Funkcjonowanie transportu w obsłudze pasażerów portu lotniczego Kraków-Balice

Funkcjonowanie transportu w obsłudze pasażerów portu lotniczego Kraków-Balice Wykonana przez: Koło Naukowe Systemów Komunikacyjnych Politechnika Krakowska Koło Naukowe Rachunkowości Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Kraków, 2017

Funkcjonowanie transportu w obsłudze portu lotniczego Kraków-Balice Wykonawcy: Koło Naukowe Systemów Komunikacyjnych POLITECHNIKA KRAKOWSKA Wydział Inżynierii Lądowej Zakład Systemów Komunikacyjnych Koło Naukowe Rachunkowości UNIWERSYTET EKONOMICZNY w Krakowie Wydział Zarządzania Katedra Rachunkowości Opiekun naukowy projektu: dr inż. Marek Bauer W składzie: inż. Szczepan Barnaś Aleksandra Biedroń Jakub Bubula Marcin Dylewski inż. Filip Nowak inż. Jan Paszkowski Jakub Salach Karolina Siciarz Anna Zawisza Opiekun naukowy projektu: dr Kinga Bauer W składzie: Sabina Blok Klaudia Chlebda Michał Janusz Agata Majda Anna Mróz Klaudia Nowakowska Dominika Rutowicz Nina Siemek Dominik Talarek Dla: Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków - Balice sp. z o.o. 1

Zawartość 1. Wstęp... 3 2. Możliwości dojazdu na lotnisko... 4 3. Cel i opis badań... 5 4. Podział zadań przewozowych i jego kształtowanie... 7 4.1. Podział zadań przewozowych ogółem... 7 4.2. Motywacja wyboru w zależności od środka transportu... 8 4.3. Podział zadań w zależności od wieku... 10 4.4. Motywacja wyboru środka transport w zależności od wieku... 11 4.5. Podział zadań w zależności od płci... 12 4.6. Motywacja wyboru środka transport w zależności od płci... 13 4.7. Podział zadań w zależności od narodowości... 13 4.8. Motywacja wyboru środka transport w zależności od narodowości... 14 4.9. Podział zadań w zależności od pory dnia... 15 4.10. Motywacja wyboru środka transportu w zależności od pory dnia... 16 4.11. Podział zadań w zależności od odległości od lotniska... 17 4.12. Motywacja wyboru środka transportu w zależności od odległości od lotniska... 20 5. Analiza dojazdu transportem zbiorowym... 23 5.1. Analiza dojazdu... 23 5.2. Czynniki wpływające na wybór środka transportu... 23 5.3. Porównanie napełnień w autobusach dojeżdżających do lotniska w 2014 i 2016 roku 24 5.4. Porównanie napełnień w Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej dojeżdżającej do lotniska w 2015 i 2016 roku... 26 5.5. Wymiana pasażerska na lotnisku a napełnienie w komunikacji zbiorowej... 27 5.6. Podsumowanie... 29 6. Analiza dojazdu transportem indywidualnym... 30 6.1. Analiza dojazdu taxi... 30 6.1.1. Wywiad ankietowy z kierowcami Kraków Airport taxi... 30 6.1.2. Wywiad ankietowy wśród pasażerów odlatujących... 33 6.1.3. Wywiad ankietowy wśród pasażerów przylatujących... 37 6.2 Traficar... 40 7. Podsumowanie i wnioski... 41 8. Bibliografia... 42 2

1. Wstęp Międzynarodowy Port Lotniczy im. Jana Pawła II Kraków-Balice zlokalizowany jest około 11 km od Krakowa w miejscowości Balice. Strategiczne położenie oraz bezpośrednie sąsiedztwo autostrady A4 umożliwiające szybki dojazd spowodowało, że strefa oddziaływania portu obejmuje region południowo-wschodniej Polski, który zamieszkuje blisko 7,9 mln osób. Liczba odprawianych pasażerów oraz liczba operacji lotniczych czyni z MPL Kraków-Balice drugi co do wielkości port lotniczy w kraju. Ciągły wzrost zainteresowania ze strony klientów wymagał zwiększenia przepustowości portu lotniczego, dlatego w ostatnim czasie przebudowano terminal pasażerski oraz zmodernizowano płytę postojową i drogi kołowania. Kolejną dużą inwestycją będzie budowa nowej drogi startowej, która ma zostać zrealizowana w najbliższych latach. Statystyki z ubiegłych lat dokładnie ukazują wzrost liczby podróżnych (4 221 171 rok 2015, 4 983 645 rok 2016), co wiąże się również ze wzrostem liczby operacji lotniczych [1]. Rysunek 1. Liczba obsłużonych pasażerów i liczba operacji lotniczych w MPL Kraków-Balice Źródło: Podsumowanie roku 2016 [1] W grudniu (19.12.2016) zakończyła się przebudowa i modernizacja terminalu pasażerskiego, docelowo przepustowość obiektu będzie wynosić 8 milionów pasażerów na rok. Wprowadzone zmiany dotknęły również wyposażenia, które spełnia obecne normy: taśmociągi bagażowe, windy i schody ruchome, rękawy, instalacje sanitarne, wentylacja i klimatyzacja, instalacje elektryczne, teletechniczne, przeciwpożarowe ppoż. czy system kontroli bezpieczeństwa. Przeprowadzona inwestycja oraz ciągłe wzbogacanie oferty połączeń krakowskiego lotniska powoduje stały wzrost liczby pasażerów, korzystających z portu lotniczego. Podobnie jak w ubiegłym roku w pierwszym kwartale 2017 roku MPL Kraków-Balice może się pochwalić nowymi rekordami liczby obsłużonych pasażerów (Rysunek 2). Zmiany na krakowskim lotnisku bardzo pozytywnie oceniane są przez pasażerów, co wspaniale odzwierciedla przyznanie nagrody przez AirportCouncil International (Międzynarodową Radę Portów Lotniczych) za zajęcie pierwszego miejsca w kategorii Europa - Best Improvement by Region. Airport Service Quality (ASQ) Awards 2016 to prestiżowe wyróżnienie, które przyznawane jest na podstawie ankiet, które wypełniają klienci poszczególnych portów lotniczych. Spośród portów lotniczych z całego świata nagrodzono laureatów, którzy ze szczególnym zaangażowaniem pracują nad doskonaleniem jakości obsługi pasażerów. Port lotniczy w Balicach może pochwalić się udogodnieniami: aplikacja mobilna Kraków Airport, aparaty telefoniczne dla pasażerów, 3

liczba pasażerów 303677 366936 310000 362650 363034 433985 informacja o natężeniu ruchu w strefie kontroli bezpieczeństwa, Special Service Line, wybieg dla czworonogów, udogodnienia dla rodzin z małymi dziećmi. Na podstawie przeprowadzanych badań powstała baza danych branży, która pozwala porównać poszczególne lotniska do innych portów lotniczych na całym świecie. Program ASQ ułatwia dzielenie się wiedzą o najlepszych praktykach pomiędzy operatorami poszczególnych portów lotniczych [1]. 500000 400000 Rok 2016 Rok 2017 300000 200000 100000 0 styczeń luty marzec Rysunek 2. Porównanie liczby obsłużonych pasażerów za pierwszy kwartał roku 2016 i 2017 Źródło: Opracowanie własne na podstawie oficjalnych statystyk MPL Kraków-Balice [1] 2. Możliwości dojazdu na lotnisko Oprócz nowoczesnego terminala do dyspozycji podróżnych przeznaczono dwa parkingi oraz strefę Kiss&Fly do postoju krótkoterminowego. Zatoka Kiss&Fly zlokalizowana przed terminalem pasażerskim przeznaczona jest wyłącznie dla osób, które podwożą lub odbierają pasażerów i zatrzymują się tylko na kilka minut. Za postój nie dłuższy niż 10 minut nie pobierana jest opłata, następnie za każde rozpoczęte 10 minut opłata wynosi 10 zł. Kierowcy, którzy planują dłuższy postój powinni zajmować miejsca na parkingu wielopoziomowym lub terenowym. Parking wielopoziomowy dysponuje 1243 miejscami postojowymi na 7 kondygnacjach, parking terenowy oferuje natomiast około 800 miejsc dla samochodów, dodatkowo istnieje możliwość zaparkowania autobusów bądź autokarów. Opłata za korzystanie z parkingu wielopoziomowego to 10 zł za każda rozpoczęta godzinę, w przypadku pozostawienia samochodu na parkingu terenowym za tożsamy czas parkowania należy uiścić opłatę w wysokości 9zł. Dla niezmotoryzowanych uczestników ruchu przeznaczono zadaszony stojak na rowery [2]. Tabela 1. Zryczałtowane stawki przejazdu z/do Kraków Airport: STREFA ODLEGŁOŚĆ DO/Z CENA W PLN CENA W EURO Kraków Airport 1 do 4,9 km 29,00 7,00 2 od 5 do 9,9 km 49,00 12,00 3 od 10 do 14,9 km 69,00 17,00 4 od 15 do 19,9 km 89,00 22,00 5 od 20 do 24,9 km 109,00 27,00 6 od 25 do 29,9 km 129,00 32,00 7 pow. 30 km Do ustalenia z kierowcą Źródło: Oficjalna strona Kraków Airport Taxi [3]. 4

Osoby, które zdecydują się zostawić swoje samochody w domach, mogą dojechać do portu lotniczego w Balicach pociągiem, autobusem lub skorzystać z taksówek. Dla ceniących wygodę wybór taksówki będzie najkorzystniejszą opcją zwłaszcza skorzystanie z oferty oficjalnego przewoźnika Kraków Airport Taxi, dla których postój zlokalizowany jest przed samym terminalem pasażerskim. Pasażerowie, którzy bardziej dbają o swój budżet mogą wybrać transportu zbiorowy. Świadczone usługi przewozowe przez miejskiego przewoźnika MPK S.A. Kraków umożliwiają pasażerom dotarcie na lotnisko dwoma dziennymi liniami autobusowymi o charakterze aglomeracyjnym: 208 oraz 252. Łączą one centrum oraz południowo-zachodnie dzielnice z portem lotniczym w Balicach. Oferta obejmuje także kursy nocne - autobus 902 kursujący od 23.00 do 4.00. Odjeżdża on co godzinę we wszystkie dni tygodnia co zapewnia ciągłość kursowania oraz gwarantuje połączenie z centrum miasta przez całą dobę. Inną możliwością realizacji podroży jest połączenie kolejowe prowadzące do Balic, które jest jednym z trzech obsługiwanych przez Koleje Małopolskie. Linia łączy ze sobą 12 przystanków, rozpoczynając bieg na przystanku Wieliczka Rynek-Kopalnia, przebiega przez stację Kraków Główny i kończy go na przystanku Kraków Airport. Oferta przewoźnika umożliwia dotarcie na lotnisko siedem dni w tygodniu, z częstotliwością dwóch kursów na godzinę, od godziny 4.00 do 0.00 Tabela 2. Porównanie ofert przewoźników Autobus miejski linia 208 linia 252 Pociąg Długość trasy 14,1 km 13,9 km 13,31 km Czas przejazdu 43 min 38 min 17 min Cena biletu 4 zł 4 zł 9 zł Liczba przystanków 27 23 5 Pierwszy kurs z lotniska 04:35 05:18 05:17 Ostatni kurs z lotniska 21:20 23:08 00:17 Źródło: Opracowanie własne na podstawie [4], [5] 3. Cel i opis badań W porozumieniu z MPL Kraków-Balice Koło Naukowe Systemów Komunikacyjnych (PK) we współpracy z Kołem Naukowym Rachunkowości (UEK Kraków) przeprowadzono całodniowe (6:00 22:00) badania ankietowe w dniach 14 i 15 grudnia 2016 roku (środa, czwartek). Pasażerom zadawania pytania w ogólnodostępnej części terminala pasażerskiego zarówno w części przylotowej, jak i odlotowej. Pytania obejmowały zagadnienia dotyczące źródeł i celów podróży oraz środków transportu, jakie wybrano do ich realizacji. Wśród środków transportu, którymi można dojechać do lub z portu lotniczego wzięto pod uwagę następujące: pociągi Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej, autobusy MPK, taksówki (korporacyjne, Uber), prywatne samochody osobowe (jako pasażer lub kierowca) oraz samochody osobowe z systemu carsharing (Traficar). Pasażerowie wskazywali również motywację jaka kierowała nimi podczas wyboru konkretnego środka transportu. Badaniom ankietowym poddani zostali również kierowcy Kraków Airport Taxioficjalnego przewoźnika Kraków Airport. Port lotniczy jest równocześnie przejściem granicznym, dlatego ankiety przeprowadzono w języku polskim oraz angielskim. Podczas dwudniowych badań przeprowadzono łącznie 569 ankiety wśród 21 473 klientów portu lotniczego [6], odpowiednio 308 w części odlotowej (w języku polskim 189, w języku angielskim 119) oraz 264 (w języku 5

polskim 196, w języku angielskim 65) w części przylotowej. Badania objęły 68 kierowców taksówek Kraków Airport Taxi. W czasie przeprowadzonych badań zliczano pasażerów korzystających z pociągów (linia SKA 1) oraz autobusów MPK S.A w Krakowie (linie 208 i 252) dojeżdżającego do lotniska oraz kontrolowano punktualność wymienionych środków transportu. Rysunek 3. Struktura przeprowadzonych ankiet wśród klientów portu lotniczego Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań Koło Naukowe Rachunkowości z UEK Kraków uczestniczyło w przeprowadzonych badaniach ankietowych i pomiarach ruchu pasażerskiego celem wsparcia projektu Taxi na lotnisku w ramach programu Allerhand Advocacy[7]. Zgłoszenie przedmiotu projektu wynikało z wyboru jednej firmy do obsługi przewozów taksówkowych na Kraków Airport, który spotkał się jednak z głosami krytyki dotyczącymi ograniczenia swobody wyboru podróżnych do jednej korporacji. Jednak stanowisko Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie wyboru oficjalnego przewoźnika/ów lotniska, podkreśla, że wprowadzenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej bez zezwolenia zarządzającego lotniskiem wobec przedsiębiorców wykonujących transport drogowy za pomocą taksówki wiązało się z powtarzającymi się przypadkami nadużywania przez nieuczciwych przedsiębiorców zaufania podróżujących taksówkami, a w szczególności cudzoziemców, którzy nie znając w ogóle lub w dostatecznym stopniu języka polskiego padali ofiarami oszustw. Oszustwa te polegały na drastycznym zawyżaniu ceny za przejazd taksówką. Wskazano nadto, że: nagminne nagabywanie przylatujących podróżnych przez taksówkarzy prowadzi do zakłócenia porządku na terenie lotniska. Wzory kwestionariuszy ankietowych i formularzy pomiarowych zawarto w załącznikach niniejszego opracowania. 6

4. Podział zadań przewozowych i jego kształtowanie Przeprowadzone wywiady ankietowe z klientami portu lotniczego w Balicach dostarczyły informacji skąd i w jaki sposób dotarli oni do Kraków Airport (odloty) oraz gdzie i jakim środkiem transportu zamierzają kontynuować swoją podróż (przyloty). 4.1. Podział zadań przewozowych ogółem Zarówno w przypadku odlotów, jak i przylotów zauważyć można porównywalny udział transportu zbiorowego wynoszący około 2 dla podróży koleją oraz 7% dla podróży autobusem. Największą różnicą w podziale zadań przewozowych, między odlotami, a przylotami, jest procent osób, które podróżują na lotnisko samochodem osobowym, jako pasażer - o 10 punktów procentowych więcej pasażerów przylatujących jest odbieranych przez osobę, która przyjechała po nią samochodem niż w przypadku, gdy w ten sposób pasażer jest dowożony na lotnisko. Wpływa to na różnicę w udziale dojazdów taksówką - do portu lotniczego dojeżdża nią 26% pasażerów (21% klasycznymi taksówkami, a 5% icarem), a z portu lotniczego taksówką odjeżdża około 15% respondentów. Rysunek 4. Podział zadań przewozowych ogółem w podziale na przyloty i odloty Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów Zaprezentowany podział zadań przewozowych (Rysunek 4) obarczony jest niewielkim błędem pomiarowym wynoszącym odpowiednio: dla transportu zbiorowego 5% (podobnie dla przylotów i odlotów), zaś dla transportu indywidualnego to 6% - odloty i 7% - przyloty. 7

kolej autobus miejski taxi icar Uber kierowca samochodu osobowego pasażer samochodu osobowego Traficar (carsharing) Inny środek transportu Motywacja wyboru w zależności od środka transportu Na wykresie (Rysunku 5) zobrazowano czym kierują się pasażerowie przy wyborze konkretnego środka transport w przypadku podróży na lotnisko. Kolej według pasażerów cechuje się najszybszym połączeniem - 29%, które jest również stosunkowo tanie - 24%. Autobus miejski jest wybierany ze względu na niski koszt dojazdu - 41%. Wśród podróżujących taksówką jest ona postrzega jako najszybszy środek transportu - 26%. Dla Ubera trzy motywacje plasują się na tym samym 22% poziomie. Są to niski koszt dojazdu, duża wygoda podróży (dostępność), bezpośredniość oraz duża wygoda podróży (wygodny pojazd). Dla kierowcy samochodu osobowego najważniejsza jest szybkość podróży 33%, zaś dla pasażera duża wygoda przejazdu- 31%. Traficar (carsharing) nie został w tym zestawieniu analizowany ze względu na brak podróżnych, którzy wybrali ten środek transportu w przypadku dojazdu na lotnisko. Inne środki transportu zostały wybierane przez respondentów, którzy nie mieli innego wyboru- 26%. Najczęstszą motywacją, która była typowana przez respondentów był wybór najszybszego środka transportu. Najmniej istotną kwestą przy wyborze środka transportu okazało się spóźnienie respondentów, dokładna analiza tego zjawiska pokazuje, że najczęściej była ona wybierana przez podróżujących, którzy podróżowali taksówkami z korporacji icar. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 8% 7% 2% 14% 15% 7% 13% 24% 41% 1 1 29% 21% 1 11% 8% 4% 17% 5% 1% 22% 26% 22% 2 29% 24% 22% 2 31% 19% 6% 6% 8% 1 5% 6% 22% 6% 26% 33% 11% 33% 27% 11% 26% 16% 21% 21% 5% 11% Nie miałem/am innego wyboru Byłem/am spóźniony/a Duża wygoda podróży - dostęp, bezpośredniość Duża wygoda podróży - wygodny pojazd Niski koszt dojazdu Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie Najszybszy środek transportu Rysunek 5. Motywacja respondenta przy wyborze środka transportu odloty Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów Porównanie danych z odlotów (Rysunek 5) i przylotów (Rysunek 6) pozwala wysnuć wnioski, iż podróżni przy wyborze kolei, autobusu miejskiego, podróży samochodem osobowym jako pasażer jak również jako kierowca, oraz taxi kierują się analogicznymi motywacjami niezależnie od tego czy przyjechali,czy odjeżdżają z lotniska. Przy podróży z lotniska żaden z 8

pasażerów nie wybrał taksówki firmy icar skąd też brak danych do analizowania w tego przypadku. Carsharing jest ceniony za dużą wygodę podróży (wygodny przejazd), jak również za niski koszt podróży. Zmiana w wysokości 20pp. w relacji odloty-przyloty dotyczy Ubera jako najszybszego środka transportu. Widoczna jest duża dysproporcja miedzy icarem oraz Traficarem (carsharing). Podróżni czekający na odlot nie zdecydowali się na wybór Traficara w podróży na lotnisko, za to icar nie został wybrany na podróż powrotną, jest to zapewne spowodowane tym, iż taksówki z tej korporacji nie mogą korzystać z postoju dla taksówek przed terminalem, zatem chcąc udać się do centrum icarem należy go wcześniej zamówić. Głowna motywacja przy innym środku transportu uległa zmianie z nie miałem innego wyboru na niski koszt transportu. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1% 2% 4% 3% 8% 5% 4% 9% 7% 4% 1 4% 8% 2 4% 18% 18% 33% 11% 15% 24% 15% 1% 2 19% 32% 13% 31% 26% 7% 31% 33% 2 22% 8% 16% 6% 8% 5% 8% 44% 4% 2% 4 34% 31% 29% 3 24% 25% 0 4% 0 0 0 0 0 0 0 0 Jestem zmęczony/a podróżą Nie mam innego wyboru Zachęciła mnie reklama na lotnisku Bezpośredni dojazd do celu Blisko do przystanku / postoju Duża wygoda podróży - wygodny pojazd Niski koszt podróży Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie Najszybszy środek transportu Przyloty Rysunek 6. Motywacja respondenta przy wyborze środka transport- Przyloty Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów 9

4.2. Podział zadań w zależności od wieku Respondenci zarówno przybywający na lotnisko jak i z niego odjeżdżający najczęściej wybierali podróż jako pasażer samochodu osobowego, taksówkę oraz kolej. Wyniki analizy (Rysunek 7) ukazują wyraźne dysproporcje między poszczególnymi grupami wiekowymi. Podróż jako pasażer samochodu osobowego w części odlotowej była opcją najchętniej wybieraną przez osoby w wieku 26-40 lat. Różni to o 16 punktów procentowych osoby w wieku powyżej 60 lat. One z kolei najchętniej wybierały podróże taksówką - 32%. Różni to o 14 punktów procentowych osoby w wieku 26-40 lat. Udział podróży odbywanych koleją był największy u osób w wieku do 25 lat i wynosi 31%, gdzie zaledwie 13% jest to udział osób w wieku 26-40 lat. Autobusy miejskie przez każdą grupę wiekową były wykorzystywane w bardzo zrównoważony sposób. Co ciekawe, osoby powyżej 60 roku życia nie zdecydowały się na podróż jako kierowca samochodu osobowego, za to osoby w wieku 26-40 stanowią aż 15 %. Rysunek 6. Wykres podziału zadań przewozowych w zależności od wieku respondenta Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów Część przylotowa stanowi dość odmienne ujęcie tematu. Udział pasażerów samochodów osobowych w każdej grupie wiekowej stanowi najmniej 37% dla grupy wiekowej 26-40 lat, gdzie w odlotach najwyższa wartość stanowiła 32% dla tej samej grupy. Udział taksówek zmniejszył się w każdej grupie, ale nadal największy udział tych podróży przypada dla osób powyżej 60 lat i stanowi 29%. Autobus miejski został wybrany aż przez 19% osób w wieku do 25 lat, można to argumentować tym, iż w tej grupie wiekowej znajduje się spora część osób uczących się, które zwracają uwagę na koszt przejazdu, natomiast osoby powyżej 60 lat nie wybrały tego sposobu podróżowania ani razu. Również udział osób w wieku 26-40 i 41-60 był niewielki i wynosił odpowiednio 5% oraz 2%. Kolej najchętniej była wybierana przez osoby w przedziale 41-60 lat. Udział Traficar (carsharing) był największy dla osób w wieku 26-40 lat i wynosił 4%, osoby starsze (powyżej 60 lat) wcale nie korzystały z tego systemu. 10

Motywacja wyboru środka transport w zależności od wieku Interpretacja wyników zobrazowanych na Rysunku 8 zwraca uwagę na różnice kształtowania się motywacji w zależności od wieku. Analizując dane z ankiet dotyczące odlotów motywacja niski kosztu podróży spada wraz z wiekiem respondenta. Dla osób w wieku powyżej 60 lat koszt przejazdu był o 13pp. mniej istotny niż dla osób w wieku do 25lat. Odwrotna proporcja dotyczy natomiast motywacji duża wygoda podróży-dostępność, bezpośredniość, wynosi 19% wśród osób poniżej 25lat, a powyżej 60lat wzrasta do 3, a wiec różnica miedzy nimi wynosi 11pp. Szybkość transportu oraz duża wygoda podróży- wygodny jest tak samo ważny dla każdej grupy społecznej. Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie okazuje się najistotniejsza dla osób w wieku 41-60. Z zestawienia danych z przylotów jak i odlotów wynika odwrotna proporcja motywacji najtańszy środek transportu. W odlotach rosła z wiekiem. W przylotach to młodym bardziej zależy na zaoszczędzeniu czasu, natomiast dla osób w wieku powyżej 60 lat proporcja drastycznie spada - jest to zmiana o 18pp. Budzącym zastanowienie jest też fakt zerowego zainteresowania osób powyżej 60 roku życia wysoką pewnością przyjazdu w założonym czasie odnoszącym się do przylotów. Dla osób do 25 lat przy wyborze środka transportu nie istotny zdawał się fakt zmęczenia po podróży. Badania ujawniają że ten czynnik ma coraz większy wpływ, aż do 13% dla osób w wieku powyżej 60 roku życia. Rysunek 7. Wykres wyboru danej motywacji podróży w zależności od wieku respondenta Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów 11

4.3. Podział zadań w zależności od płci Na wykresie (Rysunek 9) przedstawiono dane wskazuje na dominację podróży samochodem osobowym jako pasażer dla obu płci. Kobiety o 9pp. częściej niż mężczyźni wybierają ten sposób podróży na oraz z lotniska. Aż 10 punktów procentowych wynosi dysproporcja między kierowcami samochodów osobowych na rzecz panów, kobiety mniej chętnie wybierają również taksówkę o 3pp. Komunikacja publiczna jest na wyrównanym poziomie. Autobus miejski jest wybierany zarówno przez 7% kobiet jak i mężczyzn. Kolej zaś nieznacznie się różni: 21% kobiety, 19% mężczyźni. Procentowy udział podróży Traficarem (carsharing) jest nieznaczny i wynosi 2% dla kobiet i 1% dla mężczyzn. Ubera częściej wybierają mężczyźni, z różnicą 2pp, a icar kobiety, również z różnicą 2pp. Rysunek 9. Wykres podziału zadań przewozowych w zależności od płci Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów 12

Motywacja wyboru środka transport w zależności od płci Analiza danych zaprezentowanych na wykresie (Rysunek 10) przedstawia zależności motywacji wyboru poszczególnego środka transportu w rozdzieleniu na płeć. Po zestawieniu odlotów możemy zaobserwować niewielką różnicę miedzy kobietami, a mężczyznami. Kobiety o 3 p.p częściej niż mężczyźni kierują się prędkością podróży oraz wysoką pewnością przejazdu w założonym czasie. Za to mężczyźni o 4p.p więcej niż kobiety cenią sobie niski koszt dojazdu na lotnisko. Podział transportowy w części przylotowej jest jeszcze bardziej jednorodny niż w części odlotowej. Największą jedynie 2% różnicą miedzy kobietą, a mężczyzną jest motywacja: niski koszt podróży, który wynosi 14% dla kobiet oraz 16% dla mężczyzn. Pozostałe motywacje są na tym samym poziomie lub różnią się zaledwie 1p.p. Rysunek 8. Wykres podziału motywacji w zależności od płci z podziałem na przyloty i odloty Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów 4.4. Podział zadań w zależności od narodowości Interpretacja wyników z rysunku nr. 11 pozwala zaobserwować zdecydowaną dysproporcję w podziale zadań przewozowych między narodowościami. Najważniejsza różnica ujawnia się między udziałem taksówek oraz podróży jako pasażer samochodu osobowego. Polacy podróżujący na lotnisko najczęściej byli pasażerami samochodu osobowego - 40pp. Obcokrajowcy zaś zdecydowanie woleli podróżować taksówką - 48%. Różnica między tymi dwoma środkami transportu wynosi 29pp. między podróżą samochodem osobowym jako pasażer oraz aż 43pp. między taksówkami. Zróżnicowanie pomiędzy narodowościami również ujawnia się w podróżach transportem zbiorowym. Udział Polaków w podróży koleją to 2, a obcokrajowców zaledwie 15%. Przy transporcie autobusem miejskim różnica wynosi 4pp. Kierowcami samochodów osobowych Polacy byli w 17%, natomiast obcokrajowcy jedynie w 2%. 13

Rozważając wyniki ankiet z części przelotowej największa asymetryczność - po raz kolejny - ujawnia się między podróżą taksówkami oraz jako pasażer samochodów osobowych. Ostatni z wymienionych był wybrany przez 47% Polaków, różnica więc między narodowościami wynosi 26pp. Dysproporcja między taksówkami w podróżach powrotnych jest mniejsza i wynosi 20pp z tym, że nadal obcokrajowcy wybierają ją częściej. Autobus jak i kolej ma większy udział w podróżach. W stosunku do odlotów można zauważyć wzrost liczby podróży komunikacją zbiorową w sumie o 11%. Zaobserwować można zdecydowanie większy udział obcokrajowców w komunikacji zbiorowej, ponieważ Polacy mają w tym niewielki udział - 1pp. Mniejsza jest również dysproporcja między kierowcami samochodów osobowych ponieważ wynosi już zaledwie 5pp. Traficar został wskazany wyłącznie w podróżach powrotnych i plasuje się na tym samym 3% poziomie między narodowościami. Rysunek 9. Wykres podziału zadań przewozowych w zależności od narodowości Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów Motywacja wyboru środka transport w zależności od narodowości Z badanych zależności wynika, że dla Polaków bardziej istotną kwestą- niż dla obcokrajowców - okazuje się duża wygoda podróży- wygodny pojazd, wysoka pewność przejazdu w założonym czasie oraz to, że nie mieli innego wyboru. Dla obcokrajowców ważniejsza jest zaś duża wygoda podróży- dostępność, bezpośredniość, to że byli spóźnieni, niski koszt podróży oraz to, że był to najszybszy środek transportu. Wyniki ankiety wskazują, że główną różnicą w motywacjach wyboru środka transportu z portu lotniczego do miejsca docelowego między Polakami a obcokrajowcami jest przede wszystkim dostępność przystanku/postoju. 14

Rysunek 10. Zależność powodów wyboru środka transportu od narodowości podróżnych Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów 4.5. Podział zadań w zależności od pory dnia Zestawienie wyników (Rysunek 13) prowadzi do wniosków, iż niezależnie od pory dnia respondenci najchętniej podróżują jako pasażerowie samochodu osobowego. Najwyższy odsetek tych podróży odbywa się między godzinami 14:00, a 18:00 i wynosi 39%. Drugim najchętniej wybieranym środkiem transportu jest kolej. Zarówno dla kolei jak i autobusu miejskiego szczyt komunikacyjny odbywa się między godzinami 14:00-18:00. Wtedy obie te komunikacje zbiorowe są najbardziej wykorzystywane w ciągu dnia, kolej 26%, a autobus 12%. W stosunku do godziny 18:00-22:00 jest to zmiana odpowiednio o 3% dla autobusu oraz 11% dla kolei. Podróż taksówkami różnych firm oraz samochodami osobowymi jako kierowca spada najbardziej w ciągu doby. Kierowcy samochodów osobowych mają swój największy udział między godzinami 10:00-14:00 i wynosi on 13%. 15

Rysunek 11. Wykres podziału zadań przewozowych w zależności od pory dnia Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów Motywacja wyboru środka transportu w zależności od pory dnia Analiza danych z poniższego wykresu (Rysunek 14) nasuwa wnioski, iż dominują trzy główne motywacje podróżnych. Są to szybkość dotarcia na miejsce podróży, oraz wygoda podróży rozdzielona na dostępność bezpośredniość oraz wygodny pojazd. Ich udział w każdej porze dnia jest dominujący. Różnica natomiast jest widoczna w podejściu do kosztów podróży przy dotarciu podróżnych na lotnisko. Największa dysproporcja jest miedzy godzinami 10-14 oraz 14-18. Wynosi ona wtedy 13pp. Byłem spóźniony o każdej porze - prócz godziny 14-18 gdy wynosi 0pp.- ma nieznaczny 1% udział. Nie miałem wyboru miedzy godziną 10-14 a 18-22 wynosi 9pp. Po analizie niniejszych wyników z przylotów należy podkreślić, iż dla podróżujących w przedziale 6.00-10.00 najbardziej istotny stawał się fakt szybkiego dotarcia do celu - 37%, natomiast najmniejsze znaczenie wśród całego dnia wykazywało to, czy jest to bezpośredni dojazd do celu- 1. Największą anomalię wykazuje godzina 14-18 kiedy to najbardziej istotne motywacje z pozostałych godzin są zaniżone, a większy staje się udział motywacji takich jak wysoka pewność przejazdu w założonym czasie oraz bliskość do przystanku/ postoju. O godzinie 18-22 można zaobserwować fakt rosnącego znaczenia bezpośredniego dojazdu do celu, który jest najwyższy w dobie. 16

Rysunek 12. Motywacje wyboru środka transportu w zależności od pory dnia Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów 4.6. Podział zadań w zależności od odległości od lotniska W kwestionariuszu ankietowym respondenci pytani byli o źródło podróży, w przypadku ankiet pasażerów odlatujących oraz, o miejsce docelowe, w przypadku ankiet pasażerów przylatujących. Na podstawie tych danych określono, których terenów mieszkańcy korzystają z oferty krakowskiego portu lotniczego. Poniższe wykresy prezentują wyniki zagregowane do powiatów, miast i województw (również z wyróżnieniem krajów, w przypadku podróżnych zza granicy mających lot z lub do krakowskiego portu lotniczego. 17

Rzeszów 2% oświęcimski 1% Nowy Sącz 2% myślenicki 1% tatrzański 3% Tarnów 5% (puste) Powiaty nowosądecki 1% dębicki 1% bocheński 2% inne 21% Katowice 2% Kraków 56% Kielce 1% krakowski 2% podkarpackie 8% Województwa dolnośląskie świętokrzyskie 1% 2% śląskie 7% inne 3% lubelskie 1% małopolskie 78% Rysunek 13. Zestawienie lokalizacji, z których przybyli pasażerowie Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań 18

Powyższe wykresy pokazują strefę wpływów krakowskiego lotniska. Oczywiście, najczęstszym celem lub źródłem podróży, jest Kraków, z 56% udziałem i województwo małopolskie, gdzie zaczyna lub kończy swoją podróż 78%. Wartości te obarczone są około 4 procentowym błędem. Poza Krakowem, wśród miast można wyróżnić Tarnów posiada on 5 procentowy udział pasażerów. Wystąpiły też pojedyncze przypadki pasażerów z innych krajów takich, jak Czechy i Ukraina. Wszystkie odpowiedzi odnośnie lokalizacji zostały poddane geokodowaniu, czyli zamienione na współrzędne geograficzne, po czym dla każdego z nich policzono odległość w linii prostej od portu lotniczego. Stworzono histogram odległości podróży oraz uzależniono odległość podróży od podziału zadań przewozowych i czynników na niego wpływających. Zdecydowana większość podróży mieści się w przedziale 8-12 kilometrów, co wynika z faktu, podróży do Krakowa. Można też zauważyć wzrost liczby podróży w odległości kilkudziesięciu kilometrów od lotniska, ponieważ w takiej odległości znajdują się większe miasta. 125-150 km 2% 100-125 km 3% powyżej 100 km 14% 75-100 km 12% 0-25 km 56% 50-75 km 6% 25-50 km 7% Rysunek 14. Odległości z jakich przybyli pasażerowie do portu lotniczego Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań W przypadku podziału zadań przewozowych o odniesieniu do odległości podróży z/do portu lotniczego (Rysunek 14), w podróżach na krótkie odległości (do 25 kilometrów) przeważa dojazd taxi. Dużą rolę odgrywa też transport kolejowy i autobusowy. W przypadku odległości dojazdu, między 25 a 50 kilometrów, zdecydowanie najpopularniejszą jest podróż, jako pasażer samochodu osobowego, spada natomiast podróż taxi niemal do zera. W przypadku większych odległości, powyżej 50 kilometrów, zwiększa się udział podróżnych przyjeżdżających jako kierowca swojego samochodu. Rośnie natomiast z powrotem udział podróży koleją sprawiając, że przy podróżach na duże odległości pasażerowie w przeważającej większości dojeżdżają do portu lotniczego samochodem osobowym ( zarówno jako kierowca i pasażer), czy też podróżują koleją. Ciekawi również fakt realizacji podróży taksówką na odległość powyżej 75 km - zapewne wiąże się to z uiszczeniem stosunkowo wysokiej opłaty. 19

Rysunek 157. Wykres podziału zadań przewozowych w zależności od odległości dojazdu do portu lotniczego Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów Motywacja wyboru środka transportu w zależności od odległości od lotniska Wybór respondentów w przypadku podróży krótkich - do 25km na Rysunku 18 określają jako najpopularniejszą motywacje niski koszt podróży- 27%. Jego znaczenie wzrasta (o 16p.p), gdy mowa o dalszych podróżach tzn. w zakresie 25-50km. Przy podróżach w zakresie 50-75km znaczenie ceny spada na rzecz dużej wygody podróży - wygodny przejazd oraz byłem/am spóźniony. Ta motywacja jest w tym zakresie najmocniej uwypuklona i wynosi 35%. W zakresie powyżej 75km podział motywacji kształtuje się bardzo podobnie jak w przypadku podróży z poprzedniego zakresu, z tą różnicą, że spada znaczenie byłem/am spóźniony na rzecz niskiego kosztu dojazdu. 20

10 9 8 7 12% 9% 2% 35% 26% 25% 2% 11% 1% 33% Najszybszy środek transportu Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie Niski koszt dojazdu 6 5 4 3 27% 43% 35% 31% Duża wygoda podróży - wygodny pojazd Duża wygoda podróży - dostęp, bezpośredniość 2 1 21% 25% 13% 16% 14% 9% 5% 6% 0-25km 25-50km 50-75km powyżej 75km Byłem/am spóźniony/a Nie miałem/am innego wyboru Rysunek 16. Wykres podziału motywacji w zależności od odległości dojazdu do portu lotniczego odloty Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów Podział motywacji w części przylotowej jest bardziej zróżnicowany. W porównaniu do części odlotowej motywacje rozkładają się inaczej. W przedziale 0-25 km najważniejszy staje się czas podróży. W przedziale 25-50km udział tej motywacji wzrasta do 32%. Najwyższą wartość- aż 55%- wynosi ona w przedziale 50-75km. Jedynie w podróżach dalekich- ponad 75km- ważniejsza staje się wygoda podróży - wygodny pojazd, który wynosi 29%. 21

10 9 8 5% 4% 1% 16% 12% 8% 1% 5% 4% 1% 5% 13% 1 6% Jestem zmęczony/a podróżą Nie mam innego wyboru 7 7% 12% 2 Zachęciła mnie reklama na lotnisku 6 23% 24% 5% 29% Bezpośredni dojazd do celu 5 Blisko do przystanku / postoju 4 15% 12% 14% Duża wygoda podróży - wygodny pojazd 3 5% 55% 5% Niski koszt podróży 2 1 25% 32% 28% Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie Najszybszy środek transportu 0-25km 25-50km 50-75km powyżej 75km Rysunek 17. Wykres podziału motywacji w zależności od odległości dojazdu do portu lotniczego przyloty Źródło: Opracowanie własne na podstawie pomiarów 22

5. Analiza dojazdu transportem zbiorowym Dojazd do portu lotniczego jest możliwy zarówno publicznym transportem zbiorowym jak i indywidualnym. Osoby, które zdecydują się na dotarcie prywatnym samochodem, dzięki zlokalizowanemu na terenie lotniska wielopoziomowemu parkingowi, mają możliwość pozostawienia pojazdu i kontynuowania podróży samolotem. Bezpośrednie dotarcie z centrum Krakowa na teren lotniska jest możliwe również dzięki skorzystaniu z transportu publicznego. Stacja końcowa Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej została wybudowana pod zadaszeniem dzięki czemu bez względu na warunki atmosferyczne podróżni komfortowo mogą dostać się ruchomą kładką do terminalu pasażerskiego. Natomiast przystanek autobusowy jest zlokalizowany tuż przy wejściu do hali odlotów. Obydwa miejsca usytuowane są w bezpośrednim otoczeniu lotniska co ułatwia pasażerom zarówno dotarcie do hali odlotów jak i odnalezienie właściwego przystanku po przybyciu do krakowskiego portu. 5.1. Analiza dojazdu Spośród oferowanych możliwości dojazdu do portu lotniczego najtańszą opcją jest skorzystanie z autobusu miejskiego, w którym za podróż na trasie z Balic do Krakowa Głównego należy zapłacić 4 zł (2 zł za bilet ulgowy). Autobus linii 208 pokonuje trasę 14,1 km w około 43 min, zatrzymując się na 27 przystankach; natomiast autobus linii 252, o podobnej długości wyznaczonej trasy, zatrzymując się na 23 przystankach przejeżdża dystans prawie 14 km w czasie 38 minut. Zdecydowanie szybszą choć jednocześnie droższą alternatywą dla podróży autobusem miejskim jest Szybka Kolej Aglomeracyjna. Bilet upoważniający do przejazdu pociągiem na trasie Kraków Lotnisko Kraków Główny kosztuje 9 zł, natomiast podróżni dojeżdżający do ostatniej stacji Wieliczka Rynek Kopalnia, za bilet zapłacą 12,5 zł. W pociągach Kolei Małopolskich obowiązują wszystkie ulgi ustawowe. Dla pasażerów którzy zdecydują się na podróż koleją w obydwie strony, przewoźnik przygotował ofertę bilet jednorazowy tam i z powrotem, który obniża koszty przejazdu. Pociągi SKA pokonują trasę 13,1 km w 17 min, co daje dwa razy szybszy czas przejazdu niż w przypadku podróży autobusem. Korzystanie z kolei jest również o wiele mniej stresujące, jeśli pasażerowi zależy na punktualnym dotarciu na lotnisko. Podczas badań przeprowadzonych w czasie projektu Kraków Airport, mierzono opóźnienie autobusów, które w godzinach od 8.00 do 17.00 wynosiło od 3 do nawet 12 minut. 5.2. Czynniki wpływające na wybór środka transportu Cena i czas przejazdu są to czynniki najbardziej wpływające na podział zadań przewozowych w zbiorowym transporcie publicznym. W przeprowadzonych na terenie lotniska badaniach ankietowych przeszkoleni ankieterzy zebrali informacje na temat celu dalszej podróży przylatujących, środka transportu zbiorowego jakim podróż te będą kontynuować oraz pytania w którym ankietowani musieli uargumentować swój wybór. Na podstawie odpowiedzi respondentów sformułowano wnioski na podstawie których określono zależność między tymi dwoma parametrami oraz zanalizowano dlaczego podróżni wybierają akurat ten rodzaj transportu. Krakowskie lotnisko obsługuje osoby kontynuujące podróż nie tylko w obrębie województwa małopolskiego ale także co wynikło z badań: śląskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego. Spośród ankietowanych pasażerów, jedynie 24% kończy podróż na terenie Krakowa. Najczęstszym miejscem docelowym dla kontynuujących podróż transportem zbiorowym są centralne oraz wschodnie dzielnice miasta. 64% podróżnych zdecydowało się na kontynuowanie podróży koleją, 36% autobusem. Końcowym przystankiem linii autobusowej 208 jak i jedną z pośrednich stacji kolei kursującej na trasie Kraków Airport-Wieliczka Rynek Kopalnia jest dworzec Kraków Główny położony w centrum Krakowa. Jest to najlepiej skomunikowany węzeł 23

Liczba pasażerów przesiadkowy umożliwiający zmianę środka transportu na tramwaj lub autobus miejski, które zapewniają bezpośredni dojazd do dzielnic: Nowa Huta, Krowodrza Górka oraz Podgórze. Obszary te zostały wskazane jako główne miejsca docelowe osób kończących podróż w Krakowie. Pasażerowie którzy zdecydowali się kontynuować podróż poza nim, jako miejsce docelowe podawali głównie: Zakopane, Nowy Sącz i Tarnów. Kontynuowanie podróży umożliwiła im zmiana środka transportu na autobusy dalekobieżne, odjeżdżające z miejskiego dworca autobusowego lub pociągi odjeżdżające ze stacji Kraków Główny. Kwestionariusz ankietowy zawierał również pytania w których respondenci musieli uargumentować wybór środka transportu, który wybrali w celu przemieszczenia się z portu lotniczego do miejsca docelowego. Podróżujący autobusem z lotniska do Krakowa głównie argumentowali swój wybór decyzji niskim kosztem podróży, dostępnością przystanku oraz bezpośredniością przejazdu. Natomiast przylatujący, których miejsce docelowe położone było poza granicami miasta w 51 % wybierali autobus, jako środek komunikacji ze względu na niski koszt oraz wygodę przejazdu. Podobnie swój wybór uzasadniali pasażerowie wybierający pociąg. Kończący podróż w Krakowie jako główny czynnik który skłonił ich do skorzystania z usług kolei podali krótki czas przejazdu oraz stosunkowo niską cenę. Kontynuujący podróż poza miastem w ponad 55% zdecydowali że kolej to najszybszy środek transportu, a 3 podróżnych swój wybór uzasadniło niską ceną i komfortem jazdy. Dodatkowym powodem wyboru komunikacji zbiorowej jest fakt, że ponad 5 osób przemieszcza się w pojedynkę, co oznacza, że jest to dla nich najbardziej ekonomiczna wersja podróży. 5.3. Porównanie napełnień w autobusach dojeżdżających do lotniska w 2014 i 2016 roku Pomiary napełnienia autobusów dojeżdżających do lotniska zostały przeprowadzone dwukrotnie w przeciągu dwóch lat. Pierwsze zorganizowane przez Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie odbyły się 30.10.2014 r., natomiast drugie pomiary zostały wykonane przez Koło Naukowe Systemów Komunikacyjnych w dniu 14.12.2016 r. Badania odbywały się w dzień roboczy w godzinach od 6.00 do 22.00. W 2014 r. lotnisko było obsługiwane przez dwie linie aglomeracyjne, które łączyły port lotniczy z przystankiem Dworzec Główny Wschód: 208 i 292. Pomiary napełnienia wykonane przez ZIKiT zostały przeprowadzone tylko w drugiej z nich, dlatego jedynie to połączenie zostało poddane późniejszej analizie porównawczej. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2014 2016 Przedziały godzinowe Rysunek 18. Porównanie liczby przewiezionych pasażerów autobusu w danych przedziałach czasowych w roku 2014 oraz 2016 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pozyskanych z Zakładu Infrastruktury Komunalnej i Transportu 24

W 2014 r. linia 292 wykonywała połączenia w godzinach od 6.00 do 22.00, średnio co 20 minut realizując prawie 50 kursów dziennie. Dwa lata później (2016 r.) autobusy dwóch linii 208 oraz 252 kursując w tych samych godzinach wykonywały łącznie porównywalną liczbę przejazdów. Pomimo zbliżonej liczby zrealizowanych kursów, wartości napełnień znacznie się różnią. W 2014 roku w ciągu całego dnia z połączeń autobusowych skorzystało 475 pasażerów, a 2 lata później dzienne napełnienie zmniejszyło się o około 30 %. Podczas obydwu pomiarów wykonanych na przestrzeni dwóch lat największa liczba pasażerów podróżowała w godzinach szczytu porannego, między 7.00 a 8.00. W 2014 r. liczba przewiezionych pasażerów w tym przedziale czasowym wynosiła 92 osoby, dwa lata później, liczba ta była o połowę mniejsza. Najmniejsza liczba pasażerów korzystała z linii autobusowych w późnych godzinach wieczornych, czyli w trakcie wykonywania ostatnich kursów dziennych. Biorąc pod uwagę rok 2016, gdzie na lotnisko przyjeżdżały autobusy dwóch różnych linii, można zauważyć, że wyniki znacznie odbiegają od siebie. Głównie jest to spowodowane zróżnicowaniem tras oraz różną częstotliwością kursowania. Ważną informacją jest fakt, że linia 208 kursuje tylko raz, natomiast linia 252 dwa razy na godzinę. Analizując pomiary napełnień można wyciągnąć wnioski, że średnia liczba pasażerów przypadających na jeden kurs jest większa na linii 208. Uzasadnieniem tej rozbieżności w napełnieniach jest fakt, że linia ta kończy trasę na przystanku Dworzec Główny Wschód, gdzie swoją podróż kontynuuje większość podróżujących. Podczas ankietowania pasażerów, spora część z nich zwracała uwagę na zbyt małą częstotliwość kursowania oraz niewystarczającą pojemność autobusów z powodu przewożonej ze sobą dużej ilości bagażu. Większa liczba wykonywanych w ciągu godziny połączeń sprawia że linia 252 przewozi około 3 więcej pasażerów niż rzadziej kursująca linia 208. Jednak biorąc pod uwagę wcześniej wspomniany fakt, że linia 252 kursuje częściej, można jasno stwierdzić, że zapotrzebowanie na przejazd linią 208 jest większe. Analizując porównawczy wykres napełnienia można wywnioskować że zarówno w roku 2014 jak i 2016 największe napełnienie w autobusach wystąpiło w godzinach od 9.00 do 13.00. Spadek napełnienia następuje po godzinie 13.00, jest to prawdopodobnie spowodowane zwiększeniem natężenia ruchu na ulicach Krakowa co skutkuje wydłużonym czasem przejazdu autobusu. Linie przejeżdżają przez newralgiczne punkty miasta gdzie ruch w tym przedziale czasowym jest bardziej wzmożony, dlatego też ich rzeczywisty czas jazdy odbiega od rozkładowego, co nie wpływa na przyrost pasażerów chcących podróżować tym środkiem transportu. Największy rozrzut zauważyć można w godzinach od 9.00 do 10.00, gdzie liczba pasażerów w przeciągu dwóch lat zmniejszyła się o 75%. Nagły spadek popularności autobusów miejskich dojeżdżających na lotnisko spowodowany jest wprowadzeniem w międzyczasie wielu alternatywnych ofert dojazdu do krakowskiego portu. Jedną z nich jest zaproponowana przez Koleje Małopolskie możliwość dotarcia na lotnisko Szybką Koleją Aglomeracyjną. Uruchomiona w 2015 r. kolej była powodem usunięcia z oferty przewoźnika analizowanej linii 292. Została ona zastąpiona obecnie kursującą linią 252 która rozpoczyna swoją trasę w południowo-zachodniej części miasta na osiedlu Podwawelskim, umożliwiając dotarcie do portu osobom, które nie mają możliwości skorzystania z usług kolei. 25

Liczba pasażerów 5.4. Porównanie napełnień w Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej dojeżdżającej do lotniska w 2015 i 2016 roku Pomiary napełnienia w Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej kursującej na trasie Wieliczka Rynek Kopalnia-Kraków Airport zostały przeprowadzone dwukrotnie. Pierwsze badania zostały zrealizowane przez Koło Naukowe TiLOG Koterbicki M., Nowak M., Pashkevich A., Ciastoń-Ciulkin A., Pomiar napełnienia w pociągach Kolei Małopolskich na trasie Kraków Lotnisko/Airport Wieliczka Rynek-Kopalnia. Raport końcowy, Koło Naukowe Logistyki TiLOG w listopadzie 2015 roku, drugie w grudniu 2016 roku wykonało Koło Naukowe Systemów Komunikacyjnych. W badaniach uwzględniano zarówno klientów lotniska udających się na kładkę prowadzącą do terminalu pasażerskiego jak i pracowników portu. Obydwa pomiary napełnienia odbywały się w dzień roboczy w godzinach 6.00-22.00. Zarówno w 2015 jak i 2016 roku najwięcej pasażerów przybyło na lotnisko w godzinach porannych od 6:00 do 8:00. Szczyt ten spowodowany jest przyjazdem pracowników lotniska, którzy w tym przedziale czasowym rozpoczynają pracę. Najmniej osób decydujących się na podróż pociągiem, dojeżdża do krakowskiego portu w godzinach wieczornych, od godziny 19:00 można zaobserwować sukcesywny spadek liczby pasażerów. Koleje Małopolskie rozpoczęły przewozy do krakowskiego lotniska 28 września 2015 roku, więc pierwsze pomiary zostały przeprowadzone dwa miesiące po otwarciu połączenia kolejowego. Dzięki dobrej polityce reklamowej, na przestrzeni roku liczba podróżujących do Balic koleją zwiększała się o około 33%. Przewoźnik oferuje nowoczesny tabor z przestronnym wnętrzem, przystosowanym do potrzeb osób podróżujących z często sporym bagażem. W połączeniu z o wiele krótszym czasem przejazdu, dla dojeżdżających na lotnisko z centrum miasta, kolej jest idealną alternatywą dla autobusu. [6] 140 120 100 80 60 40 2016 2015 20 0 Przedziały czasowe Rysunek 19. Porównanie liczby przewiezionych pasażerów w danych przedziałach czasowych w roku 2015 oraz 2016 Źródło: Opracowanie własne na podstawie niepublikowanych wyników badan koła naukowego Tilog 26

Liczba pasażerów 5.5. Wymiana pasażerska na lotnisku a napełnienie w komunikacji zbiorowej Inflot jest to system rezerwacji, z którego korzysta krakowskie lotnisko w Balicach. Z bazy danych można uzyskać informacje na temat wszystkich kursów, które odbyły się danego dnia. Znajduje się w niej między innymi rzeczywista oraz rozkładowa godzina przylotu bądź odlotu, w zależności od wykonywanej operacji, typ rejsu, nazwa portu, jak również liczba pasażerów na pokładzie. Do analizy wykorzystano dane z 14.12.2016 roku (środa). Zgodnie z czasem rzeczywistym odlotu bądź przylotu tego dnia wykonano 90 operacji, których rozkład był równomierny. Łącznie 14.12.2016r. z usług krakowskiego portu lotniczego skorzystało 9749 osób. Dla 44% z nich był to punkt początkowy podróży, natomiast pozostałe 56% przyleciało do krakowskich Balic. Dane otrzymane z systemu rezerwacji Inflot pozwoliły określić jak w ciągu dnia, w zależności od godziny, zmieniała się liczba pasażerów odlatujących i przylatujących. Aby móc te wartości porównać z liczbą pasażerów, którzy jako środek komunikacji wybrali transport zbiorowy, zsumowano napełnienie z pociągu i autobusu miejskiego wykluczając pracowników lotniska. By ocenić czy występuje związek między liczbą osób, które kończą lub rozpoczynają podróż na lotnisku, a ilością pasażerów odlatujących bądź przylatujących, na wykresach zieloną linią zaznaczono napełnienie w przypadku odlotów przesunięte o 2 godziny do przodu, natomiast w przypadku przylotów odpowiednio o 1 godzinę wstecz. Ma to związek z odprawą, kontrolą bezpieczeństwa, a po przylocie z oczekiwaniem na bagaż. 600 500 400 300 napełnienie komunikacja 200 inflot odloty 100 0 napelnienie przesunięte o 2 godziny Przedziały czasowe Rysunek 20. Porównanie ilości pasażerów odlatujących z lotniska z ilością pasażerów, którzy dotarli na lotnisko środkami komunikacji zbiorowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie badan i niepublikowanych danych z systemu rezerwacji Inflot 27

Liczba pasażerów Na powyższym wykresie (Rysunek 19) można zauważyć pewien związek pomiędzy ilością osób odlatujących z krakowskiego lotniska, a napełnieniem w komunikacji zbiorowej na ostatniej stacji jaką jest Kraków Airport. Od godziny 12.00 widać spadek w liczbie pasażerów wybierających się w podróż samolotem oraz zmniejszenie liczby pasażerów, którzy 2 godziny wcześniej przyjechali na lotnisko. 700 600 500 400 napełnienie komunikacja 300 200 100 inflot przylot napełnienie przesunięte o 1 godzinę 0 Przedziały czasowe Rysunek 21. Porównanie ilości pasażerów przylatujących na lotnisko z ilością pasażerów, którzy opuścili lotnisko środkami komunikacji zbiorowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie badan i niepublikowanych danych z systemu rezerwacji Inflot 28

Autobus 6% Pociąg 21% Inne 73% Rysunek 21: Podział zadań przewozowych w procentach Źródło: dane niepublikowane z systemu rezerwacji Inflot, dane niepublikowane koła naukowego Tilog oraz dane z pomiarów napełnień Aby porównać ilość pasażerów przylatujących na lotnisko z ilością pasażerów, którzy je opuścili środkami komunikacji zbiorowej przesunięto wykres napełnienia o 1 godzinę wstecz. Wspomniany przedział czasowy określono w przybliżeniu, ponieważ nie da się jednoznacznie ustalić po jakim okresie czasu pasażer wsiądzie do komunikacji miejskiej. W większości przypadków okres od chwili wylądowania do przejścia na halę przylotów jest krótszy, ponieważ czas oczekiwania na odbiór bagażu zwykle nie przekracza 45 minut. Wielu pasażerów przybywających do krakowskiego portu nie jest do końca zdecydowanych jaki środek transportu wybiorą w celu kontynuowania podróży. Komunikacja kursuje średnio co 30 minut, więc jeżeli pasażer nie zdąży na wybrany kurs, jego pobyt na lotnisku wydłuża się o kolejne pół godziny. Na podstawie wykresu nie można do końca określić powiązania napełnienia komunikacji zbiorowej z faktyczną ilością osób korzystających z usług krakowskiego portu lotniczego, również dlatego że część osób, dociera na lotnisko, aby odebrać pasażerów po podróży. Jeśli wybiorą oni komunikację miejską jako powrotny środek transportu zwiększy to badane napełnienie natomiast nie wpłynie na dane gromadzone w systemie rezerwacji Inflot. 5.6. Podsumowanie Przeprowadzona analiza dostarczyła informacji na temat celu podróży osób przemieszczających się z lotniska komunikacją zbiorową. Spośród wszystkich ankietowanych 26,5% jako środek transportu wybrało właśnie autobus miejski lub Szybką Kolej Aglomeracyjną. Największą uwagą zwracali oni na cenę biletu oraz czas przejazdu. Na podstawie opracowanych wyników dotyczących napełnienia w autobusach miejskich dojeżdżających do krakowskiego lotniska można zauważyć, że w 2014 roku liczba pasażerów podróżujących jedną linią była 2,5 razy większa niż aktualnie na obu liniach. Wprowadzenie oferty Kolei Małopolskich posiadających nowoczesny tabor, wiążąca się z nim wygoda podróży oraz korzystna lokalizacja stacji końcowej umożliwiająca bezpośrednie dotarcie do terminalu pasażerskiego, mogą mieć duży wpływ na fakt, że obecnie do krakowskich Balic pociągiem przyjeżdża ponad 3 razy więcej pasażerów niż autobusem. Wybierający autobus miejski powinni liczyć się z utrudnieniami komunikacyjnymi, 29

które jeśli wystąpią mogą wpłynąć na opóźnienie rozkładowego czasu jazdy. W związku z tym pasażerowie często decydują się na podróż odpowiednio wcześniejszym kursem. 6. Analiza dojazdu transportem indywidualnym 6.1. Analiza dojazdu taxi 6.1.1. Wywiad ankietowy z kierowcami Kraków Airport taxi Na pytania zawarte w kwestionariuszu ankietowym odpowiedziało 68 respondentów. Pytania dotyczyły głównie liczby pasażerów w pojedynczych kursach, narodowości podróżnych, najczęściej wybieranego celu podróży, sposobu ustalania ceny za kurs oraz liczby wykonywanych kursów w ciągu jednego dnia. Przeprowadzone badania wykazały, że ok. 38% kursów (wykres. 1) wykonywanych jest z dwoma pasażerami. Następnie porównywalnie, po ok. 25% kursów wykonywanych jest z jednym lub trzema pasażerami. 17 respondentów wskazało, że odsetek wykonywanych kursów z jednym pasażerem stanowi mniej niż 1, pozostałe 75% ankietowanych odpowiedziało, że liczba kursów wykonywanych z jednym pasażerem jest większa niż 1 wszystkich kursów. Uśredniony procent kursów z jedną osobą zawiera się przeciętnie w ok. 27% przedziału ufności na nominalnym poziomie 95%. Otrzymane wyniki różnią się od średniej o ok. 22%. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 10,3%. 3 os. Lub więcej 13% 1 os. 25% 3 os. 24% 2 os. 38% Rysunek 22. Orientacyjny procent kursów z jednym, dwoma, trzema lub więcej pasażerami Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań Uśredniony procent kursów jaki stanowi dwóch pasażerów wynosi ok 4. Otrzymane wyniki różnią się od średniej o ok. 2. 75% ankietowanych odpowiedziało, że mniej niż 5 kursów wykonywanych jest z dwoma osobami, natomiast pozostałe 17 osób wskazało na większą niż 5 liczbę kursów wykonywanych z dwoma pasażerami. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 11,5%. 30

Połowa ankietowanych wskazała na mniej niż 2 kursów wykonywanych z trzema pasażerami, pozostałe 5 respondentów- więcej niż 2. Uśredniony procent kursów z trzema osobami zawiera się przeciętnie w ok. 26% przedziału ufności na nominalnym poziomie 95%. Przyjęty błąd w obliczeniach 10,2%. Otrzymane wyniki różnią się od średniej o ok. 19%. Uśredniony odsetek kursów jaki stanowi więcej niż trzech pasażerów wynosi ok 14%. 25% respondentów wskazało na liczbę wykonywanych kursów, z więcej niż trzema pasażerami, stanowiącą mniej niż 5% wykonywanych kursów, pozostałe 75% ankietowanych odpowiedziało, że procent kursów wykonywanych z więcej niż trzema pasażerami jest większy niż 5%. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 8%. Kolejnym punktem badań było określenie narodowości pasażerów Kraków Airport Taxi. Jedynie 22% pasażerów to Polacy, pozostali pasażerowie to Obcokrajowcy. 5 respondentów wskazało, że mniej niż 2 pasażerów to Polacy, natomiast pozostałe 5 ankietowych wskazało, że Polacy stanowią więcej niż 2 wszystkich pasażerów Kraków Airport Taxi. Natomiast ¾ udzielonych odpowiedzi wskazało, że Polacy stanowią mniej niż 3 pasażerów, pozostałe 25% uzyskanych odpowiedzi pokazało, że więcej niż 3 wszytkich pasażerów to polscy klienci. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 9,9%. Wszyscy respondenci jednomyślnie udzielili odpowiedzieli, że najczęściej wybieraną trasą przez pasażerów jest Dworzec Główny (centrum Krakowa)- Kraków- Balice. Kolejnym etapem przeprowadzonych badań była próba oszacowania punktu z jakiego kierowca Kraków Airport Taxi najczęściej rozpoczyna kurs. Znacząca większość kursów wykonywana jest z lotniska. do lotniska 12% z lotniska 88% Rysunek 23. Podział kursów na te wykonywane z lotniska oraz do lotniska Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań Przedostatnie pytanie miało na celu określenie sposobu ustalania ceny za kurs w inne miejsce niż te wskazane w cenniku (tj. do Dworca Głównego, Auschwitz oraz Wieliczki). 5respondentów odpowiedziało, że cena jest ustalana zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronie internetowej. Ale również 46% respondentów wskazało, że cena jest ustalana indywidualnie z pasażerem wykres 3). Błąd oszacowania zmiennych szacunkowych został przyjęty na poziomie 7,6%. 31

W takim przypadku obowiązuje stawka za kilometr 4% Cena indywidualnie uzgadniana z pasażerem 46% Zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronie internetowej 5 Rysunek 24. Sposób w jaki ustalana jest cena za kurs w inne miejsce niż w cenniku Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań Dokładniejszej analizie zostały poddane zależności między sposobem ustalania ceny a narodowością pasażera oraz liczbą osób wspólnie podróżujących jednym kursem. 5 ankietowanych odpowiedziało, że odsetek kursów, w inne miejsca niż te wskazane w cenniku, za które cena ustalana jest zgodnie z cennikiem, gdy ich klientami są Polacy stanowi mniej niż 2 wykonywanych kursów, natomiast połowa respondentów wskazała, że więcej niż 2 takich kursów stanowią polscy klienci.. Uśredniony procent kursów z jedną osobą, gdy cena ustalana jest zgodnie z cennikiem zawiera się przeciętnie w ok. 22% przedziału ufności na nominalnym poziomie 95%. Otrzymane wyniki różnią się od średniej o ok. 11%. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 11,9%.Drugim równie częstym sposobem ustalania ceny były indywidualne ustalenia z polskimi klientami. 17 ankietowanych wskazało, że wykonuje mniej niż 1 kursów, za które cena jest ustalana z polskim klientem, pozostałe 75% respondentów wskazało iż jest to więcej niż 1. Natomiast 5 respondentów odpowiedziało, że odsetek kursów, w inne miejsca niż te wskazane w cenniku, za które cena ustalana indywidualnie z polskim klientem stanowi mniej niż 2 wykonywanych kursów, natomiast połowa badanych wskazała, że więcej niż 2 takich kursów stanowią polscy klienci. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 11,8%.Warto zauważyć, że średnio w 48% kursach, kiedy pasażerami są 2 osoby cena za kurs ustalana jest indywidualnie z pasażerami. Odsetek poszczególnych kursów różni się od średniej o ok. 25%. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 11,8%. Według cennika wysokość opłaty za kurs, w którym pasażerami są 2 osoby stosowana jest średnio w 38% kursów. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 11.9% W 29% kursów, gdy pasażerem jest jedna osoba cena ustalana jest zgodnie z cennikiem. Uśredniony procent kursów z jedną osobą gdy cena ustalana jest według cennika zawiera się przeciętnie w ok. 29% przedziału ufności na nominalnym poziomie 95%. Otrzymane wyniki różnią się od średniej o ok. 21%. Natomiast cena ustalana jest indywidualnie z jednym klientem w 25% kursów. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł 11,8%. Warto zwrócić uwagę na fakt, że w zaledwie 14% kursów, gdy wspólnie podróżują więcej niż 3 osoby cena ustalana jest indywidualnie z klientem. Uśredniony procent kursów z więcej niż trzema 32

pasażerami, gdy cena ustalana jest indywidualnie z klientem zawiera się przeciętnie w ok. 14% przedziału ufności na nominalnym poziomie 95%. Otrzymane wyniki różnią się od średniej o ok. 21%. W powyższych opisanych zależnościach błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł ok. 11,8%. W ostatnim pytaniu podjęto próbę oszacowania przeciętnej ilości wykonywanych kursów w ciągu jednego dnia. Z otrzymanych odpowiedzi oszacowano, że dziennie jeden kierowca wykonuje średnio 6 kursów (na trasie Kraków Centrum- Kraków- Balice lub Kraków Balice- Kraków Centrum). Pozostałe ilości kursów różnią się od średniej ilości średnio o 1 kurs. 25% ankietowanych odpowiedziało, że dziennie wykonuje mniej niż 5 kursów, natomiast pozostałe 75%- więcej niż 5. Błąd oszacowania zmiennych ilościowych wyniósł ok. 29,9%.Oszacowaniu poddana została zależność między uśrednioną liczbą deklarowanej dziennej ilości kursów a godziną w jakich zostały przeprowadzone badania. Zarówno do godz. 12.00 jak i po godz. 12.00 deklarowana przez respondentów średnia ilość dziennie wykonywanych kursów wyniosła 6. W ankietach przeprowadzonych w godz. 6.00-12.00 75% respondentów wskazało, że dziennie wykonuje mniej niż 6 kursów, natomiast pozostałe 25%- więcej niż 6 kursów. Natomiast w badaniach przeprowadzonych w godz. 12.00-22.00 75% badanych udzieliło odpowiedzi, że wykonuje mniej niż 7 kursów dziennie, a 25% wskazało, że wykonuje więcej niż 7 kursów. Błąd oszacowania zmiennych jest na poziomie 3. 6.1.2. Wywiad ankietowy wśród pasażerów odlatujących Badania ankietowe prowadzono w hali odlotów, gdzie podróżni pytani byli m.in. o środek transportu jakim dotarli na lotnisko, miejsce rozpoczęcia podróży, koszt dojazdu czy też o powód, dla którego zdecydowali się na taki środek transportu. Przeprowadzono 306 ankiet. W języku polskim otrzymano 187 ankiet, co stanowi 61% ogółu, zaś w języku angielskim odpowiedzi udzieliło 199 ankietowanych (39%). Spośród wszystkich 306 respondentów 65 osób jako środek transportu wskazało taksówkę. Stanowi to 21% wszystkich udzielonych odpowiedzi. Jest ona na drugim miejscu, zaraz po przyjeździe jako pasażer samochodu osobowego. Podczas badań starano się również zobaczyć, kto najczęściej korzysta z dojazdu na lotnisko taksówką, czy największą grupę podróżnych stanowią Polacy, czy też przebywający w naszym kraju Obcokrajowcy. Poniższy wykres przedstawia strukturę narodowości wśród osób wybierających taksówkę jako środek podróży na lotnisko. Według badań obcokrajowcy stanowią 85% osób, które jako środek transportu na lotnisko wskazały taksówki. Stanowi to zdecydowaną większość. Tylko 15% osób dojeżdżających taksówkami to Polacy. Polacy 15% Obcokrajowcy 85% Rysunek 25. Struktura narodowości wśród podróżujących taksówką na lotnisko Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań 33

Spośród wszystkich osób, które przyjechały na lotnisko taksówką, tylko dwie z nich dotarły Airport Taxi. Odpowiedzi takiej udzielił jeden Polak oraz jeden obcokrajowiec. Wszyscy podróżni poproszeni zostali również o odpowiedź na pytanie, czy kiedykolwiek korzystali już z usług Airport Taxi. Spośród wszystkich osób 47 udzieliło odpowiedzi twierdzącej, co stanowi 15% ogółu. 45% osób, które korzystały już z usług Kraków Airport Taxi, to byli obcokrajowcy, natomiast 55% stanowią Polacy. Osoby podróżujące taksówkami na lotnisko zostały również poproszone o wskazanie czynników sprawiających, że wybrały właśnie taki środek transportu (rys. 4). Wśród Obcokrajowców najczęściej wymienianym czynnikiem wyboru był najszybszy środek transportu. Następną zaletą tego środka transportu dla nich była bezpośredniość przejazdu, rozumiana jako transport z zamówionego miejsca do lotniska bez konieczności przesiadek czy przechodzenia. Równie często pojawia się odpowiedź, że respondent nie miał innego wyboru co oznaczało, że nie planował podróży innym środkiem, bądź też nie był w stanie skorzystać z innych możliwości. Obcokrajowcy cenią sobie w przejazdach taksówką także wygodę podróży. Część ankietowanych odpowiedziała, że z innych przyczyn zdecydowali się wziąć taksówkę. Najczęściej wymieniali, że o ich transport na lotnisko dbał hotel, w którym mieszkali, bądź też będąc w delegacji, to ich firma zorganizowała taki transport. Stosunkowo tylko dla 1 podróżnych ważny jest przejazd w założonym czasie, a dla 5% osób ważny był niski koszt dojazdu. Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie 9% Inny powód 14% Niski koszt dojazdu 5% Byłem/am spóźniony/a 1% Najszybszy środek tarnsportu 22% Bezpośredniość 17% Wygodny pojazd 15% Nie miałem/am innego wyboru 17% Rysunek 26. Czynniki decydujące o wyborze taksówki na lotnisko przez obcokrajowców Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań 34

Niski koszt dojazdu 8% Wysoka pewność przejazu w założonym czasie 7% Byłem spóźniony Nie miałem innego Inny powód 8% wyboru Najszybszy środek transportu 31% Bezpośredniość 15% Wygodny pojazd 31% Rysunek 27. Czynniki decydujące o wyborze taksówki na lotnisko przez Polaków Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań Nieco innymi czynnikami kierują się Polacy podróżujący taksówkami na lotnisko w Krakowie (Rysunek 26) Dla nich również najważniejsza jest szybkość przejazdu, jednak w porównaniu z obcokrajowcami, na wyższym miejscu znalazła się wygoda podróży. Dopiero na trzecim miejscu polscy pasażerowie wskazali bezpośredniość przejazdu. Tylko dla niektórych osób liczy się pewność przejazdu w założonym czasie i niski koszt przejazdu. Stosunkowo niewielki, w porównaniu z Obcokrajowcami, jest odsetek osób, które wybrały inny powód (np. taksówka zamówiona przez hotel). Takiej odpowiedzi udzieliło tylko 8% osób. Nie pojawiła się odpowiedź Nie miałem innego wyboru oraz Byłem spóźniony. Bezpośredni dojazd 9% Inne 1% Czas oczekiwania na taksówkę 13% Koszt przejazdu 44% Komfort przejazdu 13% Czas przejazdu 2 Rysunek 28. Czynniki brane pod uwagę podczas planowania podróży taksówką przez Polaków. Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. 35

Wszyscy podróżni (Ci, którzy przyjechali taksówką oraz Ci, którzy korzystali z innych środków transportu) zostali również zapytani o to, na co zwróciliby swoją uwagę podczas planowania podróży taksówką. Poniższy wykres przedstawia odpowiedzi Polaków. Jak można zauważyć, dla nich największe znaczenie ma koszt przejazdu. Takiej odpowiedzi udzieliło 44% ankietowanych. Kolejną rzeczą, którą Polacy braliby pod uwagę jest czas przejazdu. Kolejno liczy się komfort przejazdu oraz czas oczekiwania na taksówkę. Niespełna 9% ankietowanych odpowiedziało, że liczyłby się dla nich bezpośredni dojazd na lotnisko. Tylko 1% odpowiedzi wskazało na inne czynniki, a wśród nich pojawiały się takie odpowiedzi jak chociażby udogodnienie w postaci fotelików dla małych dzieci. Nieco odmiennych odpowiedzi udzielili obcokrajowcy. Z analizy ich odpowiedzi wynika, że dla nich największe znaczenie ma bezpośredni dojazd. Taki czynnik wymieniło 23% ankietowanych podróżnych z zagranicy. Kolejnymi istotnymi czynnikami, na które zwróciliby swoją uwagę podczas planowania podróży taksówką byłby komfort jazdy oraz czas przejazdu. Takich odpowiedzi pojawiły się w podobnej częstotliwości u 21% ankietowanych. Na dalszym miejscu uplasował się koszt przejazdu. Co piaty obcokrajowiec zwróciłby na to swoją uwagę podczas planowania podróży na lotnisko taksówką. Wydaje się, że niezbyt istotny jest czas oczekiwania na taksówkę, gdyż taka odpowiedź padła tylko u 12% badanych. Tylko 3% obcokrajowców wymieniło, że wzięłoby pod uwagę inny czynnik. Tutaj najczęściej wymieniane było bezpieczeństwo podróżnego, a także to, że łatwo można znaleźć taksówkę. Czas oczekiwania na taksówkę 12% Inne 3% Bezpośredni dojazd 23% Koszt przejazdu 2 Komfort przejazdu 21% Czas przejazdu 21% Rysunek 29. Czynniki brane pod uwagę podczas planowania podróży taksówką przez obcokrajowców Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań W badaniach zwrócono również uwagę na zależność między porą dnia a rodzajem wybieranego środka transportu wśród Polaków oraz Obcokrajowców. Ustalono przedziały: 6.00 12.00 oraz 12.00 22.00. Do godziny 12.00 przejazd taksówką wybrało 22% badanych. Największy odsetek wśród tych osób stanowili Obcokrajowy aż 87% respondentów, natomiast tylko 13% stanowili Polacy. Biorąc pod uwagę drugi przedział czasowy (12.00 22.00) odsetek osób, które przyjechały taksówką pozostaje niezmieniony 22%. Jednak zmienia się struktura narodowości wśród tych osób 24% stanowią Polacy, a 76% Obcokrajowcy. 36

W ankietach zadano również pytanie o to ile podróżni byliby skłonni zapłacić za podróż z Kraków Airport Taxi oraz innymi taksówkami. Brana była tutaj pod uwagę trasa z lotniska na Dworzec Autobusowy w Krakowie. W poniższej tabeli przedstawione zostały wyniki z podziałem wg narodowości. Tabela 3. Ile są skłonni zapłacić podróżni za przejazd taksówką Ile są skłonni zapłacić za podróż: Kraków Airport Taxi Inne korporacje Polacy 61,73 zł 59,90 zł Obcokrajowcy 83,44 zł 68,64 zł Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań Z przedstawionych powyżej danych wynika, że Polacy są skłonni zapłacić znaczenie mniej za przejazd na trasie lotnisko Dworzec Autobusowy niż wynosi obecna cena. Średnia cena, dla ich odpowiedzi wyniosła 61,73zł dla podróży Kraków Airport Taxi oraz 59,90zł za podróż innymi korporacjami. W zasadzie obydwie ceny są niemal na identycznym poziomie, stąd też można wysnuć wniosek, że Polacy nie chcą dodatkowo płacić za wygodę podróży. Pokrywa się to również z danymi przedstawionymi na rysunku 7, gdzie komfort jazdy jest istotny tylko dla 13% badanych. Nieco inny poziom cen kształtuje się, jeśli o odpowiedź poprosimy obcokrajowców. Średnia koszt przejazdu Kraków Airport Taxi wyniósł 83,44zł, co jest bliskie obecnemu poziomowi ceny. Natomiast średnia cena dotycząca podróży innymi taksówkami, obliczona z ich wszystkich odpowiedzi, wynosi 68,64zł. 6.1.3. Wywiad ankietowy wśród pasażerów przylatujących W ankietach, które zostały wykorzystane do przeprowadzenia badań w hali przylotów zadaliśmy pytanie dotyczące wyboru dalszego środka transportu do miejsca docelowego. Poproszono również podróżnych o podanie informacji do jakiej miejscowości udają się po opuszczeniu lotniska oraz dlaczego zdecydowali się akurat na dany środek lokomocji. Wśród osób, które wybrały taksówkę dokonano również rozróżnienia pomiędzy tych respondentów, którzy wybierają oficjalnego przewoźnika portu lotniczego - Kraków Airport Taxi i tych, którzy decydują się na inne dostępne na terenie miasta Krakowa firmy świadczące usługi taksówkarskie. Na pytania zadane przez ankieterów w hali przylotów odpowiedziało 264 respondentów. 74,24% ankietowanych stanowili Polacy (196 osób), natomiast obcokrajowcy - 25,76% (70 osób). Ponadto, taksówkę jako środek transportu, którym będą się dalej poruszać podróżni wskazało 14,77% ogółu badanych. Z czego aż 74% to osoby przylatujące do Polski po godz. 12:00. Taksówki plasują się na trzecim miejscu, najwięcej respondentów zadeklarowało kontynuację podróży jako pasażerowie samochodu osobowego (102 osoby). Drugim popularnym środkiem transportu okazała się być kolej (52 osoby). Wśród osób deklarujących przejazd taksówką większość kończyła swoją podróż w Krakowie (9), tylko 1 osób wyraziło chęć dojazdu z lotniska do miejsca docelowego znajdującego się w innej miejscowości. Struktura narodowości wśród osób deklarujących taksówkę jako środek transportu do miejsca docelowego nie wykazuje znacznych różnic 49% to Polacy i 51% to Obcokrajowcy. Różnicę można zauważyć dokonując analizy wyboru firmy taksówkarskiej przez rodaków i osoby przylatujące z zagranicy. Poniższy wykres przedstawia jak kształtowały się decyzje obcokrajowców dotyczące przewoźnika. 37

Pozostałe firmy 35% Kraków Airport Taxi 65% Rysunek 30. Wybór przewoźnika dokonywany przez obcokrajowców Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań Z wyników badań wynika, że 35% obcokrajowców, którzy przylecieli do Polski i byli zainteresowani indywidualnym transportem publicznym wybrali inną firmę niż oficjalnego przewoźnika lotniska w Balicach. Pozostali zdecydowali się na taksówkę Kraków Airport Taxi. Jeśli chodzi o wybór jakiego dokonywali Polacy to nie ma możliwości wykazania szczególnych różnic 47% respondentów wybrało inną firmę. Spośród wszystkich osób, które postanowiły skorzystać z przewozu taksówką 59% respondentów wybrało firmę Kraków Airport Taxi. Przeanalizowano również jak kształtuje się wiek pasażerów wybierających taksówki. Największą grupę stanowią osoby będące w wieku 26-40 lat. Najmniejsza zaś to osoby powyżej 60 roku życia. Szczegółową strukturę wieku można zobaczyć na poniższym wykresie. Powyżej 60 lat 5% 41-60 lat 2 Do 25 lat 13% 26-40 lat 62% Rysunek 31. Struktura wieku wśród podróżnych wybierających taksówki. Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. 38

Podróżni wybierający taksówki podróżowali samotnie (63% respondentów) lub w dwie osoby (37%). Wśród ankietowanych, którzy zadeklarowali przejazd taksówką z lotniska przeważali mężczyźni. kobieta 28% mężczyzna 72% Rysunek 32. Struktura płci wśród podróżnych wybierających taksówki. Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. Jestem zmęczony/a podróżą 12% Blisko do przystanku / postoju 15% Inny powód 8% Nie mam innego wyboru 4% Zachęciła mnie reklama na lotnisku Bezpośredni dojazd do celu 19% Najszybszy środek transportu 19% Duża wygoda podróży - wygodny pojazd 19% Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie Niski koszt podróży 4% Rysunek 33. Czynniki decydujące o wyborze taksówki z lotniska przez Obcokrajowców. Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. Z wykresu zamieszczonego poniżej wynika, że dla obcokrajowców najważniejszym czynnikiem wpływającym na wybór taksówki jako środka transportu z lotniska Balice jest bezpośredni dojazd do celu (19%). Tyle samo respondentów wskazało, że liczy się dla nich duża wygoda podróży, którą cechuje m.in. wygodny pojazd. Na kolejnym miejscu plasuje się bliskość do miejsca postojowego taksówek (15%). Wynik ten tłumaczy dlaczego aż 65% tych osób zdecydowało się na oficjalnego przewoźnika obsługującego lotnisko, bowiem te samochody znajdują się tuż przy 39

wyjściu z hali przylotów. Dla osób wybierających taksówkę nie ma znaczenia czas przejazdu, nie są również zachęcani przez reklamy. Nie mam innego wyboru 3% Zachęciła mnie reklama na lotnisku Jestem zmęczony/a podróżą 6% Blisko do przystanku / postoju 9% Bezpośredni dojazd do celu 23% Inny powód 9% Najszybszy środek transportu 23% Wysoka pewność przejazdu w założonym czasie 3% Niski koszt podróży 3% Duża wygoda podróży - wygodny pojazd 21% Rysunek 34. Czynniki decydujące o wyborze taksówki z lotniska przez Polaków. Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. Nieco inaczej kształtują się czynniki, przez które Polacy wybierają taksówkę jako środek transportu. Dla nich nie ma aż tak wielkiego znaczenia odległość od miejsca postojowego (9%). Za to uważają oni taksówkę za najszybszy środek lokomocji na równi z faktem, iż dojadą nią bezpośrednio do celu (po 23%). Ankietowani pochodzący z Polski uważają za istotne również, aby pojazd był wygodny, chcieliby zakończyć podróż w komfortowych warunkach. Podobnie jak w przypadku Obcokrajowców dla rodaków nie jest ważna pewność przejazdu w wyznaczonym czasie. Szczegółowe informacje przedstawia wykres zamieszczony poniżej. Traficar to firma, która umożliwia wypożyczenie samochodu i przejazd nim do dowolnego miejsca na terenie Krakowa (możliwe również poza miasto, ale pojazd musi być pozostawiony w Krakowie). Usługa jest dostępna w Krakowie, jako pierwszym mieście w Polsce, od października 2016r. Podczas badań, które były przeprowadzane w połowie grudnia 2016r. tylko 3% podróżnych (8 osób) zadeklarowało chęć skorzystania z takiej formy dojazdu do miejsca docelowego. Większość z nich (6 osób) wybrała ten środek transportu pomiędzy godziną 16:30 a 21:00. 6.2 Traficar Traficar to pierwsza firma, która udostępnia usługę carsharing w Krakowie. Umożliwia wypożyczenie samochodu i przejazd nim do dowolnego miejsca na terenie Krakowa (możliwe również poza miasto, ale pojazd musi być pozostawiony w Krakowie). Wyróżnia się prostą obsługą aplikacja na telefonie pozwala na otworzenie samochodu przy rozpoczęciu wynajmu i zamknięcie go po jego zakończeniu. Opłata za przejazd jest naliczana za każdy kilometr i minutę. W pobliżu krakowskiego lotniska. Usługa jest dostępna w Krakowie, jako pierwszym mieście w Polsce, od października 2016r. Traficar posiada swoje dedykowane miejsca postojowe również w pobliżu portu lotniczego, około 400 metrów od wejścia do terminala. Koszt tej usługi to 80 groszy za kilometr jazdy i 50 groszy za minutę jazdy. Taki cennik sprawia, że Traficar jest tańszy od taksówek, Przykładowo: trasa z portu lotniczego w okolice dworca głównego kosztować może około 30 złotych, co sprawia, że podróż 40