Szkoła Podstawowa nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Sanoku Każdy ma swoje ulubione miejsce w dzieciństwie. To jest ojczyzna duszy. Stefan Żeromski PROGRAM EDUKACJI PATRIOTYCZNEJ Tu wszędzie jest moja ojczyzna Sanok 2007
PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2002 r. Nr 51, poz. 458 z późn. zm.). 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (Dz. U. z 2001 r. Nr 92, poz. 1020 z późn. zm.). WSTĘP Edukacja patriotyczna jest niezwykle ważnym elementem zarówno wychowania jak i edukacji dzieci na każdym etapie kształcenia. Towarzyszy im począwszy od klasy pierwszej podczas lekcji, szkolnych uroczystości, wycieczek czy spacerów. Uczniowie poznając, język ojczysty, dzieje Polski i swojego regionu, dziedzictwo kulturowe wielu pokoleń uczą się szacunku dla małej i tej właściwej Ojczyzny. Ważnym elementem edukacji patriotycznej jest edukacja obywatelska. W dzisiejszych czasach niezwykle istotna, albowiem współczesny patriotyzm to między innymi aktywność społeczna i polityczna obywateli. Nadrzędnym celem szkoły jest więc między innymi wychowanie i przygotowanie uczniów do roli odpowiedzialnego człowieka i obywatela. 2
CELE GŁÓWNE 1. Kształtowanie więzi z krajem ojczystym i świadomości obywatelskiej. 2. Rozwijanie poszanowania postaw prospołecznych i dobra wspólnego. 3. Kształtowanie szacunku dla własnego państwa. CELE SZCZEGÓŁOWE 1. Kształtowanie tożsamości narodowej i upowszechnianie tradycji narodowych i regionalnych. 2. Poszerzanie wiedzy na temat polskiej historii, kultury, walorów przyrodniczych i krajobrazowych. 3. Budzenie szacunku dla dokonań minionych pokoleń. 4. Kształcenie poczucia więzi z Małą Ojczyzną - realizacja szkolnego programu regionalnego. 5. Kształcenie poczucia odpowiedzialności oraz szacunku dla symboli narodowych. 6. Kształtowanie postaw odpowiedzialności za siebie, swoją miejscowość i swój kraj. 3
TREŚCI NAUCZANIA- klasy I- III ZADANIA SPOSÓB REALIZACJI TERMIN OSOBY ODPOWIEDZIALNE Rozwijanie poczucia więzi narodowej i kształtowanie szacunku dla symboli narodowych Wzmacnianie poczucia więzi rodzinnych, pielęgnowanie pamięci o zmarłych - poznanie przez uczniów polskich symboli narodowych, - nauka hymnu państwowego, - eksponowanie symboli narodowych podczas ważnych uroczystości szkolnych. - zapoznanie uczniów ze szkolnym ceremoniałem, sztandarem, patronem szkoły, - nauka pieśni szkoły, - kształtowanie właściwych postaw podczas uroczystości szkolnych - pogadanki na temat tradycji kultywowania Święta Zmarłych, - wycieczki na cmentarz, palenie zniczy. cały rok szkolny wrzesień wrzesień listopad I III klas I I III I II i III Wzbudzanie uczuć patriotycznych i rozwijanie więzi narodowej 1. Święto Niepodległości - przeprowadzenie zajęć na temat: Dlaczego 11 listopada obchodzimy Narodowe Święto Niepodległości - przygotowanie uroczystej akademii z okazji Rocznicy Odzyskania Niepodległości - Wykonanie gazetki okolicznościowej na korytarzu szkolnym uczniów klas I III Listopad marzec I III III B. Pytlowany opiekun Małego Samorządu 4
2.Święto Patrona Szkoły - przekazanie dzieciom informacji na temat postaci Tadeusza Kościuszki jego roli w historii Polski - wykonanie gazetek okolicznościowych w klasach, - wykonanie gazetki na korytarzu szkolnym, - przygotowanie okolicznościowej akademii, B. Pytlowany III 3. Rocznica uchwalenie Konstytucji 3 Maja - przeprowadzenie zajęć na temat obchodzonej rocznicy oraz święta flagi państwowej, - pogadanka na temat szacunku wobec symboli narodowych, - wykonanie chorągiewek z polskimi barwami narodowymi. 4. Kształcenie właściwych postaw podczas szkolnych uroczystości. 5. Szkolny konkurs plastyczny : Tu wszędzie jest moja Ojczyzna maj listopad I- III opiekun samorządu, przewodnicząca zespołu samokształceniowego Uświadamianie dzieciom znaczenia tradycji dla utrzymania tożsamości narodowej i rodzimej 1. Święta Bożego Narodzenia - pogadanki na temat polskich i regionalnych tradycji związanych ze świętami - przygotowanie świątecznych dekoracji klas i korytarzy, - zwiedzanie wystawy ozdób świątecznych, - przygotowanie klasowych wigilii - udział uczniów w szkolnych jasełkach, Grudzień 5
2. Święta Wielkanocne - przygotowanie dekoracji klas i korytarzy, - zwiedzanie wystawy wielkanocnej - konkurs plastyczny Zwierzątko do wielkanocnego koszyczka kwiecień Uświadomienie konieczności ochrony środowiska naturalnego przed zniszczeniem Dzień Ziemi - pogadanka na temat akcji Sprzątanie świata - przygotowanie gazetki na korytarzu szkolnym, - konkurs przyrodniczy Z przyrodą za pan brat wrzesień kwiecień I III I 1. Dzień babci i dziadka - przygotowanie akademii styczeń Wychowawcy Świetlicy Kształtowanie postawy szacunku wobec rodziców i dziadków 2. Dzień matki i ojca - przygotowanie uroczystych spotkań z rodzicami - konkurs literacki List do mamy maj maj I III III Wzmacnianie poczucia tożsamości kulturowej, historycznej, etnicznej i narodowej Sanok- moje miasto - realizacja programu regionalnego - Konkurs plastyczny HERB SANOKA - wycieczki do Skansenu, - lekcje muzealne - zapoznanie uczniów z zabytkami Sanoka, - wykonanie gazetek ściennych - Sanok moje miasto zgodnie z programem Luty W ciągu roku szkolnego zgodnie programem I I III II 6
Zachęcanie uczniów do poznawania historii swojego kraju - poznawanie wybranych epizodów z historii Polski - wspólne czytanie i opowiadanie legend dotyczących Polski i naszego regionu Cały rok szkolny zgodnie z programem nauczania I - III Kształtowanie postawy szacunku wobec postaci wielkich Polaków, godnych naśladowania - zapoznanie uczniów z sylwetkami wybitnych Polaków. - uczestnictwo w apelu organizowanym z okazji Dnia Papieskiego - nauka pieśni patriotycznych związanych z postacią Tadeusza Kościuszki patrona szkoły oraz innych wynikających z programu nauczania - Cały rok szkolny październik marzec I - III 7
Treści ścieżki /szczegółowe zagadnienia Godło i hymn państwowy. 1. Hymn narodowy oraz symbole narodowe państwowe. 2. Święta państwowe w Polsce (3 maja, 11 listopada, 15 sierpnia) 3. Historii szkoły oraz jej symbole. 4. Znacznie uroczystości państwowych w życiu narodu i społeczności szkolnej 5. Kształcenie szacunku do symboli państwowych. 6. Kształcenie odpowiedniego zachowania się uczniów czasie uroczystości szkolnych państwowych. Osiągnięcia uczniów 1. Zna symbole narodowe i ich genezę. 2. Rozumie rolę hymnu narodowego i godła w historii Polski. 3. Z szacunkiem odnosi się do symboli narodowych i godnie zachowuje w czasie uroczystości państwowych oraz szkolnych 4. Zna święta państwowe Polski, rozumie ich genezę oraz znaczenie. 5. Uczestniczy w szkolnych akademiach i miejskich uroczystościach związanych ze świętami państwowymi. 6. Zna tradycje i historię swojej szkoły oraz sztandar i jego symbolikę. TREŚCI NAUCZANIA- klasy IV- VI Formy realizacji - poznanie historii symboli narodowych - projekt: Polskie symbole narodowe - nauka hymnu narodowego - poznanie genezy hymnu narodowego - kształcenie właściwych postaw i zachowania podczas uroczystości szkolnych, - lekcja na temat święta flagi - lekcje na temat wydarzeń historycznych związanych ze świętami narodowymi - organizacja szkolnych akademii i uroczystości Święto Niepodległości 11 listopada Święto Konstytucji 3 Maja, Dzień Patrona Szkoły, - przygotowanie gazetek tematycznych w klasach - przygotowanie gazetki szkolnej - udział uczniów w uroczystościach szkolnych - organizacja udziału uczniów w miejskich uroczystościach - zachęcanie uczniów do udziału w uroczystościach miejskich związanych ze świętami państwowymi - zapoznanie z historią i symbolami szkoły, - zapoznanie uczniów z ceremoniałem szkolnym Osoby odpowiedzialne muzyka n-le j. polskiego nauczyciele wychowacy zgodnie z harmonogramem opiekun samorządu z-ca dyrektora dyrektor Klasa kl.4 kl.6 kl.4 kl. 6 kl.4,5,6 kl.4
Pieśni patriotyczne. Utwory literackie (obrazy i filmy) o tematyce historyczno-patriotycznej 1. Pieśni historycznej i ich rola w historii naszego narodu. (np. Boże coś Polskę, Pierwsza Brygada, Rota i inne) 2. Legendy o początkach państwa polskiego. 3. Dzieła sztuki o tematyce historyczno patriotycznej 4. Film historyczny jako źródło poznania przeszłości. 1. Potrafi wyjaśnić pojęcie pieśni patriotycznej i jej rolę w historii narodu. 2. Wie jakiego okresu historycznego dotyczą wybrane pieśni historyczne. 3. Potrafi uzasadnić, że pieśni te są dowodem patriotycznej postawy Polaków. 4. Zna i potrafi zaśpiewać wybrane pieśni historyczne 5. Potrafi wyjaśnić co to jest legenda. 6. Odróżnia wydarzenie historyczne od wydarzeń legendarnych 7. Potrafi opowiedzieć legendy związane z początkami państwowości polskiej 8. Zna tytuły utworów literackich, obrazów oraz filmów o tematyce historycznopatriotycznej - wyjaśnienie pojęcia pieśni patriotycznych w korelacji z nauczanymi treściami historycznymi - prezentacja wybranych pieśni historycznych (np. Bogurodzica, Rota, Boże coś Polskę, Witaj majowa jutrzenko, My pierwsza Brygada, Czerwone maki na Monte Casino ) - nauka wybranych pieśni historycznych, - nauka pieśni związanych z powstaniem kościuszkowskim - wykorzystanie pieśni historycznych jako elementu uroczystości szkolnych - poznanie legend związanych z początkami państwowości polskiej, - Polskie legendy - konkurs krasomówczy. - wykonanie ilustracji do legendy - poznanie legend związanych z Sanokiem i Bieszczadami - projekt litercko-plastyczny zwiażany z legendami - prezentacja wybranych dzieł literackich (powieści, poezji, adaptacji filmowych) podczas omawiania określonych wydarzeń historycznych - poznanie wybranych przykładów literatury polskiej o charakterze patriotycznym i historycznym - prezentacja podczas lekcji obrazów o tematyce historycznej, - analiza źródeł ikonograficznych, - przygotowanie wystawy Galeria malarstwa polskiego kl.6 i 5 n-le muzyki kl.4 n.le plastyki kl.4 n-le języka polskigo kl.5 n-le języka polskiego kl.4-6, plastyki I. Bojarska 9
Lokalne miejsca pamięci narodowej 1. Miejsca pamięci narodowej i ich rodzaje : - pomniki, - tablice, - muzea, - cmentarze 2. Miejsca pamięci narodowej w Sanoku i okolicy - miejsca pamięci narodowej na cmentarzach sanockich - pomniki i tablice pamiątkowe w Sanoku miejsca pamięci narodowej w okolicach Sanoka Sylwetki wielkich Polaków (artystów, uczonych, polityków, żołnierzy)- wzory postaw. 1. Poznanie sylwetek wielkich Polaków a) twórców kultury b) nauki c) politycy d) żołnierze 2. Patron szkoły Tadeusz Kościuszko 1. Potrafi wyjaśnić pojęcie miejsc pamięci narodowej i zna ich rodzaje. 2. Potrafi wymienić miejsca pamięci narodowej w Sanoku i okolicach 3. Zna podstawowe miejsca pamięci narodowej znajdujące się na cmentarzach sanockich 4. Zna najważniejsze pomniki i tablice historyczne w Sanoku 5. Potrafi uzasadnić, że troska i dbałość o miejsca pamięci narodowej jest obowiązkiem każdego Polaka Uczeń 1. Zna wybitnych pisarzy i poetów, którzy swoją twórczością rozsławiali imię Polski na całym świecie. 2. Rozumie pojęcia patriotyzmu. 3. Zna życie i działalność patrona szkoły. Tadeusza Kościuszki - poznanie miejsc pamięci narodowej w Sanoku podczas lekcji poświeconych świętom narodowym i rocznicom ważnych wysadzeń historycznych - projekt Sanockie pomniki i tablice pamiątkowe lub projekt Miejsca pamięci narodowej w Sanoku - organizacja wycieczek na sanockie cmentarze odwiedzenie mogił sławnych i zasłużonych sanoczan, miejsc pamięci narodowej (krzyż powstańców, mauzoleum poległych w czasie II wojny światowej, cmentarz żołnierzy poległych w czasie i po I wojnie światowej) - zwiedzenie wystaw historycznych organizowanych przez Muzeum Historyczne, bibliotekę miejską - prezentacja, życia, działalności lub twórczości. a) wielkich twórców polskiej literatury b) polskich noblistów c) J. Matejki i innych artystówi malarzy d) wybitnych polskich kompozytorów e) M. Kopernika, f) wielkich polityków ( np. J. Piłsudski) g) żołnierzy uczestniczących w walk w obronie Polski h) papieża Jana Pawła II - organizacja dnia papieskiego - projekty dotyczące znanych twórców. polityków, naukowców. - przedstawienie życia i działalności T. Kościuszki - organizacja uroczystości Dnia Patrona Szkoły wychowacy, opiekun koła historycznego, regionalnego n-le j. polskiego i historii n-le plastyki i muzyki n-le przyrody n-le religii n-le zgodnie z planem pracy lub planem dydakt. n-le zgodnie z harmonogramem kl.6 10
Jednostka i grupa. Życie w grupie (więzi, wartości, role, podejmowanie decyzji, konflikty, negocjacje). 1. Kształtowanie poczucia własnej wartości i godności 2. Umiejętność wyrażania własnego zdania. 3. Umiejętność życia w społeczności klasowej i szkolnej, tworzenie pozytywnych norm grupowych. 4. Kształtowanie postaw asertywnych 5. Umiejętność podejmowania decyzji dotyczących grupy. 1. Potrafi przedstawić siebie 2. Ma poczucie własnej wartości potrafi wskazać na swoje mocne i słabe strony - prezentacja uczniów, ich zainteresowań, hobby itp. - określanie smoczych i słabych stron 3. Zna i potrafi przedstawić historię swojej rodziny - projekt Moja linia czasu, - wywiad, ankieta dotycząca historii rodziny - tradycje rodzinne i regionalne, - konkurs, projekt drzewo genealogiczne mojej rodziny, 4. Potrafi przedstawić i uargumentować swoje poglądy. 5. Rozumie rolę jednostki w grupie, społeczności, państwie. 6. Potrafi być asertywny - realizacja planów pracy wychowawczej, szkolnego programu wychowania i profilaktyki, - spotkania pedagogiem szkolnym, - kształcenie umiejętności asertywnych zachowań, i języka polskiego kl. 4 kl4-6 7. Potrafi współuczestniczyć w podejmowaniu decyzji 8. Potrafi pracować w grupie 9. Rozumie rolę negocjacji w podejmowaniu decyzji - realizacja treści nauczania poprze zastosowanie metody projektu oraz pracy grupowej, - tworzenie warunków do pracy w grupach, - podkreślanie roli negocjacji w podejmowaniu decyzji. - nauczyciele 11
Szkolny Samorząd Uczniowski Normy i wartości związane z pełnieniem funkcji publicznych w samorządzie uczniowskim. 1. Kształcenie aktywnego udziału w życiu społeczności szkolnej 2. Umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów i zadań w najbliższym otoczeniu oraz działania na ich rzecz 3. Wybory do samorządu szkolnego wzorem działalności demokracji szkolnej 4. Praca Samorzadu Uczniowskiego Samorząd terytorialny Normy i wartości związane z pełnieniem funkcji radnego, burmistrza. 1. Struktury i zasady organizacyjne samorządu terytorialnego 2. Kompetencje władz samorządowych ( miejskich i powiatowych.) 3. Zasady wyboru samorządu terytorialnego. 4. Udział mieszkańców w podejmowaniu decyzji 1. Zna strukturę organizacyjną samorządu szkolnego oraz jego regulamin. 2. Wie,że Samorząd Uczniowski jest organem uprawniony do reprezentowania każdego ucznia. 3. Zna zasady wybojów do SU i bierze w nich udział 4. Uczestniczy w podejmowaniu decyzji dotyczących klasy i szkoły, 5. Ma poczucie wpływu na sprawy swojej klasy i szkoły 6. Dostrzega problemy w najbliższym środowisku i sposoby ich rozwiązywania 1. Zna i rozumie pojęcie samorządu terytorialnego potrafi przedstawić jego strukturę, kompetencje i sposób powoływania. 2. Zna władze samorządowe 3. Wie, gdzie znajduje się siedziba władz miejskich. 4. Potrafi napisać pismo urzędowe 5. Zna formy kontroli władz samorządowych przez społeczność lokalną. - organizacja samorządów klasowych oraz samorządu szkolnego, - wybory do samorządu szkolnego, - tworzenie warunków do rozwijania samorządności szkolnej i współdecydowania uczniów w sprawach szkoły, - planowanie pracy samorządu szkolnego, - zapoznanie uczniów organizacją, zasadami funkcjonowania oraz kompetencjami samorządu terytorialnego, - przedstawieni form kontroli władz samorządowych przez społeczność lokalną, - kształcenie umiejętności formułowani pism urzędowych. opiekun samorządu dyrektor opiekun samorządu n-le j.polskiego kl.4,5,6 kl.6 12
Jednostka, społeczeństwo, naród, państwo. 1. Pojęcie narodu, mniejszości narodowych 1 Pojęcie społeczeństwa, grup społecznych 2 Państwo i jego rodzaje 3 Cechy państwa demokratycznego. 4 Trójpodział władzy 5 Różnice pomiędzy państwem demokratycznym a totalitarnym. 1. Rozumie pojęcie narodu, mniejszości narodowych 2. Rozumie pojecie społeczeństwa i potrafi wymienić rodzaje więzi łączących członków społeczeństwa 3. Zna pojęcie państwa, potrafi wymienić typy państw. 4. Zna pojęcie demokracji, zasadę trójpodziału władzy w przeszłości i obecnie 5. Potrafi wymienić zalety demokracji 6. Zna władze Polski ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze 7. Potrafi uzasadnić, że Polska jest państwem demokratycznym 8. Potrafi podać przykład występowania demokracji współcześnie oraz w przeszłości 9. Rozumie i potrafi wyjaśnić różnicę pomiędzy państwem demokratycznym a totalitarnym. - prezentacja i wyjaśnienie pojęć : naród, mniejszości narodowe społeczeństwo, grupy społeczne, państwo, typy państw, - przedstawienie genezy demokracji jako formy sprawowania władzy, - przedstawienie zasad współczesnej demokracji na przykładzie Polski, - charakterystyka rządów totalitarnych - porównanie rządów totalitarnych i demokratycznych kl.4 kl.4 kl.5, 6 kl.5 kl.6 kl.6 kl.6 13
Prawa i obowiązki obywatelskie 1. Prawa i obowiązki ucznia- Nasz szkolny kodeks 2. Prawa dziecka 3. Katalog podstawowych praw czlowieka. 4. Podstawowe prawa obywatelskie - konstytucja państwa Wartości i normy życia społecznego. Kategoria dobra wspólnego. Patriotyzm. Kultura społeczna i polityczna. 1. Postawa obywatelska i patriotyczna. 2. Wartości i normy życia społeczności uczniowskiej oraz społeczeństwa. 3. Systemu pomocy społecznej w najbliższym środowisku (dla różnych kategorii osób niepełnosprawnych). Uczeń 1. Zna prawa i obowiązki ucznia 2. Zna prawa dziecka. 3. Wie do kogo może prosić o pomoc gdy jego prawa są naruszane 4. Zna podstawowe prawa człowieka umieszczone w konwencji o prawach człowieka. 5. Potrafi wyjaśnić czym jest konstytucja w państwie demokratycznym 6. Zna podstawowe prawa obywatela zawarte w konstytucji 1. Akceptuje powszechnie przyjęte wartości i normy życia społecznego. 2. Potrafi podać przykład normy prawnej, religijnej, obyczajowej 3. Rozumie pojęcie patriotyzmu i potrafi podać przykłady postaw patriotycznych w historii. 4. Rozumie na czym polega patriotyzm współcześnie. 5. Wie na czym polega system pomocy społecznej w najbliższym środowisku. - zapoznanie uczniów zasadami Naszego szkolnego kodeksu oraz zapisami w statucie szkoły - stałe monitorowanie zachowania uczniów w zakresie przestrzegania prawa i obowiązków, - zapoznanie uczniów z prawami dziecka - lekcja z pedagogiem szkolnym, - prezentacja i promocja praw człowieka - wyjaśnienie pojęcia konstytucji, - prezentacja praw zawartych w polskiej konstytucji - promocja wychowania ku wartościom, - dyskusje na temat funkcjonujących norm społecznych, religijnych, - monitorowanie zachowań uczniów, - podejmowanie działań wychowawczych w sytuacjach naruszania obowiązujących zasad, - promowanie i nagradzanie właściwych postaw i zachowań - zdefiniowanie pojęcia patriotyzm, - ukazywanie przykładów patriotycznych postaw Polaków, - wyjaśnienie na czym polega współczesny patriotyzm, - przedstawienie instytucji pomocy społecznej w najbliższym środowisku, - prezentacja organizacji i stowarzyszeń, - organizacje akcji charytatywnych wychowacy dyrektor pedagog,, pedagog, nauczyciele, dyrekcja szkoły, i j. polskiego, wychowacy n- le historii wychowacy samorząd szkolny kl.4,5,6 kl.4 kl.6 kl. 4 i 6 kl.4 kl4-.6 14
A to Polska właśnie Uczeń : 1. Zna najważniejsze wydarzenie z historii Polski. 2. Porafi wymienić najważniejsze wydarzenia z historii Sanoka. 3. Zna zasłużonych dla Polski i regionu sanoczan.. 4. Zna najważniejsze zabytki Polski i regionu. 5. Potrafi scharakteryzować karainy geograficzno-historyczne Polski. 6. Zna walory krajobrazowe najbliższego regionu. - realizacja programu nauczania historii i społeczeństwa, - realizacja szkolnego programu edukacji regionalnej, - organizacja konkursów historycznych na terenie szkoły (np. Liga Historyczna) - przygotowanie uczniów do udziału w konkursach historycznych organizowanych przez inne szkoły i instytucje (np. Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego - realizacja projektów o tematyce historycznej (np. dzieje symboli narodowych, Polacy na frontach II wojny światowej, Historia mojego miasta - realizacja programu nauczania przyrody, - realizacja programu nauczania plastyki i muzyki z elementami szkolnego programu regionalnego. zgodnie z programem n-le przyrody n-le muzyki i plastyki kl. 4-6 kl.5-6 15