Wykłady Becka. Arkadiusz Krzysztof Bieliński Maciej Pannert. Prawo rodzinne. Wydawnictwo C. H. Beck

Wykłady Becka Arkadiusz Krzysztof Bieliński Maciej Pannert Prawo rodzinne Wydawnictwo C. H. Beck

Wykłady Becka Prawo rodzinne

Polecamy w serii: K. Bagan-Kurluta PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE, wyd. 3 J. Barcik, A. Wentkowska PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ PO TRAKTACIE Z LIZBONY, wyd. 2 T. Widła, D. Zienkiewicz LOGIKA, wyd. 3 K. A. Dadańska PRAWO RZECZOWE, wyd. 2 Z. Cieślak (red.) POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE, wyd. 2 A.K. Bieliński, M. Pannert PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA. PRAWO RZECZOWE, wyd. 2 www.sklep.beck.pl

Prawo rodzinne dr Arkadiusz Krzysztof Bieliński Uniwersytet w Białymstoku dr Maciej Pannert Uniwersytet w Białymstoku Wydawnictwo C.H. BECK Warszawa 2011

Redakcja: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H. Beck 2011 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: IGAWA Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN 978-83-255-2814-0 ISBN e-book 978-83-255-2815-7

Spis treści Wykaz skrótów... Wybrana literatura... Przedmowa... XI XIII XV Wstęp... XVII Rozdział I. Rodzina i powiązania rodzinne... 1 1. Rodzina i powiązania rodzinne... 1 2. Prawo rodzinne i źródła prawa rodzinnego... 4 I. Prawo rodzinne... 4 II. Źródła prawa rodzinnego... 5 Rozdział II. Ochrona praw rodzinnych... 7 1. Prawa rodzinne... 7 I. Pojęcie praw rodzinnych... 7 II. Ochrona praw rodzinnych... 8 III. Sąd rodzinny i zakres jego kompetencji... 13 Rozdział III. Zawarcie małżeństwa... 15 1. Pojęcie małżeństwa... 15 I. Definicja... 15 II. Podstawowe zasady prawa rodzinnego odnoszące się do małżeństwa... 15 III. Charakter prawny konkubinatu... 16 2. Zawarcie małżeństwa... 16 I. Pojęcie zawarcia małżeństwa... 16 II. Charakter prawny zaręczyn... 17 III. Sposoby zawarcia małżeństwa... 17 IV. Przesłanki zawarcia małżeństwa... 19 1. Uwagi ogólne... 19 2. Przesłanki istnienia małżeństwa... 19 3. Przesłanki formalno-porządkowe zawarcia małżeństwa... 21 4. Przesłanki unieważnienia małżeństwa... 24 V

Spis treści 3. Prawa i obowiązki małżonków... 28 I. Uwagi ogólne... 28 II. Zasada równości małżonków... 28 III. Prawa i obowiązki małżonków o charakterze niemajątkowym... 29 IV. Prawa i obowiązki małżonków o charakterze majątkowym... 30 4. Separacja małżonków... 34 I. Uwagi ogólne... 34 II. Separacja faktyczna... 34 III. Separacja sądowa... 35 IV. Skutki orzeczenia separacji... 39 V. Zniesienie separacji... 40 Rozdział IV. Ustroje majątkowe małżeńskie... 43 1. Uwagi wstępne... 43 2. Zasady związane z ustrojem majątkowym małżeńskim... 43 3. Rodzaje i typy ustrojów majątkowych małżeńskich... 44 4. Ustawowy ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej... 45 I. Uwagi ogólne... 45 II. Skład majątku wspólnego małżonków... 46 III. Składniki majątków osobistych małżonków... 49 IV. Zarząd majątkiem wspólnym małżonków... 52 Uwagi ogólne... 52 Wykonywanie zarządu... 53 Sprzeciw... 54 Wyjątki od zasady samodzielnego zarządu... 56 Zarządzanie przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu... 56 Zgoda małżonka na dokonanie czynności wymienionych w art. 37 KRO... 56 Ingerencja sądu w zarząd... 57 Korzystanie przez małżonków z majątku wspólnego... 59 V. Odpowiedzialność małżonków za zobowiązania... 60 Uwagi wstępne... 60 Zobowiązania zaciągnięte za zgodą współmałżonka... 60 Brak zgody... 61 Inne przypadki niż brak zgody, gdy wierzyciel może dochodzić zaspokojenia także z niektórych składników majątku wspólnego... 62 Zaspokojenie z majątku wspólnego należności publicznoprawnych... 63 VI. Ustanie ustroju wspólności majątkowej i podział majątku wspólnego... 64 Uwagi ogólne... 64 Ustalenie wielkości udziałów w majątku wspólnym... 65 Rozporządzanie udziałem w składnikach majątku wspólnego oraz w majątku wspólnym po ustaniu wspólności małżeńskiej... 66 Odpowiedzialność małżonków za długi po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej... 67 Podział majątku wspólnego... 67 VI

Spis treści Rozliczenie wydatków i nakładów poczynionych przez małżonków z majątku wspólnego na majątki osobiste i z majątków osobistych na majątek wspólny... 69 5. Umowne ustroje majątkowe... 72 I. Uwagi ogólne... 72 II. Skuteczność umów majątkowych wobec osób trzecich... 73 III. Wspólność umowna rozszerzona... 74 Zakres wspólności rozszerzonej... 74 Ochrona wierzycieli jednego z małżonków przed rozszerzeniem wspólności majątkowej... 75 IV. Wspólność umowna ograniczona... 76 V. Rozdzielność umowna majątkowa pełna... 76 Istota ustroju rozdzielności majątkowej... 76 Zarząd majątkiem osobistym przez małżonków w ustroju rozdzielności majątkowej... 77 VI. Rozdzielność umowna majątkowa z wyrównaniem dorobków... 77 Uwagi ogólne... 77 Dorobek każdego z małżonków... 77 Zasady obliczania wartości dorobku... 78 Ustanie rozdzielności i wyrównanie dorobków... 79 6. Przymusowy ustrój majątkowy małżeński... 80 I. Istota ustroju przymusowego... 80 II. Powstanie ustroju przymusowego... 80 III. Ustanie ustroju przymusowego... 82 Rozdział V. Ustanie małżeństwa... 85 1. Przyczyny ustania małżeństwa... 85 2. Ustalenie nieistnienia lub istnienia małżeństwa... 87 I. Ustalenie nieistnienia małżeństwa... 87 II. Unieważnienie aktu małżeństwa... 89 III. Ustalenie istnienia małżeństwa... 90 3. Ustanie małżeństwa na skutek śmierci małżonka lub uznania za zmarłego... 91 4. Unieważnienie małżeństwa... 92 I. Pojęcie i przyczyny unieważnienia małżeństwa... 92 II. Konwalidacja małżeństwa... 93 III. Legitymacja czynna i bierna w procesie o unieważnienie małżeństwa... 95 IV. Skutki unieważnienia małżeństwa... 96 5. Rozwód i postępowanie rozwodowe... 99 I. Pojęcie rozwodu i problem jego dopuszczalności... 99 II. Przesłanki rozwodu... 102 1. Pozytywna przesłanka rozwodu... 102 2. Negatywne przesłanki rozwodu... 104 III. Postępowanie rozwodowe... 113 1. Uwagi ogólne... 113 2. Skutki rozwodu... 115 Orzeczenie o winie rozkładu pożycia... 117 Orzeczenie o władzy rodzicielskiej... 118 VII

Spis treści Orzeczenie o obowiązku alimentacyjnym względem dzieci oraz względem małżonka... 121 Orzeczenie o wspólnym mieszkaniu małżonków... 123 Orzeczenie o podziale majątku wspólnego... 126 3. Możliwość powrotu do dotychczasowego nazwiska... 127 4. Ponowny proces o rozwód... 128 Rozdział VI. Macierzyństwo i ojcostwo... 129 1. Zagadnienia wstępne... 129 I. Pokrewieństwo i powinowactwo... 129 II. Zasady związane z pochodzeniem dziecka... 132 III. Charakter i znaczenie prawne orzeczeń w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka... 134 IV. Osobisty charakter dochodzenia ustalenia macierzyństwa i ojcostwa... 134 V. Dowody wykorzystywane w postępowaniach dotyczących pochodzenia dziecka; zagadnienia medycznego wspomagania prokreacji... 135 2. Macierzyństwo... 137 I. Istota macierzyństwa... 137 II. Ustalenie macierzyństwa... 137 III. Zaprzeczenie macierzyństwa... 139 3. Ojcostwo... 141 I. Istota ojcostwa... 141 II. Domniemanie pochodzenia od męża matki... 142 III. Zaprzeczenie ojcostwa... 143 IV. Uznanie ojcostwa... 152 V. Nieistniejące uznanie ojcostwa... 160 VI. Bezskuteczność uznania ojcostwa... 161 VII. Sądowe ustalenie ojcostwa... 164 4. Przysposobienie... 166 I. Pojęcie i funkcja przysposobienia... 166 II. Przesłanki przysposobienia... 166 III. Rodzaje przysposobienia... 172 IV. Charakter prawny postanowienia o przysposobieniu... 179 V. Tryb przysposobienia... 180 VI. Rozwiązanie przysposobienia... 182 VII. Tryb rozwiązania przysposobienia... 186 Rozdział VII. Władza rodzicielska... 189 1. Pojęcie władzy rodzicielskiej... 189 2. Powstanie władzy rodzicielskiej... 189 3. Przysługiwanie władzy rodzicielskiej... 190 4. Zakres i wykonywanie władzy rodzicielskiej... 190 I. Uwagi ogólne... 190 II. Wykonywanie władzy rodzicielskiej... 191 III. Obowiązek posłuszeństwa dziecka wobec rodziców... 192 IV. Piecza nad dzieckiem... 193 V. Reprezentacja dziecka... 194 VIII

Spis treści Zakres umocowania rodziców do reprezentacji dziecka... 194 Wyłączenia ustawowego przedstawicielstwa rodziców... 194 Sankcje wadliwej reprezentacji dziecka... 195 VI. Zarząd majątkiem dziecka... 196 Uwagi ogólne... 196 Sposób wykonywania zarządu... 196 Przeznaczenie dochodu z majątku dziecka... 198 Ingerencja sądu w zarząd... 198 Obowiązki rodziców po ustaniu zarządu... 198 VII. Pomoc sądu w wykonywaniu władzy rodzicielskiej... 199 5. Ograniczenie, zawieszenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej, oraz inne jej modyfikacje... 201 I. Uwagi ogólne... 201 II. Ograniczenie władzy rodzicielskiej... 201 Ingerencja sądu w wykonywanie władzy rodzicielskiej na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich... 205 III. Zawieszenie władzy rodzicielskiej... 207 IV. Pozbawienie władzy rodzicielskiej... 207 6. Ustanie władzy rodzicielskiej... 210 7. Inne modyfikacje władzy rodzicielskiej... 211 8. Pozostałe stosunki między rodzicami a dziećmi... 211 I. Uwagi ogólne... 211 II. Obowiązek rodziców i dzieci wzajemnego szacunku i wspierania się... 211 III. Nazwisko dziecka... 212 IV. Osobista styczność rodziców i dzieci... 214 Rozdział VIII. Obowiązek alimentacyjny... 217 1. Uwagi wstępne... 217 2. Pojęcie i zakres obowiązku alimentacyjnego... 217 3. Charakterystyczne cechy obowiązku alimentacyjnego i prawa do alimentów... 219 4. Przesłanki powstania i zakres konkretnego obowiązku alimentacyjnego... 220 I. Przesłanka powstania roszczenia do świadczeń alimentacyjnych... 220 II. Zakres świadczeń alimentacyjnych... 221 III. Postacie obowiązku alimentacyjnego... 223 5. Obowiązek alimentacyjny ze względu na jego źródło... 224 I. Źródła obowiązku alimentacyjnego... 224 II. Obowiązek alimentacyjny między krewnymi... 224 III. Obowiązek alimentacyjny rodziców względem niesamodzielnego dziecka... 227 IV. Obowiązek alimentacyjny wynikający z przysposobienia... 229 V. Obowiązek alimentacyjny po rozwiązaniu przysposobienia... 230 VI. Obowiązek alimentacyjny między małżonkami... 230 VII. Obowiązek alimentacyjny po ustaniu małżeństwa i w czasie separacji orzeczonej przez sąd... 231 VIII. Obowiązek alimentacyjny między powinowatymi... 234 IX. Obowiązek alimentacyjny ojca dziecka urodzonego poza małżeństwem względem jego matki... 236 IX

Spis treści 6. Realizacja obowiązku alimentacyjnego... 237 I. Uwagi wstępne... 237 II. Umowy dotyczące roszczeń alimentacyjnych... 237 III. Uprzywilejowanie roszczeń alimentacyjnych... 238 IV. Sądowe dochodzenie roszczeń alimentacyjnych... 238 V. Fundusz alimentacyjny... 239 VI. Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego oraz zmiana wysokości alimentów... 240 VII. Roszczenia zwrotne i alimenty za okres przeszły... 242 VIII. Przedawnienie roszczeń alimentacyjnych i roszczeń regresowych... 243 IX. Uchylenie się od wykonania obowiązku alimentacyjnego... 244 Rozdział IX. Opieka i kuratela... 247 1. Opieka... 247 I. Pojęcie i charakter prawny opieki... 247 II. Zasady rządzące opieką... 248 III. Organy opieki... 249 IV. Ustanowienie opieki nad małoletnim i powołanie opiekuna... 249 V. Treść opieki... 253 VI. Sprawowanie opieki... 254 VII. Ustanie opieki i wygaśnięcie funkcji opiekuna... 258 VIII. Opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie... 261 2. Kuratela... 262 I. Uwagi ogólne... 262 II. Rodzaje kurateli... 265 III. Instytucje zbliżone do kurateli... 268 Indeks rzeczowy... 269 X

Wykaz skrótów 1. Akty prawne KC... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KKW... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KSCU... ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) KWiHU... ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.) NielU... ustawa z 26.20.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.) OrdPodU... ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) PomSpołU... ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) PPrzemU... ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493 ze zm.) PrASC... ustawa z 29.9.1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 ze zm.) PrNot... ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) PrUpN... ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361 ze zm.) PrUSP... ustawa z 27.7.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) XI

Wykaz skrótów 2. Czasopisma i publikatory Apel.-W-wa... Apelacja. Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie Biul. SN... Biuletyn Sądu Najwyższego Dz.U.... Dziennik Ustaw OSA... Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSN... Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNAP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna i Pracy OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCK... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Izba Karna OSNCP... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna lub Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich OTK... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego PiP... Państwo i Prawo Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo 3. Organy orzekające NSA... Naczelny Sąd Administracyjny SN... Sąd Najwyższy TK... Trybunał Konstytucyjny 4. Inne skróty art.... artykuł m.in.... między innymi niepubl.... niepublikowany np.... na przykład Nr... numer orz.... orzeczenie post.... postanowienie poz.... pozycja s.... strona tekst jedn.... tekst jednolity tj.... to jest uchw.... uchwała w zw.... w związku wyr.... wyrok ze zm.... ze zmianami XII

Wybrana literatura M. Andrzejewski, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2009 H. Dolecki, T. Sokołowski, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2010 M. Goettel, Prawo rodzinne w pytaniach i odpowiedziach, Warszawa 2010 J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2010 K. Piasecki (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2009 T. Smyczyński (red.), System Prawa Prywatnego, t. 12, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2011 W. Stojanowska (red.), Nowelizacja prawa rodzinnego na podstawie ustaw z 6 listopada 2008 r. i 10 czerwca 2010 r., Warszawa 2011 XIII

Przedmowa Przyszli prawnicy, a także studiujący inne kierunki, których programy nauczania obejmują m.in. problematykę prawa cywilnego, w tym również jego działu dotyczącego stosunków rodzinnych, otrzymują interesującą pomoc naukową w postaci opracowania pt. Prawo rodzinne, autorstwa Arkadiusza Bielińskiego i Macieja Pannerta. Opracowanie to odbiega wprawdzie swoją konwencją od typowego podręcznika akademickiego, jednakże Autorzy starają się zachować charakterystyczny dla podręczników tego działu prawa cywilnego porządek merytoryczny (odpowiadający w przybliżeniu systematyce kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Jednocześnie kontynuują tę samą formułę metodologiczną, którą przyjęli dla wydanych już wcześniej opracowań poświęconych części ogólnej prawa cywilnego oraz prawu rzeczowemu. Podstawowy cel opracowania, jaki postawili przed sobą Autorzy, to przekazanie materiału w formie jak najbardziej usystematyzowanej oraz poglądowej. Dlatego też jego zawartość merytoryczna została wyrażona nie tylko w postaci tradycyjnego opisu (charakterystycznego dla typowego podręcznika), lecz również w formie licznych tabel, sformułowań w ramkach oraz schematów. Ten sposób przekazu jest niewątpliwie szczególnie użyteczny w wypadku definicji oraz ważniejszych tez, klasyfikacji, enumeratywnych lub przykładowych wyliczeń, zestawień oraz porównań itd. Pozwala on bowiem na lepsze uchwycenie określonych powiązań i zależności, elementów określonej struktury, członów klasyfikacji, a także zaakcentowanie treści ważniejszych. Przekaz staje się przez to łatwiej przyswajalny oraz bardziej atrakcyjny. Drugi, zamierzony cel opracowania to próba powiązania teorii z praktyką, przy czym autorzy realizują go w dwojaki sposób. Z jednej strony wzbogacają treści teoretyczne wyborem (dość obszernym) orzecznictwa Sądu Najwyższego, które jest przytaczane sukcesywnie w odpowiednich fragmentach tekstu. Z drugiej strony zamieszczają w różnych miejscach opracowania przykładowe stany faktyczne (kazusy) wraz ze skierowanymi do studentów poleceniami ich rozwiązania. Należy sądzić, że pomoc naukowa przygotowana w tak urozmaiconej formie spotka się z zainteresowaniem i życzliwym przyjęciem ze strony Czytelnika. Dr hab. Mieczysław Goettel prof. Uniwersytetu w Białymstoku XV

Wstęp Niniejsze opracowanie stanowi kolejny, po Prawie cywilnym część ogólna, prawo rzeczowe, podręcznik tych samych autorów. Oczywiście bazuje także na tej samej formule, która sprawdziła się w praktyce i zyskała uznanie studentów. Podręcznik zawiera przystępne omówienie całej materii prawa rodzinnego i opiekuńczego, dodatkowo wzbogaconej o aktualne orzecznictwo, wybrane regulacje pozakodeksowe oraz kazusy. Z uwagi na przyjętą formułę nie zawiera on pogłębionych rozważań doktrynalnych, dlatego też w tej materii wskazane jest odniesienie się do stosownej literatury przedmiotu. W celu uatrakcyjnienia trudnej materii prawa rodzinnego autorzy starali się jak najwięcej treści ująć w tabele i schematy. Podręcznik obejmuje także ostatnie istotne nowelizacje prawa rodzinnego, w tym przede wszystkim wprowadzone ustawą z 6.11.2008 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 220, poz. 1431): zmiany przepisów związanych z pochodzeniem dziecka, wprowadzenie możliwości zawarcia porozumienia małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, możliwość uchylenia się w pewnych wypadkach od alimentacji pełnoletniego dziecka, oraz ustawą z 10.6.2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 125, poz. 842): wprowadzono zakaz stosowania kar cielesnych wobec małoletnich podlegających władzy rodzicielskiej, opiece lub pieczy. Mamy nadzieję, że przyjęta formuła opracowania po raz kolejny spotka się z życzliwym przyjęciem studentów (nie tylko prawa, ale także innych kierunków) i pozwoli na skuteczne przyswojenie wiedzy z zakresu prawa rodzinnego. Podręcznik obejmuje stan prawny na dzień 15.7.2011 r. oraz uwzględnia zmiany wynikające z ustawy z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wchodzące zasadniczo w życie 1.01.2012 r. Białystok, lipiec 2011 r. Autorzy XVII

I Rozdział Rodzina i prawo rodzinne 1. Rodzina i powiązania rodzinne Prawo rodzinne jest działem prawa, który zajmuje się rodziną, a precyzyjnie ujmując stosunkami prawnymi, jakie rodzi jej istnienie i funkcjonowanie; zarówno stosunkami wewnątrz rodziny, jak i z osobami trzecimi, zarówno niemajątkowymi, jak i majątkowymi. Mówiąc o rodzinie, można wyróżnić jej dwa podstawowe rodzaje: 1) tzw. rodzinę małą, który to termin oznacza związek złożony z małżonków i ich dzieci (jest to podstawowy i dominujący typ rodziny uregulowanej w KRO), 2) tzw. rodzinę w szerszym zakresie, do której nawiązują nieliczne przepisy KRO, np. odnoszące się do obowiązku alimentacyjnego między krewnymi (art. 128 KRO), poświęcone krewnym, spośród których należy powołać opiekuna dziecka (art. 149 2 KRO). Definicję rodziny zawiera przykładowo ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm. (oczywiście tylko na potrzeby tej regulacji). Zgodnie z art. 6 pkt 14 PomSpołU rodzinę tworzą osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Związki faktyczne (konkubinaty) nie tworzą rodziny w rozumieniu KRO, konkubenci natomiast mogą np. wspólnie wykonywać władzę rodzicielską nad wspólnymi małoletnimi dziećmi (art. 107 1 KRO), każdy jednak czyni to w odrębnym stosunku władzy rodzicielskiej. Jeżeli chodzi o powstanie rodziny to Kodeks rodzinny i opiekuńczy uzależnia to od spełnienia określonych przesłanek formalnych. Rodziną jest komórka, której powstanie jest sformalizowane powstaje ona tylko na skutek zawarcia małżeństwa przez kobietę i mężczyznę (zob. w tej materii przede wszystkim art. 27 KRO). Wynika zatem z powyższego, że rodzinę tworzą już sami małżon- 1