KONCEPCJA ZAJĘĆ KOMUNIKACJA PO EWALUACJI OPRACOWAŁA: AGATA KOŻUSZEK

KONCEPCJA ZAJĘĆ KOMUNIKACJA PO EWALUACJI OPRACOWAŁA: AGATA KOŻUSZEK Zatwierdzona do realizacji dn. Koncepcja zajęć realizowanych w ramach projektu pn. Kreatywni i innowacyjni uczniowie konkurencyjni na rynku pracy dofinansowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020

Ewaluacja koncepcji zajęć: Komunikacja Zajęcia Komunikacja były prowadzone w klasach 1 Gdańskiego Liceum Autonomicznego w roku szkolnym 2016/2017. Lekcje cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród uczniów frekwencja utrzymywała się na takim samym poziomie jak na innych obowiązkowych zajęciach. Największym atutem zajęć są kreatywne metody wykorzystania różnych środków komunikacji zarówno w oficjalnych sytuacjach jak i podczas codzienniej komunikacji. Uczestnicy korzystają z nowoczesnych techonologii informacyjno-komunikacyjnych. Dodatkowo uczą się je interepretować i selekcjonować, co obecnie jest coraz trudniejsze w ogromnej ilości napływających do nas informacji. Formuła realizowanych zajęć sprawdziła się, w związku z powyższym w roku szkolnym 2017/2018 będzie realizowana w klasach pierwszych Gdańskiego Liceum Autnomicznego w zbliżonej formie jak w roku ubiegłym. Drobnej modyfikacji wymagają jedynie liczba jednostek lekcyjnych do 32 dodano po jednej jednostce do treści Argumentacja oraz Ja oficjalnie. W roku szkolnym 2016/2017 uczestnicy wykazywali duże zainteresowanie sztuką argumentacji. Dodatkowo uznano, że umiejetność oficjalnej autoprezentacji jest kluczowa dla osob rozpoczynających swoją ścieżkę zawodową.

I. Informacje wstępne: Koncepcja zajęć prowadzonych w Gdańskim Liceum Autonomicznym w ramach projektu Kreatywni i innowacyjni uczniowie konkurencyjni na rynku pracy dofinansowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020. - nazwa przedmiotu: Komunikacja - planowana liczba godzin: 32 - autor programu: Agata Kożuszek II. Wstęp: - ogólna charakterystyka zajęć Zajęcia komunikacji mają pomóc uczniom odnaleźć się w świecie informacji i relacji. Powinny pomóc ten świat porządkować. W trakcie zajęć uczniowie będą mogli się otworzyć, wyzwolić swoją kreatywność, a jednocześnie nauczyć się radzić sobie z emocjami towarzyszącymi różnym sytuacjom komunikacyjnym, z którymi spotykają się na co dzień i które czekają ich w dorosłym życiu. W programie zajęć uwzględniono również nowy aspekt komunikacji związany z rozwojem i wykorzystywaniem nowoczesnych technologii. Duży nacisk zostanie położony na rozwój innowacyjności, wzmocnienie inicjatywności uczniów. Zajęcia pozwolą uczniom uświadomić sobie, jak ważną rolę w naszym życiu odgrywa komunikacja i świadome budowanie relacji. Istnieje możliwość realizacji poszczególnych tematów na więcej niż jednej godzinie lekcyjnej, w związku z czym realizacja koncepcji może być wydłużona. - charakterystyka odbiorcy Zajęcia skierowane są do uczniów klas pierwszych liceum, czyli młodzieży, która stoi u progu dorosłości. Uczniowie ci potrzebują wsparcia w sferze komunikacji, ponieważ powoli przejmują od rodziców zadania współpracy ze światem zewnętrznym w zakresie organizacji i planowania własnego procesu edukacji. Wielu z nich już na etapie szkoły średniej rozpoczyna współpracę z przyszłymi potencjalnymi pracodawcami, np. w formie wolontariatu czy stażu. Jednocześnie są przedstawicielami pokolenia, które funkcjonuje już

nie tylko w kontaktach bezpośrednich, ale także zapośredniczonych poprzez nowoczesne technologie. Edukacja szkolna powinna wyposażać uczniów nie tylko w wiedzę teoretyczną, ale także kompetencje umożliwiające sprawne funkcjonowanie w grupie, społeczeństwie i na rynku pracy. - niezbędne warunki realizacji programu (lokal, wyposażenie, pomoce dydaktyczne itp.) Zajęcia powinny odbywać się w sali lekcyjnej ze stałym dostępem do Internetu oraz wyposażonym w sprzęt multimedialny. W trakcie zajęć wykorzystywana będzie mobilna pracownia ipadowa, macbookowa oraz szkolna pracownia komputerowa a także mikrofony, kamery oraz sprzęt nagłaśniający. Sala lekcyjna powinna umożliwiać prowadzącemu zmiany aranżacji przestrzeni i miejsc pracy uczniów, aby zapewnić warunki stosowania do rozmaitych form i metod pracy. Uczniowie powinni znać przestrzeń, w której odbywają się zajęcia, aby czuli się w niej komfortowo, podejmując aktywności wymagające otwartości, kreatywności i innowacyjności. III. Cele edukacyjne - cele ogólne zgodne z założeniami projektu 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK. 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności. - cele szczegółowe 1. Poprawa skuteczności komunikowania się uczniów w sytuacjach typowych i nietypowych. 2. Poznanie własnego stylu komunikacji i interpersonalnej i wzmocnienie poczucia pewności siebie. 3. Wzmocnienie postawy asertywności uczniów. 4. Poznanie technik radzenia sobie ze stresem w kontaktach z innymi ludźmi. 5. Wykształcenie umiejętności rozpoznawania sytuacji manipulacji.

6. Podniesienie kompetencji w zakresie doboru środków wyrazu i sposobów komunikacji w zależności od sytuacji komunikacyjnej. 7. Poznanie metod eleganckiej i zarazem skutecznej komunikacji internetowej. 8. Poznanie narzędzi komunikacji z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. 9. Zachęcenie uczniów do podejmowania aktywności i samodzielności w zakresie komunikacji ze światem dorosłych. 10. Zapobieganie nieporozumieniom i konfliktom z nich wynikających.

IV. Treści nauczania zagadnienie ogólne tematy z uwzględnieniem zagadnień liczba podnoszone szczegółowych godzin kompetencje IK/IT* Komunikacja interpersonalna 1. Wszystko jest komunikatem. Wprowadzenie do zagadnienia. 2. Elementy składowe procesu komunikacji. (Jakobson) 3. Style komunikacji. 3 1. IK 2. IK/IT 3. IK/IT Słuchanie i odbiór komunikatów 1. Aktywne słuchanie. 2. Jak nie zginąć w gąszczu informacyjny. Selekcja informacji. 3. I kto to mówi? Funkcja społeczna nadawcy i jej wpływ na odbiór komunikatów. 4. Fakty i opinie. 4 1. IK 2. IK/IT 3. IK 4. IK Przeszkody w komunikacji 1. Jak radzić sobie ze stresem w sytuacjach oficjalnych i prywatnych. 2. Przyczyny nieporozumień. 3. Mediacja jako sposób rozwiązywania konfliktu. 3 1. IK 2. IK/IT 3. IK Komunikacja niewerbalna 1. Mowa ciała. 2. Strój jako komunikat. 3. Gesty i ich znaczenie w różnych kulturach. 3 1. IK 2. IK 3. IT/IK

Asertywność 1. Wyrażanie własnego zdania. 2. Jak odmawiać i nie ranić. 3. Zjawisko hejtu w komunikacji internetowej. 3 1. IK 2. IK 3. IT/IK Argumentacja 1. Zasady prowadzenia debat i sporów. 2. Jak skutecznie argumentować. Metoda ilustracji przykładami. 3. Podstawowe zabiegi retoryczne. 4 1. IK 2. IT/IK 3. IK Wpływ 1. Między perswazją a manipulacją. 2. Techniki wpływu społecznego. 3. Reklama jako komunikat. 3 1. IK 2. IK/IT 3. IK/IT e-komunikacja 1. Media społecznościwe i ich rola w budowaniu relacji i wizerunku. 2. Komunikatory i aplikacje. Od Twittera do Snapchata. 3. Interaktywność w odbiorze treści internetowych. 4. Netykieta. 4 1. IT/IK 2. IT/IK 3. IT/IK 4. IK/ IT Ja - oficjalnie 1. CV jako autoportret zawodowy. 2. Rozmowa rekrutacyjna. 3. Reprezentowanie szkoły, firmy, instytucji. 4 1. IT/IK 2. IK 3. IK/IT Ewaluacja 1. Ewaluacja. 1 1. IT/IK razem 32 godziny * IK innowacyjność i komunikacja, IT nowoczesne technologie informacyjne

V. Procedury osiągania celów - metody pracy: wykład, prezentacja, projekt, drama, gry dydaktyczne, burza mózgów, metaplan, debata, gry symulacyjne - formy pracy: dominującą formą powinna być praca w grupach z elementami realizacji zadań indywidualnych - techniczne środki nauczania (IT): prezentacje multimedialne, programy telewizyjne, tutoriale z serwisu YouTube, prasa w wydaniu elektronicznym, materiały z serwisów internetowych, aplikacja Kahoot, learningapps. VI. Procedury ewaluacji: - kompetencje zyskane przez uczniów Uczeń: 1. Sprawniej dobiera środki wyrazu w przekazie werbalnym i niewerbalnym. 2. Zna zasady komunikacji internetowej. 3. Rozpoznaje manipulację i perswazję. 4. Zna przyczyny nieporozumień w komunikacji i wie, jak ich unikać. 5. Komunikuje się z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. 6. Proponuje sposoby rozwiązania konfliktów. 7. Jest aktywny i inicjuje relacje z innymi ludźmi. 8. Jest świadomy własnego stylu komunikacji. 9. Potrafi zachować się asertywnie. 10. Zna metody radzenia sobie ze stresem w sytuacjach oficjalnych. - sposoby i metody ewaluacji na początku realizacji i na końcu projektu Ewaluacja będzie polegać na przeprowadzeniu testu kompetencji komunikacyjnych na początku realizacji projektu oraz na zakończenie realizacji projektu w danym roku szkolnym. Wyniki powinny wskazać podniesienie kompetencji wymienionych wyżej.

Scenariusz nr 1 Temat lekcji: Wszystko jest komunikatem. Liczba jednostek lekcyjnych: 1 1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK. 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności. - szczegółowe Uczeń: 1. Zna pojęcie komunikatu. 2. Rozpoznaje intencję nadawcy. 3. Wymienia możliwe sposoby interpretacji zachowania nadawcy. 4. Dostrzega wady i zalety wybranych form komunikacji. 2. Metody pracy: burza mózgów, prezentacja. 3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupie, wyszukiwanie informacji. 4. Środki nauczania: pracownia mobilna (ipady, macbooki lub telefony uczniów), projektor, dostęp do Internetu. 5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Prowadzący/a wita uczniów i uczennice. Rozpoczyna krótką rozmowę pytaniem: Czym jest komunikat? Uczniowie udzielają swobodnie odpowiedzi, nauczyciel zapisuje propozycje na tablicy. Wśród wymienianych pojawia się: ogłoszenie, przekaz informacji, zawiadomienie, słowa. Zazwyczaj większość odpowiedzi skupia się na przekazie werbalnym umownych znakach niewerbalnych, takich jak znaki drogowe.

2. Część zasadnicza Prowadzący/a dzieli uczniów na 5 grup. Każda grupa dostaje polecenie przeanalizowania danego zagadnienia jako komunikatu. Uczniowie mogą dodatkowo wyszukać informacje w Internecie. Efektem pracy ma być prezentacja multimedialna. Każda z grup w osobnych kopertach otrzymuje polecenie. Grupa pierwsza: zapach jako komunikat. Grupa druga: muzyka jako komunikat. Grupa trzecia: jedzenie jako komunikat. Grupa czwarta: strój/ wygląd jako komunikat. Grupa piąta: postawa ciała jako komunikat. Uczniowie i uczennice mają za zadanie przeanalizować możliwe sposoby przekazywania informacji poprzez wskazany w poleceniu sposób. Grupa powinna wskazać konkretne przykłady komunikatu z życia codziennego ludzi i świata natury (np. zwierząt). Przykłady powinny nawiązywać do typowych zachowań, np. używanie zapachów w kosmetyce, przyjmowanie gości itd. oraz przykłady nietypowe wykazując się innowacyjnością. Każda z grup ma także za zadanie przedstawić interpretację zachowania innych osób pod kątem wybranego zagadnienia, np. zachowanie sąsiada, który słucha głośno muzyki, możemy interpretować jako ; użycie intensywnych perfum może świadczyć o ; bujanie się na krześle podczas słuchania drugiej osoby może świadczyć o Po wykonaniu swojego zadania uczniowie prezentują efekt swojej pracy na forum klasy. Pozostali uczestnicy zajęć słuchają wypowiedzi swoich kolegów i koleżanek na bieżąco zadają pytania i komentują. Nauczyciel zbiera także inne propozycje związane z omawianym tematem. 3. Ewaluacja Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów, zwracając uwagę, że każde nasze zachowanie jest komunikatem. Czasem wysyłamy go świadomie, czasem podlega interpretacji wbrew naszym intencjom. Ważne, by uczniowie dostrzegli, że istnieje granica interpretacji komunikatów, a część interpretacji związana jest bardziej

z osobą odbiorcy niż nadawcy. Świat jest zbiorem komunikatów, który nie zawsze potrafimy poprawnie odczytać. 4. Zakończenie Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 2 Temat lekcji: Techniki wpływu społecznego. Liczba jednostek lekcyjnych: 1 1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK. 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności. - szczegółowe Uczeń: 1. Zna pojęcie wpływu społecznego. 2. Rozpoznaje intencję nadawcy w zakresie perswazji i manipulacji. 3. Dostrzega techniki wpływu społecznego stosowane w reklamach. 2. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, prezentacja. 3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w parach. 4. Środki nauczania: fragment filmu, projektor, dostęp do Internetu. 5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Prowadzący wita uczniów i uczennice. Rozpoczyna krótką rozmowę pytaniem: Czym jest różni się perswazja, kłamstwo i manipulacja, a co łączy te pojęcia? Uczniowie udzielają swobodnie odpowiedzi, nauczyciel zapisuje propozycje na tablicy. Ważne, by wśród propozycji pojawiły się słowa: nakłanianie, namawianie, wpływanie. 2. Część zasadnicza Prowadzący odtwarza fragment programu telewizyjnego BBC pt. The Heist pokazujące rekonstrukcję eksperymentu Stanleya Milgrama. https://www.youtube.com/watch?v=gefvoqzbkpi&feature=youtu.be

Po projekcji prosimy uczniów o refleksje na temat zachowania ludzi poddanych eksperymentowi. Co wpłynęło na ich zachowanie, często niezgodne z deklarowanymi wartościami. Po dyskusji prowadzący prezentuje 6 technik wpływu społecznego według Roberta Cialdiniego. Uczniowie i uczennice w parach mają za zadanie ponownie przeanalizować obejrzany fragment programu, wskazując, którą z poznanych technik zastosowali organizatorzy eksperymentu. Prowadzący prosi o przedstawienie wniosków na forum klasy. Głównym zabiegiem wykorzystanym w programie był wpływ autorytetu na osoby podlegające eksperymentowi. Nauczyciel dzieli klasę na 6 grup, której losowo przydziela jedną z technik wpływu społecznego jako temat wiodący. Uczniowie wyszukują reklamy w Sieci, które mogą służyć jako ilustracja danej techniki. Ważne, by uczniowie pracowali na materiale dostępnym aktualnie, a nie posługiwali się przykładami reklam dostępnych w opracowaniach. Po wykonaniu swojego zadania uczniowie prezentują efekt swojej pracy na forum klasy. Pozostali uczestnicy zajęć słuchają wypowiedzi swoich kolegów i koleżanek, na bieżąco zadają pytania i komentują. Nauczyciel zbiera także inne propozycje związane z omawianym tematem. 3. Ewaluacja Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów, zwracając uwagę, na stopień zrozumienia wprowadzonych zagadnień i wybór przykładów przez uczniów. 4. Zakończenie Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 3 Temat lekcji: Przyczyny nieporozumień. Liczba jednostek lekcyjnych: 1 1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK. 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności. - szczegółowe Uczeń: 1. Wskazuje elementy utrudniające komunikację. 2. Opisuje wydarzenie. 3. Proponuje metody rozwiązania problemu. 4. Zna zasady efektywnej komunikacji. 2. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, prezentacja. 3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupach. 4. Środki nauczania: fragment filmu, projektor, dostęp do Internetu, szary papier, markery 5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Prowadzący wita uczniów i uczennice i rozpoczyna zajęcia od krótkiego pokazu fragmentu kabaretu w wykonaniu Piotr Fronczewskiego i Wojciecha Pszoniaka pod tytułem Awas https://www.youtube.com/watch?v=c--cugfrncy 2. Część zasadnicza Prowadzący dzieli uczniów na 4 grupy. Uczniowie i uczennice w grupach mają za zadanie ponownie przeanalizować obejrzany fragment, wskazując możliwe przyczyny braku porozumienia między bohaterami skeczu.

Po wykonaniu swojego zadania uczniowie prezentują efekt swojej pracy na forum klasy. Pozostali uczestnicy zajęć słuchają wypowiedzi swoich kolegów i koleżanek, na bieżąco zadają pytania i komentują. Nauczyciel zbiera także inne propozycje związane z omawianym tematem, ale niewynikające bezpośrednio z przytoczonego fragmentu. Wśród podanych przyczyn powinny pojawić się między innymi: brak wiedzy słuchającego, skróty myślowe używane przez opowiadającego, wpływ stresu na logiczne prezentowanie treści, śmiech opowiadającego zakłócający przekaz, inne poczucie humoru opowiadającego i słuchającego, brak skupienia słuchającego, brak znajomości kontekstu wypowiedzi. W drugiej części lekcji uczniowie pracujący w tych samych grupach wypracowują Kodeks porozumienia, spisując zbiór wskazówek dla nadawcy i odbiorcy dotyczący efektywnego porozumiewania. Uczniowie prezentują swoje propozycje wskazówek i razem z nauczycielem tworzą wspólny zbiór zaleceń. Refleksja powinna dotyczyć także analizy, które z zaleceń są możliwe do wdrożenia, a na które aspekty nie mamy wpływu. 3. Ewaluacja Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów, zwracając uwagę na to, czy zalecenia odnoszą się do wszystkich możliwych przyczyn nieporozumień wskazanych w części pierwszej lekcji. 4. Zakończenie Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 4 Temat lekcji: Reklama jako komunikat. Liczba jednostek lekcyjnych: 1 1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK. 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności. - szczegółowe Uczeń: 1. Opracowuje strategię marketingową produktu. 2. Wciela się w rolę. 3. Proponuje metody rozwiązania problemu. 4. Zna zasady efektywnej komunikacji w marketingu. 5. Zna i wykorzystuje mechanizmy wpływu społecznego według Cialdiniego. 2. Metody pracy: gra symulacyjna, dyskusja, prezentacja. 3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupach, odgrywanie ról. 4. Środki nauczania: projektor, dostęp do Internetu, szary papier, markery, ipady/ komputery. 5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Prowadzący wita uczniów i uczennice i rozpoczyna zajęcia od pytania: Jakim rodzajem komunikatu jest reklama i kampanie reklamowe? Dyskusja będzie się toczyć wokół słów: perswazja, namawianie, sprzedaż.

2. Część zasadnicza Prowadzący wprowadza uczniów w temat gry symulacyjnej: Wszystko na sprzedaż?. Dzieli uczniów na 4 grupy. Każda z grup to oddzielna agencja reklamowa, której zadaniem będzie opracowanie kampanii marketingowej i reklamy dla wylosowanego produktu dla wylosowanej grupy docelowej. Wylosowane produkty są pozornie bezużyteczne i w pewnym sensie absurdalne. To uczniowie muszą nadać im wartość poprzez reklamę i wymyślenie sposobu użytkowania. Przykładowe produkty: a. papierowe kółko z dziurką, b. słoik powietrza, c. pęknięty koralik, d. but bez podeszwy. Przykładowe grupy docelowe: a. młodzież w wieku 15-18 lat, b. osoby starsze, c. rodzice małych dzieci, d. biznesmani. Każda grupa pracuje nad następującymi zagadnieniami: - nazwa produktu, - slogan reklamowy, - strategia marketingowa z odwołaniem do jednego z 6 rodzajów wpływu społecznego według Cialdniego, - omówienie doboru nazwy, sloganu i strategii marketingowej pod kątem wylosowanej grupy docelowej. Następnie uczniowie prezentują przygotowane strategie, a prowadzący przyjmuje rolę klienta agencji reklamowej, który zadając pytania zmusza prezentujących do uzasadnienia wyborów.

Refleksja po prezentacjach powinna dotyczyć także etycznych aspektów reklamy: czy uczniowie nie posługiwali się krzywdzącymi stereotypami dotyczącymi grupy docelowej, czy perswazja nie zmieniła się w manipulację. 3. Ewaluacja Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów i prosi uczniów o wybranie poprzez głosowanie potencjalnie najskuteczniejszej kampanii reklamowej. Oczywiście uczestnicy nie mogą głosować na własny projekt. 4. Zakończenie Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 5 Temat lekcji: Aktywne słuchanie Liczba jednostek lekcyjnych: 1 1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK. 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności. - szczegółowe Uczeń: 1. Wciela się w rolę. 2. Proponuje metody rozwiązania problemu. 3. Zna zasady aktywnego słuchania. 4. Wykorzystuje zasady aktywnego słuchania. 2. Metody pracy: drama, dyskusja, burza mózgów, prezentacja 3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupach, odgrywanie ról 4. Środki nauczania: projektor, dostęp do Internetu, szary papier, markery, ipady/ komputery 5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Prowadzący wita uczniów i uczennice i rozpoczyna zajęcia od pytania: Skąd wiemy, że ktoś nas słucha? Propozycje uczniów zapisuje na szarym papierze. 2. Część zasadnicza Prowadzący dzieli uczniów na dwie grupy. Każdy uczeń z pierwszej grupy losuje temat wypowiedzi (np. kara śmierci, pogoda, podróże, piłka nożna) i wychodzi na 3 minuty z sali, aby przygotować wypowiedź na ten temat.

Druga grupa uczniów losuje kartki z poziomem zainteresowania wypowiedzią osoby z pierwszej grupy (np. brak zainteresowania, małe zainteresowanie, chwilowe zainteresowanie, duże zainteresowanie). Druga grupa będzie mogła zaprezentować daną postawę tylko przez mowę ciała, nie mogą się odzywać w trakcie wypowiedzi ucznia z grupy pierwszej. Grupa pierwsza wraca do sali. Uczniowie dobierają się w pary i zachowują się zgodnie z ustalonymi wcześniej regułami. Prowadzący pyta grupę pierwszą o wrażenia i próbę odpowiedzi na pytanie, czy ich słuchacz był zainteresowany tematem. Uczniowie z grupy drugiej odpowiadają na pytanie, czy miało dla nich znaczenie, jakiego tematu dotyczyła wypowiedź. Prowadzący ponownie zbiera propozycje uczniów uzupełniając plakat z kryteriami poczucia bycia słuchanym. Uczniowie wyszukują w Internecie zasady aktywnego słuchania. Uczniowie zapoznają się z nimi i w pięciu grupach przygotowują prezentacje na ten temat. Uczniowie prezentują zebrane informacje. 3. Ewaluacja Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów i prosi uczniów o wskazanie zasady, która najbardziej ich zaskoczyła. Omawia konkretną zasadę, upewniając się, czy uczniowie rozumieją,na czym polega. 4. Zakończenie Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 6 Temat lekcji: Strój jako komunikat. Liczba jednostek lekcyjnych: 1 1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności - szczegółowe Uczeń: 1. Analizuje i interpretuje przykłady strojów. 2. Proponuje metody rozwiązania problemu. 3. Zna zasady świadomego doboru ubioru. 4. Dobiera strój do określonej sytuacji komunikacyjnej. 2. Metody pracy: dyskusja, burza mózgów, prezentacja 3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupach, karty pracy 4. Środki nauczania: projektor, dostęp do Internetu, szary papier, markery, ipady/ komputery 5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Prowadzący wita uczniów i uczennice i rozpoczyna zajęcia od propozycji przeanalizowania napisów na koszulkach/ bluzach uczniów, ich kolorystyki, stylistyki itd. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o skomentowanie swojego stroju: Czy coś chcieli nim wyrazić? Dlaczego? Czy jest to strój uniwersalny w każdej sytuacji?

2. Część zasadnicza Prowadzący prezentuje uczniom fotografie przedstawiające przedstawicieli różnych subkultur, przedstawicieli różnych zawodów mundurowych, gwiazd kina podczas gali wręczenia nagród, osób występujących w reklamach telewizyjnych. Podczas prezentacji każdego zdjęcia prosi uczniów o indywidualne wypełnienie kart pracy. zdjęcie numer komunikat uwagi 1 2 3 4 Prowadzący dobiera uczniów w pary prosi, by uczniowie omówili swoje spostrzeżenia i spróbowali uzgodnić jedną uwspólnioną wersję. Prowadzący zapisuje na tablicy tezę: Nie można oceniać ludzi po wyglądzie. Pod spodem zaś kolejną tezę: Jak cię widzą, tak cię piszą. Otwiera dyskusję na temat relacji między tymi dwoma zdaniami. Ważne, by w dyskusji pojawiły się zagadnienia natury etycznej przy jednoczesnej świadomości tego, jak mogą nas odbierać różni ludzie. Prowadzący w dyskusji odwołuje się do kart pracy wypełnionych przez uczniów. Prosi o ocenę, które z ich uwag mają charakter interpretacji, a które nadinterpretacji. Prowadzący podsumowuje wnioski z dyskusji. Prowadzący dzieli uczniów na 4 grupy. Prosi o dobranie stroju dla osoby w ich wieku do określonej sytuacji komunikacyjnej z wykorzystaniem sklepów internetowych dowolnych firm odzieżowych. Każda grupa musi dodatkowo uzasadnić dokonany wybór. Sytuacje komunikacyjne:

1. Rozmowa o pracę. 2. Egzamin maturalny. 3. Koncert rockowy. 4. Wycieczka w góry. Uczniowie prezentują swoje wybory i uzasadniają. 3. Ewaluacja Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów i pyta uczniów, na jakie trudności napotkali podczas ustalenia w grupie ostatecznej decyzji. Konkluzja powinna dotyczyć kwestii braku uniwersalnych rozwiązań na każdą okazję, ale są kryteria, którymi możemy się kierować. 4. Zakończenie Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.

Scenariusz nr 7 Temat lekcji: Podstawowe zabiegi retoryczne. Liczba jednostek lekcyjnych: 1 1. Cele edukacyjne - ogólne 1. Podnoszenie u uczniów podstawowych umiejętności i kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy. 2. Podniesienie kompetencji związanych z umiejętnością wykorzystania narzędzi TIK. 3. Podniesienie kompetencji w zakresie kreatywności i innowacyjności. - szczegółowe Uczeń: 1. Analizuje i interpretuje przykłady wypowiedzi publicznych. 2. Zna podstawowe zabiegi retoryczne. 3. Rozpoznaje zabiegi retoryczne w przykładach wypowiedzi. 4. Rozumie różnicę między perswazją a manipulacją. 2. Metody pracy: analiza tekstu, metoda ekspercka - jigsaw 3. Formy pracy: prezentacja z wykorzystaniem narzędzi IT, praca w grupach, 4. Środki nauczania: projektor, dostęp do Internetu, ipady/ komputery, tekst Elwiry Kukieły, Zabiegi retoryczne w dyskursie politycznym, czyli jak powiedzieć wszystko, co trzeba i tylko to, co trzeba, Uniwersytet Łódzki 2010 http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_11859/c/07kukiela.pdf 5. Przebieg lekcji 1. Wprowadzenie Prowadzący wita uczniów i uczennice i rozpoczyna zajęcia od pytania retorycznego: Czyż to nie wspaniałe, że mogliśmy się dziś spotkać? Prosi uczniów o analizę pytania i próbę odpowiedzi na pytanie, co tak naprawdę chciał uzyskać pytający? Czy interesuje go odpowiedź na to pytanie? Dlaczego używa czasownika w pierwszej osobie liczby mnogiej?

Dyskusja powinna dotyczyć wywierania wpływu na słuchaczy i celowo zastosowanych środków. 2. Część zasadnicza Prowadzący dzieli uczniów na 4 grupy eksperckie. Każda grupa otrzymuje fragment tekstu Elwiry Kukieły, Zabiegi retoryczne w dyskursie politycznym, czyli jak powiedzieć wszystko, co trzeba i tylko to, co trzeba, Uniwersytet Łódzki 2010 Grupa 1: Toposy retoryczne w dyskursie politycznym. Grupa 2: Chwyty retoryczne. Grupa 3: Ozdobność a dyskurs polityczny. Tropy. Grupa 4. Ozdobność a dyskurs polityczny. Figury myśli. Członkowie każdej grupy zapoznają się szczegółowo z fragmentem tekstu i sporządzają notatki dotyczące najważniejszych zabiegów retorycznych przywoływanych przez autorkę tekstu. Następnie nauczyciel dokonuje kolejnego podziału na grupy, tak aby w skład każdej nowej grupy wszedł jeden przedstawiciel z grupy 1, 2, 3, 4. Zgodnie z zasadą metody jigsaw uczniowie przekazują sobie nawzajem informacje, które pozyskali w swoich poprzednich grupach. Dzięki temu cała nowa grupa gromadzi wiedze z całego analizowanego tekstu. Uczniowie przygotowują krótką prezentację w formie mapy myśli, wskazując najważniejsze toposy, chwyty, tropy i figury retoryczne. Uczniowie omawiają przygotowane prezentacje, uzupełniając informacji, które umknęły konkretnej grupie.

3. Ewaluacja Prowadzący podsumowuje prezentacje uczniów podkreślając znaczącą różnicę między stosowaniem zabiegów retorycznych w celach perswazyjnych i manipulacyjnych. 4. Zakończenie Prowadzący/a dziękuje uczestnikom za udział w zajęciach.