RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE Analiza ryzyka w farmacji dla procesów pomiaru masy
Wstęp W rzeczywistości nie ma pomiarów idealnych, każdy pomiar jest obarczony błędem. Niezależnie od przyjętej metody nie możemy nigdy bezwzględnie dokładnie wyznaczyć rzeczywistej wartości wielkości mierzonej (niedoskonałość urządzeń i metod). Różnicę pomiędzy wynikiem pomiaru, a rzeczywistą wartością mierzonej wielkości nazywamy potocznie błędem pomiaru. Błędy dzielimy na: grube (omyłki), systematyczne, przypadkowe Wybierając wagę do analiz należy określić jej błąd wskazań w zakresie stosowania i odnieść go do własnego KRYTERIUM akceptacji
Pomiar masy w farmacji Produkcja leków jest zawsze związana z mniejszym lub większym ryzykiem popełnienia błędu. Ryzyko w tym przypadku to wprowadzenie na rynek leku szkodliwego dla pacjenta. Żeby tego uniknąć przez lata kładziono nacisk na rozszerzenie kontroli jakości. Nie spowodowało to jednak eliminacji pomyłek. Ostatnio zwycięża koncepcja uzyskiwania wysokiej jakości leku poprzez jej zaplanowanie (Quality by Desing), a nie skontrolowanie.
Pomiar masy w farmacji Pomiar masy jest pierwszym etapem na drodze do opracowania czy też otrzymania formuły leku. Jakość tego ważenia ma dość znaczny wpływ na jakość wyniku końcowego. Stąd też wynikają rygorystyczne zalecenia dla procesów ważenia np. Amerykańska Farmakopea.
Pomiar masy w farmacji Jakich wag używamy w farmacji? Procesy analityczne - laboratorium Ultra-mikro wagi 0,1 μg 0,0000001 g Mikrowagi 1 μg 0,000001 g Pół mikrowagi 0,01 mg 0,00001 g Wagi analityczne 0,1 mg 0,0001 g Ultra-mikrowagi Mikrowagi Wagi precyzyjne 1g 1mg 1g 1mg Wagi precyzyjne Wagi analityczne pół-mikroanalityczne
Pomiar masy w farmacji Jakich wag używamy w farmacji? Procesy przemysłowe - produkcja Wagi platformowe ~1g 1-czujnikowe Wagi platformowe ~ 10 g 1-czujnikowe Wagi platformowe ~ 50 g 1-czujnikowe Wagi platformowe ~ 200 g 4-czujnikowe Wagi platformowe ~ 2 kg 4-czujnikowe Waga najazdowa 4-czujnikowa Automatyczna waga kontrolna
Pomiar masy w farmacji Jak mogą być oceniane parametry wag? 1. Można stosować własne kryterium akceptacji określ dokładność wagi, jej parametry użytkowe 2. Można wykorzystać uregulowania normy EN 45501,,Zagadnienia metrologiczne wag nieautomatycznych określone max. błędy graniczne zalecane wzorcowanie MPE Obciążenie m wyrażone w działkach legalizacyjnych EN 45501 Zagadnienia metrologiczne wag nieautomatycznych pkt. 3.5. Błędy graniczne dopuszczalne
Pomiar masy w farmacji Jak mogą być oceniane parametry wag? 3. Można stosować wymagania United States Pharmacopeia podejście oparte na niepewności pomiaru dokładność analizy wagowej jest zdefiniowana 4. Można zastosować analizę ryzyka zgodnie z dokumentem EMEA*: ICH Q9**,,Quality Risk Management *EMEA European Medicines Agency ** ICH Q9 Przewodnik opracowany przez grupę ekspertów dla przemysłu farmaceutycznego
Pomiar masy w farmacji Na co należy zwracać uwagę przy analizach wagowych? Dla większości wag należy oceniać poniższe parametry: powtarzalność błąd nieliniowości Max 1. 10g 2. błąd centryczności zmianę czułości Max 3. 1/3 Max 4.
Pomiar masy w farmacji Gdzie znajdują się regulacje dla wag? Całe wyposażenie pomiarowe używane do badań...., które ma znaczący wpływ na dokładność...., powinno być WZORCOWANE przed oddaniem do użytkowania. Laboratorium powinno mieć ustalony PROGRAM oraz PROCEDURĘ wzorcowania swego wyposażenia. PN-EN ISO/IEC 17025, pkt. 5.6.1... Tam gdzie niezbędne jest zapewnienie wiarygodnych wyników, wyposażenie pomiarowe należy: a) wzorcować lub sprawdzać w wyspecyfikowanych odstępach czasu lub przed użyciem w odniesieniu do wzorców jednostek miary mających powiązanie z międzynarodowymi lub państwowymi wzorcami jednostek miary... EN ISO 9001:2000, pkt. 7.6
Zarządzanie Ryzykiem w Jakości Zasadniczy błąd większości użytkowników to przekonanie, że można kupić wagę z działką elementarną 0,1mg dla procesu, który musi być wykonywany z dokładnością 0,1mg ----------------------------------- Działką elementarna wagi [d] to zupełnie co innego niż dokładność* wagi ----------------------------------- (*) Żeby ocenić dokładność wagi należy ocenić jej powtarzalność, niecentryczność, nieliniowość, zmiany czułości.
Zarządzanie Ryzykiem w Jakości Wprowadzenie Procesu Zarządzania Ryzykiem w Jakości Ocena Ryzyka Komunikacja w Procesie Zarządzania Ryzykiem Sterowanie Ryzykiem Identyfikacja Ryzyka Analiza Ryzyka Ocena Ryzyka Redukcja Ryzyka Akceptacja Ryzyka Dane wyjściowe, wyniki pr. Zarządzania Ryzykiem Przegląd Procesu Zarządzania Ryzykiem Przegląd Zdarzeń Ryzyko za duże Narzędzia Zarządzania Ryzykiem
Zarządzanie Ryzykiem w Jakości - GMP Jak wymagania Q9 wprowadzić do analizy wagowej? OCENA RYZYKA Do oceny ryzyka można wykorzystuje się 3 przykładowe pytania: ICH Q9 1. Co może się nie udać? Waga 1. Który parametr wagi jest decydujący? 2. Jakie jest prawdopodobieństwo, że się nie uda? 2. Czy parametr ten jest stabilny przez cały czas, czy wykazuje dryfty? 3. Jakie mogą być konsekwencje? 3. Co to oznacza dla mojej analizy wagowej?
Zarządzanie Ryzykiem w Jakości - GMP Jak wymagania Q9 wprowadzić do analizy wagowej? OCENA RYZYKA Identyfikacja Ryzyka: określ swoją analizę wagową co ważysz? jaka jest wymagana dokładność analizy? jak duża jest próbka? jakie stosujesz naczynia wagowe? jakie są zewnętrzne warunki realizacji analizy? Analiza Ryzyka: sprawdź parametry wagi ocena danych katalogowych ocena danych z pomiarów Ocena Ryzyka: określ wpływ błędu pomiaru masy na jakość preparatu
Zarządzanie Ryzykiem w Jakości - GMP Jak wymagania Q9 wprowadzić do analizy wagowej? STEROWANIE RYZYKIEM Redukcja Ryzyka: jak można zmniejszyć błędy pomiaru dobór odpowiedniej wagi auto adiustacja rutynowe sprawdzenia (SOP) przeglądy techniczne (serwis) Akceptacja Ryzyka: sprawdź czy dokładność wagi jest wystarczająca porównaj błędy wagi z kryterium akceptacji oceń wpływ ważenia na ryzyko całego procesu
Zarządzanie Ryzykiem w Jakości - GMP Jak wymagania Q9 wprowadzić do analizy wagowej? DANE WYJŚCIOWE sprawdzenie skuteczności działań redukcji ryzyka ocena rzeczywistej dokładności wagi PRZEGLĄD ZDARZEŃ ocena stabilności parametrów wagi w czasie informacja o aktualnym stanie wagi dla procedur redukcji ryzyka
Analiza Ryzyka dla Wag w Praktyce Analiza Ryzyka dla wag zagadnienia praktyczne Podczas analizy ryzyka należy ocenić takie parametry wagi jak: 1. Powtarzalność 2. Liniowość 3. Centryczność 4. Czułość
Pomiar małych mas masa minimalna Co to jest minimalna masa próbki? Jest to najmniejsza masa netto próbki, która może być ważona zachowując wymagania dokładnego ważenia. Minimalna masa może być wyliczana z: - powtarzalności wagi - wymaganej dokładności analizy Co to znaczy dokładnie ważyć? Możesz ustalić własne kryteria lub przyjąć założenie, że analiza wagowa jest dokładnie wykonana, jeżeli wynik ważenia mieści się w tolerancji 0,1% nominalnej wartości ważonego wzorca. USP, General Chapter 41,,Weights and Balances
Pomiar małych mas masa minimalna Jakie przepisy określają dokładność pomiaru? Jeżeli nie jest wyspecyfikowane... to substancja jest poprawnie zważona (uwzględniając błąd przypadkowy i systematyczny), gdy niepewność pomiaru urządzenia nie przekracza 0,1% odczytu. Assay=0,1% USP, General Chapter 41,,Weights and Balances Czy niepewność pomiaru jest również określona? Niepewność pomiaru jest satysfakcjonująca jeżeli 3-krotne standardowe odchylenie z serii co najmniej 10 powtórzeń podzielone przez wartość średnią z serii nie przekracza 0,001. k=3 lub 2 PF 36(2) 2010 USP, General Chapter 41,,Weights and Balances
Pomiar małych mas masa minimalna Wyliczenie wartości minimalnej masy dla wymaganej dokładności analizy: USP <41> gdzie: m min = k sd [1] A REQ k współczynnik rozszerzenia (k=3; k=2) A wymagana dokładność ważenia (0,1% lub 1%) sd powtarzalność, odchylenie standardowe z co najmniej 10 powtórzeń Praktycznie masa minimalna nie zależy od: czułości, nieliniowości niecentryczności
Pomiar małych mas masa minimalna Podsumowanie Można stosować dwa podstawowe kryteria doboru wagi: 1. Obciążenie maksymalne musi być większe największemu obciążeniu brutto tzn. sumie obciążenia tary oraz obciążenia netto (masy próbki). 2.. Niepewność podczas ważenia najmniejszej próbki musi być mniejsza lub równa wymaganej dokładności [A] analizy Odczyt nie decyduje o dokładności wagi. O dokładności wagi decyduje jej powtarzalność oraz zależna od niej wielkość masy minimalnej.
Analiza Ryzyka w Farmacji Dla Procesów Pomiaru Masy Dziękuję za uwagę RADWAG WAGI ELEKTRONICZNE / KONSULTACJE I WSPARCIE TECHNICZNE / 26-600 RADOM, ul. Bracka 28 tel.(0-48) 38 48 800 wew. 536 tel./fax. (0-48) 385 00 10, http://www.radwag.com