Kodeks postępowania cywilnego Tom II

DUŻE KOMENTARZE BECKA A. Marciniak. K. Piasecki (redaktorzy) Kodeks postępowania cywilnego Tom II Komentarz. Art. 367 729 6. wydanie WYDAWNICTWO C. H. BECK

DUŻE KOMENTARZE BECKA Kodeks postępowania cywilnego Tom II

DUŻE KOMENTARZE BECKA Kodeks postępowania cywilnego Tom II Komentarz. Art. 367 729 Redaktorzy prof. dr hab. Andrzej Marciniak prof. WSM dr hab. Kazimierz Piasecki Autorzy dr Helena Ciepła, sędzia SN w stanie spoczynku; dr Arkadiusz Cudak, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, sędzia NSA; Bronisław Czech, sędzia SN w stanie spoczynku; Katarzyna Gonera, sędzia SN; prof. UŁ dr hab. Józef Jagieła, Uniwersytet Łódzki; dr Michał Kłos, sędzia SA; dr Robert Kulski, Uniwersytet Łódzki; prof. UŁ dr hab. Ireneusz Kunicki, Uniwersytet Łódzki; prof. dr hab. Andrzej Marciniak, Uniwersytet Łódzki; dr hab. Krystian Markiewicz, Uniwersytet Śląski, sędzia SR; dr hab. Monika Michalska-Marciniak, Uniwersytet Łódzki; prof. WSM dr hab. Kazimierz Piasecki, Wyższa Szkoła Menedżerska, sędzia SN w stanie spoczynku; Janusz Pietrzykowski, sędzia SN; prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski, Uniwersytet Warszawski, sędzia SN; dr Monika Rejdak, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej; dr Andrzej Jan Szereda; Tadeusz Żyznowski, sędzia SN w stanie spoczynku 6. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2014

Propozycja cytowania: B. Czech, w: A. Marciniak, K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz do art. 367 729, Warszawa 2014. Poszczególne części komentarza opracowali: Helena Ciepła: wprowadzenia i objaśnienia do art. 478 479, 479 36 479 45 Arkadiusz Cudak: wprowadzenia i objaśnienia do art. 479 46 479 78 Bronisław Czech: wprowadzenia i objaśnienia do art. 526 560 1 Katarzyna Gonera: objaśnienia do art. 459 477 16 Józef Jagieła: objaśnienia do art. 598 1 598 21, 691 1 691 9 Michał Kłos: objaśnienia do art. 399 416 1 Robert Kulski: wprowadzenia i objaśnienia do art. 505 1 505 37 Ireneusz Kunicki: objaśnienia do art. 479 28 479 35 Andrzej Marciniak: wprowadzenia i objaśnienia do art. 480 505 Krystian Markiewicz: wprowadzenie i objaśnienia do art. 692 693 22 Monika Michalska-Marciniak: wprowadzenie i objaśnienia do art. 394 398, 694 1 694 8 Kazimierz Piasecki: wprowadzenia i objaśnienia do art. 367 391, 398 1 398 23, 424 1 424 12, 716 729 Janusz Pietrzykowski: wprowadzenia i objaśnienia do art. 566 567, 606 610, 611 626, 627 691 Krzysztof Pietrzykowski: wprowadzenia i objaśnienia do art. 566 567, 606 626, 627 691 Monika Rejdak: objaśnienia do art. 506 525 Andrzej Jan Szereda: objaśnienia do art. 626 1 626 13 Tadeusz Żyznowski: objaśnienia do art. 425 458, 561 565 1, 567 1 598, 599 605 Wydawca: Wioleta Beczek c Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne S.A. ISBN 978-83-255-5983-0 ISBN e-book 978-83-255-5984-7

Spis treści Przedmowa........................................................ Wykaz skrótów..................................................... IX XI Kodeks postępowania cywilnego Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze.............................. 3 Księga pierwsza. Proces............................................ 3 Tytuł VI. Postępowanie........................................... 3 Dział V. Środki odwoławcze..................................... 3 Rozdział 1. Apelacja......................................... 3 Wprowadzenie............................................. 4 Art. 367 391.......................................... 9 Rozdział 1 1. (uchylony)...................................... 48 Art. 392 393 20......................................... 48 Rozdział 2. Zażalenie........................................ 48 Wprowadzenie............................................. 49 Art. 394 398.......................................... 52 Dział Va. Skarga kasacyjna...................................... 65 Wprowadzenie............................................. 66 Art. 398 1 398 21........................................ 71 Dział Vb. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego................. 128 Wprowadzenie............................................. 128 Art. 398 22 398 23........................................ 128 Dział VI. Wznowienie postępowania............................... 130 Art. 399 416 1.......................................... 131 Dział VII. (uchylony).......................................... 186 Art. 417 424.......................................... 186 Dział VIII. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia................................................ 186 Wprowadzenie............................................. 186 Art. 424 1 424 12........................................ 189 Tytuł VII. Postępowania odrębne.................................... 202 Dział I. Postępowanie w sprawach małżeńskich....................... 202 Rozdział 1. Przepisy ogólne................................... 203 Art. 425 435.......................................... 203 Rozdział 2. Sprawy o rozwód i o separację........................ 220 Art. 436 446.......................................... 220 Rozdział 3. Inne sprawy...................................... 240 Art. 447 452.......................................... 240 Dział II. Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi 245 Art. 453 458.......................................... 245 Dział III. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych............................................... 258 Rozdział 1. Przepisy ogólne................................... 258 Art. 459 476.......................................... 258 V

Spis treści Rozdział 2. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy........... 314 Art. 477 477 7.......................................... 314 Rozdział 3. Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.. 320 Art. 477 8 477 16........................................ 320 Dział IV. Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania.............. 346 Wprowadzenie............................................. 346 Art. 478 479.......................................... 347 Dział IVa. Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji........ 353 Rozdział 1. (uchylony)....................................... 353 Art. 479 1 479 27........................................ 353 Rozdział 2. (oznaczenie i tytuł uchylone).......................... 353 Art. 479 28 479 35........................................ 353 Dział IVb. Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.............................................. 379 Wprowadzenie............................................. 379 Art. 479 36 479 45........................................ 380 Dział IVc. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji energetyki........ 393 Wprowadzenie............................................. 393 Art. 479 46 479 56........................................ 395 Dział IVd. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty................................................... 418 Wprowadzenie............................................. 418 Art. 479 57 479 67........................................ 419 Dział IVe. Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego 433 Wprowadzenie............................................. 433 Art. 479 68 479 78........................................ 434 Dział V. Postępowanie nakazowe i upominawcze...................... 439 Wprowadzenie............................................. 441 Rozdział 1. Przepisy ogólne................................... 441 Art. 480 484.......................................... 441 Rozdział 2. Postępowanie nakazowe.............................. 442 Wprowadzenie............................................. 442 Art. 484 1 497.......................................... 442 Rozdział 3. Postępowanie upominawcze........................... 465 Wprowadzenie............................................. 465 Art. 497 1 505.......................................... 466 Dział VI. Postępowanie uproszczone............................... 476 Art. 505 1 505 14........................................ 477 Dział VII. Europejskie postępowania w sprawach transgranicznych......... 496 Rozdział 1. Europejskie postępowanie nakazowe.................... 496 Wprowadzenie............................................. 497 Art. 505 15 505 20........................................ 499 Rozdział 2. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń...... 512 Wprowadzenie............................................. 512 Art. 505 21 505 27a....................................... 515 Dział VIII. Postępowania elektroniczne............................. 526 Rozdział 1. Elektroniczne postępowanie upominawcze................ 526 Wprowadzenie............................................. 528 Art. 505 28 505 37........................................ 531 Księga druga. Postępowanie nieprocesowe............................... 548 Tytuł I. Przepisy ogólne.......................................... 548 Art. 506 525.......................................... 549 Tytuł II. Przepisy dla poszczególnych rodzajów spraw.................... 583 Dział I. Sprawy z zakresu prawa osobowego......................... 583 VI

Spis treści Rozdział 1. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu................ 583 Wprowadzenie............................................. 585 Oddział 1. Postępowanie o uznanie za zmarłego................... 586 Art. 526 534.......................................... 586 Oddział 2. Postępowanie o stwierdzenie zgonu.................... 596 Art. 535 538.......................................... 596 Oddział 3. Uchylenie postanowień orzekających uznanie za zmarłego lub stwierdzenie zgonu...................................... 599 Art. 539 543.......................................... 599 Rozdział 2. Ubezwłasnowolnienie............................... 606 Wprowadzenie............................................. 608 Oddział 1. Przepisy ogólne.................................. 612 Art. 544 547.......................................... 612 Oddział 2. Doradca tymczasowy.............................. 623 Art. 548 551.......................................... 623 Oddział 3. Postępowanie.................................... 629 Art. 552 560 1.......................................... 629 Dział II. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli...... 652 Rozdział 1. Sprawy małżeńskie................................. 652 Art. 561 567 5.......................................... 653 Rozdział 2. Inne sprawy rodzinne oraz sprawy opiekuńcze............. 677 Oddział 1. Przepisy ogólne.................................. 677 Art. 568 578 1.......................................... 678 Oddział 2. Sprawy z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi... 693 Art. 579 584.......................................... 694 Oddział 3. Sprawy o przysposobienie.......................... 705 Art. 585 589.......................................... 705 Oddział 4. Sprawy z zakresu opieki............................ 711 Art. 590 598.......................................... 711 Oddział 5. Sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką............................... 716 Art. 598 1 598 14........................................ 716 Oddział 6. Sprawy dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem.... 740 Art. 598 15 598 21........................................ 740 Rozdział 3. Sprawy z zakresu kurateli............................ 754 Art. 599 605.......................................... 754 Dział III. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego........................ 759 Wprowadzenie............................................. 761 Rozdział 1. Przepisy ogólne................................... 763 Art. 606 608.......................................... 763 Rozdział 2. Stwierdzenie zasiedzenia............................. 764 Art. 609 610.......................................... 764 Rozdział 2a. Przepadek rzeczy................................. 772 Oddział 1. Przepadek rzeczy na podstawie prawa celnego............ 772 Art. 610 1 610 5......................................... 772 Oddział 2. Przepadek pojazdów............................... 777 Art. 610 6 610 7......................................... 777 Rozdział 3. Zarząd związany ze współwłasnością i użytkowaniem........ 780 Art. 611 616.......................................... 780 Rozdział 4. Zniesienie współwłasności............................ 785 Wprowadzenie............................................. 785 Art. 617 625.......................................... 787 Rozdział 5. Ustanowienie drogi koniecznej i służebności przesyłu........ 802 Art. 626.............................................. 802 VII

Spis treści Rozdział 6. Postępowanie wieczystoksięgowe....................... 807 Art. 626 1 626 13........................................ 813 Dział IV. Sprawy z zakresu prawa spadkowego....................... 889 Wprowadzenie............................................. 890 Przepisy wstępne........................................... 891 Art. 627 632.......................................... 891 Rozdział 1. Zabezpieczenie spadku i spis inwentarza................. 892 Art. 633 639.......................................... 892 Rozdział 2. Przyjęcie lub odrzucenie spadku....................... 899 Art. 640 645.......................................... 899 Rozdział 3. Ogłoszenie testamentu............................... 902 Art. 646 654.......................................... 902 Rozdział 4. Wyjawienie przedmiotów spadkowych................... 906 Art. 655 660.......................................... 906 Rozdział 5. Przesłuchanie świadków testamentu ustnego............... 909 Art. 661 663.......................................... 909 Rozdział 6. Sprawy dotyczące wykonawcy testamentu................ 911 Art. 664 665.......................................... 911 Rozdział 7. Zarząd spadku nieobjętego........................... 912 Art. 666 668.......................................... 912 Rozdział 8. Stwierdzenie nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego 914 Art. 669 679.......................................... 914 Rozdział 9. Dział spadku..................................... 929 Art. 680 689.......................................... 929 Rozdział 10. Inne sprawy spadkowe.............................. 940 Art. 690 691.......................................... 940 Dział IVa. Sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego................... 942 Art. 691 1 691 9......................................... 942 Dział V. Sprawy depozytowe..................................... 960 Wprowadzenie............................................. 961 Rozdział 1. Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego..... 962 Art. 692 693 10......................................... 962 Rozdział 2. Zwrot depozytu sądowego składającemu i wydanie depozytu sądowego uprawnionemu.................................... 979 Art. 693 11 693 17........................................ 979 Rozdział 3. Postępowanie w sprawach o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu............................................... 987 Art. 693 18 693 22........................................ 987 Dział VI. Postępowanie rejestrowe................................. 994 Art. 694 1 694 8......................................... 994 Księga trzecia. (uchylona).......................................... 1003 Przepisy wstępne (uchylone)....................................... 1003 Art. 695 715.......................................... 1003 Księga czwarta. Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt........... 1003 Art. 716 729.......................................... 1003 Indeks rzeczowy.................................................... 1013 VIII

Przedmowa W Tomie II Komentarza do Kodeksu postępowania cywilnego przedstawiono problematykę postępowania rozpoznawczego w części uregulowanej przepisami art. 367 729, głównie pod kątem potrzeb praktyków. Komentarz do wymienionych przepisów dotyczy środków zaskarżenia, postępowań odrębnych, postępowania nieprocesowego oraz postępowania w razie zaginięcia lub zniszczenia akt. Czteroletni okres, jaki upłynął od poprzedniego wydania tego Komentarza, wyznaczony został licznymi i niekiedy dość obszernymi zmianami prawa. Spowodowało to częściową dezaktualizację dotychczasowego wydana i narzuciło potrzebę opracowania wydania nowego, którego aktualna treść wykazuje dość istotne różnice w porównaniu z treścią wydania poprzedniego. W nowym wydaniu uwzględnione zostały zmiany ustawodawcze prawa postępowania cywilnego dokonane w latach 2010 2013, odnoszące się m.in. do uchylenia przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych, zażalenia do Sądu Najwyższego, zażalenia do innego składu sądu II instancji, dopuszczalności skargi kasacyjnej, skargi na orzeczenie referendarza sądowego, postępowania nakazowego i upominawczego (zmiany, które weszły w życie 3.5.2012 r., na mocy ustawy z 16.9.2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 233, poz. 1381), właściwości sądu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych (zmiana, która weszła w życie 8.9.2012 r., na mocy ustawy z 13.7.2012 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2012 r. poz. 908), postępowania w sprawach o zaprzeczenie ojcostwa (zmiana która weszła w życie 4.12.2013 r. (wyrok TK z 26.11.2013 r., P 33/12, Dz.U. z 2013 r. poz. 1439), dopuszczalności zaskarżenia postanowień w sprawie kosztów sporządzenia przez pełnomocnika z urzędu opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej (zmiana, która weszła w życie 3.12.2013 r., wyrok TK z 22.10.2013 r., SK 14/13, Dz.U. z 2013 r. poz. 1428) oraz do elektronicznego postępowania upominawczego, zwłaszcza co do oznaczenia stron procesu przez podanie i ustalenie ich Nr PESEL, NIP lub KRS (zmiany, które weszły w życie 7.7.2013 r. na mocy ustawy z 10.5.2013 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. z 2013 r. poz. 654). Publikacja uwzględnia tekst jednolity Kodeksu postępowania cywilnego zamieszczony w Dz.U. z 2014 r. pod poz. 101 oraz późniejsze zmiany. W aktualnym, 6. już wydaniu Komentarza, Czytelnik może zapoznać się z nowymi poglądami doktryny, najnowszą literaturą oraz orzecznictwem Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego, poświeconym omawianej w Komentarzu materii. Warto zwrócić uwagę, że w tym wydaniu dokonano istotnych zmian w sposobie prezentacji treści przez Autorów, dzięki czemu Komentarz jest bardziej czytelny i łatwiejszy w korzystaniu. W tym wydaniu komentarza w gronie autorskim pojawili się nowi autorzy: dr Arkadiusz Cudak (sędzia NSA), Katarzyna Gonera (sędzia SN), Jan Górowski (sędzia SN), prof. UŁ dr hab. Józef Jagieła, dr Michał Kłos (sędzia SA), dr Robert Kulski, prof. UŁ dr hab. Ireneusz Kunicki, dr Agnieszka Laskowska-Hulisz, dr hab. Krystian Markiewicz (sędzia SR), dr hab. Monika Michalska-Marciniak, dr Andrzej Stempniak (sędzia SO), dr Andrzej Jan Szereda, dr Monika Rejdak, prof. UŚ dr hab. Andrzej Torbus. Komentarz przeznaczony jest przede wszystkim dla pracowników wymiaru sprawiedliwości i innych praktyków prawa, zwłaszcza adwokatów, radców prawnych, komorników sądowych oraz aplikantów. Może służyć także z powodzeniem przedstawicielom doktryny, doktorantom, studentom wydziałów prawa i administracji oraz wszystkim osobom zmagającym się z problemami postępowania cywilnego. Warszawa, 5 maja 2014 r. prof. dr hab. Andrzej Marciniak prof. WSM dr hab. Kazimierz Piasecki IX

Wykaz skrótów 1. Akty prawne AlkoholU............... ustawa z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1356 CzynKomR............. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 9.3.1968 r. w sprawie czynności komorników (Dz.U. Nr 10, poz. 52 dyrektywa 2002/21/WE..... dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7.3.2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) (Dz.Urz. UE L Nr 108, s. 33 dyrektywa 2009/72/WE..... dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z 13.7.2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE (Dz.Urz. UE L Nr 211, s. 55) dyrektywa 2009/73/WE..... dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z 13.7.2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE (Dz.Urz. UE L Nr 211, s. 94) EgzAdmU.............. ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 EKPC................. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 EmRentyFUSU........... ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 FundEmU.............. ustawa z 28.8.1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 989 GospNierRolU........... ustawa z 19.10.1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1187 GospNierU.............. ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518) InstrSądZ............... zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z 12.12.2003 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej (Dz.Urz. MS Nr 5, poz. 22 KC................... ustawa z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) KCel.................. ustawa z 9.1.1997 r. Kodeks celny (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 75, poz. 802 KH................... rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 KK................... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 KK69.................. ustawa z 19.4.1969 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 13, poz. 94 XI

Wykaz skrótów KKW.................. ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 KM................... ustawa z 18.9.2001 r. Kodeks morski (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 758 Konstytucja RP.......... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i KP.................... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 KPA.................. ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267) KPC.................. ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 KPC30................. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 29.11.1930 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 83, poz. 651) KPC32................. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 29.11.1930 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 1932 r. Nr 112, poz. 934 KPC50................. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 29.11.1930 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 1950 r. Nr 43, poz. 394 KPK.................. ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 KR.................... ustawa z 27.6.1950 r. Kodeks rodzinny (Dz.U. Nr 34, poz. 308 KRO.................. ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 KrRejSU............... ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1203 KSCU................. ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 KSH.................. ustawa z 15.9.2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. KsięgiWieczInforU........ z 2013 r. poz. 1030 ustawa z 14.2.2003 r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz.U. Nr 42, poz. 363) KsWieczSysInfR......... rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 21.11.2013 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym (Dz.U. z 2013 r. poz. 1411) KsWieczZbDokR......... rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 17.9.2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.U. Nr 102, poz. 1122 KW................... ustawa z 20.5.1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 482 KWU.................. ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 LikwDepU.............. ustawa z 18.10.2006 r. o likwidacji niepodjętych depozytów (Dz.U. Nr 208, poz. 1537 NarkU................. ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 124 NielU.................. ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 382) OchrInfNU.............. ustawa z 22.1.1999 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631 OchrKonkurU............ ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 XII

Wykaz skrótów OchrLokU.............. ustawa z 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 150) OchrZabU.............. ustawa z 23.7.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 OchrZdrPsychU.......... ustawa z 19.8.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375 OdpMajFunkU........... ustawa z 20.1.2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (Dz.U. Nr 34, poz. 173) OrdPU................. ustawa z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 PodElU................ ustawa z 18.9.2001 r. o podpisie elektronicznym (t.j. Dz.U. PomocAlimU............ z 2013 r. poz. 262) ustawa z 7.9.2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1228 PomSpołU.............. ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 PostAdmU.............. ustawa z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 PPU................... ustawa z 25.9.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1384) PrAdw................. ustawa z 26.5.1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 PrASC................. ustawa z 29.9.1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264 PrASC55............... dekret z 8.6.1955 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. Nr 25, poz. 151 PrawZagrRPU........... ustawa z 5.7.2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 134) PrBank................. ustawa z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 PrCel.................. ustawa z 19.3.2004 r. Prawo celne (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 727 PrCzek................. ustawa z 28.4.1936 r. Prawo czekowe (Dz.U. Nr 37, poz. 283 PrEnerg................ ustawa z 10.4.1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059 PrGeod................ ustawa z 17.5.1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 PrLot.................. ustawa z 3.7.2002 r. Prawo lotnicze (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1393 PrNot.................. ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 164) ProkU................. ustawa z 20.6.1985 r. o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 270, poz. 1599 PrPoczt................ ustawa z 23.11.2012 r. Prawo pocztowe (Dz.U. z 2012 r. poz. 1529) PrPras................. ustawa z 26.1.1984 r. Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 PrPrywM............... ustawa z 4.2.2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432) PrPrywM65............. ustawa z 12.11.1965 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 46, poz. 290 XIII

Wykaz skrótów PrRzecz................ dekret z 11.10.1946 r. Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57, poz. 319 PrSpółdz............... ustawa z 16.9.1982 r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1443) PrTelekom.............. ustawa z 16.7.2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 243) PrUpN................. ustawa z 28.2.2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1112 PrUSP................. ustawa z 27.7.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 427 PrWeksl................ ustawa z 28.4.1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 PrzemDomU............ ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493 PWKC................. ustawa z 23.4.1964 r. Przepisy wprowadzające Kodeks PWKPC................ cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ustawa z 17.11.1964 r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 297 RadPrU................ ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 RegSądR............... rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 23.2.2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 259) rozporzadzenie Nr 1896/2006 rozporządzenie (WE) Nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 12.12.2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.Urz. UE L Nr 399, s. 1 rozporządzenie Nr 1/2003/WE rozporządzenie Rady (WE) Nr 1/2003 z 16.12.2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu (Dz.Urz. UE L z 2003 r. Nr 1, s. 1 rozporządzenie Nr 2201/2003 rozporządzenie Rady (WE) Nr 2201/2003 z 27.11.2003 r. dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylające rozporządzenie (WE) Nr 1347/2000 (Dz.Urz. UE L Nr 338, s. 1 rozporządzenie Nr 805/2004. rozporządzenie (WE) Nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 21.4.2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz.Urz. UE L Nr 143, s. 15 rozporządzenie Nr 861/2007. rozporządzenie (WE) Nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.7.2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz.Urz. UE L Nr 199, s. 1 rozporządzenie Nr 936/2012. rozporządzenie Komisji (UE) Nr 936/2012 z 4.10.2012 r. zmieniające załączniki do rozporządzenia (WE) Nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.Urz. UE L Nr 283, s. 1) RPDU................. ustawa z 6.1.2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz.U. Nr 6, poz. 69 RPOU................. ustawa z 15.7.1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 RTVU................. ustawa z 29.12.1992 r. o radiofonii i telewizji (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226 XIV

Wykaz skrótów SamWojU.............. ustawa z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 596 SamZałU............... ustawa z 25.9.1981 r. o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego (Dz.U. Nr 24, poz. 123 SNU.................. ustawa z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 499) SpółdzMieszkU.......... ustawa z 15.12.2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1222) SystPieczZastU........... ustawa z 9.6.2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 135 SysUbSpołU............. ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. ŚwRodzU............... Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ustawa z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1456) TFUE................. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 25.3.1957 r., wersja skonsolidowana (Dz.Urz. UE C z 2012 r. Nr 326, s. 47) TransHandlZapU......... ustawa z 8.3.2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 403) TransKolejU............. UbezpU................ ustawa z 28.3.2003 r. o transporcie kolejowym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1594 ustawa z 22.5.2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 950 WłLokU................ ustawa z 24.6.1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 WspTelekomU........... ustawa z 7.5.2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. Nr 106, poz. 675 ZasiłkiU................ ustawa z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 159) ZastRejU............... ustawa z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze ZNKU................. zastawów (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ZspadR................ rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 1.10.1991 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przy zabezpieczaniu spadku i sporządzaniu spisu inwentarza (Dz.U. Nr 92, poz. 411) ZwZawU............... ustawa z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 167) 2. Organy i instytucje EFTA................. European Free Trade Association (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) ETPC................. Europejski Trybunał Praw Człowieka ETS................... Europejski Trybunał Sprawiedliwości GUS.................. Główny Urząd Statystyczny KRS.................. Krajowy Rejestr Sądowy MF................... Minister Finansów MI.................... Minister Infrastruktury MOP.................. Międzynarodowa Organizacja Pracy (ang. International Labour Organization) MS................... Minister Sprawiedliwości MZ................... Minister Zdrowia NSA.................. Naczelny Sąd Administracyjny XV

Wykaz skrótów NSA(7)................ Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów PTMSiK............... Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminalnej PZU................... Państwowy Zakład Ubezpieczeń RM................... Rada Ministrów SA.................... Sąd Apelacyjny SN.................... Sąd Najwyższy SN(7).................. Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów SN(7, zasada prawna)...... Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów (uchwała mająca moc zasady prawnej) SN(PSIAPiUS)........... Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (do roku 1990: Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych) SN(PSIC)............... Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej SN(PSICPiUS)........... Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SO.................... Sąd Okręgowy SOKiK................. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów SW................... Sąd Wojewódzki (obecnie Sąd Okręgowy) TK.................... Trybunał Konstytucyjny TSUE................. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej UE.................... Unia Europejska UKE.................. Urząd Komunikacji Elektronicznej UNCITRAL............. Komisja Narodów Zjednoczonych ds. Międzynarodowego UOKiK................ Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów URE.................. Urząd Regulacji Energetyki URTiP................. Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty USC.................. Urząd Stanu Cywilnego UTK.................. Urząd Transportu Kolejowego WE................... Wspólnoty Europejskie WSA.................. Wojewódzki Sąd Administracyjny ZUS................... Zakład Ubezpieczeń Społecznych 3. Czasopisma i publikatory AUL.................. Acta Universitatis Lodzensis, Folia Iuridica AUWr................. Acta Universitatis Wratislaviensis Biul. Inf. SN............ Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego Biul. SN............... Biuletyn Biura Orzecznictwa Sądu Najwyższego BMS.................. Biuletyn Ministerstwa Sprawiedliwości BSN.................. Biuletyn Sądu Najwyższego CBOSA................ Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych DPP................... Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dz.U................... Dziennik Ustaw Dz.Urz................. Dziennik Urzędowy Dz.Urz. MS............. Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości Dz.Urz. UE............. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej EP.................... Edukacja Prawnicza EPS................... Europejski Przegląd Sądowy Gl..................... Glosa GP.................... Gazeta Prawna GSiP.................. Gazeta Sądowa i Penitencjarna GSP................... Gdańskie Studia Prawnicze GSW.................. Gazeta Sądowa Warszawska Jur.................... Jurysta KPP................... Kwartalnik Prawa Prywatnego XVI

M.P.................... Monitor Polski MoP.................. Monitor Prawniczy MoPr.................. Monitor Prawa Pracy NP.................... Nowe Prawo NPN.................. Nowy Przegląd Notarialny ONSAiWSA............. Wykaz skrótów Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych OSA.................. Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSN.................. Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby Cywilnej (w latach 1933 1952), Orzecznictwo Sądu Najwyższego (w latach 1953 1961: Izby Cywilnej i Izby Karnej, w roku 1962: Izby Cywilnej, w latach 1963 1981: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach 1982 1989: Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach 1990 1994: Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1995 roku: Izby Cywilnej, od 1.1.2003 r. Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych OSNAPiUS............. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC................. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNCK................ Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna i Karna OSNCP................ Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna oraz Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC-ZD.............. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna Zbiór Dodatkowy OSNKW............... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Wojskowa OSNP................. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych OSNPG................ Orzecznictwo Sądu Najwyższego Wydawnictwo Prokuratury Generalnej OSNwSK............... Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OSP................... Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA................ Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OTK.................. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego OTK-A................ Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Seria A Pal.................... Palestra PB.................... Prawo Bankowe PES................... Problemy Egzekucji Sądowej PiM................... Prawo i Medycyna PiP................... Państwo i Prawo PiZS.................. Praca i Zabezpieczenie Społeczne PiŻ................... Prawo i Życie PL.................... Przegląd Legislacyjny PN.................... Przegląd Notarialny POSAG................ Przegląd Orzecznictwa Sądu Apelacyjnego w Gdańsku PPC................... Polski Proces Cywilny PPE................... Przegląd Prawa Egzekucyjnego PPH................... Przegląd Prawa Handlowego PPiA.................. Przegląd Prawa i Administracji PPW.................. Prawo Papierów Wartościowych Pr. Gosp................ Prawo Gospodarcze Pr. Sp.................. Prawo Spółek Prob. Egz............... Problemy Egzekucji Prok. i Pr............... Prokuratura i Prawo XVII

Wykaz skrótów Prz. Sejm............... Przegląd Sejmowy PS.................... Przegląd Sądowy PUG.................. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego PWS.................. Problemy Wymiaru Sprawiedliwości R. Pr................... Radca Prawny Rej.................... Rejent RiP................... Rodzina i Prawo RPEiS................. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Rzeczp................. Rzeczpospolita S.C.................... Studia Cywilistyczne SI.................... Studia Iuridica SKN.................. Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy Sł. Prac................. Służba Pracownicza SP.................... Studia Prawnicze SPE................... Studia Prawno-Ekonomiczne ST.................... Samorząd Terytorialny Wok................... Wokanda WPP.................. Wojskowy Przegląd Prawniczy Zb. Orz................. Zbiór Orzeczeń ZN IBPS............... Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego ZN UJ................. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ZN UŁ................. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego ZN UMK............... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika ZN URz................ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego ZNSA................. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego ZP UKSW............... Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego ZPA MS............... Zeszyty Problemowo-Analityczne Ministerstwa Sprawiedliwości 4. Inne skróty art..................... artykuł cyt.................... cytowany (-a, -e) cz..................... część in..................... inni j.g.u................... jednostka gospodarki uspołecznionej lit..................... litera m.in................... między innymi m.st................... miasto stołeczne nast.................... następny (-a, -e) Nb.................... Numer brzegowy niepubl................. niepublikowany (-a, -e) Nr.................... Numer OC................... Odpowiedzialność Cywilna oprac.................. opracowanie/opracował (-a) orz.................... orzeczenie pkt................... punkt por.................... porównaj post................... postanowienie poz.................... pozycja pr. zbior................ praca zbiorowa Prawa Handlowego przyp.................. przypis pt..................... pod tytułem red.................... redakcja XVIII

Wykaz skrótów rozp................... rozporządzenie s...................... strona sp. z o.o................ spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sprost.................. sprostowanie t...................... tom t.j..................... tekst jednolity tj..................... to jest tzw.................... tak zwany (-a, -e) uchw................... uchwała ust.................... ustęp uw.................... uwaga (-i) vol.................... volumin w..................... wiek w zw................... w związku wyd................... wydanie wyr.................... wyrok z...................... zeszyt zarz................... zarządzenie zd..................... zdanie ze zm.................. ze zmianami zob.................... zobacz XIX