Klinice. Studenci są zobowiązani posiadać: fartuch lekarski, stetoskop oraz plakietkę identyfikator. Pożądana jest także zmiana obuwia. Student przystępujący do zajęć jest zobowiązany do posiadania podstawowych wiadomości z zakresu fizjologii, patofizjologii oraz anatomii. Założeniem przedmiotu jest zapoznanie studentów z najczęstszymi chorobami wewnętrznymi, rozpoznawanie, diagnozowanie oraz postępowanie terapeutyczne w tych patologiach. Etiopatogeneza, symptomatologia, leczenie i zapobieganie patologiom z zakresu chorób wewnętrznych. EW7 1. Przeprowadzenie wywiadu, badanie przedmiotowe chorych z patologiami internistycznymi. Zaplanowanie postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Interpretacja badań dodatkowych: laboratoryjnych, testów dynamicznych i badań obrazowych. Umiejętność postępowania w stanach nagłych. EU1, EU7, EU13, EU14, EU16, EU24. 2. Umiejętność przeprowadzenia diagnostyki różnicowej. Interpretacja badań dodatkowych i testów diagnostycznych. Umiejętność rzetelnego prowadzenia dokumentacji medycznej studentów obowiązuje sporządzenie historii choroby. EU12, EU38. 11

- w zakresie kompetencji personalno-społecznych Metody oceny pracy studenta (forma i warunki zaliczenia przedmiotu) Literatura obowiązkowa: Literatura uzupełniająca: Koło naukowe Regulamin: Umiejętność nawiązywania kontaktu zarówno z pacjentami jak i z wyższym i średnim personelem medycznym. II 3). Warunkiem zaliczenia zajęć z chorób wewnętrznych jest obecność na wszystkich ćwiczeniach. Pojedynczą nieobecność należy odrobić w formie uzgodnionej z asystentem prowadzącym zajęcia lub z adiunktem kliniki odpowiedzialnym za dydaktykę. Nieobecność dłuższa niż pięć dni za wyjątkiem sytuacji losowych np.: ciężka choroba, operacja itp. Powoduje nie zaliczenie zajęć i konieczność odrabiania całego bloku w innym terminie. Wyjątkowe sytuacje losowe będą rozpatrywane indywidualnie. W ostatnim dniu ćwiczeń studenci przystępują do ustnego lub pisemnego zaliczenia, którego tematyka jest ściśle powiązana z zagadnieniami prezentowanymi podczas seminariów. Nie zaliczenie powoduje konieczność zdawania ustnego sprawdzianu poprawkowego. Na zakończenie zajęć studenci otrzymują kartę zaliczeniową, która obejmuje zaliczenie ćwiczeń na III, IV, V roku. Średnia 4,7 uzyskana ze wszystkich zajęć zwalnia studenta z egzaminu testowego po V roku i umożliwia przystąpienie do egzaminu teoretycznego w terminie zerowym. Ocena wiedzy sprawdzian testowy Ocena umiejętności badanie podmiotowe i przedmiotowe w obecności Pani Profesor Ewy Bar-Andziak Ocena aktywności na zajęciach. Końcowa ocena stanowi średnia arytmetyczna składowych w następujących częściach: test 50%, umiejętności i aktywność 50% Ocena umiejętności sporządzenie historii choroby [interpretacja badań, diagnostyka różnicowa] Student ma możliwość oceny zajęć wypełniając ogólnodostępną ankietę na stronach wum lub na stronie internetowej kliniki. Wszystkie sugestie dotyczące prowadzenia zajęć będą rozpatrywane z najwyższą starannością. 1. Choroby Wewnętrzne po redakcją A. Szczeklika, Kraków 2010. 2. Badanie Kliniczne Macleod. G Douglas, F. Nicol, C. Robertson. 3. Diagnostyka internistyczna. J. Tatoń, A Czech. 4. Zarys ogólnej diagnostyki lekarskiej, W. Orłowski. Książki: Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych. F. Kokot Przy Klinice istnieje koło naukowe w ramach którego studenci mogą pogłębiać swoje zainteresowanie endokrynologią. Istnieje możliwość prowadzenia prac naukowych zarówno klinicznych, jak i laboratoryjnych pod nadzorem pracowników naukowo-dydaktycznych Kliniki. Zachęcamy do przedstawienia ciekawych przypadków klinicznych na zjazdach i konferencjach studenckich oraz późniejszą ich publikację. Opiekunem koła jest dr n. med. Urszula Ambroziak i dr n. med. Michał Popow. Nie dotyczy 12

Kierunek: Specjalność: Rok studiów, semestr: Tryb studiów: Nazwa przedmiotu: Typ przedmiotu: Poziom przedmiotu Język wykładowy: Nazwa jednostki dydaktycznej prowadzącej zajęcia: Rok akademicki: 2013/2014 Lekarski III rok, semestr V i VI Stacjonarne CHOROBY WEWNĘTRZNE Obowiązkowy Podstawowy Polski Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Instytutu Stomatologii 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4 Tel. 22 502 11 44 E- mail. kchwk@wum.edu.pl Imię i nazwisko Kierownika Zakładu Prof. dr hab. n. med. Piotr Pruszczyk Imię i nazwisko Osoby odpowiedzialnej Dr n. med. Michał Ciurzyński za dydaktykę: Rodzaj zajęć: Seminaria, ćwiczenia Liczba godzin: wykłady: 0 ćwiczenia: 70 seminaria: 60 Liczba punktów ECTS Metody dydaktyczne: Seminaria 60-godz. (semestr V i VI), ćwiczenia 70 godz. (semestr V i VI). Zajęcia prowadzone są w blokach siedmiotygodniowych w semestrze V i VI. Wymagania wstępne Wiedza uzyskana w trakcie I i II roku studiów na WUM dotycząca anatomii, biologii, biochemii, fizjologii i patofizjologii Założenia i cele przedmiotu Treści merytoryczne przedmiotu: Metody oceny pracy studenta (forma i warunki zaliczenia przedmiotu) Literatura obowiązkowa: Literatura uzupełniająca: Opanowanie przez studenta podstaw badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta, diagnostyki różnicowej oraz planowania i interpretacji wyników badań dodatkowych. Wiedza z zakresu głównych przyczyn, objawów, przebiegu oraz podstaw postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w chorobach internistycznych. Obowiązuje przygotowanie się do seminariów i ćwiczeń na podstawie podręczników i dostępnych konspektów. Asystenci kontrolują w czasie ćwiczeń znajomość obowiązującego materiału. W ostatnim dniu ćwiczeń zarówno w V jak i w VI semestrze odbywa się ustne lub pisemne kolokwium zaliczeniowe..... Orłowski W.: Zarys ogólnej diagnostyki lekarskiej. PZWL, Warszawa, 1994. Szczeklik A.: Choroby Wewnętrzne. Medycyna praktyczna 2010. Kokot F.: Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych. PZWL, 2007. Herold G.: Medycyna wewnętrzna. PZWL, 2008. 13

Kierunek: Specjalność: Rok studiów, semestr: Tryb studiów: Nazwa przedmiotu: Lekarski Rok akademicki: 2013/2014 III rok studiów, V semestr Stacjonarne i niestacjonarne Patofizjologia Typ przedmiotu: Teoretyczny podstawowy Poziom przedmiotu Zaawansowany Język wykładowy: Język polski Nazwa jednostki dydaktycznej prowadzącej zajęcia: Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej 00-927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 Tel. 228264585 Imię i nazwisko Dr hab. med. Dariusz Szukiewicz Kierownika Zakładu Imię i nazwisko Dr n. med. Anna Witanowska osoby odpowiedzialnej za dydaktykę: Rodzaj zajęć: Wykłady seminaria i ćwiczenia Łączna liczba godzin 90 Liczba godzin: Wykłady 30 Seminaria 25 Ćwiczenia 35 Liczba punktów ECTS Metody dydaktyczne (organizacja zajęć) Wymagania wstępne Cele kształcenia Efekty kształcenia - w zakresie wiedzy student: - w zakresie umiejętności student: - w zakresie kompetencji personalno-społecznych Metody oceny pracy studenta (forma i warunki zaliczenia przedmiotu) Literatura obowiązkowa: Literatura uzupełniająca: Koło naukowe Regulamin: Przekaz słowny, dyskusja, prezentacja multimedialna Znajomość wiadomości z zakresu anatomii prawidłowej, fizjologii i biochemii Poznanie zmian prowadzących do choroby. Poznanie czynności ustroju w chorobie. Przygotowanie do pracy Studenci potrafią prześledzić procesy chorobowe, wymienić ich objawy i patogenezę Studenci potrafią zinterpretować wyniki podstawowych badań klinicznych i wykorzystać wiedzę teoretyczną w Klinice Studenci rozumieją potrzebę ciągłego dokształcania Kolokwia pisemne, testowe. Egzamin testowy S. Maśliński, J. Ryżewski: Patofizjologia tom I i II, PZWL 2009 J. Guzek: Patofizjologia w zarysie, PZWL 2011 Prowadzi dr n. med. Małgorzata Wojciechowska 14

MIKROBIOLOGIA KATEDRA I ZAKŁAD MIKROBIOLOGII LEKARSKIEJ WUM ul. Chałubińskiego 5, 02-004 Warszawa, tel. (22) 628-27-39 http://mikrobiologia.wum.edu.pl, e-mail: mikrobiologia@wum.edu.pl Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. med. Grażyna Młynarczyk grazyna.mlynarczyk@wum.edu.pl Odpowiedzialny za dydaktykę: dr Anna Majewska, anna.majewska@wum.edu.pl Godziny przyjęć w sprawach studenckich: poniedziałek 12 00 15 00. Wymiar zajęć: 115 godzin (w tym 20 godz. wykładów, 90 godz. ćwiczeń i 5 godz. seminariów). Zajęcia odbywają się w V i VI semestrze. Wykłady czwartki w godz. 13.00-13.45 w 5 i 6 semestrze. w sali im L. Paszkiewicza w Collegium Anatomicum. Zajęcia praktyczne: wtorki i środy w godz. 12 15 14 45, i 15 00 17 30, w sali im. E. Mikulaszka w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej. PROGRAM NAUCZANIA Zasady klasyfikacji drobnoustrojów patogennych dla człowieka, etiologia zakażeń, relacje gospodarz-drobnoustrój, patogeneza zakażeń, możliwe następstwa zakażenia drobnoustrojami, mechanizmy obronne makroorganizmu (nieswoiste i swoiste), epidemiologia i profilaktyka chorób wywoływanych przez drobnoustroje, leki przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze, racjonalna chemioterapia, szczególnie niebezpieczne i nawracające zakażenia, choroby odzwierzęce, bioterroryzm, zakażenia szpitalne, szczepy alarmowe. Tematyka ćwiczeń i seminariów Zasady pracy w laboratorium mikrobiologicznym; praca w warunkach jałowych, umiejętność obchodzenia się z materiałem zakaźnym. Sterylizacja i dezynfekcja. Morfologia, fizjologia oraz taksonomia drobnoustojów chorobotwórczych (bakterie, grzyby, wirusy), mechanizmy patogenezy. Podstawowe metody diagnostyki mikrobiologicznej: wykrywanie i rozpoznawanie drobnoustrojów, diagnostyka serologiczna. Zasady pobierania i przesyłania materiałów do badań mikrobiologicznych oraz wypisywanie prawidłowych skierowań. Tok badania najczęściej spotykanych materiałów diagnostycznych, takich jak: krew, mocz, ropa, wymazy z miejsca operowanego, materiały pochodzące z układu oddechowego, płyn mózgowo-rdzeniowy, kał. Etiologia najczęściej spotykanych zakażeń. Badanie wrażliwości bakterii na leki, metody ilościowe i jakościowe, testy dodatkowe oraz wykrywanie szczepów alarmowych. Podstawy diagnostyki zakażeń wirusowych. Metody hodowli wirusów oraz tzw. szybkie metody wykrywania wirusów. Metody molekularne w diagnostyce mikrobiologicznej oraz epidemiologii. Zakażenia szpitalne. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia mają charakter zajęć praktycznych. Szczegółowy program jest umieszczony na stronie internetowej Katedry oraz wywieszany na tablicy ogłoszeń dwa tygodnie przed planowanymi zajęciami. Studentów obowiązuje przygotowanie się do każdego ćwiczenia, co jest sprawdzane ustnie lub w formie kartkówek. Student obowiązany jest mieć zeszyt, w którym będzie sporządzał protokóły z ćwiczeń. Protokóły te są zaliczane przez asystenta. Obecność na wszystkich zajęciach (ćwiczenia, seminaria) jest obowiązkowa. Ćwiczenia opuszczone (usprawiedliwione zwolnieniem lekarskim) należy odrobić z inną grupą, po uzgodnieniu z asystentem prowadzącym zajęcia. Na ćwiczeniach studenci pracują z materiałem zakaźnym, należy zatem bezwzględnie przestrzegać przepisów dotyczących pracy w laboratorium: okrycia zewnętrzne należy pozostawić w szatni, a przed przystąpieniem do zajęć włożyć fartuch ochronny (na pierwsze zajęcia należy przynieść własny fartuch, który 15

będzie przez cały cykl ćwiczeniowy używany tylko w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej). Ponieważ studenci pracują przy palnikach gazowych długie włosy powinny być spięte lub zabezpieczone chusteczką. Po zakończonych ćwiczeniach obowiązkowo trzeba umyć ręce. Torebki i teczki należy umieszczać w miejscu wskazanym przez asystenta. W przypadku rozlania materiału zakaźnego, stłuczenia probówki itp. należy natychmiast zawiadomić asystenta. W sali ćwiczeń nie wolno jeść ani pić. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest: obecność na wszystkich zajęciach, zaliczenie wszystkich ćwiczeń w zeszycie protokołów, zaliczenie obowiązujących sprawdzianów i kolokwiów (terminy zaliczeń zostaną podane w oddzielnych ogłoszeniach). Egzamin testowy odbywa się w sesji egzaminacyjnej VI semestru studiów. LITERATURA OBOWIĄZKOWA 1. Zaręba M.L., Borowski J.: Mikrobiologia Lekarska. Podręcznik dla studentów medycyny, PZWL, Warszawa, 2004. 2. Collier L., Oxford J. Wirusologia, Podręcznik dla studentów medycyny, stomatologii i mikrobiologii PZWL, Warszawa, 2004. 3. Wybrane zagadnienia z mikrobiologii jamy ustnej (red: Łuczak M., Swoboda-Kopeć E.) Wyd. Czelej, Lublin 2004. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekun Koła: dr Andrzej Młynarczyk. Członkowie Koła biorą udział w pracach naukowych z zakresu bakteriologii i wirusologii prowadzonych w Katedrze i Zakładzie. 16

FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA KATEDRA I ZAKŁAD FARMAKOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ WUM ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa, tel./fax (22) 826-21-16 Kierownik Katedry: dr hab. n. med. Dagmara Mirowska-Guzel Odpowiedzialne za dydaktykę: dr med. Iwona Korzeniewska-Rybicka, Przyjęcia w sprawach studenckich: sekretariat godz. 10 00 14 00, tel./fax (22) 826-21-16 Roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 45 godzin: 15 godzin wykłady, 30 godzin ćwiczenia. Zajęcia prowadzone są w semestrze VI. Wykłady (1 godzina tygodniowo). Ćwiczenia (2 godziny tygodniowo). PROGRAM NAUCZANIA Celem nauczania farmakologii i toksykologii jest zapoznanie studentów z zasadami racjonalnej farmakoterapii, przedstawienie podstawowych korzyści, niebezpieczeństw i trudności związanych z leczeniem farmakologicznym oraz kierunków rozwoju farmakoterapii. Studenci uczeni są także doboru odpowiednich źródeł informacji w celu aktualizowania wiedzy z zakresu farmakologii, sposobu oceny publikacji medycznych pod kątem przedstawionego w nich dowodu naukowego oraz krytycznej oceny materiałów reklamowych dotyczących leków. Po odbyciu półtorarocznego kursu nauczania farmakologii i toksykologii student powinien znać ogólne pojęcia i zagadnienia z zakresu farmakodynamiki, farmakokinetyki i farmakoekonomiki, zasady działania leków oraz posiadać wiadomości na temat grup leków stosowanych w lecznictwie. Wiadomości te obejmują mechanizm działania, efekty kliniczne, kinetykę, podstawowe wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane, interakcje i zasady dawkowania, jak również krytyczną ocenę przydatności leku. Obowiązuje ponadto umiejętność zapisywania recept na leki gotowe i formy recepturowe leków. Zakres materiału na III roku obejmuje: farmakologię ogólną (ze szczególnym uwzględnieniem farmakokinetyki), leki stosowane w zakażeniach (bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych), leki przeciwpasożytnicze, projektowanie schematów racjonalnej empirycznej i celowanej chemioterapii zakażeń, leki hormonalne i ich antagonisty, leki stosowane w leczeniu cukrzycy, leki stosowane w wybranych chorobach przewodu pokarmowego, leki stosowane w wybranych chorobach skóry, probiotyki i prebiotyki. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia odbywają się raz w tygodniu według rozkładu umieszczonego na tablicy ogłoszeń Zakładu, gdzie również podany jest regulamin zajęć i formy zaliczeń. Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Ćwiczenia opuszczone z usprawiedliwionej przyczyny należy odrobić po uzgodnieniu z asystentem. Jeśli odrobienie ćwiczeń nie jest możliwe, asystent może zgodzić się na ustne zaliczenie ćwiczenia, na którym student był nieobecny. ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Po ukończeniu zajęć z tematyki objętej programem ćwiczeń i wykładów obowiązuje ustne kolokwium oraz pisemne zaliczenie sprawdzianu z receptury. Student, który nie zaliczy kolokwium z farmakologii po VI semestrze, musi materiał tego kolokwium zaliczać łącznie z materiałem nauczania w VIII semestrze, czyli przed egzaminem. Student, który uzyska na trzech kolokwiach przewidzianych w programie nauczania farmakologii na III i IV roku studiów w pierwszym terminie co najmniej dwie oceny dobre i jedną ponad dobrą może być zwolniony z obowiązku zdawania egzaminu 17

i uzyskuje ocenę egzaminacyjną równą średniej z ocen kolokwialnych. Nie wyklucza to zdawania egzaminu testowego wtedy student otrzymuje ostatecznie lepszą ocenę. Szczegółowy regulamin dotyczący organizacji zajęć i form zaliczeń, a także plan zajęć i tematy oraz zakres materiału obowiązujący na kolokwium są wywieszone na tablicy informacyjnej Zakładu. ZALECANE PODRĘCZNIKI I PISMIENNICTWO UZUPEŁNIAJĄCE 1. Farmakologia. Podstawy farmakoterapii (tom 1-2), red. Kostowski W., Herman Z.S., wyd. 3, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008 (ISBN: 9788320037241). 2. Goodman and Gilman s the pharmacological basis of therapeutics, red. Brunton L., Chabner B., Knollman B., wyd.12, Mc-Graw -Hill, 2011 (ISBN: 9780071624428). 3. Farmakologia Goodmana i Gilmana. Red. Bruton L.L., Lazo J.S. Parker K.L., wydanie polskie, Czelej, 2007 (ISBN: 9788360608661). 4. Basic and clinical pharmacology, red. Katzung B., Trevor A., Masters S., wyd. 11, Mc-Graw- Hill, 2009 (ISBN: 9780071604055). 5. British National Formulary, British Medical Association, Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, aktualne wydanie (wydawane 2 razy w roku w marcu i wrześniu). 6. A textbook of clinical pharmacology and therapeutics, red. Ritter J.M., Lewis L.D., Mant T.G.K., Ferro A., wyd. 5, Hodder Arnold, 2008 (ISBN: 9780340900468). 7. Toksykologia dla nietoksykologów. Szajewski J. Medycyna Praktyczna, 2009 (ISBN: 9788374301695008. 8. Toksykologia współczesna, red. Seńczuk W., wyd. 1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005 (ISBN: 8320034450). 9. Rozporządzenie MZ z dnia 17.05.2007 w sprawie recept lekarskich (Dz. U. Nr 97, poz. 646 z późn. zmianami). 10. Rozporządzenie MZ z dnia 11.09.2006 w sprawie wykazu środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje (Dz.U. Nr 169, poz. 1216); 11. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29.07.2005 (dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zmianami) w zakresie wykazów środków odurzających i substancji psychotropowych (aktualne wykazy: Dz.U 2010, Nr 143, poz. 962). 12. Adresy stron internetowych zawierających charakterystyki leków. Polskie: http://www.urpl.gov.pl/ Unii Europejskiej: http://www.emea.europa.eu Amerykańskie: http://www.fda.gov Brytyjskie: http://emc.medicines.org.uk 13. NGC (różne narodowe rekomendacje dotyczące standardów postępowania medycznego w różnych jednostkach chorobowych): http://www.guideline.gov STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Koło nr 1. Opiekun: Dr nauk farm. Paweł Krząścik Koło nr 2. Opiekun: Dr nauk med. Maciej Niewada Studenci biorą udział w pracach doświadczalnych prowadzonych w ramach programów naukowych Zakładu. Opracowują wyniki badań korzystając z technik komputerowych, przygotowują prace do publikacji, biorą aktywny udział w krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych. 18

BIOLOGIA MEDYCZNA KATEDRA I ZAKŁAD BIOLOGII OGÓLNEJ I PARAZYTOLOGII WUM ul. Chałubińskiego 5, 02-004 Warszawa, tel. (22) 621-26-07 lub (22) 828-10-41 w. 44 http://www.biologia.wum.edu.pl, e-mail: biologia@wum.edu.pl Kierownik Katedry: prof. dr hab. Barbara Grytner-Zięcina Godziny przyjęć w sprawach studenckich: wtorek 12 00 14 00. Część II. PARAZYTOLOGIA Zajęcia odbywają się w V semestrze, w wymiarze 30 godzin, w systemie zintegrowanego 2 tygodniowego bloku dla każdej grupy (5 godz. wykładów, 10 godz. seminariów, 15 godz. ćwiczeń) w Centrum Biostruktury, ul. Chałubińskiego 5, w sali mikroskopowej nr 1 oraz w sali wykładowej im. prof. L. Paszkiewicza, zgodnie z planem podanym dla poszczególnych grup przez Dziekanat I Wydziału Lekarskiego. Odpowiedzialny za dydaktykę: dr Rusłan Salamatin (e-mail: ruslan.salamatin@wum.edu.pl) PROGRAM NAUCZANIA Celem zajęć z parazytologii jest wyposażenie przyszłego lekarza w niezbędne wiadomości na temat biologii i morfofizjologii medycznie ważnych gatunków pasożytów bytujących w tkankach, narządach oraz układach ludzkiego organizmu. W zakres przedmiotu wchodzi wiedza o aktualnych problemach parazytologii medycznej, środowiskowych czynnikach inwazji i dyspersji pasożytów, gatunkach oportunistycznych, o patogenezie i przebiegu chorób pasożytniczych w stanach immunosupresji czy defektów immunologicznych oraz epidemiologii inwazji pasożytniczych. Tematyka zajęć obejmuje także zagadnienia dotyczące podstaw nowoczesnej laboratoryjnej diagnostyki inwazji pasożytniczych oraz profilaktyki, dając przyszłemu lekarzowi przygotowanie niezbędne do skutecznego leczenia najważniejszych chorób pasożytniczych, występujących u ludzi w Polsce i na Świecie. TEMATY WYKŁADÓW 1. Ważne medycznie pierwotniaki pasożyty obligatoryjne i fakultatywne, bytujące w układach i tkankach człowieka. Patogeneza w chorobach wywoływanych przez Protista. Gatunki oportunistyczne. Interakcje między patogenami. Profilaktyka. 2. Malarie najważniejsze choroby pasożytnicze w strefie tropikalnej, najczęściej zawlekane do Polski. Podstawy profilaktyki, diagnostyki różnicowej, patogenezy i epidemiologii. 3. Środowisko jako źródło inwazji pasożytniczych. I. Zarażenia przywrami i tasiemcami: schistozomozy; tasiemczyce wywołane przez formy jelitowe Cestoda. 4. Środowisko jako źródło inwazji pasożytniczych. II. Najczęstsze i najgroźniejsze helmitozy człowieka w Polsce i na Świecie: formy larwalne Cestoda i Nematoda pasożyty tkankowe. 5. Środowisko jako źródło inwazji pasożytniczych. III. Aktualne problemy arachnoentomologii lekarskiej medyczne i sanitarne znaczenie stawonogów. Choroby transmisyjne. TEMATY ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW 1. Pasożytnicze pierwotniaki przewodu pokarmowego i tkanek człowieka (Giardia intestinalis, Trypanosoma spp., Leishmania spp., Entamoeba histolytica/dispar, Entamoeba gingivalis). 2. Pasożytnicze pierwotniaki krwi, innych tkanek i narządów człowieka (Plasmodium spp., Toxoplasma gondii, Babesia spp.). 3. Przywry układu krwionośnego i pokarmowego człowieka (Schistosoma spp., Fasciola hepatica, Opisthorchis felineus, Dicrocoelium dendriticum). 4. Tasiemce pasożyty jelitowe człowieka (Diphyllobothrium latum, Taenia solium, T. saginata, Rodentolepis nana, Hymenolepis diminuta, Dipylidium caninum). 19

5. Wodnopochodne inwazje pasożytnicze (giardioza, kryptosporydioza, cyklosporoza, mikrosporydiozy, inwazje wolnożyjących pełzaków z rodzaju Acanthamoeba i Naegleria). 6. Tasiemce i nicienie pasożytujące w postaci larwalnej w tkankach i narządach człowieka (Echinococcus granulosus, E. multilocularis, Trichinella spiralis, Toxocara canis, Anisakis marina, Loa loa). 7. Nicienie pasożyty jelitowe człowieka (Ascaris lumbricoides, Enterobius vermicularis, Trichuris trichiura, Ancylostoma duodenale, Necator americanus). 8. Pasożytnicze stawonogi i ich rola w transmisji chorób (pasożytnicze owady i roztocze). 9. Diagnostyka chorób inwazyjnych. 10. Pokaz filmów parazytologicznych i zaliczenie praktyczne preparatów. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Każdego studenta obowiązuje wstępne przygotowanie się do zajęć. Wykłady stanowią integralną część każdego bloku. Studenci oglądają mikroskopowe i makroskopowe preparaty różnych form rozwojowych pasożytów. Ze względu na kontakt z materiałem inwazyjnym na zajęciach należy ściśle przestrzegać zaleceń higienicznych. Zaleca się studentom zaopatrzenie się w wydrukowane przez Oficynę Wydawniczą WUM materiały ćwiczeniowe, w których wykonywane będą rysunki i ćwiczenia dokumentujące oglądane preparaty, zaliczane pod koniec każdego ćwiczenia. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Opuszczone z powodu choroby zajęcie (wymagane jest zwolnienie lekarskie) należy odrobić z inną grupą, w możliwie najbliższym terminie, uprzednio uzgodnionym z osobą odpowiedzialną za dydaktykę. Studentów zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi zajęć z parazytologii, podawanymi na stronie internetowej Katedry Biologii Ogólnej i Parazytologii (biologia.wum.edu.pl) oraz w gablocie Katedry, znajdującej się na parterze Centrum Biostruktury. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Warunkiem uzyskania zaliczenia z parazytologii jest: obecność na wszystkich zajęciach, ich zaliczenie oraz pozytywne wyniki zaliczenia praktycznej i teoretycznej części kolokwium, uzyskane po odbyciu bloku zajęć. Zaliczenie całościowe przedmiotu odbędzie się na podstawie egzaminu testowego przeprowadzonego w zimowej sesji egzaminacyjnej. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. Parazytologia i akaroentomologia medyczna, (Red. A. Deryło). PWN, Warszawa 2002. Piśmiennictwo zalecane 1. Choroby pasożytnicze/a. Buczek. Koliber, Lublin 2005. 2. Atlas pasożytów człowieka/a. Buczek. Koliber, Lublin 2005. 3. Zarys Parazytologii Ogólnej/K. Niewiadomska, T. Pojmańska, B. Machnicka, A. Czubaj. PWN, Warszawa 2001. 4. Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia, (Red. E. Lonc). Volumed, Wrocław 2001. 5. Zarys parazytologii klinicznej, (Red. R. Kadłubowski & A. Kurnatowska). PZWL, Warszawa 1999. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekun Koła Naukowego: dr Julia Dąbrowska Działalność Studenckiego Koła Parazytologicznego koncentruje się wokół aktualnych problemów parazytologii lekarskiej w Polsce i na świecie. Studenci rozszerzają wiedzę i umiejętności, uczestniczą w pracach badawczych Zakładu Biologii Ogólnej i Parazytologii WUM oraz działaniach Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego. 20

Kierunek Specjalność Rok studiów, semestr Tryb studiów Nazwa przedmiotu Rok akademicki: 2013/2014 Lekarski Choroby Wewnętrzne III, semestr VI Stacjonarne Propedeutyka onkologii Typ przedmiotu Kliniczny Poziom przedmiotu Podstawowy Język wykładowy Polski Nazwa jednostki Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych dydaktycznej prowadzącej zajęcia Imię i nazwisko prof. dr hab. n. med. Wiesław Jędrzejczak Kierownika Zakładu Imię i nazwisko dr n. med. Emilian Snarski Osoby odpowiedzialnej za dydaktykę Rodzaj zajęć Seminaria Łączna liczba godzin 15 Liczba godzin: wykłady: ćwiczenia: seminaria: 15 Liczba punktów ECTS Metody dydaktyczne Prezentacja multimedialna (organizacja zajęć) Wymagania wstępne Podstawowa wiedza z zakresu propedeutyki onkologii Założenia i cele kształcenia Opanowanie podstawowej wiedzy z zakresu onkologii Treści merytoryczne Tematy seminariów: przedmiotu 1. Podmiotowe i przedmiotowe badanie lekarskie w wykrywaniu nowotworów. Badania obrazowe w wykrywaniu i określaniu rodzaju oraz stopnia zaawansowania nowotworu. 2. Zasady porozumiewania się z chorym na nowotwór i jego bliskimi 3. Nowotwory jako problem społeczny, problem każdej rodziny i każdego człowieka 4. Podstawowe i specjalistyczne badania laboratoryjne w wykrywaniu nowotworów 5. Badania przesiewowe w wykrywaniu nowotworów, wczesne wykrywanie nowotworów. Promocja zdrowia z ukierunkowaniem na profilaktykę pierwotną i wtórną nowotworów 6. Kultura leczenia zmiany trybu życia zalecane choremu na nowotwór. Kultura leczenia zasady zachowania lekarskiego zapobiegającego narażeniu chorego na nowotwór na jatrogenne powikłania. 7. Zasady postępowania w zespołach bólowych i w kacheksji nowotworowej 8. Zasady pielęgnacji chorego na nowotwór w domu. Zasady pielęgnacji chorego na nowotwór w szpitalu. 9. Mechanizmy onkogenezy 10. Internet jako źródło wiedzy o metodach rozpoznawania i leczenia nowotworowi. Metody oceny pracy Zaliczenie zajęć odbywa się na podstawie obecności na wszystkich seminariach studenta (forma i warunki zaliczenia przedmiotu) 21

Literatura obowiązkowa Literatura uzupełniająca Koło naukowe 1. Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, red. R. Kordek, J. Jassem, M. Krzakowski, A. Jeziorski, II Wydanie, Medica 2006. 1. Chirurgia nowotworów, red. M. Frączek, Alfa-Medica Press, 2003. 2. Onkologia. Podręcznik dla studentów medycyny, red. A. Kułakowski, A. Skowrońska-Gardas, PZWL 2003. Przy Klinice istnieje Studenckie Koło Naukowe. 22

PSYCHOLOGIA LEKARSKA Zakład Psychologii Medycznej ul. Żwirki i Wigury 81A, 02-091 Warszawa Tel. (sekretariat) (22) 57 20 533 Kierownik Zakładu Prof. dr hab. Krzysztof Owczarek Osoba odpowiedzialna za dydaktykę Dr Dorota Włodarczyk Liczba godzin zajęć: 30 (10 spotkań po 3 godziny), w tym: Seminaria 20 godzin Ćwiczenia 10 godzin Forma zakończenia zajęć zaliczenie Przepisywanie zaliczenia Student, który uczestniczył już w zajęciach z Psychologii Lekarskiej i je zaliczył: na WL na WUM lub innej uczelni medycznej, na innym kierunku WUM, może ubiegać się o przepisanie uzyskanego zaliczenia. Jest zobowiązany w pierwszym tygodniu trwania zajęć do złożenia stosownego podania do osoby odpowiedzialnej za dydaktykę wraz kopią dokumentu potwierdzającego uzyskanie zaliczenia oraz zakres godzinowy i tematyczny zajęć (może to wykonać za pośrednictwem osoby prowadzącej zajęcia lub sekretariatu). Przepisanie zaliczenia możliwe jest tylko po uzyskaniu akceptacji Kierownika Zakładu (na samym początku semestru). Zmiana grupy dziekańskiej Przeniesienie do innej grupy dziekańskiej możliwe jest tylko w dwóch przypadkach: jeśli liczba studentów w danej grupie ulegnie zmniejszeniu w efekcie przepisania zaliczeń wtedy osoba prowadząca może przyjąć dodatkowe osoby z innych grup w liczbie nie przekraczającej stanu na liście dziekańskiej; wymiana głowa za głowę, czyli w miejsce osoby, która jest gotowa się zamienić i przenieść do grupy, z której pochodzi student zainteresowany zamianą. Warunki zaliczenia zajęć obecność na wszystkich zajęciach (patrz poniżej: zasady odrabiania nieobecności) zaliczenie pisemnego kolokwium (część testowa + zestaw pytań otwartych) aktywny udział w dwóch rolach: pacjenta i lekarza i opracowanie raportu/diagnozy psychomedycznej swojego pacjenta Zasady odrabiania nieobecności nie ma możliwości odrabiania zajęć w innych grupach dziekańskich nieobecność na trzech zajęciach oznacza brak możliwości zaliczenia przedmiotu nieobecność na seminarium (dotyczy zajęć 1-5): w przypadku jednej nieobecności student otrzymuje dodatkowe pytanie na kolokwium w przypadku drugiej nieobecności ustna odpowiedź u osoby prowadzącej Uwaga: warunkiem dopuszczenia do kolokwium jest maksymalnie jedna nieobecność (druga musi zostać uprzednio odrobiona) 23

nieobecność na ćwiczeniach (dotyczy zajęć 6-10) nagranie na nośnik (mp3, dyktafon) wywiadu z pacjentem przebywającym aktualnie na oddziale szpitalnym oraz dostarczenie go osobie prowadzącej wraz diagnozą psychomedyczną tego pacjenta. Zmiana terminu zajęć W sytuacji, gdy cała grupa dziekańska wyraża taką prośbę, osoba prowadząca dysponuje dodatkowym czasem i są zabezpieczone warunki lokalowe istnieje możliwość takiej zmiany. Zasady odrabiania zajęć przez grupę Dotyczy to sytuacji, gdy z powodu nieobecności osoby prowadzącej lub na prośbę grupy zajęcia nie odbędą się w zwyczajowym terminie. Wariant I. Zajęcia te odbywają się w kolejnym tygodniu dydaktycznym w tym samym dniu o tej samej godzinie (następuje przesunięcie w czasie). Wariant II. Jeżeli przesunięcie w czasie nie jest możliwe, to termin zastępczy jest negocjowany między grupą a prowadzącym. Program zajęć I. Zajęcia seminaryjne (20 godz.) 1. Psychologia jako nauka o człowieku. Psychologia w medycynie podstawowe założenia. 2. Problematyka stresu. Biologiczne i psychologiczne rozumienie stresu. Radzenie sobie ze stresem. 3. Psychospołeczne czynniki ryzyka chorób somatycznych. Psychologiczne konsekwencje chorób somatycznych. 4. Relacja lekarz pacjent. Zasady nawiązywania prawidłowego kontaktu z chorym. Błędy jatrogenne. 5. Psychologiczne aspekty prowadzenia pacjentów terminalnych. 6. Cz. I. Kolokwium. Cz. II wprowadzenie do zajęć ćwiczeniowych: cel i zakres diagnozy psychomedycznej. II. Ćwiczenia (10 godz.) 7. Zasady prowadzenia wywiadu (obserwacja chorego, techniki zadawania pytań i prowadzenia wywiadu). 8. 9. 10. Ćwiczenia w zakresie prowadzenia wywiadu prowadzenie i analiza wywiadów (praca w rolach). Literatura obowiązkowa: 1. Jakubowska-Winecka A., Włodarczyk D. Psychologia w praktyce medycznej. PZWL, Warszawa 2007. Literatura uzupełniająca 1. Kübler-Ross E. Rozmowy o śmierci i umieraniu, Media Rodzina of Poznań, Poznań 2001 2. Sapolsky R. M. Dlaczego zebry nie mają wrzodów? Psychofizjologia stresu. PWN, Warszawa 2010. 3. Rollnick S., Miller R.M., Butler C.B. Wywiad motywujący w opiece zdrowotnej. Academica, Warszawa 2010. 24

HISTORIA MEDYCYNY Zakład Historii Medycyny ul. Żwirki i Wigury 81 p.o. Kierownika: dr Hanna Celnik Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr Hanna Celnik. Wymiar godzin przedmiotu: Semestr: rok III Wykłady: 16 godz. Ćwiczenia: Seminaria: 14. Ogółem: 30. Zaliczenie przedmiotu ustne. Cel nauczania: Celem nauczania jest zapoznanie studentów z rozwojem myśli lekarskiej na przestrzeni wieków. PROGRAM NAUCZANIA Celem nauczania jest zapoznanie studentów z rozwojem myśli lekarskiej na przestrzeni wieków. Rozpoczynamy od przedstawienia wierzeń magicznych człowieka pierwotnego, ontologicznej teorii choroby, koncepcji choroby najdawniejszych cywilizacji (Babilonia, Egipt, Chiny, Indie), Grecji (Hipokrates oraz powstanie egzystującej do początków XIX wieku teorii humoralnej), Rzymu (Galen), Odrodzenia (Wesaliusz, Paracelsus, Paré, Fracastro i ich osiągnięcia dla rozwoju anatomii, fizjologii, chemii fizjologicznej i chirurgii). Następnie omawiamy wiek XVII odkrycie krążenia krwi (Serwato, Harvey Malphigi) oraz powstanie irracjonalnych doktryn: jatrochemików i jatrofizyków. Przedstawiając w taki sposób kolejne etapy rozwoju poglądów na istotę choroby dochodzimy do współczesnych poglądów na omawiane sprawy. Równolegle z przedstawieniem ewolucji poglądów na teorie choroby przedstawiamy rozwój myśli lekarskiej w zakresie lecznictwa, począwszy od najprymitywniejszych środków leczniczych człowieka pierwotnego, poprzez wynikające z patologii humoralnej upusty krwi, środki wymiotne, napotne i przeczyszczające do postępów diagnostyki, rozwoju wiedzy o leku, terapii, nauczania klinicznego, rozwoju specjalizacji a następnie postępów lecznictwa ostatniej doby. Zwracamy uwagę na twórców i ich przeciwników, rozwój myśli deontologicznej, uwypuklamy rolę lekarza o szczególnych, godnych naśladownictwa cechach charakteru (wzorce osobowe). W trakcie seminariów, poświęconych rozwojowi myśli lekarskiej od czasów najdawniejszych, zwracamy szczególną uwagę na wkład lekarzy polskich do nauki światowej, polską szkołę deontologiczną, szkolnictwo w czasach zaborów, nauczanie medycyny w okresie okupacji hitlerowskiej oraz wybitne, godne naśladownictwa jednostki. Wykłady: Obejmują ogólny program nauczania. Seminaria i ćwiczenia: zapoznawanie studentów z literaturą źródłowo podręcznikową. (W tym przypadku nie ma żadnej różnicy pomiędzy seminarium a ćwiczeniami. Różnice dotyczą wyłącznie przedmiotów ściśle medycznych). LITERATURA OBOWIĄZKOWA Fragmenty następujących dzieł: 1. T. Brzeziński: Historia medycyny, PZWL, Warszawa 1990. 2. M. Łyskanowski, Z dziejów medycyny polskiej. 3. W. Szumowski: Historia medycyny, PZWL, Warszawa 1961. Piśmiennictwo zalecane: kopie źródeł historycznych dostarczane przez prowadzącego zajęcia. 25

ETYKA W MEDYCYNIE Zakład Bioetyki i Humanistycznych Podstaw Medycyny ul. Żwirki i Wigury 63, 02 091 Warszawa Tel./fax 57 20 568 Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. Tomasz Pasierski Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr hab. Paweł Łuków Wymiar godzin przedmiotu: Semestr: rok III, semestr I Wykłady: 16 godz. Ćwiczenia: Seminaria: 14 godz. Ogółem: 30 Zaliczenie: 1) test obejmujący treści wykładu, 2) zaliczenie seminariów zgodnie z wymogami ustalonymi przez osoby prowadzące seminaria Cel nauczania: Wykłady: Zapoznanie studentów z teoretyczno-filozoficznymi podstawami etyki lekarskiej, podstawowymi pojęciami etyki lekarskiej oraz prawnymi warunkami wykonywania zawodu lekarza w Polsce. Seminaria: Nauka umiejętności analizowania medycznych problemów etycznych na podstawie treści wykładu, lektur artykułów naukowych i dyskusji nad kazusami. Program nauczania: Wykłady: 1. Podstawowe pojęcia etyki teoretycznej: etyka, moralność, ocena a opis, potrzeba regulacji w medycynie, profesjonalizm. 2. filozoficzne teorie etyczne. Typy teorii etycznych. Perfekcjonizm etyczny. 3. Utylitaryzm J.S. Milla; etyka obowiązku I. Kanta. 4. Źródła regulacji etycznej w medycynie: modlitwy, przysięgi, kodeksy. Podstawowe akty prawne regulujące świadczenie opieki zdrowotnej w Polsce. 5. Sprawiedliwość w medycynie. Modele systemów opieki zdrowotnej. 6. Modele relacji lekarz-pacjent. Świadoma zgoda na świadczenie medyczne. Rodzaje zgody. Warunki etyczne i prawne ważności zgody. Pojęcie autonomii pacjenta. 7. Kompetencja decyzyjna pacjenta. Prawo lekarza do odmowy wykonania świadczenia medycznego. 8. Paternalizm medyczny. Etyczne i prawne wymogi informowania pacjenta, tajemnicy lekarskiej i poszanowania intymności pacjenta. Seminaria (grupy prowadzone przez dr A. Domańską) 1. Relacje lekarz-pacjent; problemy paternalizmu w medycynie. 2. Świadoma zgoda na diagnostykę i leczenie. 3. Informowanie pacjenta. 4. Problemy etyczne końca ludzkiego życia. Opieka hospicyjna. 5. Problem przerywania ciąży. 6. Badania naukowe z udziałem człowieka. 7. Problemy etyczne w opiece psychiatrycznej. Seminaria (grupy prowadzone przez dr hab. P. Łukowa) 1. Specyfika zawodów medycznych. Motywacje do studiowania medycyny. 2. Granice etycznej odpowiedzialności lekarza. 3. Świadoma zgoda na diagnostykę i leczenie. 26