Dział: Zadania powtórzeniowe Poziom: Gimnazjum Zadanie 1. (8 pkt) Uzupełnij podane niżej zdania. a. Rodzaj materii o określonych właściwościach... i... to substancje. b. Mieszanina siarki i wody jest mieszaniną... Innym przykładem takiej mieszaniny może być mieszanina... c. Przemiany, podczas których nie obserwujemy powstawania żadnych nowych substancji, nazywamy... Przemiany, podczas których powstają nowe substancje, nazywamy......, czyli... d. W reakcji..., inaczej..., z jednego substratu otrzymujemy dwa lub więcej produktów. Reakcja łączenia, inaczej..., to reakcja chemiczna, w której z dwóch lub większej liczby substratów otrzymujemy jeden główny... Substraty i produkty reakcji nazywamy ogólnie... e. Temperatura...i np.... to właściwości, które umożliwiają identyfikację substancji chemicznej.... i np.... to właściwości, których nie wykorzystujemy przy identyfikacji substancji. 1
Zadanie 2. (12 pkt) Wykonaj poniżej zapisane polecenia. a. Dokończ podane schematyczne zapisy. 1. srebro + siarka... 2. piasek + woda... 3....+... tlenek magnezu 4....+... mieszanina jednorodna 5.... tlen + rtęć 6. olej + woda... b. Schematyczne zapisy podane w podpunkcie a podziel na dwie grupy. Grupa I zapisy nr:... Grupa II zapisy nr:... c. Napisz krótko, dlaczego można dokonać takiego podziału. d. W wybranym jednym równaniu wskaż substraty i produkty reakcji. Równanie nr... Substraty:... Produkty:... 2
Zadanie 3. (8 pkt) Dane są mieszaniny: woda morska, woda wodociągowa (z kranu), piasek z wodą, woda z octem, siarka z opiłkami magnezu, mętna woda z rzeki, piana wodospadu, mosiądz, spirytus salicylowy, mgła. a. Podane mieszaniny podziel na dwie grupy. Grupa I: Grupa II:... b. Uzasadnij krótko kryterium podziału na dwie grupy. c. Wybierz po jednej dowolnej mieszaninie z grupy I i II, a następnie omów po jednej metodzie rozdzielenia tych mieszanin. Przykładowa metoda rozdziału wybranej mieszaniny z grupy I. Przykładowa metoda rozdziału wybranej mieszaniny z grupy II. 3
d. Wybierz po jednej substancji wchodzącej w skład mieszaniny z grupy I i II, a następnie zapisz po pięć właściwości fizycznych tych substancji. Grupa I: substancja...; z mieszaniny... Właściwości fizyczne (nazwa substancji)... Nazwa właściwości fizycznej Właściwości fizyczne Grupa II: Substancja...; z mieszaniny... Właściwości fizyczne (nazwa substancji)... Nazwa właściwości fizycznej Właściwości fizyczne 4
Zadanie 4. (8 pkt) Uzupełnij podane niżej tabelki. a. Podaj masy w odpowiednich jednostkach. Nazwa pierwiastka Masa atomowa, u Masa atomu, kg Azot Tlen Siarka Neon b. Po obliczeniu zapisz masy cząsteczkowe podanych związków chemicznych. Wzór sumaryczny związku chemicznego Masa cząsteczkowa, u Al 2 O 3 H 2 CO 3 P 4 O 10 Al 2 S 3 5
Zadanie 5. (12 pkt) Uzupełnij podane niżej zdania. a. W cząsteczce wody występuje wiązanie..., natomiast w cząsteczce tlenu występuje wiązanie... b. Atom wapnia dąży do uzyskania konfiguracji elektronowej atomu gazu szlachetnego oznaczonego symbolem.... W tym celu atom wapnia.... W wyniku tej zmiany atom wapnia staje się jonem o ładunku..., czyli tzw..... Liczba powłok elektronowych tego jonu wynosi... c. Atom siarki dąży do uzyskania konfiguracji elektronowej atomu gazu szlachetnego oznaczonego symbolem.... W tym celu atom siarki... na powłokę walencyjną. W wyniku tej zmiany atom siarki staje się jonem o ładunku..., czyli tzw..... Liczba powłok elektronowych tego jonu wynosi... 6
Zadanie 6. (9 pkt) Dany jest ciąg reakcji opisanych schematami. Schemat 1: Schemat 2: a. Podaj wzory sumaryczne odpowiadające głównym składnikom: skały wapiennej... wapna palonego... wapna gaszonego... b. Który z procesów oznaczonych numerami 1, 2, 3, 4 (schemat 1) zachodzi w przyrodzie? Jest to proces oznaczony numerem.... c. Jaki jest wpływ tego procesu na środowisko przyrodnicze? d. Zapisz równania reakcji oznaczonych numerami 1 i 2 (schemat 2). Równanie reakcji nr 1:... Równanie reakcji nr 2:... 7
e. Zaproponuj doświadczenia, które umożliwią identyfikację produktów reakcji nr 2 (schemat 2). Opis doświadczenia umożliwiającego identyfikację głównego produktu reakcji nr 2.... Opis doświadczenia umożliwiającego identyfikację ubocznego produktu reakcji nr 2. Zadanie 7. (4 pkt) Do często spotykanych zanieczyszczeń środowiska należą: tlenek węgla(iv), odpady komunalne i przemysłowe, tlenek siarki(iv), tlenki azotu, freony. Połącz odpowiednio w pary wyrażenia z kolumny I z wyrażeniami z kolumny II. I 1. Tlenek węgla(iv) A. Dziura ozonowa II 2. Odpady komunalne i przemysłowe B. Efekt cieplarniany 3. Tlenek siarki(iv), tlenki azotu, tlenek węgla(iv) 4. Freony D. Kwaśne opady 1... 2... 3... 4... C. Zanieczyszczenia chemiczne i biologiczne wód i gleby 8
Zadanie 8. (4 pkt) Mając do dyspozycji kolorowe kwiaty, np. czerwonej pelargonii lub tulipana, liście pelargonii, drzew lub krzewów albo gałązki świerka (3 sztuki), olej jadalny (kilka cm 3 ) i siarkę (1 2 g), wykonaj doświadczenie polegające na badaniu wpływu tlenku siarki(iv) na rośliny zielone. Sprzęt: 3 szklane słoje (pojemność 0,75 dm 3 ), 3 duże szalki Petriego, 3 małe zlewki, 3 metalowe nakrętki od butelki albo kapsle, metalowe szczypce, palnik gazowy albo lampka spirytusowa, książki zwierające informacje na temat rocznej emisji SO 2 do atmosfery, np. roczniki statystyczne lub komputer z dostępem do Internetu. Czas wykonania: 45 minut. Środki bezpieczeństwa: Należy pamiętać, że wytworzony w doświadczeniu tlenek siarki(iv) jest substancją szkodliwą dla zdrowia. Zwracamy także uwagę uczniów na ostrożne manipulowanie naczyniem ze stopioną siarką, aby uniknąć oparzeń. Wykonanie: Na dużej szalce Petriego kładziemy czerwony kwiat pelargonii lub tulipana. Na nakrętce od butelki albo na kapslu umieszczamy odrobinę siarki i zapalamy ją w płomieniu palnika gazowego lub lampki spirytusowej. Nakrętkę z płonącą siarką stawiamy przy szalce z kwiatem i wszystko przykrywamy szklanym słojem. Wkładamy po jednym zielonym liściu pelargonii do trzech małych zlewek z wodą. Aby wyeliminować rozpuszczanie tlenku siarki(iv) w wodzie, do zlewek dodajemy po kilka kropel oleju jadalnego. Następnie na trzy metalowe nakrętki albo kapsle nakładamy bardzo małe, ale coraz większe ilości siarki. Po zapaleniu siarki ustawiamy nakrętki przy zlewkach z liśćmi i przykrywamy słojami. a. Zapisz obserwacje dotyczące pierwszej części doświadczenia. 9
b. Zapisz obserwacje dotyczące drugiej części doświadczenia. c. Zapisz wniosek na podstawie przeprowadzonego doświadczenia. 10
Zadanie 9. (6 pkt) Do laboratorium dostarczono w słoikach dwie substancje do identyfikacji. Wiadomo, że w jednym słoiku jest woda, a w drugim stężony roztwór kwasu azotowego(v). Pamiętając o właściwościach tych substancji, jakie doświadczenia można przeprowadzić, żeby zidentyfikować zawartości poszczególnych słoików. a. Opisz wykonanie doświadczenia............. b. Zapisz przewidywane obserwacje............. c. Sformułuj wniosek wynikający z opisanego doświadczenia............. 11
Zadanie 10. (6 pkt) W tabeli zamieszczonej poniżej podano ph wybranych substancji. Nazwa substancji Wartość ph Ocet 3,0 Płyn do prania 10,5 Kwas elektrolit w akumulatorze ołowiowym 1,0 Preparat do udrażniania rur 14 Świeże mleko 4,5 Pasta do zębów 8,0 Krew 7,5 Woda sodowa 5,0 Coca cola 2,8 Woda mydlana 9,8 Woda 7,0 a. Uporządkuj podane substancje według rosnącej wartości ph. Nazwa substancji Wartość ph 12
b. W rolnictwie ph gleby decyduje o rodzaju i jakości upraw, gdyż większość roślin ma określone wymagania co do kwasowości gleby. Opisz sposób zbadania odczynu próbek gleb pobranych w różnych miejscach, np. przed budynkiem szkolnym i z pobliskiego parku lub lasu. c. W jaki sposób można odkwasić nadmiernie zakwaszone gleby? 13