Rozdział 5 Jęczmień ozimy Doświadczenia z jęczmieniem ozimym posiano w II dekadzie września roku w SDOO Karzniczka, ZDOO Lisewo, Radostow, Wyczechy oraz PODR Lubań. Doświadczenia w Lisewie, Wyczechach, Radostowie i Lubaniu zostały sfinansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Wschody zbóż na początku października wyrównane z pełną obsadą roślin. Jesienne zahamowanie wegetacji nastąpiło dopiero w II dekadzie grudnia, gdy średnia dobowa temperatura spadła poniżej 4 C 0 to spowodowało, że rośliny późno weszły w okres spoczynku i nie były dostatecznie zahartowane przed nagłymi spadkami temperatur. Miesiąc grudzień z dużymi wahaniami temperatury w ciągu dnia temperatura wzrastała do 13,5 C 0 a w nocy spadała do 5,3 C 0. Najgroźniejsza była III dekada grudnia gdzie nastąpiło wyraźne ocieplenie w ciągu dnia 10,2 C 0, a od 30.12.2016 nastąpił nagły spadek temperatury do 8,3 C 0 przy jednoczesnym braku opadów śniegu. Pierwsza dekada stycznia bardzo mroźna do 20,0 C 0 z bardzo silnym wiatrem który dodatkowo obniżał temperaturę powietrza. Silny wiatr, brak okrywy śnieżnej i ujemna temperatura do 20,0 C 0 spowodowały uszkodzenie roślin. Następne miesiące styczeń, luty, marzec charakteryzowały się dużymi wahaniami temperatur wzrostem temperatur do dodatnich w ciągu dnia i spadkami temperatur do minusowych w ciągu nocy, co dodatkowo utrudniało spoczynek roślin i możliwość dobrego przezimowania. Powyższe czynniki atmosferyczne czyli duże różnice temperatur, wiatr w okresie silnych mrozów oraz brak okrywy śnieżnej przyczyniły się do wymarznięcia jęczmienia ozimego we wszystkich naszych lokalizacjach. Doświadczenia zlikwidowano. Ze względu na brak wyników z obserwacji wegetacji wiosennej w 2016r. do opracowania załączono tabele 5.4, 5.5, 5.6, obrazujące wyniki średnie wielolecia z odmian biorących udział w badaniach w latach 2013 -. 1
Tab.5.1 Jęczmień ozimy. Odmiany badane w województwie pomorskim. Rok zbioru: 2016. Zimotrwałość (skala 9 o ) Rok wpisu do KRO w Polsce Rok włączeni a do LOZ Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce 1 2 3 4 5 1 Titus 5,5 2012 2 SU Melania 4,5 2013 3 KWS Kosmos 4,5 KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-4 Souleyka 2010 157 Prusy 5 Antonella 5 2011 2014 6 Holmes 4,5 2011 DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan 7 KWS 5 2011 2014 KWS Lochow Polska sp. z o. o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-8 Meridian Zenek 5,5 2013 157 Prusy DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan 9 SU Vireni 4,5 2014 10 SU Elma 5 2014 11 Quadriga 5 DANKO Hodowla Roślin sp. z o. o. Choryń 27, 64-022 Kościan 12 Vincenta 4,5 13 Brosza 4,5 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR", Smolice 146, 63-740 Kobylin Titus, SU Melania, KWS Kosmos odmiany wzorcowe 2016 dw, odmiana dwurzędowa, br- odmiana browarna. Zimotrwałość - na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU Słupia Wielka, 2014 * Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowanie Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach PROW na lata 2014-2020 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Tabela 5.2 Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru 2016 Lp Cecha Karzniczka Lisewo* Lubań* Radostowo* Wyczechy* a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 1 Stan roślin przed zimą(skala 9 o ) 8,8 8,9 8,7 8,7 8,8 2 Stan roślin po zimie(skala 9 o ) o ) 1.5 3,3 1.4 2.4 1.6 3 Martwe rośliny (%) 96 75 96 80 95 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny * Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowanie Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach PROW na lata 2014-2020 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. 2
Tabela 5.3 Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2016 Miejscowość Karzniczka Lisewo* Lubań* Radostowo* Wyczechy* Powiat 1 Słupsk 2 Malbork 3 Kościerzyna 4 Tczew 5 Człuchów 6 Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 2 9 1 4 Klasa bonitacyjna gleby IIIa I V II IIIa Ph gleby (w KCL) 5,72 6,1 5,86 5,8 5,9 Przedplon Rzepak ozimy Rzepak ozimy Rzepak ozimy Rzepak ozimy Łubin wąskolistny Data siewu (dzień, m-c, rok) 24.09. 22.09. 28.09. 28.09. 22.09. Obsada nasion (szt/m 2 ) 400 350 450 350 400 Nawożenie mineralne ( kg/ha ) N na poziomie a1 (kg/ha) 34 8 30 14 34 N na poziomie a2 (kg/ha) 34 8 30 14 34 P2O5(kg/ha) 20 24 30 42 20 K2O(kg/ha) 30 64 60 112 30 Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd - jesień (nazwa,dawka/ha) Alister Grande 190 OD ( 1,0 ) Komplet 560 SC ( 0,4 ) Komplet 560 SC ( 0,25)+ Expert Met 56 WG ( 175 ) Expert met ( 175 ) * Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowanie Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach PROW na lata 2014-2020 oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego. Tabela 5.4 Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: Poziom a1 Poziom a2 2014-2014- 2013 2014 2013 2014 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Wzorzec, dt / ha 64,9 73,7 100,5 87,1 79,7 70,8 82,8 110,1 96,5 87,9 1 Souleyka 95,0 100,0 99 99,5 98,0 96,0 101,0 100 100,5 99,0 2 Titus 101,0 96,0 98 97,0 98,3 103,0 94,0 98 96,0 98,3 3 SU Melania 104,0 103 103,5 104,0 102 103,0 4 Maybrit 99,0 99 99,0 98,0 98 98,0 5 Metaxa 96,0 97,0 98 97,5 97,0 97,0 96,0 93 93,0 95,3 6 Antonella 101,0 106,0 100 103,0 102,3 104,0 105,0 98 98,0 102,3 7 Holmes 96,0 104,0 105 104,5 101,7 99,0 105,0 100 100,0 101,3 8 KWS Meridian 101,0 102,0 101 101,5 101,3 101,0 107,0 99 103,0 102,3 9 Zenek 105,0 105 105,0 103,0 102 102,5 10 SU Vireni 98 94 11 SU Elma 99 98 Liczba doświadczeń 5 5 4 9 14 5 5 4 9 14 3
Tabela 5.5 Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2013 4 Liczba lat badań Mączniak Rynchosporioza Rdza jęczmienia Plamistość siatkowana 2012-2014 Wzorzec, dt / ha 9,0 8,6 8,4 8,3 8,4 8,1 7,3 7,4 1 Souleyka 5 0,0-0,1 0,1 0,1-0,3-0,1 0,2 0,4 2 Titus 3 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 0,1 0,2 0,1 3 SU Melania 2 0,0 0 0,1-0,3 4 Maybrit 6 0,0-0,2 0,3-0,2 5 Metaxa 5 0,0-0,1 0,0 0,1-0,5-0,3-0,8-0,4 6 Antonella 4 0,0 0,0 0,0-0,2-0,1 0,1 0-0,0 7 Holmes 4 0,0-0,0-0,0 0-0,5-0,4 0,3 0,0 8 KWS Meridian 4 0,0-0,5 0,0 0,2 0,1 0,1 0,2 0,0 9 Zenek 2 0,0 0 0,3-0,4 10 SU Vireni 1 0,0 0,1 0-0,4 11 SU Elma 1 0,0-0,2-0,4 0,3 Liczba doświadczeń 4 14 4 4 14 14 4 14 Wzorzec : - Souleyka, Titus, SU Melania; 2014: - Souleyka, Titus, SU Melania, 2013: Souleyka, Nickela, Titus, Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystn Tabela 5.6 Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2013 Liczba lat badań w fazie dojrzałości mlecznej Wyleganie (skala 9 o ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a1 Wzorzec dt/ha 9,0 8,9 8,9 8,7 109,8 101,5 50,3 53,5 1 Souleyka 5 0,0-0,07-0,4-0,1-5 -5,3-1,4-1,4 2 Titus 3 0,0 0,03 0,3 0,2 6 10,9 2,6 1,7 3 SU Melania 2 0,0 0,1-1 -1,2 4 Maybrit 6 0,0-0,5 2-7,7 5 Metaxa 5 0,0 0,03 0,2 0,2-19 -17,1 4,6 3,9 6 Antonella 4 0,0-0,03 0-0,0-4 -4,6-0,1-1,6 7 Holmes 4 0,0 0,0-0,4-0,3-5 -6,7-2 -2,6 8 KWS Meridian 4 0,0 0,0-0,7-0,3-1 0,6-7,9-3,8 9 Zenek 2 0,0-0,5-7 -5,5 10 SU Vireni 1 0,0 0,3-10 9,2 11 SU Elma 1 0,0-0,4-6 -1,7 Poziom agrotechniki a2 Wzorzec dt/ha 8,9 8,8 8,8 104,5 97,1 52,2 55,0 1 Souleyka 5 0,0-0,03-0,3-0,0-5 -4,6-0,4-0,4 2 Titus 3 0,0 0,07 0,1 0,2 7 9,4 1,5 1,0 3 SU Melania 2 0,0 0,1-2 -1,1 4 Maybrit 6 0,0-0,4 2-8,2 5 Metaxa 5 0,0 0,03 0 0,1-17 -16,3 3,6 3,5 6 Antonella 4 0,0 0,0 0,1-0,1-5 -2,7 0,5-1,7 7 Holmes 4 0,0 0,03-0,1-0,2-5 -5,5-3,4-2,9 8 KWS Meridian 4 0,0 0,0-0,4-0,2-2 0,3-1,3-1,7 9 Zenek 2 0,0-0,6-8 -5,3 10 SU Vireni 1 0,0 0,1-11 8 11 SU Elma 1 0,0-0,5-6 -7,7 Liczba doświadczeń 5 14 5 14 5 14 5 14 Wzorzec 2014: - Souleyka, Titus, SU Melania; 2013: Souleyka, Nickela, Titus ; 2012 Souleyka, Maybrit, Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy
Charakterystyka odmian jęczmienia ozimego wpisanych do Krajowego rejestru we wrześniu w roku Joanna Szarzyńska Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych 63-022 Słupia Wielka Brosza (d. BKH 8012) dwurzędowa, typu pastewnego. Plenność na poziomie innych odmian dwurzędowych pastewnych. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość prawie średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową i ciemnobrunatną plamistość dość duża, na rdzę jęczmienia i na rynchosporiozę średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny do bardzo późnego, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym zawartość białka w ziarnie dość duża. Hodowca: "Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Charakterystyka odmian jęczmienia ozimego wpisanych do Krajowego rejestru w roku 2016 Joanna Szarzyńska Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych 63-022 Słupia Wielka Arenia (d. NORD 09020/72) wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Zimotrwałość średnia. Odporność na rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość dość duża, na mączniaka prawdziwego i plamistość siatkową średnia, na rdzę jęczmienia dość mała. Rośliny dość niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość wczesny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie ziarna, gęstość ziarna w stanie zsypnym oraz zawartość białka w ziarnie średnie. Reprezentant hodowcy: Saaten-Union Polska sp. z o.o. Nele (d. BE 2007019003D) wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość prawie średnia. Odporność na mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość dość duża, na plamistość siatkową i rdzę jęczmienia średnia. Rośliny dość wysokie, o dość dużej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym i zawartość białka w ziarnie średnie. Reprezentant hodowcy: Saaten-Union Polska sp. z o.o. 5
Kaylin (d. STRG 454/10) wielorzędowa, typu pastewnego. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki powyżej średniej. Zimotrwałość średnia. Odporność na plamistość siatkową i ciemnobrunatną plamistość dość duża; na mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia późny, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia, zawartość białka w ziarnie dość duża. Reprezentant hodowcy: IGP Polska sp. z o.o. sp. k. 6