Scenariusz lekcji historii Temat: Śladami Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu. Autor: Dariusz Judek Scenariusz lekcji opiera się na założeniu znajomości wśród uczniów podstawowych faktów o Powstaniu Wielkopolskim przed rozpoczęciem zajęd. Uczniowie jako zadanie domowe na poprzedniej lekcji otrzymują polecenie znalezienia informacji na temat wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu - tzn. głównych postaci i wydarzeo, związanych z jego początkowym przebiegiem, a także sposobami ich upamiętnienia na terenie centrum Poznania. Uczniowie maja też przynieśd przygotowany na szarym papierze szkic ulic centrum miasta (nauczyciel daje uczniom wytyczne takie, aby mogli zaznaczyd na nim miejsca pamięci).w procesie pracy na lekcji uczniowie będą korzystad z przyniesionych materiałów, papierowych lub internetowych planów miasta oraz z aplikacji 27 grudnia. Scenariusz wpisuje się w realizacje Nowej Podstawy Programowej i obejmuje treści realizowane na zajęciach z historii w siódmej klasie szkoły podstawowej w zakresie nauczania historii o procesie kształtowania się zachodniej granicy odradzającego się paostwa polskiego. Nauczyciel rozwija swoje kompetencje w stosowaniu metod aktywizujących, a uczniowie posługując się różnymi źródłami informacji będą świadomiej poruszad się po przestrzeni centrum Poznania w kontekście Powstania Wielkopolskiego. I. Cele ogólne: 1. Rozwijanie wiedzy uczniów o najważniejszych postaciach i wydarzeniach w Poznaniu podczas Powstania Wielkopolskiego. 2. Rozbudzanie zainteresowao dziejami lokalnymi, umacniającymi wieź z miejscem zamieszkania. II. Cele operacyjne (szczegółowe): Uczeo: wymieni najważniejsze miejsca i postacie związane z Powstaniem Wielkopolskim 1918-1919 upamiętnione w centrum Poznania; zidentyfikuje obiekty podane na kartach pracy i wykorzystując podane informacje właściwie umieści je na szkicu planu centrum Poznania; wykorzysta do usytuowania obiektów historycznych informacje zawarte w aplikacji 27grudnia lub w innych źródłach znalezionych w Internecie; rozwinie umiejętnośd korzystania z różnych źródeł w procesie zdobywania wiedzy o wydarzeniach historycznych; M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 1
zaproponuje krótką trasę śladami wydarzeo i głównych bohaterów Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu. III. Metody- sposoby pracy: Burza mózgów, portfolio, praca pod kierunkiem, praca ze źródłem, elementy JIGSAW, rozmowa nauczająca. IV. Formy organizacja procesu nauczania: Indywidualna, grupowa V. Środki dydaktyczne. pomoce dydaktyczne: plan miasta Poznania, mapy internetowe, aplikacja 27 grudnia. VI. Przebieg lekcji: 1. Nauczyciel rysuje na tablicy hasło Powstanie Wielkopolskie i cztery prostokąty do uzupełnienia. Następnie kieruje pytanie do uczniów na temat postaci z nim związanych. Franciszek Ratajczak Stanisław Taczak Powstanie Wielkopolskie Ignacy Jan Paderewski Józef Dowbór Muśnicki 2. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdaje karty pracy z 10 fotografiami różnych miejsc, upamiętniających Powstanie Wielkopolskie w Poznaniu (dla każdej grupy inne wraz z informacją, gdzie obiekty znajdują się). Kart pracy (fotografii) jest 10 (nauczyciel może jednak dodad też karty pracy z innymi jeszcze miejscami pamięci M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 2
związanymi z Powstaniem Wielkopolskim na terenie centrum miasta), a uczniowie (zgodnie z informacjami zawartymi na karcie pracy) muszą zaznaczyd właściwe miejsce na przygotowanym na szarym papierze szkicu ulic centrum Poznania oraz odpowiedzied na pytanie (można dodad też inne pytania) znajdujące się pod zdjęciem. W procesie pracy uczniowie korzystają z przyniesionych materiałów, planów miasta oraz z aplikacji 27 grudnia. 3. Po wykonaniu pracy w grupie uczniowie zawieszają plany z przyklejonymi zdjęciami i porównują je ze schematem innych grup. Poprzez konfrontacje z efektami działao innych grup następuje sprawdzenie prawidłowości wykonania zadania. VII. Ewaluacja. Nauczyciel wraca do schematu narysowanego na tablicy na początku lekcji i kieruje pytania do uczniów : - Jaką postad poznaną dzisiaj na zajęciach można dopisad do schematu? - Która z postaci na schemacie nie została ujęta w materiałach do umieszczenia na szkicu? - W jaki sposób wymienione osoby zostały uhonorowane na terenie centrum Poznania? Uczniowie uzupełniają schemat. Franciszek Ratajczak Stanisław Taczak Ulica w centrum Poznania, tablica pamiątkowa Powstanie Wielkopolskie Józef Dowbór Muśnicki Ulica w centrum Poznania, tablica pamiątkowa Ignacy Jan Paderewski Janusz Leszczyoski Ulica w centrum Poznania Ulica w centrum Poznania, pomnik, Hotel Bazar, Dworzec Letni Tablica pamiątkowa M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 3
VIII. Praca domowa. Opracuj schemat wycieczki po centrum Poznania pt. ŚLADAMI POWSTANIA WIELKPOLSKIEGO z uzasadnieniem wyboru kolejności zwiedzanych miejsc. IX. Bibliografia. Pacholska Maria, Zdziabek Wiesław: Zeszyt ćwiczeo dla szkoły podstawowej, Poznao 2008 Pacholska Maria, Zdziabek Wiesław: Zeszyt ćwiczeo dla gimnazjum, Poznao 2008 Zdziabek Wiesław, Pacholska Maria: Powstanie Wielkopolskie 1918 1919, Poznao 2008 Materiały zamieszczone na stronie:www.27grudnia.pl Aplikacja: 27 grudnia 1918 Paweł Anders: Miejsca Pamięci Powstania Wielkopolskiego Wydawnictwo WBPiCAK wyd. III, Poznao 2010 M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 4
Załącznik 1. Fotografia nr 1 Przy skrzyżowaniu ulic Wierzbięcice i Królowej Jadwigi Pytanie: W którym roku powstał pomnik? Fotografia nr 2 Stary Rynek 75 Pytanie: Naprzeciwko jakiego muzeum znajduje się tablica? M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 5
Fotografia nr 3 Skrzyżowanie ulicy Paderewskiego i Alei Karola Marcinkowskiego na budynku Hotelu Bazar Pytanie: Jakie stanowisko w polskim rządzie sprawował Ignacy Jan Paderewski? Fotografia nr 4 Skrzyżowaniu ulic y Paderewskiego i Alei Karola Marcinkowskiego na budynku Muzeum Narodowego Pytanie: Podaj nazwiska postaci upamiętnionych na tablicy. M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 6
Fotografia nr 5 Na Placu Wolności Pytanie: W jakim miesiącu w 1919 roku odbyła się na placu Wolności przysięga Wojsk Wielkopolskich. Fotografia nr 6 Przy ulicy Święty Marcin, przed budynkiem Akademii Muzycznej Pytanie: Kogo przedstawia pomnik i dlaczego postawiono go przed budynkiem Akademii Muzycznej? M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 7
Fotografia nr 7 Święty Marcin 71 Pytanie: W którym dniu Powstania Wielkopolskiego umieszczono w Hotelu Royal główne dowództwo wojsk polskich? Fotografia nr 8 Przy ulicy Dworcowej Pytanie: Którego dnia w grudniu 1918 r. przybył do Poznania Ignacy Jan Paderewski? M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 8
Fotografia nr 9 Skrzyżowanie ulic Ratajczaka i 27 grudnia Pytanie: W którym dniu Powstania Wielkopolskiego poległ Franciszek Ratajczak? Fotografia nr 10 Skrzyżowanie ulic Taczaka i Garncarskiej Pytanie: Którym głównodowodzącym Powstania Wielkopolskiego był Stanisław Taczak? M a t e r i a ł y d o r a d c ó w m e t o d y c z n y c h O D N P o z n a o - 2 0 1 8 Strona 9