12. Łubin wąskolistny Uwagi ogólne Aktualnie w KR znajduje się 27 odmian łubinu wąskolistnego, które w większości badano w doświadczeniach PDO, realizowanych ze środków budżetowych. Odmiany te podzielono na trzy grupy różniące się cechami morfologicznymi (np. typem wzrostu), a także użytkowymi (np. zawartością alkaloidów). Dwadzieścia jeden z badanych odmian należy do grupy o niesamokończącym typie wzrostu i niskiej zawartości alkaloidów, trzy odmiany to formy samokończące. Na terenie naszego województwa doświadczenia z łubinem wąskolistnym założono w SDOO Wrócikowo. Podobnie jak w latach ubiegłych w celu poszerzenia informacji o badanych odmianach opracowanie zostało wzbogacone o dane z ZDOO Marianowo, z sąsiedniego województwa podlaskiego. Doświadczenia prowadzone były w 4 powtórzeniach, na jednym poziomie agrotechnicznym bez ochrony fungicydowej. Wyniki doświadczeń Rok był nieco korzystniejszy do uzyskania wyższych plonów łubinu niż rok ubiegły, szczególnie w ZDOO Marianowo. W SDOO Wrócikowo plon nasion zbliżony do roku ubiegłego. Wśród odmian o niesamokończącym typie wzrostu, najwyższe plony osiągnęły odmiany: w SDOO Wrócikowo, Kurant, Tango i badana pierwszy rok odmiana Samba, a w ZDOO Marianowo Neptun i nowa odmiana Neron. Wśród odmian o samokończącym typie wzrostu zarówno we Wrócikowie jak i Marianowie była odmiana Regent. W tabeli nr 5 przedstawiono również wyniki plonowania łubinu wąskolistnego uzyskane w kraju, gdzie dominującymi odmianami są nowe odmiany Samba i Neron, a także wcześniej badane Rumba oraz Bolero. Analiza ostatniego trzylecia wykazała, iż pod względem plonowania znaczącą przewagę nad pozostałymi odmianami uzyskały Tango, Rumba, Wars, Salsa, Neptun, Kurant oraz samokończąca odmiana Regent. W roku najwyższą masą tysiąca nasion (MTN) cechowały się: Samba, Rumba, Bolero, Kurant, a najniższą (MTN) odmiany Heros, Dalbor i Boruta.
Tabela 1. Łubin wąskolistny. Odmiany badane. Rok zbioru: Lp. Odmiana Kod kraju pochodzenia Rok wpisania do Krajowego rejestru * Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. Kalif PL 2006 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 2. Neptun PL 2009 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 3. Dalbor PL 2011 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 4. Heros PL 2011 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 5. Tango PL 2012 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; PL63004 Tulce 6. Kurant PL 2014 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; PL63004 Tulce 7. Wars PL 2014 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 8. Lazur PL 2015 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 9. Rumba PL 2015 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; PL63004 Tulce 10. Salsa PL 2015 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; PL63004 Tulce 11. Bolero PL 2016 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; PL63004 Tulce 12. Jowisz PL 2016 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 13. Koral PL 2016 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 14. Tytan PL 2016 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 15. Neron PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 16. Roland PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 17. Samba PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; PL63004 Tulce 18. Sonet PL 1999 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5; PL63004 Tulce. 19. Boruta PL 2002 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin 20. Regent PL 2009 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146; PL63740 Kobylin * według Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce Tabela 2. Łubin wąskolistny. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Wrócikowo pow. Olsztyn ZDOO Marianowo woj. podlaskie Kompleks rolniczej przydatności żytni dobry żytni dobry gleby Klasa bonitacji gleby IVa IVa ph gleby w KCl 6,9 6,1 Przedplon pszenica jara pszenica jara Data siewu 03.04.17 19.04.17 Obsada nasion (szt./m 2 ) 100130 100130 Data zbioru 18.08.17 16.08.17 Nawożenie mineralne N P 2 O 5 (kg/ha) (kg/ha) 40 K 2 O (kg/ha) 20 70 Środki 65 ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 200 FS Vitavax 200 FS Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Boxer 800 EC (3,5 l) Afalon Dyspersyjny 450 SC (1,5 l) Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Inne zabiegi Inne zabiegi (nazwa) nitragina nitragina 60 90
Tabela 3. Łubin wąskolistny. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru Lp. Wyszczególnienie Wrócikowo Marianowo 1. Termin początku kwitnienia (data) 07.06. 16.06. 2. Termin dojrzałości technicznej (data) 02.08. 3. Wysokość roślin (cm) 57 51 4. Wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia (skala 9 o ) 9 9 5. Wyleganie przed zbiorem (skala 9 o ) 9 9 6. Masa 1000 nasion (g) 159 117 7. Wilgotność nasion podczas zbioru (%) 15,2 16,5 8. Choroby Antraknoza (skala 9 o ) 9 9 9. Plon nasion (przy wilgotności 15%) dt/ha 31,5 32,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny Tabela 4. Łubin wąskolistny. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: przy wilgotności nasion 15% Lp. Odmiana Wrócikowo Marianowo średnia Plonowanie średnio z kraju wg COBORU Wzorzec (dt/ha) 31,0 32,5 31,8 28,3 1. Kalif 97 58 78 90 2. Neptun 86 117 102 100 3. Dalbor 96 104 100 96 4. Heros 108 110 109 98 5. Tango 123 103 113 102 6. Kurant 116 108 112 104 7. Wars 92 110 101 97 8. Lazur 93 100 97 97 9. Rumba 111 102 107 110 10. Salsa 112 104 108 105 11. Bolero 107 105 106 109 12. Jowisz 88 110 99 97 13. Koral 73 92 83 94 14. Tytan 101 98 100 103 15. Neron 110 112 111 108 16. Roland 90 101 96 102 17. Samba 119 105 112 111 18. Sonet 73 88 81 84 19. Boruta 90 83 87 92 20. Regent 115 91 103 99 Wzorzec w roku średnia z wszystkich odmian
Tabela 5. Łubin wąskolistny. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru: ; 2016; 2015 przy wilgotności nasion 15% Lp. Odmiana Liczba Lata lat badań 2015 2016 Wzorzec (dt/ha) 31,8 20,4 21,6 26,1 24,6 1. Kalif 3 76 90 114 82 91 2. Neptun 3 102 102 119 102 107 3. Dalbor 3 100 92 57 97 85 4. Heros 3 109 101 83 106 99 5. Tango 3 97 100 124 98 105 6. Kurant 3 112 104 100 109 106 7. Wars 3 101 106 124 103 109 8. Lazur 3 97 87 114 93 99 9. Rumba 3 107 102 123 105 110 10. Salsa 3 108 86 128 99 108 11. Bolero 2 106 118 110 12. Jowisz 2 99 108 102 13. Koral 2 83 110 94 14. Tytan 2 99 110 103 15. Neron 1 111 16. Roland 1 96 17. Samba 1 112 18. Sonet 3 81 90 70 84 80 19. Boruta 3 86 86 75 86 83 20. Regent 3 103 105 101 103 103 Liczba doświadczeń 2 3 3 5 8 Wzorzec w średnia z wszystkich odmian Tabela 6. Łubin wąskolistny. Ważniejsze właściwości rolniczoużytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: ; 2016; 2015 Lp. Odmiana Liczba lat badań Wysokość roślin (cm) Wzorzec (skala 9º) 54 44 49 Początek kwitnienia (kolejny dzień roku; data) 163 (12.06.) 155 (03.06.) 160 Dojrzałość techniczna (kolejny dzień roku; data) 214 (02.08.) 203 (21.07.) Masa 1000 nasion (g) 211 138 134 141 1. Kalif 3 1 2 1 3 2 0 4 1 3 8 15 3 2. Neptun 3 1 1 1 3 2 5 5 4 5 7 14 0 3. Dalbor 3 2 1 4 0 0 2 4 5 0 22 0 12 4. Heros 3 0 2 3 0 4 2 2 6 1 25 4 20 5. Tango 3 5 2 3 1 2 1 3 3 3 7 4 11 6. Kurant 3 4 3 3 1 2 2 1 0 1 17 12 13 7. Wars 3 2 2 0 2 0 0 2 4 1 7 11 2 8. Lazur 3 3 3 1 0 1 3 1 2 1 6 15 4 9. Rumba 3 3 1 3 1 1 1 2 3 3 21 1 14 10. Salsa 3 4 1 3 1 2 2 2 2 1 7 11 0 11. Bolero 2 2 3 0 0 3 6 18 10 Hero 12. Jowisz 2 3 1 1 2 0 1 10 7 13. s Koral 2 0 0 2 0 2 2 10 37 14. Tytan 2 4 1 1 2 2 1 1 3 15. Neron 1 0 1 3 12 16. Roland 1 0 3 0 6 17. Samba 1 4 2 3 34 18. Sonet 3 5 4 6 3 2 4 15 9 11 18 21 11 19. Boruta 3 7 2 4 2 2 1 2 1 1 21 18 1 20. Regent 3 7 3 4 1 2 3 4 4 3 11 17 3 Liczba doświadczeń 2 3 8 2 3 8 1 2 5 2 3 8 Wzorzec w średnia z wszystkich odmian
Charakterystyka odmian łubinu wąskolistnego wpisanych do Krajowego rejestru w sezonie wegetacyjnym na podstawie Listy Opisowej Odmian COBORU (odmiany badane w doświadczeniach regionalnych) NERON Plon nasion duży, plon białka średni do dużego. Termin kwitnienia i dojrzewania roślin średni. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny średniej wysokości. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem średnia. Odporność na fuzaryjne więdnięcie dość duża, na antraknozę średnia. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość w nasionach białka ogólnego mała, tłuszczu surowego średnia, włókna surowego duża. Zawartość alkaloidów mała. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 100 szt./m 2. ROLAND Plon nasion i białka duży. Termin kwitnienia wczesny do bardzo wczesnego, termin dojrzewania roślin wczesny. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny dość niskie. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia i przed zbiorem średnia do dużej. Odporność na fuzaryjne więdnięcie dość duża, na antraknozę średnia. Dojrzewanie bardzo równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion mała. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego, tłuszczu surowego i włókna surowego w nasionach średnia. Zawartość alkaloidów bardzo mała. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 100 szt./m 2. SAMBA Plon nasion i białka bardzo duży. Termin kwitnienia dość późny. Termin dojrzewania roślin średni do późnego. Okres kwitnienia średniej długości. Rośliny średniej wysokości. Odporność na wyleganie roślin w fazie końca kwitnienia poniżej średniej i przed zbiorem średnia. Odporność na fuzaryjne więdnięcie dość duża, na antraknozę średnia. Dojrzewanie dosyć równomierne. Skłonność do pękania strąków i osypywania nasion bardzo mała. Masa 1000 nasion dość duża. Zawartość w nasionach białka ogólnego duża, tłuszczu surowego i włókna surowego średnia. Zawartość alkaloidów dość duża w porównaniu do innych odmian niskoalkaloidowych. Optymalna obsada roślin w uprawie na nasiona około 100 szt./m 2.