SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa do wydania Piątego Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające Rozdział II.

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa do wydania Piątego... XI XIII XV Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające Prawo rodzinne i prawo opiekuńcze w systemie prawa... 3 I. Pojęcie prawa rodzinnego... 3 II. Prawo opiekuńcze... 4 III. Prawo rodzinne a prawo dotyczące rodziny Źródła prawa rodzinnego i prawa dotyczącego rodziny... 6 I. Konstytucja RP... 6 II. Kodeks rodzinny i opiekuńczy... 7 III. Źródła prawa dotyczącego rodziny Ważniejsze ratyfikowane umowy międzynarodowe Ważniejsze ustawy Podstawowe pojęcia dotyczące rodziny I. Rodzina II. Małżeństwo III. Dziecko IV. Pokrewieństwo V. Powinowactwo Zasady prawa rodzinnego Stan cywilny Sądy rodzinne i inne instytucje powołane do ochrony rodziny I. Sądy rodzinne II. Prokuratura III. Rzecznik Praw Obywatelskich IV. Rzecznik Praw Dziecka V. Organy pomocy społecznej VI. Organizacje pozarządowe, Kościół katolicki oraz inne kościoły i związki wyznaniowe Rozdział II. Małżeństwo Pojęcie i funkcja społeczna małżeństwa Zasady prawa małżeńskiego I. Wstęp... 38

2 VI Spis treści II. Zasada monogamii III. Zasada równouprawnienia małżonków IV. Zasada świeckości małżeństwa V. Zasada trwałości związku małżeńskiego Standardy międzynarodowe prawa małżeńskiego Małżeństwo a inne formy trwałego pożycia I. Konkubinat II. Związki homoseksualne Zawarcie związku małżeńskiego I. Przesłanki zawarcia małżeństwa II. Przesłanki unieważnienia zawartego związku małżeńskiego Uwaga wstępna Przeszkody małżeńskie Wstęp Brak wymaganego wieku Ubezwłasnowolnienie całkowite Choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy Zakaz wielożeństwa Zbyt bliskie pokrewieństwo Powinowactwo w linii prostej Więź adopcyjna Inne podstawy unieważnienia małżeństwa Unieważnienie małżeństwa informacje proceduralne III. Forma zawarcia małżeństwa Zawarcie małżeństwa przed kierownikiem USC Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa Prawa i obowiązki małżonków I. Uwaga wstępna II. Wspólne pożycie małżonków III. Obowiązek wzajemnej pomocy IV. Obowiązek współdziałania dla dobra rodziny V. Ustrój podstawowy stosunków majątkowych małżonków VI. Wzajemna reprezentacja małżonków Nazwisko małżonków Małżeńskie ustroje majątkowe I. Wstęp II. Standardy międzynarodowe III. Ustawowy ustrój majątkowy Wprowadzenie Składniki majątku wspólnego małżonków (art. 31 KRO) Składniki majątków osobistych małżonków (art. 33 KRO) Zarząd majątkiem wspólnym Pojęcie zarządu i równouprawnienie małżonków w jego sprawowaniu Sprzeciw współmałżonka Czynności prawne, do dokonania których potrzebna jest zgoda współmałżonka... 78

3 Spis treści VII 4.4. Czynności prawne określone w art. 37 KRO, a ochrona osób trzecich Zarząd majątkiem wspólnym małżonków przed nowelizacją Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z r. (kwestie wybrane) Zgoda sądu na dokonanie czynności prawnej dotyczącej zarządu majątkiem wspólnym Pozbawienie małżonka prawa do samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym Odpowiedzialność małżonków za zobowiązania Przesunięcia składników między majątkami Ustanie ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej i ustrój przymusowy Skutki ustania ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej IV. Umowne ustroje majątkowe Ustanie małżeństwa uwagi ogólne I. Sposoby ustania małżeństwa II. Zasada trwałości małżeństwa Trwałość a nierozerwalność Podstawy prawne zasady trwałości małżeństwa III. Rozwód i separacja standardy międzynarodowe Rozwód I. Zagadnienia wstępne II. Przesłanki materialnoprawne rozwodu Rozkład pożycia małżeńskiego Przesłanki wyłączające rozwód Wstęp Rozwód a zagrożenie dobra dziecka Sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego Żądanie rozwodu przez małżonka wyłącznie winnego rozkładu pożycia III. Skutki prawne rozwodu Uwaga wstępna Wina rozkładu pożycia Władza rodzicielska po rozwodzie Kontakty z dzieckiem po rozwodzie Dostarczanie środków utrzymania Korzystanie ze wspólnego mieszkania po rozwodzie Podział majątku wspólnego Uwagi końcowe IV. Postępowanie sądowe w sprawach o rozwód wybrane informacje Separacja I. Funkcja społeczna II. Przesłanki orzeczenia separacji III. Skutki separacji IV. Wybrane informacje proceduralne V. Zniesienie separacji

4 VIII Spis treści Rozdział III. Rodzice dzieci Pochodzenie dziecka I. Funkcja społeczna i międzynarodowe standardy prawne II. Ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa III. Ustalenie ojcostwa Wstęp Pochodzenie dziecka urodzonego przez kobietę zamężną domniemanie i zaprzeczenie ojcostwa męża matki Pochodzenie dziecka urodzonego przez kobietę niezamężną Uwaga wstępna Uznanie ojcostwa Uznanie dziecka w świetle przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sprzed nowelizacji z r. podstawowe informacje Uznanie ojcostwa charakter prawny Sądowe ustalenie ojcostwa Domniemanie ojcostwa z art. 85 KRO Wyrok w sprawie o ustalenie ojcostwa Dowody powoływane w sprawach sądowych o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa Dylematy związane ze sztucznym wspieraniem ludzkiej prokreacji Pozycja rodziców względem dziecka w świetle standardów międzynarodowych i Konstytucji RP Władza rodzicielska I. Uwaga terminologiczna II. Charakter prawny władzy rodzicielskiej III. Powstanie i wygaśnięcie władzy rodzicielskiej IV. Treść i sprawowanie władzy rodzicielskiej Piecza nad osobą dziecka Piecza nad majątkiem dziecka Reprezentacja ustawowa dziecka Ingerencje sądu w sferę władzy rodzicielskiej I. Uwaga wstępna II. Zawieszenie władzy rodzicielskiej III. Ograniczenia władzy rodzicielskiej IV. Pozbawienie władzy rodzicielskiej V. Pozbawienie a ograniczenia władzy rodzicielskiej związane z umieszczeniem dziecka poza rodziną Piecza zastępcza I. Uwaga wstępna II. Pojęcie pieczy zastępczej III. Piecza zastępcza standardy międzynarodowe IV. Funkcja społeczna instytucji pieczy zastępczej V. Formy pieczy zastępczej i specyfika ich funkcjonowania Uwaga wstępna Rodzinne formy pieczy zastępczej Rodziny zastępcze a przysposobienie Instytucjonalne formy pieczy zastępczej

5 Spis treści IX VI. Osoby pełniące funkcję rodziny zastępczej lub prowadzące rodzinny dom dziecka VII. Ocena zasadności pobytu dziecka w pieczy zastępczej i ocena funkcjonowania rodzinnych form tej pieczy VIII. Sprawowanie pieczy nad dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej IX. Wsparcie socjalne dla wychowanków pieczy zastępczej Świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania wychowanków rodzinnych form pieczy Pomoc dla osób usamodzielnianych Postępowanie w sprawach z zakresu władzy rodzicielskiej i pieczy zastępczej wybrane zagadnienia I. Uwaga wstępna II. Pozycja prawna dziecka w sprawach dotyczących ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej III. Umieszczanie dzieci w pieczy zastępczej wybrane aspekty proceduralne IV. Postępowanie o odebranie dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej lub opiece Kontakty rodziców i osób bliskich z dzieckiem I. Wzajemne kontakty dziecka z rodzicami i osobami bliskimi jako prawo człowieka II. Spory dotyczące kontaktów z dzieckiem III. Kontakty z innymi osobami niż rodzice i kontakty z dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej IV. Egzekwowanie orzeczeń dotyczących kontaktów z dzieckiem Imię i nazwisko dziecka Przysposobienie (adopcja) I. Pojęcie i funkcja przysposobienia II. Przysposobienie w świetle standardów międzynarodowych III. Przesłanki ustanowienia przysposobienia Dobro przysposabianego Przesłanki dotyczące stron stosunku przysposobienia Wstęp Przysposabiany Przysposabiający Zgoda na przysposobienie Charakterystyka prawna zgody na przysposobienie Zgoda przysposabianego Zgoda współmałżonka osoby przysposabiającej Zgoda rodziców przysposabianego dziecka lub jego opiekuna IV. Dodatkowe przesłanki ustanowienia adopcji związanej z przeniesieniem dziecka za granicę V. Rodzaje przysposobień Przysposobienie niepełne Przysposobienie pełne Przysposobienie całkowite (nierozerwalne, blankietowe) VI. Rozwiązanie adopcji

6 X Spis treści 1. Uwagi wstępne Ważne powody rozwiązania przysposobienia Sprzeczność rozwiązania przysposobienia z dobrem dziecka Legitymacja czynna w sprawach o rozwiązanie przysposobienia Skutki rozwiązania przysposobienia VII. Wybrane kwestie proceduralne Obowiązki alimentacyjne I. Funkcja społeczna obowiązków alimentacyjnych II. Pojęcie i charakter obowiązków alimentacyjnych III. Alimentacja standardy międzynarodowe IV. Przesłanki obowiązku alimentacyjnego Osoby uprawnione i zobowiązane do alimentacji Kolejność obowiązku alimentacyjnego Niezaspokojone usprawiedliwione potrzeby uprawnionego Zarobkowe i majątkowe możliwości dłużnika Zgodność żądania alimentów z zasadami współżycia społecznego Dodatkowa przesłanka obowiązku alimentacyjnego pasierba lub pasierbicy względem ojczyma lub macochy V. Sposób realizacji obowiązków alimentacyjnych Forma świadczeń Zmiana wysokości świadczeń Zabezpieczenie wykonania obowiązków alimentacyjnych Przedawnienie roszczeń alimentacyjnych VI. Dochodzenie alimentów wybrane informacje proceduralne VII. Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (fundusz alimentacyjny) VIII. Niealimentacja jako czyn karalny Rozdział IV. Opieka prawna i kuratela Pojęcie i funkcja społeczna opieki prawnej Opieka nad małoletnim I. Ustanowienie opieki II. Opiekun III. Sprawowanie opieki IV. Nadzór sądu opiekuńczego nad sprawowaniem opieki V. Zwolnienie opiekuna i ustanie opieki Opieka nad osobą dorosłą ubezwłasnowolnioną całkowicie I. Wstęp II. Przesłanki ubezwłasnowolnienia III. Skutki prawne ubezwłasnowolnienia IV. Postępowanie w sprawach o ubezwłasnowolnienie wybrane informacje proceduralne (art KPC) V. Sprawowanie opieki prawnej nad osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną Kuratela Indeks rzeczowy