Co sprawdzali my na Sprawdzianie 2008?

Co sprawdzali my na Sprawdzianie 2008? (materia dla uczniów, rodziców i nauczycieli) Prezentujemy zadania z arkusza egzaminacyjnego Jasne jak s o ce. Przy ka dym zadaniu podajemy nazw sprawdzanego obszaru standardów wymaga egzaminacyjnych i opis czynno ci ucznia. Ponadto w zadaniach zamkni tych od 1. do 20. zaznaczyli my poprawne odpowiedzi, a w zadaniach wymagaj cych zapisania rozwi zania zamie cili my przyk ady prac ocenionych na maksymaln liczb punktów. Za poprawne rozwi zanie zada od 1. do 20. mo na by o uzyska po 1 pkt. Przy zadaniach od 21. do 25. liczb punktów mo liw do zdobycia podajemy w opisie czynno ci ucznia. Najlepszym sposobem analizy zamieszczonego materia u jest jego wspólna lektura przez uczniów i rodziców oraz uczniów i nauczycieli. Arkusz egzaminacyjny Jasne jak s o ce Tekst do zada od 1. do 3. S o ce jest gwiazd, która wieci ju od kilku miliardów lat. To w a nie ono zapewnia zno- ne do ycia temperatury na naszej planecie. Jego ciep o sprawia, e wody oceanów paruj, by potem przerodzi si w yciodajne deszcze. Dzi ki promieniom s onecznym ro liny mog rosn i zaopatrywa nas w pokarm. Jednym s owem bez S o ca ycie na Ziemi nie by oby mo liwe. Nie trzeba si jednak martwi, e zga nie. B dzie wieci jeszcze przez kolejne miliardy lat. Od najdawniejszych czasów S o ce by o przez ludzi obserwowane, wykorzystywane do okre lania czasu, a nawet czczone jako bóstwo. Prastare miejsca kultu, kamienne kr gi, budowano najcz ciej tak, by mia y zwi zek ze wschodem lub zachodem S o ca na pocz tku wiosny lub lata. Najbardziej znanym spo ród zachowanych do dzi jest pot ny kr g Stonehenge w Anglii, zbudowany kilka tysi cy lat temu. Niektórzy uczeni uwa aj, e móg s u y do przewidywania za mie S o ca. Za mienie S o ca jest niezwyk ym zjawiskiem. Powstaje, gdy Ksi yc znajdzie si mi dzy S o cem a Ziemi. S o ce zostaje wtedy zas oni te przez Ksi yc, którego cie pada na Ziemi. Podczas ca kowitego za mienia Ksi yc zupe nie zas ania tarcz s oneczn. Wtedy w ci gu dnia, na krótki czas, zapada ciemno, spada temperatura, a ro liny i zwierz ta reaguj tak, jakby zbli a a si noc. W tym samym miejscu na Ziemi zjawisko ca kowitego za mienia S o ca mo na obserwowa przeci tnie tylko raz na kilkaset lat. Cz ciej wyst puj za mienia, podczas których Ksi yc nie zas ania tarczy s onecznej ca kowicie. Nazywamy je cz ciowymi za mieniami S o ca. Na podstawie: E. Übelacker, S o ce, Wroc aw 1992. Zadania Obszar umiej tno ci Ucze : 1. S o ce jest wa ne dla Ziemi, poniewa A. istnieje ju od miliardów lat. B. dostarcza ciep a i wiat a. C. by o kiedy obiektem kultu. D. mo na je obserwowa. przetwarza informacje zawarte w tek cie popularnonaukowym 1

2. Które zjawiska wyst puj najrzadziej? A. Ca kowite za mienia S o ca. B. Cz ciowe za mienia S o ca. C. Wschody i zachody S o ca. D. Astronomiczne zmiany pór roku. wnioskuje na podstawie informacji zawartych w tek cie popularnonaukowym 3. Ca kowite za mienie S o ca wyst puje wtedy, gdy A. niebo jest ca kowicie zachmurzone. B. na Ziemi zapada ciemna, g boka noc. C. Ksi yc zas ania ca tarcz s oneczn. D. Ziemia rzuca cie na S o ce. 4. W Europie rodkowej mo na by o obserwowa ca kowite za mienia S o ca w latach 1706 i 1954. W których to by o wiekach? A. XIX i XX B. XVIII i XX C. XVIII i XIX D. XVII i XIX rozumowanie odczytuje informacj z tekstu popularnonaukowego ustala wieki, w których mia y miejsca okre lone wydarzenia Tekst do zada od 5. do 7. 11 sierpnia 1999 r. w Polsce mo na by o zaobserwowa cz ciowe za mienie S o ca. Oto wyniki obserwacji tego zjawiska w niektórych miastach: Miejsce pocz tku za mienia Godzina rodka za mienia ko ca za mienia Cz tarczy s onecznej zakryta podczas rodka za mienia Gda sk 11.30 12.47 14.04 0,819 Kraków 11.30 12.51 14.12 0,919 Pozna 11.26 12.45 14.04 0,878 Szczecin 11.23 12.41 14.00 0,864 Wa brzych 11.25 12.45 14.05 0,924 5. W rodku za mienia S o ce by o najbardziej zakryte w A. Krakowie. B. Gda sku. C. Wa brzychu. D. Poznaniu. Na podstawie: www.zjawiska.art.pl odczytuje miasto, w którym wyst pi o najwi ksze nat - enie zjawiska 6. W Krakowie rodek za mienia nast pi o godzinie A. 12.51 B. 11.30 C. 14.12 D. 12.45 odczytuje godzin rodka zjawiska w podanym mie- cie 2

7. Jak d ugo mo na by o obserwowa za- mienie S o ca w Poznaniu? A. 1 godz. i 19 min B. 1 godz. i 41 min C. 3 godz. i 22 min D. 2 godz. i 38 min Tekst do zadania 8. wykorzystywanie wiedzy w praktyce oblicza czas trwania zjawiska S ownik podaje trzy znaczenia s owa s o ce: S O CE 1. «gwiazda najbli sza Ziemi, centralne cia o Uk adu S onecznego» 2. «wiat o, blask wysy ane przez to cia o» 3. pieszczotliwie «osoba ukochana lub bardzo lubiana» 8. Jej w osy l ni y w s o cu. W tym zdaniu u yto s owa s o ce w znaczeniu A. 1. i 2. B. 2. C. 3. D. 2. i 3. korzystanie z informacji wyja nia znaczenie u ytego w zdaniu wyrazu na podstawie artyku u has owego ze s ownika 9. Powiedzenie to jasne jak s o ce znaczy, e co jest A. m dre. B. b yszcz ce. C. gor ce. D. oczywiste. Tekst do zada od 10. do 13. S o ce i sosny Zanim s o ce nad wieczorem zajdzie sosen b dzie si czepia o uparcie. rozumie przeno ny sens powiedzenia Nie stoczy si za te sosny pr dzej a nasyci je czerwieni jak p dzle. Ruda farba po pniach ig ach pocieknie. Sosny niebo pomaluj jak najpi kniej. Ka dy ob ok. Ka d chmurk bia. B dzie niebo rudzia o gorza o. Zw gli si na sadze najczarniejsze. A je brzoza rano wiechciem li ci przetrze. Joanna Kulmowa 3

10. Wiersz jest poetyckim opisem A. po aru w lesie. B. za mienia S o ca. C. zachodu s o ca nad lasem. D. ca ego s onecznego dnia. 11. W której zwrotce wyst puje porównanie? A. W pierwszej. B. W drugiej. C. W trzeciej. D. W ostatniej. 12. Przypisanie w wierszu ludzkich zachowa s o cu oraz drzewom to A. epitet. B. porównanie. C. przeno nia. D. d wi kona ladownictwo 13. W jakim znaczeniu zosta o u yte s owo wieche w ostatniej zwrotce? A. P k. B. Stos. C. Sterta. D. Wianek. 14. Aby wyja ni znaczenie s owa gorze, si gniesz do s ownika A. ortograficznego. B. j zyka polskiego. C. przyrodniczego. D. terminów literackich. Tekst do zadania 15. korzystanie z informacji interpretuje wiersz odczytuje sens (temat) wskazuje zwrotk, w której wyst puje okre lony rodek stylistyczny porównanie rozpoznaje cechy przeno ni rozumie z kontekstu znaczenie u ytego w wierszu s owa wskazuje s ownik, w którym znajdzie znaczenie podanego s owa LUTY 2007 1 CZWARTEK Kartki z kalendarza MARZEC 2007 1 CZWARTEK Wschód S o ca 7.17 Zachód S o ca 16.22 Wschód S o ca 6.23 Zachód S o ca 17.14 15. Dzie 1 marca by d u szy ni dzie 1 lutego o A. mniej ni godzin. B. wi cej ni godzin, ale mniej ni o pó torej godziny. C. wi cej ni pó torej godziny, ale mniej ni o dwie godziny. D. wi cej ni dwie godziny. rozumowanie porównuje ró nice liczb 4

16. We wtorek sprzedano 35 butelek wody mineralnej, a w rod 3 razy wi cej. Ile cznie butelek wody sprzedano we wtorek i rod? A. 105 B. 73 C. 38 D. 140 17. Na straganie wystawiono do sprzeda- y 48 pla owych czapek. Przed po udniem sprzedano po ow z nich, a po po- 1 udniu pozosta ych. Ile czapek sprze- 3 dano po po udniu? A. 8 B. 16 C. 24 D. 32 18. Wypo yczenie kajaka na pó godziny kosztuje 2,50 z. Ile z otych trzeba zap aci za wypo yczenie kajaka na 3,5 godziny? A. 7,50 B. 8,75 C.10 D.17,50 19. Ewa opala a si na s o cu przez 7 kolejnych dni. Pierwszego dnia opala a si przez 10 minut, a ka dego nast pnego o 5 minut d u ej ni w poprzednim dniu. Ile minut Ewa opala a si siódmego dnia? A. 40 B. 45 C. 30 D. 35 20. Gnomon to ustawiony pionowo prosty pr t, który w s oneczne dni rzuca cie. Najdok adniej mo emy wyznaczy kierunek pó nocny, obserwuj c cie gnomonu A. rano. B. przed po udniem. C. w po udnie. D. po po udniu. 21. Rysunek pokazuje obserwowan z Ziemi pozorn drog S o ca po niebie i wysoko S o ca nad widnokr giem w ró nych porach roku. Uzupe nij ten rysunek, wpisuj c w wykropkowane miejsca nazwy odpowiednich pór roku. wykorzystywanie wiedzy w praktyce wykorzystywanie wiedzy w praktyce wykorzystywanie wiedzy w praktyce rozumowanie rozumowanie rozumowanie oblicza wielokrotno danej liczby oblicza u amek liczby oblicza koszt wypo yczenia sprz tu sportowego na podstawie ceny jednostkowej zwi ksza dan liczb o wielokrotno innej liczby rozumie zale no mi dzy kierunkiem cienia a por dnia rozpoznaje por roku na podstawie przedstawionych na rysunku pozornych dróg S o ca nad widnokr giem 5

Przyk ad dobrej pracy lato wiosna, jesie (wystarczy jedna z tych nazw) zima 22. W pewnym momencie cie Agaty by 2,5 razy d u szy ni jej wysoko. Jak d ugo mia jej cie, je li Agata ma 164 cm wzrostu? D ugo cienia wyra w metrach. Zapisz obliczenia. Odpowied : Cie Agaty mia... m d ugo ci. rozumowanie (1 pkt); wykorzystywanie wiedzy w praktyce (2 pkt) ustala sposób obliczenia d ugo ci cienia oblicza d ugo cienia d ugo cienia wyra a w metrach Przyk ady dobrych prac Przyk ad 1. 2,5 164=410 (cm) 410 cm=4,10 m Odpowied : Cie Agaty mia 4,1 m d ugo ci. Przyk ad 2. 164 cm=1,64 m 2,5 1,64=4,10 Odpowied : Cie Agaty mia 4,1 m d ugo ci. 6

Przyk ad 3. 164:2=82 pobrano z www.sqlmedia.pl 2 164=328 82+328=410 cm 410 cm=4,10 m Odpowied : Cie Agaty mia 4,1 m d ugo ci. 23. Podczas wycieczki w upalny dzie dzieci przeznaczy y na napoje 42 z. Kupi y 16 kartoników soku jab kowego. Ile najwi cej butelek wody mog y kupi dzieci za reszt pieni dzy? Zapisz obliczenia. rozumowanie (2 pkt); wykorzystywanie wiedzy w praktyce (2 pkt) Odpowied : Dzieci mog y kupi najwi cej.... Przyk ady dobrych prac Przyk ad 1. 16 0,89=14,24 42-14,24=27,76 27,76:1,60=17,35 Odpowied : Dzieci mog y kupi najwi cej 17 butelek wody. Przyk ad 2. 16 0,89=14,24 15 1,60=24 Cennik do zadania 23. Napój Cena jednostkowa sok jab kowy woda mineralna 0,89 z / kartonik 1,60 z / butelka 24+14,24=38,24 15 butelek 38,24+1,60=39,84 16 butelek 39,84+1,60=41,44 z 17 butelek ustala sposób obliczenia kosztu zakupu na podstawie ceny jednostkowej ustala sposób wyznaczenia reszty wyznacza reszt okre la, ile razy jedna wielko mie ci si w drugiej Odpowied : Dzieci mog y kupi najwi cej 17 butelek wody. 7

Przyk ad 3. pobrano z www.sqlmedia.pl 16 0,89=14,24 16 1,60=25,6 14,24 +25,6=39,84 39,84+3,20=43,04 43,04-1,60=41,44 Odpowied : Dzieci mog y kupi najwi cej 17 butelek wody. Przyk ad 4. 16 0,89=14,24 42-14,24=27,76 10 butelek 16 z 5 butelek 8 z 15 butelek 16+8=24z 17 butelek 24+2 1,60=24+3,20=27,20 z Odpowied : Dzieci mog y kupi najwi cej 17 butelek wody. 24. Na podstawie mapy napisz kilkuzdaniow notatk o przewidywanej pogodzie dla Polski na jutro. Warszawa pisanie (1 pkt); korzystanie z informacji (2 pkt) pisze na podany temat kilkuzdaniow komunikatywn notatk korzysta z informacji znajduj cych si na mapie pogody [2 punkty] Przyk ady dobrych prac Przyk ad 1. Na pó nocy kraju b dzie s onecznie. W rodkowej Polsce zachmurzenie cz ciowe z wi kszymi przeja nieniami. Na po udniu natomiast b d opady deszczu. 8

Przyk ad 2. pobrano z www.sqlmedia.pl Jutro na Pomorzu i Mazurach pogodnie, bezchmurne niebo. W rodkowej cz ci kraju cz ciowe zachmurzenie z przeja nieniami. W górach pochmurno i opady deszczu. Przyk ad 3. Jutro w Polsce pogoda zró nicowana. Ca y dzie s oneczny tylko w cz - ci pó nocnej, im dalej na po udnie, tym pogoda b dzie si bardziej psu. I tak w cz ci rodkowej chmury na przemian ze s o cem, a opady deszczu b d na po udniu. 25. Jedyne pod s o cem! Napisz o miejscu, które jest dla ciebie wyj tkowe. Wyja nij, dlaczego. Twoje wypracowanie powinno zaj co najmniej po ow wyznaczonego miejsca. pisanie pisze na temat [3 punkty] dobiera celowo rodki j zykowe (wypowied wyró nia bogate s ownictwo i ywy, barwny styl) pisze poprawnie pod wzgl dem j zykowym [2 punkty] (0-1 b. 2 pkt; 2-3 b. 1 pkt; 4 i wi cej 0 pkt) przestrzega zasad ortografii [2 punkty] (0-1 b. 2 pkt; 2-3 b. 1 pkt; 4 i wi cej 0 pkt) przestrzega zasad interpunkcji (dopuszczalne 3 b dy) Przyk ady dobrych prac Przyk ad 1. Jest na wiecie wiele pi knych i zachwycaj cych miejsc, ale dla mnie najwa niejszy jest mój dom. By em w wielu innych domach, we wspania ych miejscach, ale jednak najlepiej czuj si we w asnym, mo e nie za du ym, ale moim domu. Nie jest specjalnie bogaty i wygodny. Taki sobie zwyczajny. Jednak dla mnie najwspanialszy. Jest dla mnie ostoj, ciep ym k tem w zimowe dni. 9

Pe en wspomnie, pami tek. W nim czuj si swobodnie, pewnie i bezpiecznie. Jest dla mnie miejscem, do którego zawsze si wraca. Oparciem, miejscem odpoczynku, nabrania si na kolejny dzie. Dom jest jakby skarbcem wszystkiego, co mam. Moje ksi ki, ubrania, meble, pami tki i oczywi cie rodzina. My l, e ka dy najlepiej si czuje we w asnym domu. Ka dy te mo e potwierdzi, e wsz dzie dobrze, ale w domu najlepiej. Ja czuj si w nim lepiej ni gdziekolwiek indziej. Przyk ad 2. Najpi kniejszym miejscem, jakie znam, jest pla a w Ustroniu Morskim. Tam najcz ciej sp dzam wakacje. Gdy id na pla pod wieczór, widz rudo- ó t kul zanurzaj c si powoli w tafli niebieskiego morza. ó tawy piasek lekko pie ci moje stopy. Uwielbiam to miejsce. Du a pla a, ma o ludzi, bia e mewy. Wysokie wydmy, na których zgrabnie ko ysz si sosny g askane przez wiatr. To miejsce po prostu przyci ga mnie co roku. To mój azyl. I nie zach caj mnie zagraniczne kurorty, gor ce kraje. Ja nie chc tam sp dza wakacji, wol w Ustroniu, na pla y i w szumi cym, zimnym Ba tyku. Nawet jak dorosn i wyjad za granic, co roku b d wraca do kochanego Ustronia. Do Polski. Przyk ad 3. Moje wyj tkowe miejsce znajduje si w zaczarowanym lesie. Zbudowa am tam sobie domek, w którym sp dzam bardzo du o czasu. W nim czuj si swobodnie i bezpiecznie. W moim domku mam przepi kne okno, przez które mog obserwowa ró ne ptaki. Kilka kroków od mojego domku p ynie ma a rzeczka. W tej rzeczce p ynie krystalicznie czysta woda. Latem cz sto si w niej k pi. Mój lasek jest najpi kniejszym miejscem na wiecie. Wiem o nim tylko ja. To w a nie miejsce jest dla mnie wyj tkowe, jedyne pod s o cem. 10

Przyk ad 4. pobrano z www.sqlmedia.pl Wyj tkowym miejscem jest dom mojej babci. Babcia mieszka skromnie, ale jest u niej bardzo przytulnie. Gdy tam przychodz, odpoczywam w ciszy i serdecznej babcinej atmosferze. Siadam w wygodnym fotelu, ogl dam stare zdj cia i pami tki, s ucham, jak babcia opowiada i wspomina. Ja te opowiadam babci o tym, co u mnie i co w szkole, a potem babcia robi pyszn herbat z sokiem i podaje swoje ciasto. Nic na wiecie tak mi nie smakuje jak to ciasto i ta herbata. Bo moja babcia jest wyj tkowa i jej dom jest wyj tkowy. Takie jedyne pod s o cem miejsce, gdzie czuj si dobrze i bezpiecznie. Przyk ad 5. Moja babcia ma domek na przedmie ciach mojego miasta. Na stryszku jest pokoik mojej cioci. Ciocia mieszka a w nim, gdy chodzi a do szko y. Potem wyjecha a i pokoik u ywany jest jako go cinny. Ciocia pozwala mi grzeba w jej skarbach. Bardzo lubi tam przesiadywa, ogl da jej zdj cia, ksi ki, zabawki i przymierza jej sukienki. Ale najbardziej lubi ogl da jej rysunki. Ciocia jest artystk. Rysuje ilustracje do bajek dla dzieci. W szufladach i tekturowym pudle pe no jest starych szkiców. Lubi ustawia je w ci gi i uk ada historyjki. Wydaje mi si wtedy, e jestem w wiecie bajek i fantazji. Jest to miejsce absolutnie wyj tkowe i nie da si porówna z innymi. 11