Miejsce na naklejkê z kodem (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) KOD ZDAJ CEGO MGE-W1A1P-021 EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII Arkusz I Czas pracy 90 minut ARKUSZ I MAJ ROK 2002 Instrukcja dla zdaj¹cego 1. Proszê sprawdziæ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron i barwn¹ mapê. Ewentualny brak nale y zg³osiæ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin. 2. Proszê uwa nie czytaæ wszystkie polecenia. 3. Odpowiedzi nale y zapisaæ czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka dym zadaniu. 4. W rozwi¹zaniach zadañ trzeba przedstawiæ tok rozumowania prowadz¹cy do ostatecznego wyniku. 5. Podczas egzaminu mo na korzystaæ z o³ówka, linijki, gumki oraz kalkulatora. 6. Proszê pisaæ tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisaæ o³ówkiem. 7. Nie wolno u ywaæ korektora. 8. B³êdne zapisy trzeba wyraÿnie przekreœliæ. 9. Wszelkie notatki nale y sporz¹dzaæ tylko w brudnopisie, który nie bêdzie oceniany. 10. Obok ka dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, któr¹ mo na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie. 11. Do ostatniej kartki arkusza do³¹czona jest karta odpowiedzi, któr¹ wype³nia egzaminator. yczymy powodzenia! Za rozwi¹zanie wszystkich zadañ mo na otrzymaæ ³¹cznie 40 punktów. (Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy) PESEL ZDAJ CEGO
2 Egzamin maturalny z geografii Arkusz I Korzystaj¹c z do³¹czonej do arkusza mapy topograficznej Suwalskiego Parku Krajobrazowego, wykonaj zadania z arkusza I. Zadanie 1. (2 pkt) Obok zachodniego brzegu jeziora Hañcza znajduje siê Góra Leszczynowa. Przypomnij sobie g³êbokoœæ tego jeziora i oblicz jej wysokoœæ wzglêdn¹: - ponad lustro wody jeziora Hañcza.. - ponad najg³êbszy punkt jeziora... Zadanie 2. (2 pkt) Pomiêdzy jeziorami Hañcza i Kamendu³ le y punkt wysokoœciowy 261,3 m n.p.m.. Odleg³oœæ tego punktu od zachodniego brzegu jeziora Kamedu³ na mapie wynosi 3,4 cm. Oblicz tê odleg³oœæ w km....... Zadanie 3. (1 pkt) Poni ej zamieszczono fragment mapy z atlasu samochodowego Polski, przedstawiaj¹cy fragment Suwalskiego Parku Krajobrazowego, taki jak na do³¹czonej mapie topograficznej. Odleg³oœæ zmierzona pomiêdzy tymi samymi punktami na obu mapach wynosi odpowiednio 18 cm (na topograficznej) i 3 cm (na samochodowej). Podaj skalê mapy samochodowej. Skala... Zadanie 4. (2 pkt) Obszar Polski pó³nocno-wschodniej jest odwadniany przez Niemen i jego dop³ywy. Przez teren Suwalskiego Parku Krajobrazowego przep³ywaj¹ dwa dop³ywy Niemna. Pierwszy z nich przep³ywa przez najg³êbsze polskie jezioro, p³ynie nastêpnie na po³udnie dobrze wykszta³con¹ dolin¹ glacjofluwialn¹ przez Suwa³ki, skrêca na po³udniowy wschód, przep³ywa przez Wigry i 18 km za granic¹ Polski uchodzi do Niemna. Drugi ma swoje Ÿród³a w po³udniowej czêœci parku, sk¹d p³ynie na pó³nocny wschód, przep³ywaj¹c przez kilka ma³ych jezior, nastêpnie wkracza na terytorium Litwy, skrêca na pó³noc i uchodzi do dolnego Niemna. Odczytaj z mapy nazwy opisanych dop³ywów Niemna: pierwszy..., drugi...
Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I 3 Zadanie 5. (1 pkt) Na obszarze o urozmaiconej rzeÿbie wystêpuj¹ doœæ licznie jeziora bezodp³ywowe. Odczytaj z mapy nazwy dwóch takich jezior na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego (sprawdÿ dok³adnie, czy rzeczywiœcie s¹ one bezodp³ywowe). I..., II... Zadania 6. i 7. wykonaj, wykorzystuj¹c mapê i zamieszczony ni ej profil pod³u ny rzeki Jacznówki, lewego dop³ywu Szeszupy. Zadanie 6. (1 pkt) Na profilu wpisz nazwy dwóch jezior, przez które przep³ywa Jacznówka. Zadanie 7. (2 pkt) Opisz skalê pionow¹ profilu, wpisuj¹c w oznaczone miejsca przy osi pionowej odpowiednie wartoœci. Przedzia³y skali na osi pionowej zaznaczono co 10 m.
4 Egzamin maturalny z geografii Arkusz I Zadanie 8. (2 pkt) Liczne wzniesienia wystêpuj¹ce na obszarze Suwalskiego Parku Krajobrazowego (SPK) maj¹ dwojak¹ genezê. Porównaj poni sz¹ mapê geomorfologiczn¹ z kolorow¹ map¹ SPK i napisz, jakiego pochodzenia s¹ ni ej wymienione wzniesienia: Góra Tabaczyna..., Góra Zalewki..., Góra Walik..., Góra Cmentarna... Zadanie 9. (2 pkt) Niektóre nazwy geograficzne w pó³nocno-wschodniej Polsce maj¹ obce, niepolskie brzmienia, zwi¹zane z jêzykiem mieszkaj¹cej tu mniejszoœci narodowej. Przyk³adem s¹ nazwy jezior Purwin (purwinis bagno), Kojle (kojlis futerko), Perty (pirtis ³aŸnia) i miejscowowœci Trakiszki, Szypiliszki, Gulbieniszki. Przypomnij sobie z lekcji historii dzieje tych ziem, wyjaœnij pochodzenie tych obco brzmi¹cych nazw geograficznych i uzasadnij historyczne uwarunkowania ich istnienia.
Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I 5 Zadania 10. i 11. wykonaj w nawi¹zaniu do ni ej zamieszczonego planu batymetrycznego jeziora Hañcza................... Zadanie 10. (2 pkt) Przyporz¹dkuj przekroje batymetryczne liniom przekrojów zaznaczonych na planie, wpisuj¹c na przekrojach odpowiednie oznaczenia literowe z planu. Przekroje w stosunku do skali planu jeziora s¹ powiêkszone. Zadanie 11. (2 pkt) Jezioro Hañcza jest jeziorem polodowcowym. Okreœl jego charakterystyczne cechy morfometryczne (kszta³t i g³êbokoœæ) i na ich podstawie zaklasyfikuj, jaki to typ jeziora.
6 Egzamin maturalny z geografii Arkusz I Zadanie 12. (1 pkt) Przeczytaj notatkê prasow¹ zamieszczon¹ poni ej i wyjaœnij, jakie procesy s¹ przyczyn¹ faktu, e nowy pomiar g³êbokoœci jeziora ró ni siê od wartoœci przyjmowanej dotychczas w literaturze. NA DNIE HAÑCZY Krzysztof Starnawski najg³êbszemu polskiemu jezioru Hañczy zabra³ 3,5 metra. Na wiêkszoœci map jezioro ma 108,5 metra g³êbokoœci. Starnawski, jako pierwszy nurek w historii, zszed³ na dno w najg³êbszym z mierzonych miejsc i odczyta³ 105 metrów. Nurków, którzy zeszli poni ej 90 m, mo na w Polsce policzyæ na palcach. Dotychczas nikt nie dotkn¹³ dna le ¹cej na Pojezierzu Suwalskim Hañczy. Ju od 20 metra w jeziorze panuje absolutna ciemnoœæ. Na dnie wbi³em siê po pas w mu³, który ca³kowicie ograniczy³ mi widocznoœæ opowiada Starnawski. Zadanie 13. (1 pkt) W tabeli podano czas trwania termicznych pór roku w Suwa³kach i w S³ubicach (miasto nad Odr¹). Sformu³uj wniosek dotycz¹cy d³ugoœci trwania lata i zimy oraz pozosta³ych pór roku. P o r a r o k u (liczba dni) Miejscowoœæ Przedwioœnie Wiosna Lato Jesieñ Przedzimie Zima Suwa³ki 21 54 94 47 29 120 S³ubice 42 64 80 77 35 67......... Zadanie 14. (3 pkt) Uwzglêdniaj¹c przejœciowoœæ klimatu Polski, wyjaœnij przyczyny zró nicowania d³ugoœci trwania pór roku w S³ubicach i w Suwa³kach.............
Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I Zadanie 15. (4 pkt) Przestrzenne zró nicowanie cech klimatu Polski ma wp³yw na produktywnoœæ rolnictwa. Z podanych poni ej okreœleñ wybierz trzy i wpisz w odpowiednie miejsca w schemacie, tak aby utworzy³y w pionie ci¹g zale noœci dla podanych krain geograficznych. UWAGA! Strza³ki poziome pokazuj¹ kierunek nasilenia zjawiska od Pojezierza Lubuskiego do Pojezierza Suwalskiego. Stwierdzenia: - wzrost oceanizmu, - spadek liczby pokosów ³¹k, - wzrost kontynentalizmu, - skracanie okresu wegetacyjnego, - wzrost liczby pokosów ³¹k, - wyd³u anie okresu wegetacyjnego. 7 POJEZIERZE LUBUSKIE POJEZIERZE SUWALSKIE Zadania 16. i 17. wykonaj w odniesieniu do poni ej zamieszczonego opisu zwierzêcia, yj¹cego w Suwalskim Parku Krajobrazowym: Jest to najwiêkszy europejski gryzoñ. Na terenach bagnistych, przy niskich brzegach, zwierzêta te z ga³êzi, resztek roœlin zielnych i b³ota wznosz¹ domki w kszta³cie kopców, o wysokoœci do 2 metrów i szerokoœci do 12 metrów. Wewn¹trz znajduje siê komora mieszkalna, zawsze po³o ona powy ej poziomu wody. Przy niskim stanie wody zwierzêta wznosz¹ tamy spiêtrzaj¹ce wodê tak, aby wejœcie do domku znajdowa³o siê pod wod¹. Zadanie 16. (1 pkt) Podaj nazwê zwierzêcia i domku budowanego przez nie. Zadanie 17. (1 pkt) Podaj przyk³ad jednego parku narodowego w Polsce, w którym te zwierzêta yj¹.... Zadanie 18. (2 pkt) Korzystaj¹c z mapy, okreœl charakter osadnictwa wiejskiego na SuwalszczyŸnie. Uwzglêdnij wielkoœci wsi oraz koncentracjê zabudowy we wsiach....
8 Egzamin maturalny z geografii Arkusz I Zadanie 19. (3 pkt) Zamieszczona poni ej mapa przedstawia projekt zagospodarowania odkrytego w 1962 r. z³o a rud elaza Krzemianka o zasobach oko³o 700 mln ton. W latach siedemdziesi¹tych ustalono obszar górniczy dla z³o a oraz wykonano niniejszy projekt jego zagospodarowania. W roku 1982, na skutek licznych protestów, podjêto decyzjê o przesuniêciu terminu realizacji projektowanej inwestycji. Fakty powy sze œwiadcz¹ o istnieniu tu konfliktu interesów. Okreœl, na czym polega istota tego konfliktu. Rozwa dwie ró ne wersje jego rozwi¹zania i oceñ, która z nich w Twojej opinii jest korzystniejsza....
Egzamin maturalny z geografii Arkuszy I 9 Zadanie 20. (2 pkt) Pos³uguj¹c siê legend¹ do mapy topograficznej, odczytaj umieszczone na mapie cztery rodzaje obiektów s³u ¹cych turystom, znajduj¹ce siê na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego i wpisz je poni ej. Zadanie 21. (3 pkt) Na mapie Suwalskiego Parku Krajobrazowego zaproponowano lokalizacjê trzech nowych obiektów infrastruktury turystycznej, oznaczaj¹c wybrane pod nie miejsca literami A, B, C. Oceñ zaproponowan¹ lokalizacjê, uwzglêdniaj¹c szczególnie wp³yw tych obiektów na krajobraz i œrodowisko przyrodnicze Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Obiekt Ocena lokalizacji A. Pola golfowe B. Hotel C. Pole biwakowe