Przedmiotowy system oceniania z fizyki w kl. I-III Gimnazjum Nr 2 w Radzyniu Podl. Opracowała: mgr Barbara Nieścioruk Przedmiotowy system oceniania jest zgodny z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 30 IV 2007 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych oraz z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania Gimnazjum Nr 2 w Radzyniu Podlaskim. 1. Cele systemu oceniania: Uporządkowanie kryteriów i ujednolicenie zasad oceniania uczniów. Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i o postępach w tym zakresie Umożliwienie bieżącej kontroli i różnicowanie osiągnięć ucznia. Informowanie rodziców o postępach i kierunkach rozwoju dziecka. Dostarczanie uczniom narzędzi samokształcenia i rozwoju, Wyeliminowanie oceniania intuicyjnego i zwiększenie obiektywizmu. 2. Na lekcjach fizyki ocenie podlegają: a) wiadomości przedmiotowe - zgodnie z podstawą programową i programem nauczania. b) umiejętności - zastosowanie zdobytej wiedzy w sytuacjach typowych i nietypowych, - planowanie, przeprowadzanie i analizowanie prostych eksperymentów, - posługiwanie się przyrządami, - zapisywanie i interpretowanie wyników doświadczeń i obserwacji, - dostrzeganie prawidłowości oraz związków jakościowych i ilościowych, - porównywanie i wnioskowanie, - sporządzanie wykresów, diagramów i ich interpretowanie, - rozwiązywanie problemów obliczeniowych, - korzystanie z różnych źródeł informacji, - prezentowanie i przekazywanie zdobytej wiedzy. c) postawy: - zaangażowanie i aktywność na lekcji, - inicjatywa i samodzielność ucznia, - gotowość do samodzielnego poszerzania wiedzy, - zainteresowanie przedmiotem, - umiejętność pracy w grupie. 1
2. Pomiaru osiągnięć uczniów dokonuje się poprzez: a) sprawdziany obejmują duże partie materiału, ocena wystawiona na ich podstawie ma znaczący wpływ na ocenę okresową. Zasady przeprowadzania sprawdzianów określa WSO. b) kartkówki i odpowiedzi ustne - sprawdzają opanowanie wiadomości i umiejętności z ostatnich trzech lekcji lub prac domowych. Kartkówki nie muszą być wcześniej zapowiadane. c) prace domowe, d) wypowiedzi ustne udzielane w trakcie lekcji, e) rozwiązywanie problemów obliczeniowych na tablicy, f) obserwacja postawy ucznia ( przygotowanie do lekcji, zaangażowanie i aktywność, wkład pracy) g) prace dodatkowe związane z przedmiotem. 3. Kryteria oceniania: a) Oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia dokonuje się w skali od 1 do 6. Przy czym oceny uzyskane za różne formy aktywności ucznia mają różną rangę, co jest uwzględniane przy wystawianiu oceny okresowej lub końcoworocznej. b) Szczegółowe kryteria uzyskania oceny dopuszczającej, dostatecznej, dobrej, bardzo dobrej i celującej ustalone zgodnie z WSO przedstawia załącznik nr 1. c) Sprawdziany ocenia się wg następujących kryteriów: 0 34 % niedostateczny 35 50% dopuszczający 51 74% dostateczny 75 90% dobry 91 100% bardzo dobry 100 % + zad. dodatkowe celujący Poprawne rozwiązanie na sprawdzianie zadania dodatkowego bez uzyskania 100% punktów z części obowiązkowej może ( w zależności od oceny nauczyciela) przyczynić się do podwyższenia uzyskanej oceny. d) Zasady oceniania kartkówek podawane są przez nauczyciela bezpośrednio przed ich przeprowadzeniem. e) Odpowiedzi ustne oceniane są zgodnie z ramowymi kryteriami ustalonymi w WSO. Ocena odpowiedzi ustnej uwzględnia: - zawartość rzeczową wypowiedzi, - posługiwanie się językiem fizycznym, 2
- sposób wyrażania sądów, uzasadnień, formułowanie spostrzeżeń, - trafność doboru metod rozwiązywania danego zagadnienia. f) Zadania domowe oceniane są według poprawności merytorycznej oraz następujących kryteriów: - praca odtwórcza dobry - praca twórcza bardzo dobry - zadanie ponadprogramowe celujący g) W przypadku pracy w grupach : uczniowie nawzajem oceniają swoją pracę, uwzględniając: - wkład pracy w opracowanie i prowadzenie działań - współudział w podejmowaniu decyzji - przyjmowanie na siebie odpowiedzialnych ról (lider, sekretarz) nauczyciel ocenia: - przestrzeganie przepisów BHP - poprawne wykonanie doświadczenia - umiejętność posługiwania się sprzętem laboratoryjnym - sposób uzasadniania swojego stanowiska - sposób zaprezentowania rezultatów pracy grupy. h) Prace indywidualne nieobowiązkowe oceniane są tylko pozytywnie wg kryteriów oceny zadań domowych. Ocena jest wpisywana do dziennika za zgodą ucznia. Ocena za pracę indywidualną jest równorzędna z oceną z odpowiedzi. i) Aktywność pozytywna ucznia na lekcji jest oceniana w skali 4-6 w następujący sposób: zadanie łatwe dobry zadanie trudne bardzo dobry zadanie ponadprogramowe celujący Brak pracy na lekcji, może być odnotowany w dzienniku oceną niedostateczną. j) Udział w konkursach przedmiotowych nagradzany jest oceną bardzo dobrą, wyróżnienie w konkursie oceną celującą. k) Częstotliwość oceniania i liczba ocen jest zależna od liczby godzin lekcji fizyki w danej klasie: minimum 4 oceny w semestrze przy dwóch godzinach tygodniowo i 2 oceny w semestrze przy jednej godzinie tygodniowo. l) Oceny okresowa i końcoworoczna nie są ustalane jako średnie arytmetyczne ocen cząstkowych. 4. Tryb i warunki uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej (półrocznej) oceny klasyfikacyjnej z fizyki 3
a) Za przewidywaną ocenę końcoworoczną (półroczną) przyjmuje się ocenę zaproponowaną przez nauczyciela zgodnie z terminem ustalonym w Statucie Szkoły ( 37 ust.1 pkt 2 Statutu Gimnazjum Nr 2 w Radzyniu Podlaskim). b) Warunki ubiegania się o ocenę wyższą niż przewidywana: Uczeń może uzyskać wyższą niż przewidywana ocenę klasyfikacyjną półroczną lub roczną z fizyki jeśli spełni następujące warunki: - systematycznie pracował podczas całego okresu nauki, - oceny cząstkowe uzyskiwane w półroczu są na granicy oceny oczekiwanej przez ucznia, - przystąpił do wszystkich przewidzianych przez nauczyciela form sprawdzianów i prac pisemnych, - korzystał z możliwości poprawiania ocen w określonym w PSO terminie, - ma usprawiedliwione wszystkie nieobecności na zajęciach. c) Tryb uzyskania oceny wyższej niż przewidywana: Nauczyciel przedmiotu na miesiąc przed półrocznym i rocznym, klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej informuje ucznia o przewidywanej półrocznej i rocznej ocenie z przedmiotu. Uczeń, który chce uzyskać wyższą niż przewidywana ocenę klasyfikacyjną, zgłasza się w ciągu 3 dni od uzyskania informacji na konsultacje z nauczycielem danego przedmiotu. Nauczyciel przedmiotu przypomina podane do informacji na początku roku szkolnego wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania danej oceny wynikające z realizowanego programu nauczania. W przypadku niespełnienia któregokolwiek z warunków wymienionych w podpunkcie b). prośba ucznia zostaje odrzucona, a nauczyciel przekazuje tę informację uczniowi i rodzicowi w formie pisemnej (w zeszycie korespondencji z rodzicami). W przypadku spełnienia przez ucznia kryteriów, o których mowa w podpunkcie b), nauczyciel przedmiotu wyraża zgodę na przystąpienie do poprawy oceny i wyznacza jej termin przekazując tę informację uczniowi i rodzicowi w formie pisemnej (w zeszycie korespondencji z rodzicami). Oceny poprawiane są w terminie wyznaczonym przez nauczyciela uczącego, jednak nie później niż na 5 dni przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. Sprawdzenia wiedzy i umiejętności dokonuje nauczyciel przedmiotu w formie pisemnej dostosowanej do wymogów przedmiotu, z materiału obejmującego wiadomości i umiejętności z danego półrocza. Sprawdzian jest oceniany przez nauczyciela uczącego zgodnie z przedmiotowym systemem oceniania. 4
Poprawa oceny końcoworocznej lub półrocznej może nastąpić jedynie w przypadku, gdy sprawdzian został zaliczony na ocenę, o którą ubiega się uczeń lub ocenę wyższą. Ostateczna ocena końcoworoczna lub półroczna może różnić się od oceny prognozowanej nie więcej niż o jeden stopień ( 96 ust. 3 Statutu Gimnazjum Nr 2 w Radzyniu Podlaskim). Jeżeli uczeń nie zgłosi się na umówiony z nauczycielem termin z przyczyn nieusprawiedliwionych, traci możliwość poprawy oceny. W przypadku nieobecności usprawiedliwionej, nauczyciel w porozumieniu z uczniem wyznacza dodatkowy termin poprawy. Uczeń ma szansę jednokrotnej poprawy. 4. Kontrakt uczniowie nauczyciel Prowadzenie zeszytu przedmiotowego jest obowiązkowe. W przypadku nieobecności na lekcji uczeń ma obowiązek uzupełnić brakujące notatki. Jeżeli uczeń z powodu nieobecności nie pisał sprawdzianu lub kartkówki w określonym terminie, ma prawo i jeżeli tak postanowi nauczyciel-obowiązek przystąpienia do analogicznego sprawdzianu lub zaliczenia danej partii materiału w inny sposób w terminie uzgodnionym z nauczycielem. Uczeń może poprawić niekorzystną ocenę uzyskaną z pracy pisemnej (sprawdzian, kartkówka ) w ciągu 2 tygodni od jej uzyskania na dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych. Ocena z poprawy jest oceną ostateczną. Uczeń może poprawiać ocenę tylko raz. Oceny z odpowiedzi ustnych i prac domowych nie podlegają poprawie. Nie ocenia się ucznia będącego w trudnej sytuacji losowej oraz po dłuższej nieobecności w szkole uczeń zgłasza ten fakt nauczycielowi na początku lekcji. Uczeń może być nie przygotowany do zajęć: jeden raz w semestrze przy jednej lekcji w tygodniu, dwukrotnie w semestrze przy dwóch lekcjach tygodniowo. Zgłasza to nauczycielowi na początku lekcji po odczytaniu jego nazwiska w trakcie sprawdzania listy obecności. Nieprzygotowanie obejmuje brak zadania domowego, odpowiedź, niezapowiedzianą kartkówkę, brak zeszytu przedmiotowego. 5. System informacji 5
a) Uczniowie na pierwszej lekcji fizyki w danym roku szkolnym zapoznawani są z PSO i wymaganiami na poszczególne oceny. Są one również do wglądu przez cały rok szkolny w bibliotece szkolnej. b) Uczniowie na bieżąco informowani są o uzyskiwanych ocenach. c) Prace pisemne udostępniane są do wglądu uczniom w czasie lekcji, a rodzicom na ich życzenie podczas zebrań. d) Rodzice mogą uzyskać szczegółowe informacje dotyczące osiągnięć edukacyjnych uczniów w czasie zebrań z rodzicami. 6. Ewaluacja PSO a) Pod koniec roku szkolnego nauczyciel dokonuje oceny funkcjonowania PSO z fizyki i rozpatruje zgłaszane przez uczniów wnioski. b) Ewentualne zmiany w PSO obowiązywać będą od następnego roku szkolnego. Zał. Nr 1 WYMAGANIA PROGRAMOWE ORAZ OGÓLNE KRYTERIA USTALANIA OCEN Z FIZYKI NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Wymagania: Konieczne, Podstawowe, Rozszerzające, Dopełniające, Wykraczające 6
Stopnie: Dopuszczający, Dostateczny, Dobry, Bardzo dobry, Celujący 1. Stopień niedostateczny uzyskuje uczeń, który nie spełnił poziomu wymagań koniecznych: a) Nie opanował wiadomości i umiejętności, które są konieczne do dalszego kształcenia. b) Nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela. c) Nie zna podstawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych. 2. Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania konieczne Wymagania konieczne dotyczą zapamiętania wiadomości. Uczeń jest w stanie zapamiętać i przypomnieć sobie treści podstawowych praw fizyki, podstawowych wielkości fizycznych, najważniejszych zjawisk fizycznych. Potrafi rozwiązywać (przy pomocy nauczyciela) proste zadania teoretyczne i praktyczne. Zdobyte wiadomości i umiejętności są niezbędne do dalszego kontynuowania nauki fizyki i przydatne w życiu codziennym. Wymagania konieczne obejmują treści programowe: najbardziej przystępne, najczęściej stosowane, możliwie praktyczne. Stopień dopuszczający uzyskuje uczeń, który: a) Ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych podstawą programową, ale braki te nie przekreślają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z danego przedmiotu w ciągu dalszej nauki. b) Zna treść podstawowych praw fizyki, definicje odpowiednich wielkości fizycznych, potrafi wybrać właściwe prawa i wzory z przedstawionego zestawu. c) Rozwiązuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności (dokonuje niewielkiego, ale koniecznego postępu na drodze do całkowitego rozwiązania jednak nie pokonuje zasadniczych trudności zadania ), odczytuje wartości z wykresów, umie sporządzić wykres na podstawie tabeli, potrafi zapisać wzorem prawa lub definicje, zna jednostki tych wielkości. d) zna przykłady stosowania praw fizyki w życiu codziennym. 3. Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania podstawowe Wymagania podstawowe dotyczą zrozumienia wiadomości. Uczeń potrafi przy niewielkiej pomocy nauczyciela: wyjaśnić, od czego zależą podstawowe wielkości fizyczne, takie jak np. gęstość, praca, rezystancja itp., zna i potrafi wyjaśnić poznane prawa fizyki oraz umie je potwierdzić odpowiednimi, prostymi eksperymentami. Potrafi rozwiązywać proste zadania teoretyczne i praktyczne Wymagania podstawowe obejmują treści: przystępne, proste, uniwersalne, niezbędne do dalszej nauki fizyki, użyteczne praktycznie dla ucznia. 7
Stopień dostateczny uzyskuje uczeń, który: a) Opanował dostatecznie wiadomości i umiejętności określone podstawą programową. b) Posiada umiejętności określone na ocenę dopuszczającą oraz rozwiązuje, typowe zadania teoretyczne i praktyczne (pokonuje zasadnicze trudności zadania, ale w trakcie ich pokonywania popełnia błędy lub nie kończy rozwiązania). c) Interpretuje wzory i prawa fizyczne (odtwórczo), potrafi obliczyć wartość definiowanych wielkości, przekształca wzory, opisuje zjawiska posługując się odpowiednią terminologią, z wykresu oblicza wielkości fizyczne i wyznacza ich zmiany, interpretuje wykresy. 4. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania rozszerzające Wymagania rozszerzające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych. Uczeń posługuje się wiadomościami, które są rozszerzone w stosunku do wymagań podstawowych, uczeń potrafi samodzielnie rozwiązywać typowe zadania teoretyczne i praktyczne. Wymagania rozszerzające obejmują treści: o zwiększonym stopniu trudności, rozszerzone, przydatne do stosowania w fizyce, użyteczne ogólnie w praktyce. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który: a) Nie opanował w pełni wiadomości określonych programem nauczania w danej klasie, ale opanował je na poziomie przekraczającym wymagania podstawowe. b) Posiada umiejętności określone na ocenę dostateczny oraz poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne lub praktyczne (pokonuje bezbłędnie zasadnicze trudności zadania, ale dalsza część rozwiązania zawiera usterki np. błędy rachunkowe) c) W obrębie danego działu posiada umiejętność powiązania różnych praw, zjawisk i zasad do zadań rachunkowych i problemów teoretycznych, potrafi przeprowadzić samodzielnie doświadczenie stosując właściwe przyrządy i metody pomiarowe. 5. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania dopełniające Wymagania dopełniające dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych. Uczeń stosuje wiadomości i umiejętności do: przeprowadzania szczegółowej analizy procesów fizycznych, projektowania doświadczeń potwierdzających prawa fizyczne, rozwiązywania złożonych zadań rachunkowych, np. wyprowadzanie wzorów, analiza wykresów. Wymagania dopełniające obejmują treści: o znacznym stopniu trudności, wymagające powiązania poznanych zjawisk i praw fizycznych. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: 8
a) Opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony podstawą programową w danej klasie. b) Posiada umiejętności określone na ocenę dobry oraz sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami z różnych działów fizyki, logicznie je łączy, rozwiązuje samodzielnie i w pełni poprawnie problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów łączących różne działy fizyki, przelicza jednostki. c) Poprawnie stosuje terminologię fizyczną. d) Potrafi zaprojektować doświadczenie, przeprowadzić analizę wyników. 6. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania wykraczające Wymagania wykraczające obejmują wiadomości i umiejętności wykraczające poza program nauczania w danej klasie. Uczeń wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem, posługuje się bogatym słownictwem fachowym, odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, przygotowuje materiały pomocne przy realizacji lekcji. Spełnienie tych wymagań, uzależnione od spełnienia wymagań dopełniających, ocenia się na stopień celujący. Wymagania wykraczające obejmują treści: wykraczające poza program nauczania. o złożonym, znacznym stopniu trudności. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który: a) Posiada umiejętności określone na ocenę bardzo dobry b) Posiadł wiedzę i umiejętności wykraczające poza program nauczania w danej klasie. c) samodzielnie zdobywa wiedzę z różnych źródeł. d) rozwija zainteresowania fizyką. e) biegle rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne, przedstawia oryginalne sposoby rozwiązania, samodzielnie rozwiązuje zadania wykraczające poza program nauczania klasy. f) samodzielnie planuje eksperymenty, przeprowadza je, analizuje wyniki. g) osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych. 9