TESTY NIEPARAMETRYCZNE 1/5 Aby obliczyć test nieparametryczny należy wybrać menu: Analiza>Testy nieparametryczne>tradycyjne> i wskazać odpowiedni test: dwie próby niezależne (U Manna-Whitney a) (porównujemy rozkłady jednej zmiennej w dwóch grupach badanych) k prób niezależnych (H Kruskala-Wallisa) (porównujemy rozkłady jednej zmiennej w więcej niż dwóch grupach) dwie próby zależne (T Wilcoxona) (porównujemy rozkłady dwóch zmiennych dla wszystkich badanych) k prób zależnych (Friedmana) (porównujemy rozkłady więcej niż dwóch zmiennych dla wszystkich badanych) Na podstawie wyniku testu możemy podjąć decyzję o odrzuceniu lub nie hipotezy zerowej. W przypadku więcej niż dwóch grup/zmiennych odrzucenie hipotezy zerowej oznacza, że przynajmniej jeden rozkład różni się od pozostałych. Aby ustalić, które rozkłady się różnią miedzy sobą należy: ustalić liczbę porównywanych par wg wzoru ( ) (n liczba grup/zmiennych). Czyli dla trzech grup/zmiennych można dokonać 3 porównań parami, dla 4 grup/zmiennych 6 porównań, dla 5 grup/zmiennych 10 porównań itd. przeprowadzić test nieparametryczny dla dwóch grup/zmiennych (U Manna-Whitney a albo T Wilcoxona) dla wszystkich par porównywanych grup/zmiennych i ustalić, które pary różnią się istotnie statystycznie porównując wyliczoną przez SPPS p-wartość ze skorygowanym poziomem istotności (poprawka Bonferroniego) obliczonym wg wzoru: przyjęte alfa/liczba porównań (czyli np. dla alfa=0,05 i trzech porównań decyzję o odrzuceniu hipotezy zerowej należy podjąć gdy p<0,016) Przykładowy zapis wyników: U Manna-Whitney a z u = -4,52, p<0,001, r=0,21 (efekt wpływu/związku jest mały) H Kruskala-Wallisa χ 2 =1,66, df=2, p>0,05 (p=0,435) T Wilcoxona z=-3,597, p<0,001 Friedmana χ 2 =123,29, df=2, p<0,001 Wielkość efektu dla dwóch grup niezależnych: r = <0.1 (mały) <0,3 (średni) <0,5 (duży) 1
TESTY NIEPARAMETRYCZNE 2/5 ZADANIE 1 SINGLE 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Single.sav a. Czy bycie w związku różnicuje poczucie bycia szczęśliwym? b. Czy miejsce zamieszkania różnicuje poczucie bycia szczęśliwym? c. Czy ludzie w różnym wieku różnią się poczuciem bycia szczęśliwym? d. Czy wartościowanie rodziny i przyjaciół jest różne? e. Czy poleganie na różnych osobach jest różne? f. Czy poleganie na przyjaciołach jest różne wśród singli i osób w związkach? g. Czy poleganie na przyjaciołach zależy od miejsca zamieszkania? h. Czy wiek różnicuje poleganie na bliskich? i. Czy wartościowanie rodziny jest różne wśród singli i osób w związkach? ZADANIE 2 POCZTA 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Poczta.sav Badani wzięli udział w dwóch wykładach dotyczących korzystania z nowego programu pocztowego a. Czy studiujący i niestudiujący różnią się częstością korzystania z Internetu? b. Czy częstość korzystania z Internetu zależy od płci? c. Czy częstość korzystania z portalu Onet różni się od częstości korzystania z Wirtualnej Polski? d. Czy zmieniła się ocena programu pocztowego po uczestnictwie w wykładach? e. Czy oceny programu pocztowego różnią się po drugim wykładzie w zależności od częstości korzystania z Internetu? f. Czy studiowanie różnicuje ocenę programu po drugim wykładzie? 2
TESTY NIEPARAMETRYCZNE 3/5 ZADANIE 3 PANEL 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Panel.sav. Badanych dwukrotnie (w 2003 nazwy zmiennych zaczynają się od a, w 2005 roku nazwy zaczynają się od b ) zapytano o poziom różnych wskaźników depresji i zadowolenie z różnych aspektów życia. 2. Ustal czy zadowolenie z: a. sytuacji finansowej b. sytuacji w kraju c. warunków mieszkaniowych d. pracy e. małżeństwa zmieniło się pomiędzy kolejnymi badaniami. 3. Przeprowadź analizy, aby ustalić odpowiedzi na pytania badawcze: a. Czy oceny zadowolenia z sytuacji finansowej, oceny sytuacji w kraju i warunków mieszkaniowych różnią się w 2005 roku? b. Czy ocena zadowolenia ze stosunków z najbliższymi różni się od oceny stosunków z kolegami w 2003 roku? 4. Przeprowadź analizy, aby ustalić odpowiedzi na pytania badawcze: a. Czy płeć różnicuje ocenę własnego wyglądu w 2003 roku? b. Czy płeć różnicuje niepokój o zdrowie w 2005 roku? c. Czy ocena zapału do pracy zmieniła się pomiędzy 2003 i 2005 rokiem? 5. Zapisz raport w swoim folderze ZADANIE 4 RELACJE RODZICE DZIECI 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Relacje_rodzice_dzieci.sav a. Czy płeć różnicuje czas spędzany z rodzicami? b. Czy dziewczynki i chłopcy różnią się oceną relacji z rodzicami? c. Czy płeć różnicuje poczucie sprawiedliwego traktowania w rodzinie? 3
TESTY NIEPARAMETRYCZNE 4/5 ZADANIE 5 PREFERENCJE 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Preferencje.sav. Czy przy kupnie samochodu kobiety i mężczyźni różnią się w zakresie preferencji dotyczących: a. producenta b. ceny c. zużycia paliwa d. mocy silnika e. pojemności bagażnika 3. Czy przy kupnie samochodu elektoraty kandydatów na prezydenta różnią się w zakresie preferencji dotyczących : a. producenta b. ceny c. zużycia paliwa d. mocy silnika e. pojemności bagażnika 4. Czy przy kupnie samochodu badani różnie wartościują preferencje takiej jak producent, cena, zużycie paliwa, moc silnika, pojemność bagażnika? 5. Zapisz raport w swoim folderze. ZADANIE 6 SAMOOCENA 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Samoocena.sav. a. Czy ludzie w różnym wieku w różnie dbają o to co powiedzą o nich sąsiedzi? b. Czy płeć różnicuje zachowywanie się w miejscach publicznych w nieodpowiedni sposób? c. Czy samopoczucie z noszenia niemodnych ubrań zależy od płci? d. Czy osoby lubiące inne kolory różnią się pracowitością? e. Czy ludzie w różnym stopniu liczą się z opinią najbliższego otoczenia (sąsiadów) a opinią innych? f. Czy ludzie różnią się opiniami dotyczącymi stosunku do pracy? 4
TESTY NIEPARAMETRYCZNE 5/5 ZADANIE 7 PROFILAKTYKA 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Profilaktyka.sav. a. Czy wraz z wiekiem zmienia się częstość wykonywania badań prostaty? b. Czy miejsce zamieszkania różnicuje częstość wykonywania badań prostaty? c. Czy częstości wykonywania różnych badań profilaktycznych przez kobiety różni się? Uwaga: Odpowiednio wybierz do analiz kobiety lub mężczyzn. ZADANIE 8 SYSTEM KSZTAŁCENIA 4. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\System_ksztalcenia.sav. 5. Przeprowadź analizy, aby ustalić odpowiedzi na pytania badawcze: a. Czy ocena systemu szkolnictwa przez kobiety i mężczyzn różni się? b. Czy miejsce zamieszkania różnicuje ocenę systemu szkolnictwa? c. Czy wykształcenie (rekodowane 4 kategorie) różnicuje ocenę systemu szkolnictwa? 4. Zapisz raport w swoim folderze. ZADANIE 9 MAŁŻEŃSTWO RELACJE 1. Otwórz plik E:\Dokumenty\Spss_psychologia\Malzenstwo_relacje.sav. 2. 3. Przeprowadź analizy, aby ustalić odpowiedzi na pytania badawcze: a. Czy wraz z wiekiem zmienia się ilość czasu spędzana z małżonkiem? b. Czy wraz z wiekiem partnerzy bardziej lub mniej za sobą tęsknią? Uwaga: wybierz do analiz tylko tych badanych, którzy są w związkach! 4. Zapisz raport w swoim folderze. 5