Sport dzieci i młodzieży

Sport dzieci i młodzieży 39 Głównym celem Akademii jest wyszkolenie piłkarzy, którzy znaleźliby miejsce w czołowych zespołach ligowych oraz w reprezentacji kraju. Akademia Piłkarska REMES cele, zadania, formy i metody szkolenia Od kilkudziesięciu lat w Polsce podejmuje się próby stworzenia systemu szkoleniowego dzieci i młodzieży uzdolnionej do gry w piłkę nożną. Wszystkie dotychczasowe działania nie przyniosły jednak oczekiwanych efektów. Tworzenie szkół mistrzostwa sportowego, wojewódzkich ośrodków szkolenia sportowego, szkółek piłkarskich, szkolenie podejmowane przez dobrze zorganizowane kluby sportowe nie doprowadziły do powstania koncepcji systemowej, na poziomie organizacyjno- wykonawczym, którą można by uznać za wystarczająco dojrzałą, kompletną i godną praktycznego wdrożenia. Jedną z ostatnich inicjatyw, jaką podjął Wydział Szkolenia Polskiego Związku Piłki Nożnej w 2007 roku, jest Narodowy program szkolenia dzieci i młodzieży w piłce nożnej. (9) Obejmuje on 4 etapy nauczania: Sport Wyczynowy 2008, nr 4-6/520-522

40 pierwszy etap, kategoria U-12; upowszechnienie gry w piłkę nożną w szkołach podstawowych, drugi etap, kategoria U-16; nauczanie gry gimnazjum, trzeci etap, kategoria U-19; trening piłkarski liceum, czwarty etap, kategoria U-23; reprezentacja Nadzieje 2012. Nowością w koncepcji Narodowego Programu jest odejście w szkoleniu od budowania zespołu i skoncentrowanie uwagi na jednostkach najzdolniejszych. Znajduje to wyraz w indywidualizacji procesu rozwoju zdolności motorycznych i umiejętności piłkarskich. Ten program łączy edukacyjny i sportowy rozwój dzieci i młodzieży, od szkoły podstawowej do liceum. W nurt Narodowego Programu wpisuje się Akademia Piłkarska RE- MES w Opalenicy, utworzona w 2005 roku przez znanego biznesmena i działacza piłkarskiego, Bartosza Remplewicza. Proces szkolenia w Akademii rozpoczynają chłopcy w 16. roku życia, czyli od wstąpienia do liceum. Do Akademii trafia młodzież z klubów sportowych z terenu całej Polski, wyselekcjonowana przez sieć 40 obserwatorów. Każdy z kandydatów do Akademii musi przejść serię testów m.in.: test szybkościowy bieg na 5, 30 metrów, test koordynacyjno-zwinnościowy, testy umiejętności gry na określonej pozycji w zespole, a także uzyskać pozytywną ocenę z gry. Jeśli wyniki testów są pozytywne (np. w biegu sprinterskim na 5 m czas poniżej 1 sekundy, a na 30 m poniżej 4,20 s) a w nauce i zachowaniu zadowalające, młody piłkarz zostaje przyjęty do Akademii Piłkarskiej. W przypadku zawodników, u których zauważono pewne błędy, np. gdy wykonania niektórych elementów technicznych lub oceny gry właściwej były zróżnicowane, zapraszani są ponownie na testy, po upływie minimum jednego miesiąca. Nabór prowadzony jest systematycznie w pierwszą i ostatnią środę każdego miesiąca (poza grudniem, styczniem i lutym). Często bywa tak, że po wstępnej selekcji, na 20 testowanych zawodników, nikt nie dostaje się do Akademii. Przyjęta osoba mieszka prywatnie, jakby w rodzinie zastępczej, ma zapewnione całodzienne wyżywienie (śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek, kolacja) przygotowywane pod nadzorem dietetyka. Cel szkolenia Głównym celem jest wychowanie piłkarza, który sprostałby wymaganiom gry na poziomie ekstraklasy i reprezentanta kraju. Cel ten jest realizowany poprzez: rekrutację utalentowanej piłkarsko młodzieży z całej Polski, rozwój zdolności motorycznych i umiejętności piłkarskich, trening mentalny, indywidualizację obciążeń treningowych w procesie kształtowania zdolności motorycznych i umiejętności techniczno-taktycznych, położenie akcentu na rozwój mocnych i eliminację słabych stron zawodnika przygotowanie teoretyczne w zakresie: podstawowych reakcji fizjologiczno-biochemicznych organizmu

Akademia Piłkarska REMES cele, zadania, formy i metody szkolenia 41 na obciążenia treningowe, analizy współczesnych systemów i stylów gry oraz gry zawodników na poszczególnych pozycjach kształtowanie nawyków, monitorowanie obciążeń treningowych, żywienia, nawadniania i prowadzenia zdrowego trybu życia i higieny osobistej, łączenie edukacji szkolnej ze szkoleniem piłkarskim prowadzonym według własnego wzorca i przy wykorzystaniu doświadczeń najlepszych ośrodków piłkarskich na świecie wychowywanie piłkarzy w duchu sportowej rywalizacji, kultury osobistej oraz wewnętrznej samokontroli. Kadra szkoleniowa Sztab szkoleniowy Akademii to sześcioosobowy zespół, w skład którego wchodzi: trener koordynator (Zbigniew Stefaniak), dwóch trenerów prowadzących zajęcia szkoleniowe (Rafał Jakubiak i Dariusz Wiśniewicz), trener bramkarzy (Jacek Przybylski), trener przygotowania motorycznego (Marcin Andrzejewski), fizjolog (Jan Chmura) i masażysta (Bartosz Skrzypczak). Za całokształt działalności sportowej w Akademii Piłkarskiej odpowiedzialny jest Dyrektor ds. Sportu Krzysztof Paryzek. Szefem obserwatorów jest Aleksiej Tierieszczenko. Z Akademią współpracują trenerzy z klubów I-ligowych: Stefan Majewski, Czesław Michniewicz, Michał Probierz oraz byli reprezentanci kraju m.in. Andrzej Juskowiak, Dariusz Dziewanowski. Utrzymywany jest stały kontakt z trenerami kadry narodowej Polski: Michałem Globiszem i Jackiem Dziubińskim oraz trenerami szkółki piłkarskiej w Szamotułach. Baza dydaktyczno-sportowa Bazą dydaktyczną dla wszystkich piłkarzy jest Liceum Ogólnokształcące, a w pojedynczych przypadkach np.: dla wybitnie uzdolnionego młodego zawodnika, ostatnia klasa Gimnazjum w Opalenicy. Bazę sportową stanowi: 14 pełnowymiarowych boisk bardzo dobrze utrzymanych, 3 boiska do siatkonogi, 3 boiska do siatkówki plażowej, boiska do piłki nożnej plażowej, 2 ściany (o wymiarach 18 m x 5 m) do nauczania techniki uderzenia i przyjęcia piłki, 5 szubienic do nauczania gry głową i uderzeń piłki z powietrza, podbiegi o różnej długości i kącie nachylenia, urządzenie do wyrzucania piłek z różną siłą i na określoną odległość; a także nowoczesna pełnowymiarowa hala sportowa, 2 małe hale sportowe, siłownia i stadion miejski. W trakcie budowy jest hotel na 130 miejsc z kompleksową odnową biologiczną i basenem. Turniej REMES CUP Jedną z form naboru utalentowanych zawodników do Akademii Piłkarskiej jest Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej REMES CUP. Impreza ta, organizowana corocznie od 5 lat, w okresie wakacyjnym na przełomie lipca i sierpnia, trwa 6 dni. W pierwszej edycji turnieju udział wzięło 38 zespołów z całej Polski. W 5-tym Międzynarodowym Turnieju Piłki Nożnej REMES CUP w 2007 roku udział wzięło 205 drużyn i ponad 4000 młodych adeptów piłki nożnej z kraju i zagranicy: Litwy, Łotwy, Ukra-

42 iny, Białorusi, Rosji, Azerbejdżanu, Rumunii, Bułgarii, Danii, Czech i Słowacji. Rozegrano blisko 800 meczy w ośmiu kategoriach wiekowych chłopców (od 10 do 18 lat) i jednej kategorii wiekowej dziewcząt. Jest to obecnie największy turniej piłki nożnej dzieci i młodzieży w Europie Środkowo-Wschodniej. Turniejowi towarzyszy wiele imprez kulturalno-rozrywkowych i duże zainteresowanie trenerów oraz działaczy sportowych i mediów. W tegorocznym Turnieju zapowiedziało swój udział ponad 250 drużyn, tj. około 5000 uczestników, w tym z nowych krajów, takich jak: Niemcy, Holandia i Szwecja. Etapy szkolenia piłkarskiego Proces szkolenia w Akademii Piłkarskiej trwa kilka lat i dzieli się na etapy. W pierwszym etapie, który trwa dwa lata, młodzi piłkarze rywalizują ze strasznymi zawodnikami w Wielkopolskiej Lidze Juniorów Starszych (kat A1). Wyróżniający się gracze uczestniczą w tygodniowych stażach w klubach krajowych (Kolporter Korona Kielce, Cracovia Kraków, Legia Warszawa, Polonia Bytom, Groclin Grodzisk Wielkopolski) i zagranicznych (VFL Leverkusen, Derby Country, Nothigam Forest, Real Murcia). Szczególnie utalentowane jednostki mogą rozwijać swoją dalszą karierę w klubach zagranicznych (np. Paweł Wojciechowski w S. C. Heereveen). Na przetestowanych w skali roku około 600 zawodników do Akademii Piłkarskiej przyjęto od 8 do 12 osób danego rocznika. Aktualnie szkoleniem objętych jest 30 młodych piłkarzy. Na każdym etapie szkolenia, w szczególności przez pierwsze dwa lata, prowadzona jest kontrola reakcji fizjologiczno-biochemicznych organizmu piłkarzy na stosowane obciążenia treningowe. Indywidualizacja procesu szkolenia W procesie szkolenia młodych piłkarzy obowiązuje zasada indywidualizacji treningu, przejawiająca się przede wszystkim w indywidualizacji obciążeń treningowych. Wynika to z kilku powodów: Powód pierwszy. Ostatnie badania naukowe z zakresu morfologii, neurofizjologii, fizjologii i biochemii wysiłku fizycznego wskazują, że wśród piłkarzy występuje wyraźne zróżnicowanie pod względem struktury komórek mięśniowych, jednostek motorycznych, progu pobudliwości komórek mięśniowych, częstotliwości pobudzenia synaps nerwowo-mięśniowych, pojemności procesów metabolicznych, aktywności enzymów i dynamiki wytwarzania energii. Różnice te pozwalają na wyróżnienie przynajmniej dwóch typów graczy o skrajnie odmiennych predyspozycjach motorycznych, tj: typu szybkościowego i typu wytrzymałościowego. Powód drugi. Dostosowanie obciążeń treningowych do indywidualnych możliwości adaptacyjnych organizmu zawodnika umożliwia optymalny rozwój potencjału motorycznego i równocześnie pozwala zapobiec stanom przeciążeniowych. Powód trzeci. Optymalny rozwój umiejętności piłkarskich do gry na danej pozycji w poszczególnych formacjach.

Akademia Piłkarska REMES cele, zadania, formy i metody szkolenia 43 Wykorzystanie indywidualizacji obciążeń treningowych w praktyce Przejawy indywidualizacji obciążeń spotykamy niemal w każdej jednostce treningu, przy kształtowaniu wytrzymałości, szybkości, siły oraz w rozbieganiu pomeczowym, treningu regenerującym i treningu techniczno-taktycznym. Stosując wobec graczy o dwóch skrajnych typach motorycznych (szybkościowym i wytrzymałościowym) takie samo, pod względem intensywności i czasu trwania wysiłku, obciążenie oraz taki sam czas aktywnego wypoczynku, u zawodnika typu szybkościowego, zamiast rozwijać wytrzymałość tlenową, zabijałoby się zdolności szybkościowe. Trening wytrzymałościowy takich zawodników, jak L. Messi, D. Drogba, S. Nasri, A. Sikora, P. Brożek, D. Jarka powinien być prowadzony w inny sposób niż trening, jakiemu powinni być poddani J. Terry, C. Makalele, Deco, R. Sobolewski, T. Bondrowski czy P. Świerczewski. Przykładowe obciążenia w treningu wytrzymałościowym (rozwój wytrzymałości tlenowej) w okresie przygotowawczym, dla zawodnika typu szybkościowego i wytrzymałościowego, przedstawiono na ryc. 1 i 2. Nie jest Typ wytrzymałościowy -20 HR -15 HR -20 HR -10 HR 7,00 5,00 6,00 7,00 10 min T T T T rozgrzewki 3,30 3,00 2,30 3,30-10 HR PRÓG -10 HR PRÓG -5 HR 4,30 4,00 5,00 4,00 3,45 10 min T M+T T M+T M+T rozgrzewki 2,30 2,00 2,30 2,00 1,55 LEGENDA czas trwania wysiłku PRÓG intensywność progowa 5 HR 5 skurczów serca poniżej progu czas aktywnego wypoczynku 10 HR 10 skurczów serca poniżej progu 15 HR 15 skurczów serca poniżej progu 20 HR 20 skurczów serca poniżej progu M marsz T trucht Ryc. 1. Przykładowy program obciążeń treningowych w kształtowaniu wytrzymałości tlenowej w mezocyklu przygotowania ogólnego u piłkarza typu szybkościowego.

44 Typ szybkościowy 20 HR 15 HR 20 HR 15 HR 10 HR 3,45 4,15 3,45 4,15 4,00 10 min T T T T T rozgrzewki 1,45 2,15 1,45 2,15 2,00 15 HR 10 HR PRÓG 15 HR PRÓG 3,15 3,45 3,00 3,15 3,00 10 min T T+M M+T T M+T rozgrzewki 1,50 2,15 2,30 1,35 2,30 LEGENDA czas trwania wysiłku PRÓG intensywność progowa 5 HR 5 skurczów serca poniżej progu czas aktywnego wypoczynku 10 HR 10 skurczów serca poniżej progu 15 HR 15 skurczów serca poniżej progu UWAGA! 20 HR 20 skurczów serca poniżej progu Nie można rozpocząć następnego obciążenia, M marsz dopóki piłkarz nie osiągnie 120 ud./min. T trucht Ryc. 2. Przykładowy program obciążeń treningowych w kształtowaniu wytrzymałości tlenowej w mezocyklu przygotowania ogólnego u piłkarza typu wytrzymałościowego. to jedyna forma kształtowania wytrzymałości. Często stosowane są małe gry o wysokiej intensywności. Indywidualizacja obciążeń obowiązuje również przy kształtowaniu szybkości u młodych piłkarzy. Na korzyści, jakie przynosi przestrzeganie tej zasady, wskazują wyniki osiągnięte przez młodych piłkarzy w próbach biegowych na dystansie 5, 10, 15 i 30 metrów (tabela 1). W wielu przypadkach są one lepsze od tych, jakie uzyskują zawodnicy polskich drużyn I-ligowych. Wniosek jest oczywisty, wobec gracza typu wytrzymałościowego, który nie posiada genetycznie uwarunkowanych zdolności sprinterskich, stosowanie obciążeń takich jak u gracza typu szybkościowego jest błędem kardynalnym (3, 4, 5). Nie ma również podstaw, aby po 15-metrowym sprincie stosować taki sam czas aktywnego wypoczynku, dla odbudowy zasobów fosfokreatyny, dla obu typów zawodników (3, 5). Kontrola obciążeń treningowych Reakcje organizmu zawodników na obciążenia treningowe kontrolowane są na bieżąco, a skutki okresowo, na poziomie kardiologicznym i metabolicznym. Kontrola kardiologiczna dotyczy reakcji mięśnia sercowego (częstość

Akademia Piłkarska REMES cele, zadania, formy i metody szkolenia 45 Tabela 1 Wyniki badań zdolności szybkościowych zawodników Akademii Piłkarskiej REMES na dystansie 5, 10, 15 i 30 metrów. Zawodnik Czas biegu (s) 5 m 10 m 15 m 30 m C. R. 0,91 1,61 2,23 3,96 Ł. S. 0,95 1,71 2,36 4,14 R. T. 0,94 1,68 2,29 4,09 R. K. 0,94 1,64 2,29 4,05 B. K. 0,96 1,64 2,27 4,01 K. Sz. 0,98 1,67 2,29 4,04 D. P. 0,91 1,63 2,27 4,04 O. D. 0,98 1,67 2,31 4,05 C. J. 0,98 1,70 2,37 4,19 P. M. 0,91 1,57 2,19 3,81 B. Ł. 0,99 1,73 2,39 4,26 K. M. 0,98 1,67 2,34 4,22 K. T. 0,92 1,6 2,23 3,97 K. A. 0,92 1,63 2,28 4,05 S. M. 0,97 1,72 2,38 4,19 x - 0,95 1,66 2,30 4,07 ±sd ±0,030 ±0,046 ±0,059 ±0,116 Uwaga. Badania szybkości przeprowadzono w hali sportowej w celu wyeliminowania wpływu zmieniających się warunków atmosferycznych. Czas biegu był rejestrowany w momencie przecięcia światła na poziomie stawów kolanowych. skurczów) na zastosowane obciążenia. Częstość skurczów serca rejestrowano za pomocą urządzenia Polar Team System. Zmiany tego wskaźnika podczas treningu dla rozwoju wytrzymałości tlenowej u zawodnika typu szybkościowego ukazuje ryc. 3, a typu wytrzymałościowego ryc. 4. Analiza porównawcza przebiegu zmian częstości tętna wskazuje wyraźne różnice intensywności wysiłku, czasu trwania obciążenia i czasu aktywnego wypoczynku. Kontrola metaboliczna obejmuje oznaczenia stężenia mleczanu we krwi za pomocą Lactate Scout podczas wysiłków o różnym charakterze. W ramach okresowej kontroli wyznaczany jest próg mleczanowy (prędkości progowej wytrzymałości tlenowej), poziom szybkości, mocy maksymalnej, wskaźników krwi obwodowej i podstawowych elektrolitów (sód, potas, żelazo, wapń, magnez). Kontrola okresowa przeprowadzana jest trzy razy w cyklu szkolenia: na początku i na końcu okresu przygotowawczego oraz w okresie startowym. Dane kontrolne są niezbędne do oceny poziomu adaptacji organizmu zawodników na zastosowane obciążenia o charakterze wytrzymałościowym, szybkościowym i siłowym, a także do ustalenia wielkości obciążeń treningowych w kolejnych mikrocyklach. Przykładowe wyniki oznaczeń progu mleczajowego 4 milimol/l w odniesieniu do częstości skurczów serca (ud./min) i prędkości biegu (m/s) oraz maksymalnego stężenia mleczanu (mm/l) i długości przebiegniętego dystansu (m) podczas testu o narastającej intensywności przedstawiono w tabeli 2. Dane te pochodzą z końca okresu startowego, kiedy organizm piłkarza jest przemęczony.

46 HR [bpm] 250 225 200 175 150 125 100 75 50 HR [bpm] 250 225 200 175 150 125 100 75 50 25 132 bpm 0 0:00:00 0:20:00 0:40:00 1:00:00 1:20:00 1:40:00 Ryc. 3. Przebieg zmian częstości skurczów serca podczas treningu wytrzymałości tlenowej u zawodnika typu szybkościowego (M. P.) 25 Time HR [bpm] 250 225 200 175 150 125 100 75 50 HR [bpm] 250 225 200 175 150 125 100 75 50 25 140 bpm 0 0:00:00 0:20:00 0:40:00 1:00:00 1:20:00 Ryc. 4. Przebieg zmian częstości skurczów serca podczas treningu wytrzymałości tlenowej u zawodnika typu wytrzymałościowego (P. G.) 25 Time Kontrola obciążeń treningowych przy kształtowaniu wytrzymałości tlenowej Na szczególną uwagę zasługuje wskaźnik wyrażający średnią wartość prędkości progowej, która wynosi 4,02 m/s (tabela 2). Przypomnijmy, prędkość progowa odzwierciedla, z jednej strony, poziom wytrzymałości tlenowej zawodnika, a z drugiej, stanowi górną granicę intensywności wysiłku, przy której możemy jeszcze kształtować wytrzymałość tlenową. Wielu trenerów zespołów profesjonalnych (np.: R. Benitez z Liverpoolu) nie włącza do składu drużyny zawodnika, który nie osiąga

Akademia Piłkarska REMES cele, zadania, formy i metody szkolenia 47 Tabela 2 Częstość skurczów serca, prędkość biegu na progu mleczanowym oraz maksymalne stężenie mleczanu i pokonany dystans w teście wysiłkowym o narastającej intensywności u zawodników Akademii Piłkarskiej REMES. Zawodnik Próg mleczanowy Pokonany Maksymalne częstość skurczów prędkość progowa dystans stężenie mleczanu serca [ud./min] [m/s] [m] [mmol/l] R. T. 180 4,00 5250 9,1 K. M. 175 4,05 5000 6,6 D. P. 186 3,95 5250 6,1 G. P. 185 3,60 4500 6,2 S. M. 188 4,10 5000 6,8 C. J. 184 4,25 5750 8,3 K. SZ. 185 4,15 5000 6,1 B. K. 182 3,80 4750 8,6 R. K. 177 3,85 4500 8,4 Ł. S. 177 4,15 5250 8,1 P. M. 186 4,20 5000 7,2 O. M. 187 3,90 5000 8,3 O. D. 180 3,85 5000 6,0 B. Ł. 176 4,15 5500 7,6 K. T. 184 4,30 5000 4,8 x - ±sd 182 ±4,32 4,02 ±0,19 5050 ±330,04 7,2 ±1,24 prędkości progowej 4,0 m/s, ponieważ wiadomo, iż nie będzie on w stanie wytrzymać wysokiego tempa gry do końca meczu. Zarejestrowane dane podkreślają wagę bieżącej kontroli obciążeń treningowych u 16-17-letnich piłkarzy podczas budowania wytrzymałości tlenowej. Są one nieporównanie wyższe od wyników innych polskich piłkarzy w tej kategorii wiekowej. Zresztą dla wielu polskich I-ligowych piłkarzy prędkość progowa powyżej 4 m/s jest nieosiągalna pod koniec okresu startowego. Innym błędem w szkoleniu polskich młodych piłkarzy jest stosowanie zbyt małej intensywności wysiłku przy kształtowaniu maksymalnej mocy tlenowej. Jeżeli te mechanizmy fizjologiczne nie będą kształtowane w okresie 14-15. do 17-18. roku życia, to trudno oczekiwać, aby senior mógł pokonać w meczu mistrzowskim dystans 13-14 km. A to

48 jeden ze wskaźników charakteryzujących współczesną grę w piłkę nożną na światowym poziomie. Nasi najlepsi reprezentanci (J. Krzynówek) pokonują w czasie meczu 10-12 km. Z badań wynika, że pokonany dystans wysoko koreluje z VO 2 max (l/min), co potwierdza istotne znaczenie przemian tlenowych w energetyce wysiłku meczowego piłkarzy, a zarazem odzwierciedla poziom wytrzymałości tlenowej (1, 2, 6, 7, 8). Kontrola obciążeń treningowych przy kształtowaniu zdolności szybkościowych Sztab szkoleniowy Akademii permanentnie poszukuje nowych środków treningowych i rozwiązań metodycznych w rozwijaniu zdolności motorycznych młodych piłkarzy. Jednym z ostatnich wynalazków są podbiegi o różnej długości i różnym kącie nachylenia, wykorzystywanie do ćwiczeń szybkościowo-siłowych w zależności od typu motorycznego piłkarza. Serie 2 x 4 podbiegi z aktywną przerwą wypoczynkową o różnej długości, stosowane dwa razy w mikrocyklu przez okres sześciu tygodni, przyniosły znaczny wzrost szybkości u piłkarzy, o czym świadczą wyniki prób biegowych na 5, 10, 15 i 30 metrów. Największy wzrost stwierdzono u zawodników typu szybkościowego (o 5,2% w biegu na 5 metrów, 5% na 15 metrów i 4,4% na 30 metrów). Wyniki, jakie uzyskali młodzi piłkarze Akademii (tabela 1), w wielu przypadkach są dużo lepsze od osiągnięć ich rówieśników, a również piłkarzy I-ligowych. Na poprawę zdolności szybkościowych miał wpływ wzrost siły dynamicznej (5). W tabeli 3 przedstawiono zmiany stężenia mleczanu we krwi piłkarzy po czterech pojedynczych podbiegach. Jak mówią dane, po każdorazowym podbiegu stężenie mleczanu we krwi narasta zarówno u zawodników typu szybkościowego, jak i wytrzymałościowego. Większą dynamikę wzrostu obserwowano u gracza typu szybkościowego, przy zastosowaniu takiej samej przerwy aktywnego wypoczynku. Nadal prowadzone są badania, które mają na celu dalszą weryfikację sposo- Tabela 3 Stężenie mleczanu podczas I serii obciążeń 4 podbiegi na różnym dystansie i przy różnym kącie nachylenia. Stężenie mleczanu (mmol/l) Typ motoryczny 1. podbieg 2. podbieg 3. podbieg 4. podbieg z pozycji z pozycji z pozycji przysiad z pozycji stojącej siad prosty podparty tyłem leżenie przodem szybkościowy 1,8 2,4 2,6 3,1 wytrzymałościowy 1,6 2,0 2,1 2,5 Pierwszy podbieg 17 m, 4, drugi 15 m 5, trzeci 12 m 6,5, czwarty 8m, 9,5.

Akademia Piłkarska REMES cele, zadania, formy i metody szkolenia 49 bów stosowania środków szybkościowosiłowych, pod kątem liczby powtórzeń, czasu trwania aktywnego wypoczynku i dopuszczalnego poziomu zakwaszenia mięśni u obu typów piłkarzy. Kształtowanie nawyku nawadniania ustroju Na zdolność wysiłkową wpływ wywiera również nawodnienie organizmu. Dlatego istotne jest kształtowanie u młodych piłkarzy prawidłowego nawyku nawadniania organizmu w czasie wysiłku treningowego i podczas meczu. To zagadnienie w szkoleniu młodzieży jest całkowicie zaniedbane. Trudno się dziwić, ze w czasie meczu często dochodzi do drastycznego obniżenia dynamiki gry, a piłkarzy łapią kurcze mięśni. Warto przypomnieć, ze odwodnienie organizmu na poziomie 4-6% w stosunku do masy ciała (3,0-4,5 kg u zawodnika, którego masa ciała wynosi 75 kg) doprowadza do obniżenia wydolności fizycznej, wytrzymałości i szybkości nawet o 20-30%. Oznacza to, ze zawodnik w czasie meczu pokonuje mniejszy dystans o 1,5 do 2,5 km (w zależności od poziomu wytrenowania). Odcinek 10-metrowego sprintu piłkarskiego pokonuje o 0,41 s wolniej, 20-metrowego o 0,69 s, a 30-metrowego prawie o 1 sekundę. Aby do tego nie dopuścić, należy nauczyć zawodnika, jak nawadniać organizm, czyli co, ile i kiedy pić, w zależności od temperatury i wilgotności powietrza. Zawodnik musi zważyć się (nago) przed każdym treningiem i po jego zakończeniu, podobnie przed i po meczu. Na tej podstawie możemy stwierdzić, czy doszło do odwodnienia, jeżeli tak, to jaki jest poziom odwodnienia. Piśmiennictwo 1. Bangsbo J.: Sprawność fizyczna piłkarza. Warszawa 1999. COS. 2. Chmura J. i in.: Charakterystyka wybranych czynności ruchowych piłkarzy nożnych i reakcji metabolicznych w czasie meczu mistrzowskiego. [w:] J. Chmura, E. Superlak (red.) Dyspozycje osobnicze do gier sportowych. Monografia nr 4. Wrocław 2005. AWF, s. 5-14. 3. Chmura J.: Fizjologiczne podstawy szybkości działania gracza na przykładzie piłki nożnej. [w:] J. Czerwiński, H. Sozański (red.) Współczesne koncepcje szkolenia w zespołowych grach sportowych. Gdańsk AWFiS 2004, s. 39-67. 4. Chmura J. i in.: Zdolności wytrzymałościowe i szybkościowe graczy w meczu eliminacyjnym do ligi mistrzów w piłce nożnej. [w:] J. Bergier (red.) Obserwacja i ocena działań zawodników w zespołowych grach sportowych. Monografia nr 5, MTNGS, Wrocław 2004, s. 77-85. 5. Chmura J.: Szybkość w piłce nożnej. Katowice 2001. AWF, s. 131-132. 6. Chmura J.: Zmiany wybranych wskaźników fizjologiczno-biochemicznych u piłkarzy nożnych podczas meczu. Sport Wyczynowy 1998, nr 5-6, s. 34-40. 7. Chmura J.: Charakterystyka i koszt fizjologiczny czynności ruchowych piłkarza w czasie gry. Sport Wyczynowy 1997, nr 5-6, s. 11-21. 8. Soares J. M. C., Rebelo A. N.: Biological Sciences and the Future Football. XV UEFT Symposium 1994. 9. Wydział Szkolenia PZPN. Narodowy program szkolenia dzieci i młodzieży. Trener 2008, nr 2 (83), s. 1-8.