Równowaga rynkowa Cena unkt r Ilość Cena i ilość Cena (cena czyszcząca rynek): cena, przy której wielkość zapotrzebowania jest równa ilości oferowanej. Nierównowaga rynkowa: niedobór dobra Cena rynkowa 1 niższa niż cena Faktyczna wielkość sprzedaży 2 Niedobór dobra (nadwyżka wielkości zapotrzebowania) występuje przy cenie niższej od ceny. Wówczas wielkość zapotrzebowania przewyższa ilość oferowaną. Ilość : ilość dobra, jaką sprzedaje się na rynku w stanie. 1 Niedobór dóbr!!! > 2 1 1 Nierównowaga rynkowa: nadwyżka dobra Cena rynkowa 1 wyższa niż cena Faktyczna wielkość sprzedaży 2 Nadwyżka dóbr!!! < Nadwyżka dobra (nadwyżka ilości oferowanej) występuje przy cenie wyższej od ceny rynkowej. Wówczas ilość oferowana jest większa od wielkości zapotrzebowania. Brak na rynku 2 1
Brak na rynku Rynek, który sam się oczyszcza: niewidzialna ręka Kiedy na rynku występuje nierównowaga, konkurencja między tymi, którzy chcą kupić, a z drugiej strony między tymi, którzy chcą sprzedać, wyzwala siły, które spowodują zmianę ceny w kierunku. Nie ma potrzeby kierowania rynkiem sam znajdzie drogę do. Kieruje nim niewidzialna ręka. Niewidzialna ręka w warunkach niedoboru 1 resja na wzrost ceny Niedobór dóbr!!! > Niedobór oznacza, że część konsumentów, którzy zapłaciliby za dobro cenę rynkową, nie dostanie go. Niektórzy z nich będą skłonni raczej zapłacić więcej niż odejść z kwitkiem. Rezultatem niedoboru jest presja na wzrost ceny. Niewidzialna ręka w warunkach nadwyżki 1 resja na spadek ceny Nadwyżka dóbr!!! < Nadwyżka oznacza, że część dóbr dostarczonych na rynek nie znajdzie nabywców. przedawcy pogodzą się z koniecznością obniżki cen chcąc uniknąć zepsucia się niektórych dóbr. Będą także chcieli uniknąć dodatkowych kosztów magazynowania dóbr lub transportowania ich z powrotem do producentów. Rezultatem nadwyżki jest presja na spadek cen. 2 1 2 1 Wpływ wzrostu popytu na sytuację na rynku Wzrost popytu (ceteris paribus) powoduje: r1 wzrost ceny, r 2 wzrost ilości. 1 1
Wpływ spadku popytu na sytuację na rynku padek popytu (ceteris paribus) powoduje: r spadek ceny, r1 1 spadek ilości. 2 1 Wpływ wzrostu podaży na sytuację na rynku Wzrost podaży (ceteris paribus) powoduje: 1 spadek ceny, r 2 wzrost ilości. r1 1 Wpływ spadku podaży na sytuację na rynku 2 padek podaży (ceteris paribus) powoduje: r1 1 wzrost ceny, r spadek ilości. 1
Wpływ jednoczesnego wzrostu popytu i podaży Jednoczesny wzrost popytu i podaży powoduje: 1 wzrost lub spadek ceny (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży), wzrost ilości. r 2 2 1 1 Wpływ jednoczesnego spadku popytu i podaży 2 Jednoczesny spadek popytu i podaży powoduje: wzrost lub spadek ceny (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży), r 1 spadek ilości. 2 1 1 Wpływ jednoczesnego wzrostu popytu i spadku podaży 2 Jednoczesny wzrost popytu i spadek podaży powoduje: r1 1 wzrost ceny, r 2 wzrost lub spadek ilości (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży). 1
Wpływ jednoczesnego spadku popytu i wzrostu podaży Jednoczesny spadek popytu i wzrost podaży powoduje: r 1 2 spadek ceny, 1 wzrost lub spadek ilości (zależy to od skali zmiany popytu w stosunku do skali zmiany podaży). r1 2 pecyficzna krzywa podaży podaż sztywna pecyficzna krzywa podaży-doskonale elastyczna 1 0 1 0 1 2 2 0 2 0 2 0 1 pecyficzna krzywa popytu popyt sztywny 1 pecyficzna krzywa popytu popyt doskonale elastyczny 1 0 0 1 2 2 0 0 2 1 0 2
Model AJĘCZYNY Założeniem występowania modelu ajęczyny jest opóźniona reakcja producentów na zmienne rynkowe. Rok t 1 Rok t 2 2 R 2 R 1 R 1 1 1 1 2 1 Rok t 3 Rok t 4 R 2 2 2 4 R 4 3 R 3 3 1 1 2 3 1 2 4 3 1
Lata następne Wahania gasnące 2 4 2 4 3 3 1 1 2 4 3 1 T 1 T 2 T 3 T 4 T Wahania periodyczne Wahania periodyczne 2 2 1 1 2 1 T 1 T 2 T 3 T 4 Wahania wybuchowe 4 Wahania wybuchowe 4 2 2 1 1 3 3 2 1 3 T 1 T 2 T 3 T 4
Wprowadzanie ceny minimalnej Ingerencja państwa w wolny rynek min Nadwyżka dóbr!!! > wprowadzanie ceny maksymalnej i minimalnej. min 2 1 Co zrobić z nadwyżką dóbr: Wprowadzanie ceny maksymalnej wyeksportować, aństwo kupuje i magazynuje nadwyżkę, aństwo kupuje i przekazuje na cele charytatywne, aństwo kupuje i niszczy. max max Niedobór dóbr!!! > 2 1 Konsekwencje niedoboru dóbr Gdy na rynku pojawia się niedobór produktów rodzi to możliwość wystąpienia niekorzystnych zachowań. powstania czarnego rynku, gdzie obrót dobrem odbywa się po cenie przewyższającej cenę maksymalną, aństwo musi odpowiedzieć na taki stan rzeczy odpowiednimi procedurami rozdziału deficytowego dobra, stymulacja do łapówkarstwa i znajomości, które mogą wpływać na decyzje urzędników.