dr Tomasz M. Zieliński prezes zarządu ABC Akademia Sp. z o.o. oraz opiekun merytoryczny Akademii Controllingu Sp. z o.o.

Cz 1. SP LiZMŁD Edycja 33 Koszty logistyki i zasobowo-procesowy rachunek kosztów (ZPRK) dr Tomasz M. Zieliński prezes zarządu ABC Akademia Sp. z o.o. oraz opiekun merytoryczny Akademii Controllingu Sp. z o.o. 1

Dr. Tomasz M. Zieliński

Non Attributable Costs Unused Capacity Costs Dr. Tomasz M. Zieliński Doktor nauk ekonomicznych Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, dziedzina: finanse, specjalność: controlling, rachunkowość. Autor zasobowo-procesowego rachunku kosztów (ZPRK/RPCA). ZPRK/RPCA jest wdrażany w dużych grupach kapitałowych oraz w przedsiębiorstwach jak: ORLEN Laboratorium, LOTOS Kolej, FirstData Poland, Electrolux, Komputronik, Sun Garden, Profim, Energa Obrót, Blachotrapez, z branż produkcyjnych, usługowych, finansowych i handlowych. ZASOBOWO & PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW Secondary Resource Cost Centers Secondary Processes Primary Resource Cost Centers Primary and Management Processes Indirect Cost Objects (Groups/ Segments/Projects) Primary Cost Center [ 5] Secondary Cost Center (services) [ 1] Secondary Activity Secondary Activity [ 5] [ 4] Primary Cost Center ICO Product Group Secondary Cost Center (services) Primary Activity [ 2] [ 1] [ 4] Primary Cost Center Secondary Cost Center [ 1] [ 1] [ 1] Primary Activity Primary Activity [ 2] [ 2] [ 7] [ 7] [ 3] Primary Cost Center [ 3] Primary Activity Secondary Cost Center Primary Cost Center [ 2] ICO Customer Segment Primary Cost Center [ 5] [ 5] RPCA Primary Cost Center Management Activity [ 6] [ 10] ZPRK/RPCA na uniwersytetach: UEP, SGH, UŁ, US, SGGW. Wykładowca na: UEP, SGH, UŁ. Stały współpracownik Katedry Controllingu Analizy Finansowej i Wyceny w UEP. Final Cost Objects FCO Product (Products/Services/ /service Customers) [ 9] Direct Costs Direct Costs FCO Product /service Multilevel contribution margin reporting [ 8] FCO Customer FCO Customer ICO Business [ 10] [ 11] Sustaining All rights reserved dr T.M.Zieliński, 201 7

Dr. Tomasz M. Zieliński Dyrektor Zarządzający, Delegat na Polskę Międzynarodowego Stowarzyszenia Controllerów ICV Internationaler Controller Verein ) Prezes Zarządu firmy ABC Akademia Sp. z o.o. producenta platformy zarządczo-controllingowej Doctor Coster Prezes Zarządu i opiekun merytoryczny w Akademia Controllingu Sp. z o.o.

Zapraszam do kontaktu 5

Międzynarodowe Stowarzyszenie Controllerów ICV exo Internationaler Controller Verein 6

CONTROLLING COMPETENCE Come together Work together Grow together

Controlling spojrzenie w przyszłość Stowarzyszenie ICV da Ci ogromne możliwości rozwoju, przystąpisz także do prestiżowej krajowej i międzynarodowej sieci profesjonalistów. Liczne przykłady karier naszych członków wskazują na to, że zaangażowanie w ICV się opłaca i na pewno będzie ważnym krokiem oraz siłą napędową Twojej ścieżki rozwoju. Dołącz do nas i przekonaj się sam zapraszam! dr Tomasz M. Zieliński Dyrektor Zarządzający ICV POLSKA; Prezes Zarządu w Akademia Controllingu Sp. z o.o., ABC Akademia Sp. z o.o. oraz stały współpracownik UEP i wykładowca controllingu na UEP, SGH i UŁ. Członek Indywidualny ICV w 2008, Członek Firmowy ICV od 2018. 8

Jak siebie postrzegamy Co możemy zaoferować dla Twojego osobistego i zawodowego sukcesu Jesteśmy liderami opinii w dziedzinie controllingu. Rozwijamy kompetencje Controllerów, aby mogli stać się partnerami biznesowymi. Ułatwiamy karierę Controllerom. Członkowie ICV odnoszą większe sukcesy zawodowe. Zapewniamy szeroką sieć kontaktów dla Dyrektorów Finansowych (CFO) i controllerów. ICV jest międzynarodową przestrzenią nowoczesnych kompetencji controllingowych.

Międzynarodowe Stowarzyszenie Controllerów Początek w 1975 r. 1975: Założone przez absolwentów CA Controller Akademie Dziś: > 6,500 członków w ponad 30stu krajach > 140 członków firmowych > 60 regionalnych kół praktyków controllingu w różnych krajach europejskich > 10 eksperckich grup roboczych Dream Factory jako think-tank Naszego Stowarzyszenia Controller Congress: Największa, prestiżowa konferencja controllingowa w Europie dla ponad 600 uczestników Kongresy w różnych krajach, łącznie dla ok. 1,500 uczestników Strona www, publikacje,

Grupy Robocze ICV reprezentowane jest przez Grupy Robocze w następujących krajach: Austria Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chiny Chorwacja Estonia Niemcy Węgry Polska Rumunia Rosja (Kaliningrad, Moskwa) Serbia Słowenia Hiszpania Szwajcaria Wielka Brytania Członkowie ICV spotykają się regularnie, kilka razy w roku, w ramach prac ponad 60 regionalnych kół praktyków controllingu w Polsce i Europie. Spotkania te są dla naszych Członków platformą wymiany wiedzy, doświadczeń oraz kontaktów.

Eksperckie Grupy Robocze Budujemy rozwiązania Digital Transformation Investment Controlling BI/Big Data and Controlling Communication Controlling Controlling and IFRS Green Controlling Transfer Prices Project Controlling Controlling and Quality Working Capital Management Controlling and Risk Management Start-up Controlling Compliance- Management & Controlling Valuation Zespoły wiodących praktyków, konsultantów i naukowców łączą wyniki badań z praktycznym doświadczeniem. Pracują oni nad nowymi i użytecznymi rozwiązaniami controllingowymi odpowiadającymi na bieżące problemy. Wyniki ich prac dostarczane są Członkom naszego Stowarzyszenia.

Filozofia Controllingu ICV Controlling jest procesem zarządczym polegającym na definiowaniu celów, planowaniu i sterowaniu w taki sposób, aby każdy decydent działał zorientowany na ustalony cel. Nasza filozofia postrzegania controllingu za główny cel stawia zapewnienie zrównoważonego rozwoju i sukcesu przedsiębiorstw. Sednem controllingu jest wspólna praca zespołowa menedżerów i controllerów. Współpraca menedżera i controllera, rozumiana jest jako partnerstwo biznesowe i musi odbywać się na równorzędnym i równoprawnym poziomie. Wprawdzie to menedżer wyznacza kierunek działania, ale controllerzy również są współodpowiedzialni za osiąganie celów przez przedsiębiorstwo. Menedżer Zarządza biznesem Jest odpowiedzialny za wyniki Controlling Controller Ma autorytet ekonomiczny Jest odpowiedzialny za transparentność wyników

Analityka Controlling funkcyjny (produkcji, sprzedaży, badań i rozwoju, itp.) Proces Controllingu Controlling jest dla procesem zarządczym ukierunkowanym na realizację celów, który będzie skuteczny tylko dzięki współpracy controllerów z menedżerami. Złożoność procesów controllingowych w przedsiębiorstwach i jednocześnie ich znaczenie dla przyszłości organizacji pokazuje wyraźnie jak duże znaczenie dla każdej organizacji może mieć społeczność controllerów. Analityka Planowanie strategiczne Planowanie, budżetowanie i prognozowanie Controlling inwestycji Kalkulacja kosztów rachunek kosztów Raportowanie zarządcze Partnerstwo biznesowe Controlling projektów Controlling ryzyka Zarządzanie danymi Dalsze doskonalenie: organizacji, procesów, narzędzi i systemów controllingowych Analityka Międzynarodowe Stowarzyszenie Controllerów (ICV - Internationaler Controller Verein) za International Group of Controlling (IGC)

Controller jako partner biznesowy kadry zarządzającej Niezłomność twardy kręgosłup Umiejętności analityczne Logika Umiejętności komunikacyjne Controllerzy, którzy chcą być postrzegani przez menedżerów jako równorzędni partnerzy biznesowi muszą wystarczająco znać działalność biznesową własnej firmy. Znajomość narzędzi i koncepcji Business Partner Znajomość biznesu Znajomość zadań menedżera oznacza zrozumienie biznesu, który jest przez niego prowadzony. Kompetencje behawioralne Psycho-Logika W przeciwnym przypadku liczby łatwo tracą znaczenie i sens.

projektowanie i wdrażanie platform zarządczo-controllingowych opartych na zasobowo-procesowym rachunku kosztów (ZPRK/RPCA) oraz oprogramowaniu Doctor Coster projektowanie i wdrażanie dedykowanych rozwiązań Business Intelligence (BI) wspierających zarządzanie w obszarze controllingu, sprzedaży, produkcji, logistyki oraz usług usługi outsourcingowe związane z utrzymaniem i rozwojem systemów zarządczo-controllingowych oraz rozwiązań Business Iintelligence w przedsiębiorstwach z różnych branż

Platforma zarządczo controllingowa

Platforma zarządczo-controllingowa Doctor Coster to odpowiedź na wyzwania stawiane obecnie przed nowoczesnymi rachunkami kosztów stanowiącymi podstawę zaawansowanych systemów zarządczo-controllingowych. Wyzwania te wynikają przede wszystkim z potrzeby dostarczenia menedżerom czytelnej i wiarygodnej informacji o planowanych oraz rzeczywistych kosztach i rentowności produktów, usług, grup produktowych oraz klientów i segmentów klientów. Ponadto szczegółowość prowadzonych systemów controllingowych wymaga wsparcia wyznaczania szczegółowych celów i monitorowania ich wykonania na wszystkich szczeblach organizacyjnych w ramach jednej, zaawansowanej platformy zarządczocontrollingowej. Projektowanie i utrzymywanie zaawansowanych rachunków kosztów w systemach klasy ERP, narzędziach do budżetowania, narzędziach business intelligence lub w arkuszach MS Excel jest bardzo trudne i pracochłonne z powodu nieprzystosowania interfejsu oraz braku gotowych procedur obliczeniowych. 19

Platforma zarządczo-controllingowa Doctor Coster to rozwiązanie, które wspiera prowadzenie procesów controllingowych z wykorzystaniem zaawansowanych koncepcji rachunku kosztów jak np.: Zasobowo-procesowy rachunek kosztów (ZPRK/RPCA) Resource Consumption Accounting (RCA) Activity Based Costing (ABC) Grenzplankostenrechnung (GPK) Time Driven ABC Lean Accounting (LA) Throughput Accounting (TA) Standard Costing (SC) Nowoczesne koncepcje controllingowe (ZPRK/RPCA/ABC/GPK) potrzebują narzędzi informatycznych pozwalających na ich efektywne projektowanie, rozwój i utrzymanie oraz narzędzi udostępniających informacje zarządcze w formie dostosowanej do potrzeb i zadań odbiorców na wszystkich szczeblach zarządzania przedsiębiorstwem. 20

Powiązanie logiki zasobowoprocesowego rachunku kosztów (ZPRK) z funkcjonalnościami Corporate Performance Management (CPM) oraz Business Intelligence and Analytics (BI&A) to MAGICZNY TRÓJKĄT, który wyróżnia platformę zarządczo controllingową Doctor Coster spośród innych systemów informatycznych wspierających realizację procesów zarządczych.

Doświadczenia z wielu branż: SERVICES FINANCIAL SERVICES Produkcja ASSEMBLY LOGISTICS FURNITURE EDUCATION Handel Usługi DISTRIBUTION Logistyka FMCG WATER SUPPLY CHEMICALS Infrastruktura BUILDING MATERIALS Usługi finansowe Banki PLASTICS AUTOMOTIVE UTILITY TELECOMMUNICATION PRINTING Edukacja

Współpraca z najważniejszymi ośrodkami rachunkowości zarządczej w Polsce Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu SP: Green Controlling and Finance, Laboratorium Doctor Coster SP: Analiza Ekonomiczna i Controlling, Laboratorium Doctor Coster SP: Rachunkowości i Finansów, Laboratorium Doctor Coster SP: Logistyki i Zarządzania Łańcuchem Dostaw, Laboratorium Doctor Coster Szkoła Główna Handlowa SP: Akademia Controllingu w Grupach Kapitałowych, Laboratorium Doctor Coster Uniwersytet Łódzki SP: Controlling i Rachunkowość Zarządcza Uniwersytet Warszawski SP: Efektywność i Ryzyko w Opiece Zdrowotnej Uniwersytet Technologiczno Przyrodniczy w Bydgoszczy Katedra Inżynierii Zarządzania - Laboratorium Doctor Coster KONFERENCJA NAUKOWA: Rachunkowość zarządza i controlling najlepsze praktyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Katedra Ekonomiki i Organizacji - Laboratorium Doctor Coster dostępne dla studentów Uniwersytet Szczeciński KONFERENCJA NAUKOWA: Rachunkowość zarządza i controlling najlepsze praktyki Katedra Rachunkowości i Controllingu: Laboratorium Doctor Coster 24

Autor: Tomasz M. Zieliński Tytuł: Zasobowo-procesowy rachunek kosztów. ZPRK/RPCA Książka jest doskonałym oraz kompletnym zbiorem teoretycznej i praktycznej wiedzy na temat zaawansowanego zasobowo-procesowego rachunku kosztów (ZPRK/RPCA) 967 stron Autor: Tomasz M. Zieliński Tytuł: Mądrość strategiczna, doskonałość operacyjna i zysk. Książka zawiera podstawy zasobowo-procesowego rachunku kosztów 272 strony

Plan prezentacji cz.1. Model Poziomów Dojrzałości Rachunku Kosztów (IFAC) Koszty wytworzenia produktów Koszty logistycznej obsługi klientów Definicja i struktura Zasobowo - Procesowego Rachunku Kosztów (ZPRK/RPCA) Podsumowanie 26

Model Poziomów Dojrzałości Rachunku Kosztów Międzynarodowa Federacja Księgowych (IFAC), globalna organizacja zrzeszająca 179 organizacje księgowych i rewidentów w 130 krajach, opublikowała Model Poziomów Dojrzałości Rachunku Kosztów. Polskę reprezentują: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce oraz Krajowa Izba Biegłych Rewidentów (KIBR) Model ten stanowi materiał uzupełniający do Międzynarodowych Wytycznych Dobrych Praktyk w zakresie Oceny i Ulepszenia Metod Kalkulacji Kosztów zarówno w sektorze komercyjnym, publicznym, edukacyjnym i nie działającym dla zysku. Level # Costing Continuum // Levels of Maturity Blind 1 bookkeeping EXPENSE TRACKING, COST REPORTING and CONSUMPTIONS RATES Process Visibillity 2 process & lean accounting DEMAND DRIVEN PLANNING with CAPACITY SENSITIVITY Simulation Resource Consumption Pull Timedriven 12 Accounting Activitybased ABC Resource 11 Unlimate in Unused Planning consumtion Capacity 10 rates Customer Aware RCA: Improved Demand 9 (TDABC); Level 9 with Treatment Sensitive Forecast proportional of Indeirect (ABRP); driver costing at 8 Forecast quantities X direct and Improved Costs driver time support depts. Output 7 Unused quantities X consumtion capacity Information/ unit rates; Approximate 6 costs consumption Level 6 with (estimeled) rates; Direct cost Output Accuracy Channel & focus; Push customer Visibillity Driver based Activitybased Reporting; profitability budgeting Repetivitive 5 work costing 4 conditions (ABC); Cost to serve Standard Product 3 costing to costs individual Direct costs who outputs; (3) and with (4) support costs to Project accl; output groups Job order Copyright July 2009 by the costing International Federation of Accountants (IFAC). Model Poziomów Dojrzałości Rachunku Kosztów, jest doskonałym narzędziem benchmarkingowym, które może być wykorzystane przez organizacje do samooceny w zakresie: 1. aktualnego poziomu zaawansowania Rachunku Kosztów oraz 2. wytypowania, do którego z wyższych poziomów dojrzałości Rachunku Kosztów firma może aspirować w przyszłości.

Poziom dojrzałości Tradycyjny rachunek kosztów 1 brak kalkulacji Tradycyjny rachunek kosztów 2 Kalkulacja podziałowa prosta Lean accounting Model Poziomów Dojrzałości Rachunku Kosztów KOSZTY RZECZYWISTE, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA Tradycyjny rachunek kosztów 3 Rachunek kosztów zmiennych dla grup produktowych Tradycyjny rachunek kosztów 4 Rachunek kosztów pełnych dla grup produktowych Tradycyjny rachunek kosztów 5 Rachunek kosztów standardowych Kalkulacja projektowa / zleceniowa Rachunek kosztów działań podejście klasyczne 6 Kalkulacja kosztów poszczególnych produktów i usług Rachunek kosztów działań podejście klasyczne 7 Poziom 6 oraz kalkulacja kosztów i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji Koszty niewykorzystanych zasobów 8 8a Rachunek kosztów działań - podejście klasyczne lub rachunek kosztów standardowych 8b Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Rzeczywistych Resource Consumption Accounting Planowany Rachunek Kosztów Działań GPK Grenzplankostenrechnung 9 Budżetowanie elastyczne Flexible budgeting PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Resource Consumption Time-driven Accounting ABC 12 10 Zasobowo- Symulacje Procesowy Rachunek Kosztów 11 Resource Consumption Accounting Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Planowanych Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Standardowych Opracowanie: T.M. Zieliński na podstawie IFAC 2009

Rozwój rachunku kosztów KOSZTY RZECZYWISTE, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA Poziom dojrzałości Tradycyjny rachunek kosztów Tradycyjny rachunek kosztów 1 brak kalkulacji Tradycyjny rachunek kosztów 2 Kalkulacja podziałowa prosta Lean accounting Tradycyjny rachunek kosztów 3 Rachunek kosztów zmiennych dla grup produktowych Tradycyjny rachunek kosztów 4 Rachunek kosztów pełnych dla grup produktowych Tradycyjny rachunek kosztów 5 Rachunek kosztów standardowych Kalkulacja projektowa / zleceniowa Rachunek kosztów działań podejście klasyczne Rachunek kosztów 8 działań 7ABC 6 Kalkulacja kosztów poszczególnych produktów i usług Rachunek kosztów działań podejście klasyczne Poziom 6 oraz kalkulacja kosztów i rentowności klientów oraz kanałów dystrybucji Koszty niewykorzystanych zasobów rechnung Grenzplankostenrechnung (GPK) 10 9 8a Rachunek kosztów działań - podejście klasyczne lub rachunek kosztów standardowych 8b Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Rzeczywistych Resource Consumption Accounting Planowany Rachunek Kosztów Działań GPK Grenzplan- Budżetowanie elastyczne Flexible budgeting PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Rozwój rachunku kosztów Zasobowo- Procesowy (ZPRK) Resource Consumption Time-driven Accounting ABC 12 Resource Consumption Accounting (RCA) 11 Resource Consumption Accounting Zasobowo- Symulacje Rachunek Procesowy Kosztów Rachunek Kosztów Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Planowanych Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Standardowych Opracowanie: T.M. Zieliński na podstawie IFAC 2009

Rozwój rachunku kosztów KOSZTY RZECZYWISTE, RAPORTOWANIE KOSZTÓW I STAWEK ZUŻYCIA 8 Poziom Rozwój rachunku kosztów: 7 8a dojrzałości Tradycyjny Rachunek koszty i rentowność rachunek klientów, 6 kosztów Poziom 6 Tradycyjny działań - kosztów oraz podejście szczegółowość rachunek do poziomu zasobów kalkulacja i działań, Tradycyjny kosztów klasyczne Kalkulacja kosztów 5 kosztów i rentowności lub rachunek Tradycyjny kalkulacja rachunek kosztów uzasadnionych (planowanych), kosztów kosztów poszczególnych oraz kanałów klientów rachunek standardowych kosztów wyodrębnianie 4 kosztów niewykorzystanych zasobów, produktów i dystrybucji Tradycyjny usług rachunek wgląd w Rachunek 8b kosztów 3 koszty marginalne. kosztów Zasobowo- 2 standardowych Rachunek Procesowy Kosztów 1 Rzeczywistych brak kalkulacji Kalkulacja podziałowa prosta Lean accounting Rachunek kosztów zmiennych dla grup produktowych Rachunek kosztów pełnych dla grup produktowych Kalkulacja projektowa / zleceniowa Rachunek kosztów działań podejście klasyczne Rachunek kosztów działań podejście klasyczne Koszty niewykorzystanych zasobów Resource Consumption Accounting Planowany Rachunek Kosztów Działań 9 Budżetowanie elastyczne Flexible budgeting PLANOWANIE KOSZTÓW I POTENCJAŁU ZASOBÓW Resource Consumption Time-driven Accounting ABC 12 10 GPK Grenzplankostenrechnung Zasobowo- Procesowy (ZPRK) Resource Consumption Accounting (RCA) 11 Resource Consumption Accounting Zasobowo- Symulacje Rachunek Procesowy Kosztów Rachunek Kosztów Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Planowanych Zasobowo- Procesowy Rachunek Kosztów Standardowych Opracowanie: T.M. Zieliński na podstawie IFAC 2009

Cel wykładu Przedstawienie koncepcji zasobowo-procesowego rachunku kosztów (ZPRK/RPCA) jako narzędzia: wspierającego osiąganie doskonałości operacyjnej poprzez wyznaczanie szczegółowych celów i ich monitorowanie oraz stanowiącego wspólny język menedżerów i controllerów będących partnerami biznesowymi. 32

Co moglibyśmy zrobić, aby nasza działalność była jeszcze bardziej efektywna i zyskowna? Na których produktach zarabiamy najwięcej, a których wytwarzanie jest zbyt drogie? Beata Controller Produkcji, Business Partner Rafał Menedżer Wydziału Tworzyw Sztucznych 33

TKW nie uwzględnia kosztów magazynów surowcowych. Przekroczyliśmy budżet na usługi remontowe.? Stosujemy amortyzację degresywną. Największy narzut kosztów pośrednich ma grupa kształtki? Koszty pośrednie rozliczamy proporcjonalnie do robocizny! Mamy duże odchylenia na surowcach. Beata Controller Produkcji, Business Partner Rafał Menedżer Wydziału Tworzyw Sztucznych 34

Ile zyskamy jak skrócimy czasy przezbrojeń o 20%? Jaki mamy stopień wykorzystania linii wytłaczania? Ile kosztuje utrzymanie wtryskarek?? Poprawimy OEE o 10% jaka będzie z tego korzyść? Jak przyspieszymy wytłaczanie o 10% to jak spadnie koszt wytworzenia rynien? Zastosujemy nowe mieszanki surowcowe jak zmieni to nasze wyniki? Beata Controller Produkcji, Business Partner Rafał Menedżer Wydziału Tworzyw Sztucznych 35

TKW nie uwzględnia kosztów magazynów surowcowych. Przekroczyliśmy budżet na usługi remontowe. Stosujemy amortyzację degresywną. Największy narzut kosztów pośrednich ma grupa kształtki? Koszty pośrednie rozliczamy proporcjonalnie do robocizny! Mamy duże odchylenia na surowcach. Ile kosztuje utrzymanie wtryskarek? Jaki mamy stopień wykorzystania linii wytłaczania? Ile zyskamy jak skrócimy czasy przezbrojeń o 20% Poprawimy OEE o 10% jaka będzie z tego korzyść? Jak przyspieszymy wytłaczanie o 10% to jak spadnie koszt wytworzenia rynien? Zastosujemy nowe mieszanki surowcowe jak zmieni to nasze wyniki? Nie umiem pomóc? Po co nam controlling? Beata Controller Produkcji, Business Partner Rafał Menedżer Wydziału Tworzyw Sztucznych 36

Zasobowo-procesowy rachunek kosztów (ZPRK) wspólny język Beata Controller Produkcji, Business Partner Rafał Menedżer Wydziału Tworzyw Sztucznych 37

Firma GUTTERPIPE 38

Co moglibyśmy zrobić, aby nasza działalność była jeszcze bardziej efektywna i zyskowna? Na których produktach zarabiamy najwięcej, a których wytwarzanie jest zbyt drogie? Beata Controller Produkcji, Business Partner Rafał Menedżer Wydziału Tworzyw Sztucznych 39

Tradycyjne zarządzanie kosztami w Dziale Produkcji MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (KOSZTY RODZAJOWE) numer konta rodzajowego nazwa konta rodzajowego Koszt 404-01 Wynagrodzenia 860 000 zł 402-04 Leasing 500 000 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 360 000 zł 400-01 Amortyzacja 280 000 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 260 000 zł 402-01 Usługi obce remontowe 240 000 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 180 000 zł? 402-02 Czynsze i dzierżawy 160 000 zł 401-02 Zużycie materiałów 116 000 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 100 000 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 78 000 zł 403-03 Podatki 70 000 zł Razem 3 204 000 zł Najczęściej stosowaną metodą prezentowania kosztów menedżerom jest podział przedsiębiorstwa na MPK Komórek organizacyjnych a dalej ujęcie rodzajowe kosztów MPK (centra kosztów) reprezentują komórki organizacyjne lub obszary działalności Przedstawianie informacji kosztowej w ujęci kosztów rodzajowych skłania menedżerów do myślenia w kategoriach cięcia kosztów 40

Indeks działania / operacji Zarządzanie kosztami działań (ZPRK/RPCA) w Dziale Produkcji WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (DZIAŁANIA / OPERACJE) Nazwa działania / operacji Koszt Wielkość j.m. Koszt. jedn. Odch. (R/R) D.01 Wytłaczanie 812 160 zł 80 000 metry bież. 10,15 zł 98,18% D.02 Formowanie wtryskowe 507 600 zł 5 200 cykle prod. 97,62 zł 115,38% D.03 Montowanie produktów 432 400 zł 40 000 montaże 10,81 zł 95,83% D.04 Przezbrajanie linii wytłaczania 235 000 zł 200 przezbr. linii 1 175,00 zł 83,33% D.05 Pakowanie wyrobów 225 600 zł 9 000 opakowania 25,07 zł 106,67% D.06 Przewożenie wyrobów do magazynu 225 600 zł 4 000 jedn. log. 56,40 zł 103,45% D.07 Przygotowywanie mieszanek surowcowych 169 200 zł 11 000 tony miesz. 15,38 zł 96,26% D.08 Przezbrajanie wtryskarek 150 400 zł 80 przezbr. wtr. 1 880,00 zł 111,11% D.09 Stablilizowanie produkcji wytłaczania 141 000 zł 200 przezbr. linii 705,00 zł 93,75% D.10 Kontrolowanie jakości produkcji 112 800 zł 800 kontrole 141,00 zł 125,00% Razem 3 011 760 zł Procesowy rachunek kosztów (ABC Activity Based Costing) prezentuje informację kosztową w ujęciu procesów i działań Przedstawianie informacji kosztowej w ujęci procesów skłania menedżerów do myślenia w kategoriach optymalizacji i usprawniania Rachunek kosztów ABC jest jednym z filarów koncepcji ZPRK/RPCA = 41

Pytanie: Od rodzajowego do procesowego rachunku kosztów Jak rozliczyć koszty rodzajowe na procesy? Odpowiedź: Do rozliczenia kosztów rodzajowych na procesy potrzebne są Centra Kosztów Zasobów. Brak odpowiedniego ujęcia zasobów w rachunku kosztów jest jedną z podstawowych przyczyn niepowodzeń wdrażania ABC. MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (KOSZTY RODZAJOWE) numer konta rodzajowego WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (DZIAŁANIA / OPERACJE) Indeks działania / operacji nazwa konta rodzajowego Nazwa działania / operacji Koszt Wielkość j.m. Koszt. jedn. Odch. (R/R) D.01 Wytłaczanie 812 160 zł 80 000 metry bież. 10,15 zł 98,18% D.02 Formowanie wtryskowe 507 600 zł 5 200 cykle prod. 97,62 zł 115,38% D.03 Montowanie produktów 432 400 zł 40 000 montaże 10,81 zł 95,83% D.04 Przezbrajanie linii wytłaczania 235 000 zł 200 przezbr. linii 1 175,00 zł 83,33% D.05 Pakowanie wyrobów 225 600 zł 9 000 opakowania 25,07 zł 106,67% D.06 Przewożenie wyrobów do magazynu 225 600 zł 4 000 jedn. log. 56,40 zł 103,45% D.07 Przygotowywanie mieszanek surowcowych 169 200 zł 11 000 tony miesz. 15,38 zł 96,26% D.08 Przezbrajanie wtryskarek 150 400 zł 80 przezbr. wtr. 1 880,00 zł 111,11% D.09 Stablilizowanie produkcji wytłaczania 141 000 zł 200 przezbr. linii 705,00 zł 93,75% D.10 Kontrolowanie jakości produkcji 112 800 zł 800 kontrole 141,00 zł 125,00% Wszelkie prawa zastrzeżone dr T.M. Zieliński i ABC Akademia Sp. z o.o. - 2017 Razem (NIE KOPIOWAĆ) 3 011 760 zł Koszt 404-01 Wynagrodzenia 860 000 zł 402-04 Leasing 500 000 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 360 000 zł 400-01 Amortyzacja 280 000 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 260 000 zł 402-01 Usługi obce remontowe 240 000 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 180 000 zł 402-02 Czynsze i dzierżawy 160 000 zł 401-02 Zużycie materiałów 116 000 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 100 000 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 78 000 zł 403-03 Podatki 70 000 zł Razem 3 204 000 zł

Centra Kosztów Zasobów (ZPRK/RPCA) w Dziale Produkcji MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (ZASOBY) indeks Centrum Kosztu Zasobu nazwa Centrum Kosztu Zasobu Koszt Wielkość zużycia (wykorz.) j.m. Koszt. jedn. % wykorz. 520-01 Operatorzy Wtryskarek 642 000 zł 35 000 rbh 18,34 zł 87,50% 520-02 Operatorzy Linii Wytłaczania 498 000 zł 19 000 rbh 26,21 zł 95,00% 520-03 Linie produkcyjne 150 420 000 zł 900 mh 466,67 zł 94,74% 520-04 Wtryskarki 150 340 000 zł 2 700 mh 125,93 zł 93,10% 520-05 Zespół ds. Przezbrojeń 250 000 zł 2 400 rbh 104,17 zł 97,96% 520-06 Hala Produkcyjna 210 000 zł 6 000 m2 35,00 zł 88,24% 520-07 Gaz technologiczny 190 000 zł 76 000 m3 2,50 zł 100,00% 520-08 Energia Elektryczna 180 000 zł 360 000 kwh 0,50 zł 100,00% 520-09 Pozostałe zasoby 140 000 zł 10 000 tony prod. 14,00 zł 100,00% 520-10 Mieszalniki 130 000 zł 900 mh 144,44 zł 75,00% 520-11 Wózki widłowe czołowe 90 000 zł 1 350 mth 66,67 zł 90,00% 520-12 Wózki widłowe boczne 74 000 zł 1 080 mth 68,52 zł 90,00% 520-13 Silosy do granulatu PCV 40 000 zł 200 m3 200,00 zł 80,00% Razem 3 204 000 zł Centra Kosztów Zasobów to koncepcja która zakłada, że w ramach Komórek Organizacyjnych: najpierw wyodrębniane są centra kosztów zasobów ( tzw. pule zasobów - Resource Pools) reprezentujące poszczególne zasoby lub grupy jednorodnych zasobów, a dopiero na tak wyodrębnionych Centrach Kosztów Zasobów (MPK-ach) księgowane są odpowiednie konta kosztów rodzajowych; Aktualnie najbardziej na świecie promowane systemy rachunkowości zarządczej, jak Resource Consumption Accounting (RCA) i Grenzplankostenrechnung (GPK), rekomendują szczegółowe podejście wyodrębniania kosztów zasobów organizacyjnych stawiając je jako pierwszy z obiektów zarządzania i kalkulacji kosztów Rachunek GPK jest drugim z filarów koncepcji ZPRK/RPCA = 43

Jednorodność zasobów ujmowanych w danym Centrum Kosztu Zasobu Podstawowym kryterium wyodrębniania Centrów Kosztów Zasobów (tzw. puli zasobów), stosowanym w Zasobowo-Procesowym Rachunku Kosztów, jest: jednorodność i homogeniczność. Jednorodność definiowana jest, jako charakterystyka jednego lub wielu zasobów lub wkładów o podobnej technologii lub umiejętności, która pozwala na jednakowe traktowanie kosztów tych zasobów w modelu kosztowym [IMA 2012]. 44

Centrum kosztu zasobu: Linia Produkcyjna nr 1 CK 520-01 Miara wielkości przerobu zasobu: Maszynogodziny Rzeczywista: Praktyczna: 450 630 Linia Produkcyjna nr 1 Bezpośrednie elementy kosztowe Element kosztowy Koszt zmienny Koszt stały 400-01 Amortyzacja 84 000 zł 402-01 Usługi remontowe 32 000 zł 401-01 Części zamienne 17 000 zł 401-02 Materiały pomocnicze 2 800 zł 407-01 Ubezpieczenie 4 200 zł Koszt bezpośredni całkowity 51 800 zł 88 200 zł 140 000 zł Koszt całkowity i jednostkowy zasobu Pośrednie elementy kosztowe 540-54 Energia elektryczna 250 000 kwh 550-10 Hala produkcyjna 200 m2 D 32 UW Przeglądy okresowe 10 rbh D 34 UW Remontowanie maszyn 30 rbh Koszt pośredni całkowity Koszt całkowity centrum kosztu zasobu Stawka centrum kosztu zasobu 125 000 zł 5 000 zł 2 000 zł 8 000 zł 133 000 zł 7 000 zł 140 000 zł 184 800 zł 95 200 zł 280 000 zł Wykorzystanie / dostępność 450 630 410,67 zł 151,11 zł 561,78 zł Wielkość niewykorzystana 180 Koszt niewykorzystany 27 200 zł

Centrum kosztu zasobu: Zespół Operatorów Maszyn CK 520-14 Miara wielkości przerobu zasobu: Roboczogodziny Rzeczywista: Praktyczna: 2 800 3 000 Zespół Operatorów Maszyn Bezpośrednie elementy kosztowe Element kosztowy Koszt zmienny Koszt stały 405-01 Wynagrodzenia podstawa 40 000 zł 406-01 Świadczenia od wyn. - podstawa 12 000 zł 405-02 Wynagrodzenia premie 34 000 zł 406-02 Świadczenia od wyn. - premie 8 000 zł 401-12 Odzież robocza 6 000 zł Koszt bezpośredni całkowity 42 000 zł 58 000 zł 100 000 zł Koszt całkowity i jednostkowy zasobu Pośrednie elementy kosztowe 550-50 System informatyczny ERP 40 licencji 2 500 zł 550-10 Hala produkcyjna 200 m2 3 500 zł D 24 UW Rekrutowanie 30 rbh D 21 UW Przetwarzanie płac 120 rbh Koszt pośredni całkowity Koszt całkowity centrum kosztu zasobu Wykorzystanie / dostępność 2 800 3 000 Stawka centrum kosztu zasobu 3 000 zł 11 000 zł - zł 20 000 zł 20 000 zł 42 000 zł 78 000 zł 120 000 zł 15,00 zł 26,00 zł 41,00 zł Wielkość niewykorzystana 200 Koszt niewykorzystany 5 200 zł

Centrum kosztu zasobu: Zespół Telemarketerów CK 527-12 Miara wielkości przerobu zasobu: Roboczogodziny Rzeczywista: 5 000 Praktyczna: 6 000 Zespół Telemarketerów Element kosztowy 405-01 Wynagrodzenia podstawa Koszt zmienny Koszt stały 100 000 zł Bezpośrednie elementy kosztowe 406-01 Świadczenia od wyn. - podstawa 405-02 Wynagrodzenia premie 406-02 Świadczenia od wyn. - premie 200 000 zł 60 000 zł 30 000 zł 402-12 Szkolenia zewnętrzne 20 000 zł Koszt bezpośredni całkowity 260 000 zł 150 000 zł 410 000 zł Koszt całkowity i jednostkowy zasobu Pośrednie elementy kosztowe 550-55 System informatyczny CRM 80 licencji 6 000 zł 550-80 Budynek biurowy 800 m2 12 000 zł D 52 UW Szkolenia wewnętrzne 200 rbh D 21 UW Przetwarzanie płac 250 rbh Koszt pośredni całkowity Koszt całkowity centrum kosztu zasobu Wykorzystanie / dostępność 5 000 6 000 Stawka centrum kosztu zasobu 25 000 zł 27 000 zł - zł 70 000 zł 70 000 zł 260 000 zł 220 000 zł 480 000 zł 52,00 zł 36,67 zł 88,67 zł Wielkość niewykorzystana 1 000 Koszt niewykorzystany 36 667 zł

Centrum Kosztu Zasobu: Hala Magazynowa CK 530-27 Miara Wielkości Przerobu Zasobu: Metry kwadratowe Rzeczywista: Praktyczna: 6 000 10 000 Hala Magazynowa Bezpośrednie elementy kosztowe Element kosztowy Koszt zmienny Koszt stały 400-01 Amortyzacja 26 000 zł 402-01 Usługi sprzątania 6 000 zł 401-01 Materiały do czystości 2 000 zł 407-01 Podatek od nieruchomości 7 800 zł 407-01 Ubezpieczenie 2 200 zł Koszt Bezpośredni Całkowity 8 000 zł 36 000 zł 44 000 zł Koszt całkowity i jednostkowy zasobu Pośrednie elementy kosztowe 550-89 Teren zakładu 7000 m2 4 000 zł 540-54 Energia elektryczna 2000 kwh 1 000 zł D 32 UW Przeglądy okresowe 200 rbh D 39 UW Remontowanie dachu 300 rbh Koszt Pośredni Całkowity Koszt Całkowity Centrum Kosztu Zasobu Wykorzystanie / dostępność 6 000 10 000 Stawka Centrum Kosztu Zasobu 15 000 zł 30 000 zł 1 000 zł 49 000 zł 50 000 zł 9 000 zł 85 000 zł 94 000 zł 1,50 zł 8,50 zł 10,00 zł Wielkość niewykorzystana 4 000 Koszt niewykorzystany 34 000 zł

Centrum kosztu zasobu: System informatyczny ERP CK 550-50 Miara wielkości przerobu zasobu: Liczba licencji Rzeczywista: Praktyczna: 60 100 System informatyczny ERP Bezpośrednie elementy kosztowe Element kosztowy Koszt zmienny Koszt stały 400-01 Amortyzacja 44 000 zł 402-06 Usługi serwisowe 16 000 zł Koszt bezpośredni całkowity - zł 60 000 zł 60 000 zł Pośrednie elementy kosztowe 540-54 Serwery aplikacji D 41 UW Administrowanie SI D 42 UW Modyfikacje SI D 43 UW Testowanie poprawek 8 CPU 70 rbh 40 rbh 20 rbh 4 000 zł 14 000 zł 8 000 zł 4 000 zł Koszt całkowity i jednostkowy zasobu Koszt pośredni całkowity Koszt całkowity centrum kosztu zasobu Wykorzystanie / dostępność 60 100 Stawka centrum kosztu zasobu - zł 30 000 zł 30 000 zł - zł 90 000 zł 90 000 zł - zł 900,00 zł 900,00 zł Wielkość niewykorzystana 40 Koszt niewykorzystany 36 000 zł

READY TO USE DASHBOARDS RESOURCES

Od rodzajowego do zasobowo-procesowego rachunku kosztów (ZPRK/RPCA) Koszty rodzajowe i kalkulacja kosztów zasobów MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (KOSZTY RODZAJOWE) numer konta nazwa konta rodzajowego Koszt rodzajowego 404-01 Wynagrodzenia 860 000 zł 402-04 Leasing 500 000 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 360 000 zł 400-01 Amortyzacja 280 000 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 260 000 zł 402-01 Usługi obce remontowe 240 000 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 180 000 zł 402-02 Czynsze i dzierżawy 160 000 zł 401-02 Zużycie materiałów 116 000 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 100 000 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 78 000 zł 403-03 Podatki 70 000 zł Razem 3 204 000 zł MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (ZASOBY) indeks Centrum Kosztu Zasobu nazwa Centrum Kosztu Zasobu Koszt Wielkość zużycia (wykorz.) j.m. Koszt. jedn. 520-01 Operatorzy Wtryskarek 642 000 zł 35 000 rbh 18,34 zł 87,50% 520-02 Operatorzy Linii Wytłaczania 498 000 zł 19 000 rbh 26,21 zł 95,00% 520-03 Linie produkcyjne 150 420 000 zł 900 mh 466,67 zł 94,74% 520-04 Wtryskarki 150 340 000 zł 2 700 mh 125,93 zł 93,10% 520-05 Zespół ds. Przezbrojeń 250 000 zł 2 400 rbh 104,17 zł 97,96% 520-06 Hala Produkcyjna 210 000 zł 6 000 m2 35,00 zł 88,24% 520-07 Gaz technologiczny 190 000 zł 76 000 m3 2,50 zł 100,00% 520-08 Energia Elektryczna 180 000 zł 360 000 kwh 0,50 zł 100,00% 520-09 Pozostałe zasoby 140 000 zł 10 000 tony prod. 14,00 zł 100,00% 520-10 Mieszalniki 130 000 zł 900 mh 144,44 zł 75,00% 520-11 Wózki widłowe czołowe 90 000 zł 1 350 mth 66,67 zł 90,00% 520-12 Wózki widłowe boczne 74 000 zł 1 080 mth 68,52 zł 90,00% 520-13 Silosy do granulatu PCV 40 000 zł 200 m3 200,00 zł 80,00% Razem 3 204 000 zł % wykorz. Zużycie zasobów i kalkulacja kosztów procesów WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (DZIAŁANIA / OPERACJE) Indeks działania Nazwa działania / operacji Koszt Wielkość j.m. Koszt. jedn. Odch. (R/R) / operacji D.01 Wytłaczanie 812 160 zł 80 000 metry bież. 10,15 zł 98,18% D.02 Formowanie wtryskowe 507 600 zł 5 200 cykle prod. 97,62 zł 115,38% D.03 Montowanie produktów 432 400 zł 40 000 montaże 10,81 zł 95,83% D.04 Przezbrajanie linii wytłaczania 235 000 zł 200 przezbr. linii 1 175,00 zł 83,33% D.05 Pakowanie wyrobów 225 600 zł 9 000 opakowania 25,07 zł 106,67% D.06 Przewożenie wyrobów do magazynu 225 600 zł 4 000 jedn. log. 56,40 zł 103,45% D.07 Przygotowywanie mieszanek surowcowych 169 200 zł 11 000 tony miesz. 15,38 zł 96,26% D.08 Przezbrajanie wtryskarek 150 400 zł 80 przezbr. wtr. 1 880,00 zł 111,11% D.09 Stablilizowanie produkcji wytłaczania 141 000 zł 200 przezbr. linii 705,00 zł 93,75% D.10 Kontrolowanie jakości produkcji 112 800 zł 800 kontrole 141,00 zł 125,00% Razem 3 011 760 zł

Działanie Działanie to jednorodna, identyfikowalna i mierzalna część pracy wykonywana przez określone zasoby przedsiębiorstwa w celu osiągania policzalnych rezultatów (np. wystawianie faktur, kompletowanie dostaw, przezbrajanie maszyn, szlifowanie wyrobów, pakowanie produktów, ofertowanie klientów) Działania są dynamiczne, są realizowane w czasie. 52

Koszt całkowity i jednostkowy działania Działanie / operacja: Foliowanie palet wysyłkowych D 03.07 Miara Wielkości Przerobu Działania: Liczba zafoliowanych palet Rzeczywista: 10 000 Foliowanie palet wysyłkowych Element kosztowy Koszty zmienny Koszty stały Elementy kosztowe "Zasób - Działanie" Efekt rozliczenia kosztów centrów kosztów zasobów 522-30 Folia stretch 100 kg 40 000 zł 522-10 Owijarki 700 mh 10 000 zł 12 000 zł 522-01 Zespół Magazynierów 300 rbh 30 000 zł 100 000 zł Koszt Całkowity 80 000 zł 112 000 zł 192 000 zł Miara Wielkości Przerobu Działania: 10 000 Koszt Jednostkowy 8,00 zł 11,20 zł 19,20 zł

Koszt całkowity i jednostkowy działania Działanie / operacja: Wytłaczanie rynien D 12.01 Miara Wielkości Przerobu Działania: Liczba wytłoczonych ton Rzeczywista: 1 000 Wytłaczanie rynien Element kosztowy Koszty zmienny Koszty stały Elementy kosztowe "Zasób - Działanie" Efekt rozliczenia kosztów centrów kosztów zasobów 520-01 Linia wytłaczania 320 mh 130 000 zł 30 000 zł 520-10 Zespół operatorów linii 160 rbh 7 000 zł 10 000 zł 522-01 Gaz technologiczny 1 000 m3 20 000 zł Koszt Całkowity 157 000 zł 40 000 zł 197 000 zł Miara Wielkości Przerobu Działania: 1 000 Koszt Jednostkowy 157,00 zł 40,00 zł 197,00 zł

Koszt całkowity i jednostkowy działania Działanie / operacja: Przetwarzanie zamówień D 80.01 Miara Wielkości Przerobu Działania: Liczba przetworzonych zamówień Rzeczywista: 2 500 Przetwarzanie zamówień Element kosztowy Koszty zmienny Koszty stały Elementy kosztowe "Zasób - Działanie" Efekt rozliczenia kosztów centrów kosztów zasobów 527-30 Zespół BOK 1250 rbh 12 500 zł 37 500 zł Koszt Całkowity 12 500 zł 37 500 zł 50 000 zł Miara Wielkości Przerobu Działania: 2 500 Koszt Jednostkowy 5,00 zł 15,00 zł 20,00 zł

Koszt całkowity i jednostkowy działania Działanie / operacja: Oznaczanie ołowiu w benzynach D 07.82 Miara Wielkości Przerobu Działania: Liczba wykonanych badań Rzeczywista: 120 Oznaczanie ołowiu w benzynach Elementy kosztowe "Zasób - Działanie" Efekt rozliczenia kosztów centrów kosztów zasobów Element kosztowy Koszty zmienny Koszty stały 540-01 Laboranci 540-88 Azot czysty 540-02 Polarografy 540-03 Dygestoria 240 rbh 7 m3 200 mh 200 dh 4 800 zł 120 zł 9 600 zł 1 000 zł 200 zł Koszt Całkowity 4 920 zł 10 800 zł 15 720 zł Miara Wielkości Przerobu Działania: 120 Koszt Jednostkowy 41,00 zł 90,00 zł 131,00 zł

Koszt całkowity i jednostkowy działania Działanie / operacja: Zatwierdzanie wniosków kredytowych D 12.01 Miara Wielkości Przerobu Działania: Zatwierdzanie wniosków kredytowych Liczba zatwierdzanych wniosków Rzeczywista: Element kosztowy Koszty zmienny Koszty stały 500 Elementy kosztowe "Zasób - Działanie" Efekt rozliczenia kosztów centrów kosztów zasobów 570-01 Specjaliści ds. kredytów 500 rbh 22 500 zł 570-02 Analitycy kredytowi 1000 rbh 60 000 zł 570-03 Rzeczoznawcy 250 rbh 25 000 zł Koszt Całkowity - zł 107 500 zł 107 500 zł Miara Wielkości Przerobu Działania: 500 Koszt Jednostkowy - zł 215,00 zł 215,00 zł

Koszty niewykorzystanych zasobów MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (KOSZTY RODZAJOWE) = indeks Centrum Kosztu Zasobu Koszty rodzajowe ujmowane na poziomie jednorodnych zasobów produkcyjnych MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (ZASOBY) nazwa Centrum Kosztu Zasobu Koszty działań rozliczane w oparciu o wielkości ich wykonania Koszt Wielkość zużycia (wykorz.) j.m. Koszt. jedn. 520-01 Operatorzy Wtryskarek 642 000 zł 35 000 rbh 18,34 zł 87,50% 520-02 Operatorzy Linii Wytłaczania 498 000 zł 19 000 rbh 26,21 zł 95,00% 520-03 Linie produkcyjne 150 420 000 zł 900 mh 466,67 zł 94,74% 520-04 Wtryskarki 150 340 000 zł 2 700 mh 125,93 zł 93,10% 520-05 Zespół ds. Przezbrojeń 250 000 zł 2 400 rbh 104,17 zł 97,96% 520-06 Hala Produkcyjna 210 000 zł 6 000 m2 35,00 zł 88,24% 520-07 Gaz technologiczny 190 000 zł 76 000 m3 2,50 zł 100,00% 520-08 Energia Elektryczna 180 000 zł 360 000 kwh 0,50 zł 100,00% 520-09 Pozostałe zasoby 140 000 zł 10 000 tony prod. 14,00 zł 100,00% 520-10 Mieszalniki 130 000 zł 900 mh 144,44 zł 75,00% 520-11 Wózki widłowe czołowe 90 000 zł 1 350 mth 66,67 zł 90,00% 520-12 Wózki widłowe boczne 74 000 zł 1 080 mth 68,52 zł 90,00% 520-13 Silosy do granulatu PCV 40 000 zł 200 m3 200,00 zł 80,00% Razem 3 204 000 zł % wykorz. numer konta rodzajowego nazwa konta rodzajowego WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (DZIAŁANIA / OPERACJE) Koszt 404-01 Wynagrodzenia 860 000 zł 402-04 Leasing 500 000 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 360 000 zł 400-01 Amortyzacja 280 000 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 260 000 zł 402-01 Usługi obce remontowe 240 000 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 180 000 zł 402-02 Czynsze i dzierżawy 160 000 zł 401-02 Zużycie materiałów 116 000 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 100 000 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 78 000 zł 403-03 Podatki 70 000 zł Razem 3 204 000 zł Koszty zasobów rozliczane w oparciu o wielkości operacyjne ich zużycia (wykorzystania) Indeks działania Nazwa działania / operacji Koszt Wielkość j.m. Koszt. jedn. Odch. (R/R) / operacji D.01 Wytłaczanie 812 160 zł 80 000 metry bież. 10,15 zł 98,18% D.02 Formowanie wtryskowe 507 600 zł 5 200 cykle prod. 97,62 zł 115,38% D.03 Montowanie produktów 432 400 zł 40 000 montaże 10,81 zł 95,83% D.04 Przezbrajanie linii wytłaczania 235 000 zł 200 przezbr. linii 1 175,00 zł 83,33% D.05 Pakowanie wyrobów 225 600 zł 9 000 opakowania 25,07 zł 106,67% D.06 Przewożenie wyrobów do magazynu 225 600 zł 4 000 jedn. log. 56,40 zł 103,45% D.07 Przygotowywanie mieszanek surowcowych 169 200 zł 11 000 tony miesz. 15,38 zł 96,26% D.08 Przezbrajanie wtryskarek 150 400 zł 80 przezbr. wtr. 1 880,00 zł 111,11% D.09 Stablilizowanie produkcji wytłaczania 141 000 zł 200 przezbr. linii 705,00 zł 93,75% D.10 Kontrolowanie jakości produkcji 112 800 zł 800 kontrole 141,00 zł 125,00% Razem 3 011 760 zł KOSZTY I RENTOWOŚĆ PRODUKTÓW numer produktu nazwa produktu Koszt całkowity wytworzenia Koszt stały wytworzenia Koszt zmienny wytworzenia Przychód Marża I stopnia Marża I stopnia Marża I st. K. zmienne P.01 Rynna dachowa brąz 4m (75mm) 963 763 zł 520 432 zł 443 331 zł 1 128 000 zł 164 237 zł 14,56% 60,70% P.02 Rynna dachowa czerwień 4m (75mm) 843 293 zł 455 378 zł 387 915 zł 800 880 zł - 42 413 zł -5,30% 51,56% P.03 Rura Spustowa brąz 4m (75mm) 632 470 zł 341 534 zł 290 936 zł 727 560 zł 95 090 zł 13,07% 60,01% P.04 Lej spustowy brąz (75mm) 391 529 zł 211 426 zł 180 103 zł 366 600 zł - 24 929 zł -6,80% 50,87% P.05 Narożnik wewnętrzny czerw. (75mm) 180 706 zł 97 581 zł 83 125 zł 225 600 zł 44 894 zł 19,90% 63,15% Koszty niewykorzystanych zasobów Zysk ze sprzedaży [zł] Razem 3 011 760 zł 1 626 350 zł 1 385 410 zł 3 248 640 zł 236 880 zł 7,29% 57,35% 192 240 zł 44 640 zł Zysk ze sprzedaży [%] 1,37% Zasobowo-procesowy rachunek kosztów (ZPRK/RPCA)

Koszty niewykorzystanych zasobów = Cel III: Zapewnienie, aby rzeczywiste stawki kosztowe zużycia (utrzymania) zasobów (pracowników, maszyn, systemów, materiałów, indeks Centrum Kosztu Zasobu budynków, itp.) były zgodne lub niższe od zaplanowanych stawek w budżecie. MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (ZASOBY) Cel II: Zapewnienie, aby rzeczywiste zużycie (wydajność) zasobów było zgodne lub mniejsze od ustalonych przez technologów standardów wydajności zasobów (pracowników, maszyn, systemów, itp.) w operacjach i całych procesach Koszty rodzajowe ujmowane na poziomie jednorodnych zasobów produkcyjnych nazwa Centrum Kosztu Zasobu Koszty działań rozliczane w oparciu o wielkości ich wykonania Koszt Wielkość zużycia (wykorz.) j.m. Koszt. jedn. 520-01 Operatorzy Wtryskarek 642 000 zł 35 000 rbh 18,34 zł 87,50% 520-02 Operatorzy Linii Wytłaczania 498 000 zł 19 000 rbh 26,21 zł 95,00% 520-03 Linie produkcyjne 150 420 000 zł 900 mh 466,67 zł 94,74% 520-04 Wtryskarki 150 340 000 zł 2 700 mh 125,93 zł 93,10% 520-05 Zespół ds. Przezbrojeń 250 000 zł 2 400 rbh 104,17 zł 97,96% 520-06 Hala Produkcyjna 210 000 zł 6 000 m2 35,00 zł 88,24% 520-07 Gaz technologiczny 190 000 zł 76 000 m3 2,50 zł 100,00% 520-08 Energia Elektryczna 180 000 zł 360 000 kwh 0,50 zł 100,00% 520-09 Pozostałe zasoby 140 000 zł 10 000 tony prod. 14,00 zł 100,00% 520-10 Mieszalniki 130 000 zł 900 mh 144,44 zł 75,00% 520-11 Wózki widłowe czołowe 90 000 zł 1 350 mth 66,67 zł 90,00% 520-12 Wózki widłowe boczne 74 000 zł 1 080 mth 68,52 zł 90,00% 520-13 Silosy do granulatu PCV 40 000 zł 200 m3 200,00 zł 80,00% Razem 3 204 000 zł % wykorz. MPK 520 WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (KOSZTY RODZAJOWE) numer konta rodzajowego nazwa konta rodzajowego WYDZIAŁ TWORZYW SZTUCZNYCH (DZIAŁANIA / OPERACJE) Koszt 404-01 Wynagrodzenia 860 000 zł 402-04 Leasing 500 000 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 360 000 zł 400-01 Amortyzacja 280 000 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 260 000 zł 402-01 Usługi obce remontowe 240 000 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 180 000 zł Cel IV: Wyeliminowanie lub sprzedaż niewykorzystanych zasobów. 402-02 Czynsze i dzierżawy 160 000 zł 401-02 Zużycie materiałów 116 000 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 100 000 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 78 000 zł 403-03 Podatki 70 000 zł Razem 3 204 000 zł Koszty zasobów rozliczane w oparciu o wielkości operacyjne ich zużycia (wykorzystania) Cel I: Prowadzenie działalności operacyjnej w sposób uznany przez menedżerów za optymalny Indeks działania Nazwa działania / operacji Koszt Wielkość j.m. Koszt. jedn. Odch. (R/R) / operacji D.01 Wytłaczanie 812 160 zł 80 000 metry bież. 10,15 zł 98,18% D.02 Formowanie wtryskowe 507 600 zł 5 200 cykle prod. 97,62 zł 115,38% D.03 Montowanie produktów 432 400 zł 40 000 montaże 10,81 zł 95,83% D.04 Przezbrajanie linii wytłaczania 235 000 zł 200 przezbr. linii 1 175,00 zł 83,33% D.05 Pakowanie wyrobów 225 600 zł 9 000 opakowania 25,07 zł 106,67% D.06 Przewożenie wyrobów do magazynu 225 600 zł 4 000 jedn. log. 56,40 zł 103,45% D.07 Przygotowywanie mieszanek surowcowych 169 200 zł 11 000 tony miesz. 15,38 zł 96,26% D.08 Przezbrajanie wtryskarek 150 400 zł 80 przezbr. wtr. 1 880,00 zł 111,11% D.09 Stablilizowanie produkcji wytłaczania 141 000 zł 200 przezbr. linii 705,00 zł 93,75% D.10 Kontrolowanie jakości produkcji 112 800 zł 800 kontrole 141,00 zł 125,00% Razem 3 011 760 zł 4 cele szczegółowe KOSZTY I RENTOWOŚĆ PRODUKTÓW numer Koszt całkowity Koszt stały Realizacja nazwa produktu czterech celów pozwala produktu wytworzenia wytworzenia na osiągnięcie zaplanowanego kosztu wytworzenia produktu oraz kosztu obsługi klientów Koszt zmienny wytworzenia Przychód Marża I stopnia Marża I stopnia Marża I st. K. zmienne P.01 Rynna dachowa brąz 4m (75mm) 963 763 zł 520 432 zł 443 331 zł 1 128 000 zł 164 237 zł 14,56% 60,70% P.02 Rynna dachowa czerwień 4m (75mm) 843 293 zł 455 378 zł 387 915 zł 800 880 zł - 42 413 zł -5,30% 51,56% P.03 Rura Spustowa brąz 4m (75mm) 632 470 zł 341 534 zł 290 936 zł 727 560 zł 95 090 zł 13,07% 60,01% P.04 Lej spustowy brąz (75mm) 391 529 zł 211 426 zł 180 103 zł 366 600 zł - 24 929 zł -6,80% 50,87% P.05 Narożnik wewnętrzny czerw. (75mm) 180 706 zł 97 581 zł 83 125 zł 225 600 zł 44 894 zł 19,90% 63,15% Koszty niewykorzystanych zasobów Zysk ze sprzedaży [zł] Razem 3 011 760 zł 1 626 350 zł 1 385 410 zł 3 248 640 zł 236 880 zł 7,29% 57,35% 192 240 zł 44 640 zł Zysk ze sprzedaży [%] 1,37% Jeżeli zostaną również zrealizowane cele dotyczące cen sprzedaży produktów to Zasobowo-procesowy rachunek kosztów (ZPRK/RPCA)

Pięć Podstawowych Poziomów Kosztów Zasobowo-Procesowy Rachunek Kosztów wyróżnia pięć Podstawowych Poziomów Kosztów, z możliwością ich dekompozycji, jako podstawową kategorię wynikową przyjmowaną w analizie kosztów i wielostopniowych marż pokrycia kosztów Poziom produktu Poziom Grupy Produktowej Poziom Klienta Poziom Segmentu Klienta Poziom Przedsiębiorstwa Koszty Poziomu Produktu Koszty Poziomu Grupy Produktowej Koszty Poziomu Klienta Koszty Poziomu Segmentu Klienta Koszty Poziomu Przedsiębiorstwa Koszty niewykorzystanych zasobów PRZYCHODY xx zł Wielostopniowa prezentacja informacji wynikowej, stosowana Marża I Stopnia Marża II Stopnia Marża III Stopnia Marża IV Stopnia Marża V Stopnia Marża VI Stopnia xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł xx zł w nowoczesnych rachunkach kosztów, zakłada rozpatrywanie kosztów oraz rentowności w ujęciu stopni, których zadaniem jest zapewnienie rozdzielczości informacji wynikowej i umożliwienie uznawania określonych zakresów informacji za istotne lub nieistotne w zależności od tego, na jakim poziomie szczegółowości produktów czy klientów wykonywana jest analiza. 60

READY TO USE DASHBOARDS PROFITABILITY

Tradycyjne i nowoczesne zarządzanie kosztami logistycznej obsługi klientów 63

Tradycyjne zarządzanie kosztami w Dziale Logistyki MPK 533 DZIAŁ LOGISTYKI (KOSZTY RODZAJOWE) numer konta rodzajowego nazwa konta rodzajowego Koszt 404-01 Wynagrodzenia 403 756 zł 402-04 Leasing 234 742 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 169 014 zł 400-01 Amortyzacja 131 455 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 122 066 zł 402-01 Usługi obce remontowe 112 676 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 84 507 zł 402-02 Czynsze i dzierżawy 75 117 zł 401-02 Zużycie materiałów 54 460 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 46 948 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 36 620 zł 403-03 Podatki 32 864 zł Razem 1 504 225 zł Najczęściej stosowaną metodą prezentowania kosztów menedżerom jest podział przedsiębiorstwa na MPK Komórek organizacyjnych a dalej ujęcie rodzajowe kosztów MPK (centra kosztów) reprezentują komórki organizacyjne lub obszary działalności Przedstawianie informacji kosztowej w ujęci kosztów rodzajowych skłania menedżerów do myślenia w kategoriach cięcia kosztów 64

Zarządzanie kosztami działań (ABC/ZPRK/RCA) w Dziale Logistyki DZIAŁ LOGISTYKI (DZIAŁANIA / OPERACJE) numer procesu (działania) nazwa procesu (działania) Koszt Wielkość j.m. Koszt. Jedn. Odch. (R/R) D.02 Kompletowanie miksów paletowych 386 569 zł 3 800 palety kompl. 101,73 zł 105,12% D.03 Transportowanie zamówień 365 496 zł 75 000 km 4,87 zł 96,48% D.04 Kontrolowanie wydań magazynowych 205 812 zł 190 000 linie wydań 1,08 zł 113,66% D.11 Foliowanie palet wysyłkowych 111 854 zł 3 800 Procesowy rachunek kosztów (ABC Activity Based Costing) prezentuje informację kosztową w ujęciu procesów i działań Przedstawianie informacji kosztowej w ujęci procesów skłania menedżerów do myślenia w kategoriach optymalizacji i usprawniania Rachunek kosztów ABC jest jednym z filarów koncepcji ZPRK/RCA palety foliowane 29,44 zł 96,52% D.05 Przetwarzanie zleceń transportowych 107 380 zł 3 400 zlecenia 31,58 zł 94,69% D.15 Kompletowanie pełnopaletowe 54 965 zł 4 000 kompl. pełnopal. 13,74 zł 90,12% D.01 Załadowywanie pojazdów 61 475 zł 7 800 palety zał. 7,88 zł 91,89% D.12 Obsługa reklamacji logistycznych 52 527 zł 40 reklamacje 1 313,17 zł 114,83% D.13 Generowanie dokumentów wydań 48 053 zł 3 400 wydania 14,13 zł 105,93% D.14 Wystawianie faktur 39 395 zł 5 800 faktury 6,79 zł 89,09% Razem 1 433 527 zł 65

Pytanie: Od rodzajowego do procesowego rachunku kosztów Jak rozliczyć koszty rodzajowe na procesy? Odpowiedź: Do rozliczenia kosztów rodzajowych na procesy potrzebne są Centra Kosztów Zasobów. Brak odpowiedniego ujęcia zasobów w rachunku kosztów jest jedną z podstawowych przyczyn niepowodzeń wdrażania ABC. MPK 533 DZIAŁ LOGISTYKI (KOSZTY RODZAJOWE) numer konta rodzajowego DZIAŁ LOGISTYKI (DZIAŁANIA / OPERACJE) numer procesu (działania) nazwa konta rodzajowego nazwa procesu (działania) Koszt Wielkość j.m. Koszt. Jedn. Odch. (R/R) D.02 Kompletowanie miksów paletowych 386 569 zł 3 800 palety kompl. 101,73 zł 105,12% D.03 Transportowanie zamówień 365 496 zł 75 000 km 4,87 zł 96,48% D.04 Kontrolowanie wydań magazynowych 205 812 zł 190 000 linie wydań 1,08 zł 113,66% D.11 Foliowanie palet wysyłkowych 111 854 zł 3 800 palety foliowane 29,44 zł 96,52% D.05 Przetwarzanie zleceń transportowych 107 380 zł 3 400 zlecenia 31,58 zł 94,69% D.15 Kompletowanie pełnopaletowe 54 965 zł 4 000 kompl. pełnopal. 13,74 zł 90,12% D.01 Załadowywanie pojazdów 61 475 zł 7 800 palety zał. 7,88 zł 91,89% D.12 Obsługa reklamacji logistycznych 52 527 zł 40 reklamacje 1 313,17 zł 114,83% D.13 Generowanie dokumentów wydań 48 053 zł 3 400 wydania 14,13 zł 105,93% D.14 Wystawianie faktur 39 395 zł 5 800 faktury 6,79 zł 89,09% Wszelkie prawa zastrzeżone dr T.M. Zieliński i ABC Akademia Sp. z o.o. - 2017 Razem (NIE KOPIOWAĆ) 1 433 527 zł Koszt 404-01 Wynagrodzenia 403 756 zł 402-04 Leasing 234 742 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 169 014 zł 400-01 Amortyzacja 131 455 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 122 066 zł 402-01 Usługi obce remontowe 112 676 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 84 507 zł 402-02 Czynsze i dzierżawy 75 117 zł 401-02 Zużycie materiałów 54 460 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 46 948 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 36 620 zł 403-03 Podatki 32 864 zł Razem 1 504 225 zł

Centra Kosztów Zasobów (ZPRK/RCA/GPK) w Dziale Logistyki MPK 533 DZIAŁ LOGISTYKI (ZASOBY) numer Centrum Kosztu Zasobu nazwa Centrum Kosztu Zasobu Koszt Wielkość zużycia (wykorz.) j.m. Koszt. jedn. % wykorz. 533-01 Pracownicy sekcji kompletacji 230 986 zł 12 000 rbh 19,25 zł 85,71% 533-02 Samochody ciężarowe 222 535 zł 75 000 km 2,97 zł 83,33% 533-03 Pracownicy sekcji przyjęć 176 526 zł 10 000 rbh 17,65 zł 95,24% 533-04 Wózki widłowe czołowe 168 075 zł 5 000 mth 33,62 zł 98,04% 533-05 Kierowcy 126 761 zł 4 800 rbh 26,41 zł 96,00% 533-06 Budynek magazynowy 107 981 zł 1 200 m2 89,98 zł 85,71% 533-07 Wózki widłowe unoszące 98 592 zł 5 200 mth 18,96 zł 96,30% 533-08 Wózki widłowe wysokiego składowania 89 202 zł 2 900 mth 30,76 zł 98,31% 533-09 Energia Elektryczna 84 507 zł 170 000 kwh 0,50 zł 100,00% 533-10 Pozostałe zasoby 65 728 zł 100 etaty 657,28 zł 100,00% 533-11 Pracownicy administracji magazynu 61 033 zł 1 800 rbh 33,91 zł 94,74% 533-12 Owijarki palet 32 864 zł 2 400 mth 13,69 zł 80,00% 533-13 Palety 20 657 zł 400 szt 51,64 zł 100,00% 533-14 Folia stretch 18 779 zł 3 800 kg 4,94 zł 100,00% Razem 1 504 225 zł Centra Kosztów Zasobów to koncepcja która zakłada, że w ramach Komórek Organizacyjnych: najpierw wyodrębniane są centra kosztów zasobów ( tzw. pule zasobów - Resource Pools) reprezentujące poszczególne zasoby lub grupy jednorodnych zasobów, a dopiero na tak wyodrębnionych Centrach Kosztów Zasobów (MPK-ach) księgowane są odpowiednie konta kosztów rodzajowych; Aktualnie najbardziej na świecie promowane systemy rachunkowości zarządczej, jak Resource Consumption Accounting (RCA) i Grenzplankostenrechnung (GPK), rekomendują szczegółowe podejście wyodrębniania kosztów zasobów organizacyjnych stawiając je jako pierwszy z obiektów zarządzania i kalkulacji kosztów Rachunek GPK jest drugim z filarów koncepcji ZPRK/RCA 67

MPK 533 DZIAŁ LOGISTYKI (ZASOBY) numer Centrum Kosztu Zasobu Od rodzajowego do zasobowo-procesowego rachunku kosztów (ZPRK/RCA) Koszty rodzajowe i kalkulacja kosztów zasobów nazwa Centrum Kosztu Zasobu Koszt Wielkość zużycia (wykorz.) j.m. Koszt. jedn. % wykorz. 533-01 Pracownicy sekcji kompletacji 230 986 zł 12 000 rbh 19,25 zł 85,71% 533-02 Samochody ciężarowe 222 535 zł 75 000 km 2,97 zł 83,33% 533-03 Pracownicy sekcji przyjęć 176 526 zł 10 000 rbh 17,65 zł 95,24% 533-04 Wózki widłowe czołowe 168 075 zł 5 000 mth 33,62 zł 98,04% 533-05 Kierowcy 126 761 zł 4 800 rbh 26,41 zł 96,00% 533-06 Budynek magazynowy 107 981 zł 1 200 m2 89,98 zł 85,71% 533-07 Wózki widłowe unoszące 98 592 zł 5 200 mth 18,96 zł 96,30% 533-08 Wózki widłowe wysokiego składowania 89 202 zł 2 900 mth 30,76 zł 98,31% 533-09 Energia Elektryczna 84 507 zł 170 000 kwh 0,50 zł 100,00% 533-10 Pozostałe zasoby 65 728 zł 100 etaty 657,28 zł 100,00% 533-11 Pracownicy administracji magazynu 61 033 zł 1 800 rbh 33,91 zł 94,74% 533-12 Owijarki palet 32 864 zł 2 400 mth 13,69 zł 80,00% 533-13 Palety 20 657 zł 400 szt 51,64 zł 100,00% 533-14 Folia stretch 18 779 zł 3 800 kg 4,94 zł 100,00% Razem 1 504 225 zł MPK 533 DZIAŁ LOGISTYKI (KOSZTY RODZAJOWE) numer konta nazwa konta rodzajowego Koszt rodzajowego 404-01 Wynagrodzenia 403 756 zł 402-04 Leasing 234 742 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 169 014 zł 400-01 Amortyzacja 131 455 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 122 066 zł 402-01 Usługi obce remontowe 112 676 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 84 507 zł 402-02 Czynsze i dzierżawy 75 117 zł 401-02 Zużycie materiałów 54 460 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 46 948 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 36 620 zł 403-03 Podatki 32 864 zł Razem 1 504 225 zł Zużycie zasobów i kalkulacja kosztów procesów DZIAŁ LOGISTYKI (DZIAŁANIA / OPERACJE) Razem numer procesu nazwa procesu (działania) Koszt Wielkość j.m. Koszt. Jedn. Odch. (R/R) (działania) D.02 Kompletowanie miksów paletowych 386 569 zł 3 800 palety kompl. 101,73 zł 105,12% D.03 Transportowanie zamówień 365 496 zł 75 000 km 4,87 zł 96,48% D.04 Kontrolowanie wydań magazynowych 205 812 zł 190 000 linie wydań 1,08 zł 113,66% D.11 Foliowanie palet wysyłkowych 111 854 zł 3 800 palety foliowane 29,44 zł 96,52% D.05 Przetwarzanie zleceń transportowych 107 380 zł 3 400 zlecenia 31,58 zł 94,69% D.15 Kompletowanie pełnopaletowe 54 965 zł 4 000 kompl. pełnopal. 13,74 zł 90,12% D.01 Załadowywanie pojazdów 61 475 zł 7 800 palety zał. 7,88 zł 91,89% D.12 Obsługa reklamacji logistycznych 52 527 zł 40 reklamacje 1 313,17 zł 114,83% D.13 Generowanie dokumentów wydań 48 053 zł 3 400 wydania 14,13 zł 105,93% D.14 Wystawianie faktur 39 395 zł 5 800 faktury 6,79 zł 89,09% 1 433 527 zł

Koszty niewykorzystanych zasobów MPK 533 DZIAŁ LOGISTYKI (KOSZTY RODZAJOWE) numer Centrum Kosztu Zasobu Koszty rodzajowe ujmowane na poziomie jednorodnych zasobów MPK 533 DZIAŁ LOGISTYKI (ZASOBY) nazwa Centrum Kosztu Zasobu Koszt Wielkość zużycia (wykorz.) j.m. Koszt. jedn. 533-01 Pracownicy sekcji kompletacji 230 986 zł 12 000 rbh 19,25 zł 85,71% 533-02 Samochody ciężarowe 222 535 zł 75 000 km 2,97 zł 83,33% 533-03 Pracownicy sekcji przyjęć 176 526 zł 10 000 rbh 17,65 zł 95,24% 533-04 Wózki widłowe czołowe 168 075 zł 5 000 mth 33,62 zł 98,04% 533-05 Kierowcy 126 761 zł 4 800 rbh 26,41 zł 96,00% 533-06 Budynek magazynowy 107 981 zł 1 200 m2 89,98 zł 85,71% 533-07 Wózki widłowe unoszące 98 592 zł 5 200 mth 18,96 zł 96,30% 533-08 Wózki widłowe wysokiego składowania 89 202 zł 2 900 mth 30,76 zł 98,31% 533-09 Energia Elektryczna 84 507 zł 170 000 kwh 0,50 zł 100,00% 533-10 Pozostałe zasoby 65 728 zł 100 etaty 657,28 zł 100,00% 533-11 Pracownicy administracji magazynu 61 033 zł 1 800 rbh 33,91 zł 94,74% 533-12 Owijarki palet 32 864 zł 2 400 mth 13,69 zł 80,00% 533-13 Palety 20 657 zł 400 szt 51,64 zł 100,00% 533-14 Folia stretch 18 779 zł 3 800 kg 4,94 zł 100,00% Razem 1 504 225 zł % wykorz. numer konta rodzajowego nazwa konta rodzajowego Koszt 404-01 Wynagrodzenia 403 756 zł 402-04 Leasing 234 742 zł 405-01 Świadczenia na rzecz pracowników 169 014 zł 400-01 Amortyzacja 131 455 zł 404-02 Wynagrodzenia (umowy zlecenia) 122 066 zł 402-01 Usługi obce remontowe 112 676 zł 401-01 Zużycie Energii Elektrycznej 84 507 zł 402-02 Czynsze i dzierżawy 75 117 zł 401-02 Zużycie materiałów 54 460 zł 402-03 Usługi obce pozostałe 46 948 zł 409-01 Pozostałe koszty rodzajowe 36 620 zł 403-03 Podatki 32 864 zł Razem 1 504 225 zł Koszty zasobów rozliczane w oparciu o wielkości operacyjne ich zużycia (wykorzystania) Koszty działań rozliczane w oparciu o wielkości ich wykonania DZIAŁ LOGISTYKI (DZIAŁANIA / OPERACJE) numer procesu nazwa procesu (działania) Koszt Wielkość j.m. Koszt. Jedn. Odch. (R/R) (działania) D.02 Kompletowanie miksów paletowych 386 569 zł 3 800 palety kompl. 101,73 zł 105,12% D.03 Transportowanie zamówień 365 496 zł 75 000 km 4,87 zł 96,48% D.04 Kontrolowanie wydań magazynowych 205 812 zł 190 000 linie wydań 1,08 zł 113,66% D.11 Foliowanie palet wysyłkowych 111 854 zł 3 800 palety foliowane 29,44 zł 96,52% D.05 Przetwarzanie zleceń transportowych 107 380 zł 3 400 zlecenia 31,58 zł 94,69% D.15 Kompletowanie pełnopaletowe 54 965 zł 4 000 kompl. pełnopal. 13,74 zł 90,12% D.01 Załadowywanie pojazdów 61 475 zł 7 800 palety zał. 7,88 zł 91,89% D.12 Obsługa reklamacji logistycznych 52 527 zł 40 reklamacje 1 313,17 zł 114,83% D.13 Generowanie dokumentów wydań 48 053 zł 3 400 wydania 14,13 zł 105,93% D.14 Wystawianie faktur 39 395 zł 5 800 faktury 6,79 zł 89,09% Razem 1 433 527 zł KOSZTY I RENTOWOŚĆ KLIENTÓW numer klienta nazwa klienta / kontraktu (zlecenia) Koszt LOK [zł] Koszt stały LOK Koszt zmienny LOK Marża II stopnia Marża III stopnia Marża III stopnia Marża III st. K. zmienne K.01 FAGO 645 087 zł 296 740 zł 348 347 zł 718 000 zł 72 913 zł 1,02% 5,15% K.02 TRANSTEL 186 358 zł 85 725 zł 100 634 zł 185 000 zł - 1 358 zł -0,07% 4,56% K.03 MEDIAMARCHE 243 700 zł 112 102 zł 131 598 zł 249 000 zł 5 300 zł 0,21% 4,71% K.04 TESLOMARKET 43 006 zł 19 783 zł 23 223 zł 48 000 zł 4 994 zł 1,04% 5,16% K.05 LUPO 315 376 zł 145 073 zł 170 303 zł 350 000 zł 34 624 zł 0,99% 5,13% Koszty niewykorzystanych zasobów Zysk ze sprzedaży [zł] Razem 1 433 527 zł 659 422 zł 774 104 zł 1 550 000 zł 116 473 zł 0,75% 5,01% 70 699 zł 45 775 zł Zysk ze sprzedaży [%] 0,30% Zasobowo-procesowy rachunek kosztów (ZPRK/RCA)

Przedstawianie informacji kosztowej Sposób przedstawiania informacji kosztowych menedżerom ma znaczenie Przedstawianie informacji kosztowych w ujęciu procesów i działań w sposób automatyczny kieruje menedżera do myślenia w kategoriach usprawnień a nie cięcia kosztów (redukowania zasobów); Menedżerowie zarządzają działaniami a nie kosztami, ponieważ to wykonywanie działań powoduje powstawanie kosztów; Działania są naturalne dla człowieka, dlatego też informacja kosztowa przedstawiona w ujęciu czynnościowym jest doskonale rozumiana w całej organizacji; Procesowe ujęcie organizacji nastawione jest na przyszłość (wspiera rozwój), natomiast ujęcie kosztowe nastawione jest na redukowanie zasobów ( zwijanie działalności). 70

Zasobowo-procesowy rachunek kosztów Resource and Process Consumption Accounting (RPCA) Integracja GPK i ABC w ramach jednego zasobowo-procesowego rachunku kosztów Analiza i zarządzanie wydajnością zasobów GRENZPLAN- KOSTENRECHNUNG GPK Koncentracja na wydajności zasobów ZASOBOWO-PROCESOWY RACHUNEK KOSZTÓW Korzyści ujęcia zasobowego ZPRK RESOURCE CONSUMPTION ACCOUNTING RCA Korzyści ujęcia procesowego ACTIVITY BASED COSTING ABC Analiza i zarządzanie procesami Koncentracja na działaniach (procesach) 72

Zasobowo-Procesowy Rachunek Kosztów Zasobowo-Procesowy Rachunek Kosztów* to kompleksowy, systematyczny zarządczy rachunek kosztów: integrujący założenia niemieckiego Grenzplankostenrechnung (GPK) i amerykańskiego activity based costing (ABC), przetwarzający zgodnie ze ściśle zdefiniowanymi regułami dane finansowe i niefinansowe w informacje zarządcze o kosztach zasobów, procesów oraz o kosztach i rentowności zarówno produktów, usług, jak i klientów, przedstawione w sposób wielowymiarowy z zachowaniem rozdzielczości informacji kosztowych zarówno w ujęciu kosztów rzeczywistych, jak i planowanych, niezbędnych do wsparcia decyzji krótko-, średnio- i długoterminowych na wszystkich poziomach zarządzania przedsiębiorstwem. *Opracowanie: T.M. Zieliński, 2014, rozprawa doktorska Zasobowo-procesowy rachunek kosztów w przedsiębiorstwie, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 73

Koszty nieprzypisywalne Koszty niewykorzystanych zasobów Centra kosztów zasobów wspierające Działania wspierające realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] Usługi wewnętrzne Usługi wewnętrzne [ 4] realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] [ 4] w spółdzielone [ 3] [ 3] w spółdzielone ZPRK RPCA Centra kosztów zasobów [ 1 ] [ 1 ] [ 1 ] Działania i zarządcze [ 5] [ 5] Działania Działania Działania Działania [ 5] [ 5] Działania zarządcze [ 2] [ 2] [ 2] [ 2] [ 6] Pośrednie obiekty kosztowe (grupy/ segmenty/projekty) POK Grupa produktowa POK Segment klienta [ 7] [ 7] [ 1 0] Finalne obiekty kosztowe (produkty/ usługi/klienci) [ 9] FOK Produkt /usługa FOK Produkt /usługa [ 8] FOK Klient FOK Klient [ 11] POK Firma I inne [ 1 0] Koszty bezpośrednie Koszty bezpośrednie Wieloblokowe i wielostopniowe marże pokrycia kosztów Wszelkie prawa zastrzeżone dr T.M.Zieliński, 2014-2017.

Koszty nieprzypisywalne Koszty niewykorzystanych zasobów Centra kosztów zasobów wspierające Działania wspierające realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] Usługi wewnętrzne Usługi wewnętrzne [ 4] realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] [ 4] w spółdzielone [ 3] [ 3] w spółdzielone ZPRK RPCA Centra kosztów zasobów Działania i zarządcze [ 1 ] [ 1 ] [ 1 ] [ 5] [ 5] [ 5] [ 5] to kompleksowy, systematyczny zarządczy Działania Działania Działania Działania Działania zarządcze [ 2] [ 2] [ 2] [ 2] Zasobowo-Procesowy Rachunek Kosztów rachunek kosztów [ 6] Pośrednie obiekty kosztowe (grupy/ segmenty/projekty) POK Grupa produktowa POK Segment klienta [ 7] [ 7] [ 1 0] Finalne obiekty kosztowe (produkty/ usługi/klienci) [ 9] FOK Produkt /usługa FOK Produkt /usługa [ 8] FOK Klient FOK Klient [ 11] POK Firma I inne [ 1 0] Koszty bezpośrednie Koszty bezpośrednie Wieloblokowe i wielostopniowe marże pokrycia kosztów Wszelkie prawa zastrzeżone dr T.M.Zieliński, 2014-2017.

Koszty nieprzypisywalne Koszty niewykorzystanych zasobów Centra kosztów zasobów wspierające Działania wspierające realizujące usługi realizujące usługi w spółdzielone wewnętrzne wewnętrzne pomocniczej, [ wspierającej 1 ] [ 1 ] [ 3] Usługi wewnętrzne Usługi wewnętrzne [ 4] Koszty działalności [ 4] [ 3] w spółdzielone ZPRK RPCA Centra kosztów zasobów [ 1 ] [ 1 ] [ 1 ] Działania i zarządcze [ 5] [ 5] Działania Działania [ 2] Koszty produkcji, Działania [ 2] [ 2] Działania Koszty Pośrednie obiekty POK Grupa POK Segment kosztowe (grupy/ działalności j sprzedaży produktowa klienta segmenty/projekty) [ 7] [ 7] [ 2] [ 5] [ 5] Działania zarządcze [ 6] Koszty zarządu [ 1 0] Finalne obiekty kosztowe (produkty/ usługi/klienci) [ 9] FOK Produkt /usługa FOK Produkt /usługa [ 8] FOK Klient FOK Klient [ 11] POK Firma I inne [ 1 0] Koszty bezpośrednie Koszty bezpośrednie Wieloblokowe i wielostopniowe marże pokrycia kosztów Wszelkie prawa zastrzeżone dr T.M.Zieliński, 2014-2017.

Koszty nieprzypisywalne Koszty niewykorzystanych zasobów Centra kosztów zasobów wspierające Działania wspierające realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] Usługi wewnętrzne Usługi wewnętrzne [ 4] realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] [ 4] w spółdzielone [ 3] [ 3] ZPRK RPCA Centra kosztów w spółdzielone zasobów Centra kosztów zasobów Działania i zarządcze Pośrednie obiekty kosztowe (grupy/ segmenty/projekty) Finalne obiekty kosztowe (produkty/ usługi/klienci) Koszty bezpośrednie Integracja [ 5] GPK i ABC [ 5] w ramach jednego zasobowo-procesowego rachunku kosztów POK Grupa produktowa Działania [ 2] [ 1 ] [ 1 ] [ 1 ] Działania [ 2] [ 2] [ 2] POK Segment klienta [ 7] [ 7] FOK Produkt FOK Produkt /usługa /usługa [ 8] stawianych przez ustawę o rachunkowości oraz [ 9] Działania Struktura zasobowo-procesowego rachunku kosztów umożliwia również spełnienie wymagań Krajowe Standardy Rachunkowości i Koszty bezpośrednie Międzynarodowe Standardy Wieloblokowe Sprawozdawczości i wielostopniowe Finansowej. marże pokrycia kosztów [ 5] [ 5] Działania Procesy i Działania zarządcze FOK Klient [ 6] [ 1 0] FOK Klient Finalne i Pośrednie POK Firma [ 1 0] [ 11] I inne Obiekty Kosztowe Wszelkie prawa zastrzeżone dr T.M.Zieliński, 2014-2017.

PODSUMOWANIE 79

Zasobowo-Procesowy Rachunek Kosztów Zasobowo-Procesowy Rachunek Kosztów* to kompleksowy, systematyczny zarządczy rachunek kosztów: integrujący założenia niemieckiego Grenzplankostenrechnung (GPK) i amerykańskiego activity based costing (ABC), przetwarzający zgodnie ze ściśle zdefiniowanymi regułami dane finansowe i niefinansowe w informacje zarządcze o kosztach zasobów, procesów oraz o kosztach i rentowności zarówno produktów, usług, jak i klientów, przedstawione w sposób wielowymiarowy z zachowaniem rozdzielczości informacji kosztowych zarówno w ujęciu kosztów rzeczywistych, jak i planowanych, niezbędnych do wsparcia decyzji krótko-, średnio- i długoterminowych na wszystkich poziomach zarządzania przedsiębiorstwem. *Opracowanie: T.M. Zieliński, 2014, rozprawa doktorska Zasobowo-procesowy rachunek kosztów w przedsiębiorstwie, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 80

Koszty nieprzypisywalne Koszty niewykorzystanych zasobów Centra kosztów zasobów wspierające Działania wspierające realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] Usługi wewnętrzne Usługi wewnętrzne [ 4] realizujące usługi wewnętrzne [ 1 ] [ 4] w spółdzielone [ 3] [ 3] w spółdzielone ZPRK RPCA Centra kosztów zasobów [ 1 ] [ 1 ] [ 1 ] Działania i zarządcze [ 5] [ 5] Działania Działania Działania Działania [ 5] [ 5] Działania zarządcze [ 2] [ 2] [ 2] [ 2] [ 6] Pośrednie obiekty kosztowe (grupy/ segmenty/projekty) POK Grupa produktowa POK Segment klienta [ 7] [ 7] [ 1 0] Finalne obiekty kosztowe (produkty/ usługi/klienci) [ 9] FOK Produkt /usługa FOK Produkt /usługa [ 8] FOK Klient FOK Klient [ 11] POK Firma I inne [ 1 0] Koszty bezpośrednie Koszty bezpośrednie Wieloblokowe i wielostopniowe marże pokrycia kosztów Wszelkie prawa zastrzeżone dr T.M.Zieliński, 2014-2017.

Korzyści z wdrożenia ZPRK/RCA Zwiększenie konkurencyjności i zyskowności dzięki dostępowi do kluczowych informacji zarządczych o rentowności produktów, usług i klientów bazujących na przyczynowo - skutkowym rachunku kosztów Budowa i wzmocnienie wizerunku nowocześnie zarządzanego przedsiębiorstwa Poprawa wykorzystania zasobów oraz unikanie ponoszenia kosztów niewykorzystanych zasobów Zmniejszenie ryzyka Spirali Śmierci Kosztów Stałych wynikającej z nieuzasadnionego alokowania kosztów niewykorzystanych zasobów do produktów, usług i klientów Wsparcie procesu ustalania cen i ofertowania klientów rzetelną informacją o kosztach i rentowności klientów oraz produktów Uzyskanie lepszego zrozumienia elastyczności kosztowej przedsiębiorstwa poprzez dostarczenie informacji o kosztach marginalnych Zwiększenie efektywności procesów produkcyjnych, usługowych oraz sprzedażowych Zwiększenie świadomości kosztowej wśród szerokiego grona pracowników Skuteczne delegowanie i podniesienie trafności decyzji w na wszystkich poziomach zarządzania Spełnienie wymagań stawianych przez ustawę o rachunkowości oraz Krajowe Standardy Rachunkowości (KSR) i Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF/MSR). 82

Światowe organizacje wspierające i rekomendujące Resource Consumption Accounting (RCA) International Federation of Accountants IFAC (Międzynarodowa Federacja Księgowych) 179 organizacji członkowskich ze 130 krajów świata, obejmuje ponad 2,5 finansistów Polskę reprezentują: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce oraz Krajowa Izba Biegłych Rewidentów (KIBR) Dokument: Evaluating the Costing Journey: a Costing Levels Continuum Maturity Model, PAIB, 2009. Institute of Management Accountants (IMA) największa na świecie organizacja controllerów i specjalistów ds. rachunkowości zarządczej - 65 000 członków Dokument: Conceptual Framework for Managerial Costing, MCCFTF, 2012. Consortium of Advanced Management International (CAM-I ) - międzynarodowe konsorcjum przedsiębiorstw, organizacji rządowych oraz naukowych. CAM-I rozwija koncepcje i metody zarządzania kosztami, zarządzania procesami oraz efektywnością. Członkowie: Bank of America, Grant Thornton, SAS Institute, The Boeing Company, U. S. Army, Whirlpool Corporation, Chrysler, IBM, Lockheed Martin, NASA, Procter & Gamble i inne. Grupa Robocza: Cost Management Section - RCA Interest Group, 2001 2008. 83