Informacja o wynikach kontroli przeprowadzonych w roku szkolnym 203/204 w województwie podlaskim w zakresie zgodności z przepisami prawa organizacji kształcenia uczniów niepełnosprawnych w publicznych przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, w publicznych przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi oraz w publicznych przedszkolach i szkołach integracyjnych Wstęp Kontrola została zrealizowana w okresie marzec maj 204 r. Celem kontroli była ocena zgodności z przepisami prawa organizacji kształcenia uczniów niepełnosprawnych w publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych, ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi oraz integracyjnych. Zakres kontroli: Kontrolą objęto 27 publicznych szkół podstawowych ogólnodostępnych, ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi, w tym: 3 publicznych szkół podstawowych ogólnodostępnych; 4 publicznych szkół podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi. Opis danych i ich analiza Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 68, poz. 324, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 listopada 200 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 490, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 5, poz. 42, z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 202 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204); ustawa z dnia 7 września 99 r., o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.); Rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 203 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532); Rozporządzenie z dnia 2 maja 200 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 6, poz. 624, z późn. zm.); Strona
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkól i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 203 r. poz. 207). Ustalenia kontroli. Podczas kontroli wizytatorzy analizowali dokumentację 5 losowo wybranych uczniów niepełnosprawnych, objętych kształceniem specjalnym. Jeżeli liczba była mniejsza niż 5, kontrolą objęto wszystkich uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność. Przeanalizowano przedłożone przez dyrektora szkoły dokumenty związane z realizacją i organizacją kształcenia uczniów niepełnosprawnych: orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, arkusz organizacji pracy szkoły, dzienniki lekcyjne, dzienniki zajęć rewalidacyjnych, indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne, szkolny plan nauczania, protokoły rady pedagogicznej. Łącznie przeanalizowano dokumentację dotyczącą 20 uczniów. W wyniku kontroli ustalono, co następuje: We wszystkich analizowanych przypadkach uczniom zorganizowano kształcenie specjalne na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego ze względu na niepełnosprawność. We wszystkich kontrolowanych szkołach kształcenie specjalne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych w szkole podstawowej prowadzone jest nie dłużej niż do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 8 r. ż. Indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne dla uczniów niepełnosprawnych zostały opracowane przez zespół, który tworzą nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem. Dla 8 uczniów (98%) zespół dokonał wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania, we współpracy, w zależności od potrzeb, z poradnią psychologiczno - pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną. Stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie dotyczyły 2 uczniów niepełnosprawnych w publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych. Dyrektorzy nie podali przyczyn występujących nieprawidłowości. Dla 9 uczniów (99%) dostosowano wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych na podstawie indywidualnego programu edukacyjno - terapeutycznego. Stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie, dotyczyły niepełnosprawnego ucznia szkoły podstawowej. Dyrektor tej szkoły nie podał przyczyn występujących nieprawidłowości. Dla 7 uczniów niepełnosprawnych (97,5%), wskazano w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym zajęcia rewalidacyjne. Stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie dotyczyły 3 niepełnosprawnych uczniów szkół podstawowych. W tym przypadku również dyrektorzy nie podali przyczyn występujących nieprawidłowości. Rodzaje zajęć rewalidacyjnych, określonych w indywidualnych programach edukacyjnoterapeutycznych, to m.in.: zajęcia ruchowe, plastyczne, matematyczno przyrodnicze, polonistyczne, zajęcia z logopedą, korekcyjno kompensacyjne, socjoterapeutyczne, dydaktyczno wyrównawcze, dogoterapia, rewalidacja, muzykoterapia, zajęcia z psychologiem, rehabilitacja, doskonalenie technik szkolnych, zajęcia z oligofrenopedagogiem, usprawnianie i stymulowanie Strona2
zaburzonych funkcji, terapia indywidualna, zajęcia z surdopedagogiem, gimnastyka korekcyjna, terapia integracji sensorycznej, terapia metodą Tomatisa, zajęcia sportowo rehabilitacyjne. W przypadku 0 uczniów niepełnosprawnych (92%), organizowane dla nich zajęcia rewalidacyjne uwzględniają zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie, dotyczyły 0 uczniów niepełnosprawnych, w tym: 9 uczniów szkół podstawowych ogólnodostępnych oraz ucznia szkoły podstawowej ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi. Jako przyczyny występujących nieprawidłowości dyrektorzy najczęściej podawali brak zatrudnionych specjalistów w szkole (logopedy) Średnia liczba godzin zajęć rewalidacyjnych, przeznaczonych przez dyrektora na zajęcia rewalidacyjne dla każdego z uczniów wynosi: w publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych - 2,24; w publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi 2,85. 8 uczniów niepełnosprawnych (93%), uczestniczy w co najmniej 2 godzinach zajęć rewalidacyjnych w tygodniu (dotyczy uczniów klas: pierwszej, drugiej, czwartej i piątej szkoły podstawowej, uczniów klasy pierwszej i drugiej gimnazjum). Stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie, dotyczyły 6 uczniów niepełnosprawnych, w tym 2 uczniów publicznych szkół podstawowych ogólnodostępnych i 4 uczniów publicznych szkół podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi. Dyrektorzy nie podali przyczyn występujących nieprawidłowości. 49 uczniów niepełnosprawnych (80%) uczestniczy w indywidualnych zajęciach rewalidacyjnych przydzielonych przez dyrektora szkoły w uzgodnieniu z organem prowadzącym (dotyczy uczniów klas: trzeciej i szóstej szkoły podstawowej, uczniów klasy trzeciej gimnazjum). Stwierdzone nieprawidłowości w tym zakresie, dotyczyły 2 uczniów niepełnosprawnych (5 uczniów publicznych szkół podstawowych ogólnodostępnych, 7 - szkół podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi). Jako przyczyny występujących nieprawidłowości dyrektorzy najczęściej podawali, że zajęć rewalidacyjnych nie zorganizowano, gdyż w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym przez poradnię psychologiczno - pedagogiczną nie zapisano, iż należy je zorganizować. Rodzaje zajęć rewalidacyjnych przydzielonych przez dyrektora szkoły w uzgodnieniu z organem prowadzącym, określonych w indywidualnych programach edukacyjno-terapeutycznych, to m.in.: zajęcia ruchowe, plastyczne, matematyczno przyrodnicze, polonistyczne, zajęcia z logopedą, korekcyjno kompensacyjne, socjoterapeutyczne, dydaktyczno wyrównawcze, dogoterapia, rewalidacja, muzykoterapia, zajęcia z psychologiem, rehabilitacja, doskonalenie technik szkolnych, zajęcia z oligofrenopedagogiem, usprawnianie i stymulowanie zaburzonych funkcji, terapia indywidualna. Prawie wszystkie zajęcia rewalidacyjne prowadzone są przez nauczycieli lub specjalistów posiadających kwalifikacje odpowiednie do zajmowanego stanowiska w szkole oraz rodzaju prowadzonych zajęć. Nieprawidłowości w tym zakresie stwierdzono w jednym przypadku (w publicznej szkole podstawowej ogólnodostępnej). Dyrektor nie podał ich przyczyn. 8 uczniom niepełnosprawnym (98%) udzielana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formach określonych w indywidualnym programie edukacyjno- terapeutycznym. Nieprawidłowości w tym zakresie, dotyczyły 2 niepełnosprawnych uczniów szkół podstawowych. Dyrektorzy nie podali ich przyczyn. Strona3
We wszystkich kontrolowanych publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi dyrektor zatrudnił dodatkowo nauczyciela posiadającego kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej w celu współorganizowania kształcenia uczniów niepełnosprawnych. W przypadku 2 uczniów szkół podstawowych ogólnodostępnych i ucznia szkoły podstawowej ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi dyrektor skorzystał z możliwości przedłużenia okresu nauki na danym etapie edukacyjnym o jeden rok, zwiększając proporcjonalnie liczbę godzin zajęć edukacyjnych. W przypadku uczęszczania do szkoły uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym (2 uczniów w publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych, uczeń szkoły podstawowej ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi), ich śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych są ocenami opisowymi. W 0 (7%) kontrolowanych publicznych szkołach podstawowych ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi liczba uczniów w oddziale szkoły podstawowej integracyjnej oraz oddziale integracyjnym w szkole podstawowej ogólnodostępnej wynosi odpowiednio od 5 20 uczniów, w tym od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych. W 4 szkołach stwierdzono nieprawidłowości w tym zakresie. Jako ich przyczyny dyrektorzy najczęściej podawali: zmiany następujące w trakcie roku szkolnego (zmiana szkoły przez dziecko z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego); kwalifikowanie jako uczniów niepełnosprawnych, uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego nie ze względu na niepełnosprawność (np. niedostosowanie społeczne). W przypadku 08 uczniów niepełnosprawnych, ich kształcenie było zorganizowane we współpracy z innymi podmiotami. Najczęściej dyrektorzy współpracowali z następującymi podmiotami: poradnią psychologiczno-pedagogiczną (9); placówkami doskonalenia nauczycieli (0); organizacjami pozarządowymi (6); specjalnym ośrodkiem szkolno-wychowawczym (). Wnioski i uwagi wynikające z przeprowadzonych kontroli: Nieprawidłowości w zakresie kształcenia uczniów niepełnosprawnych najczęściej występują w ogólnodostępnych szkołach podstawowych. Dyrektorzy mają trudność z określeniem rodzaju zajęć rewalidacyjnych. Stąd jako zajęcia rewalidacyjne organizowane są na przykład zajęcia dydaktyczno wyrównawcze z różnych przedmiotów. Strona4
W odniesieniu do 9 skontrolowanych szkół wydano 6 zaleceń. Wydane zalecenia: L.p.. 2. Przepisy prawne, których dotyczyły wydane zalecenia Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 listopada 200 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 490, z późn. zm.). Rozporządzenie MEN z dnia 7 listopada 200 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 490, z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów ( ) i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z późn. zm.). 3. Rozporządzenia MEN z dnia 7 listopada 200 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub Treść wydanych zaleceń Liczba wydanych zaleceń Określenie w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym zajęć rewalidacyjnych, zgodnie z 5 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Dostosowanie wymagań edukacyjnych określonych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, zgodnie z 5 ust. 2 pkt rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych ( ) oraz 6 ust. a rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów ( ) Dokonanie wielospecjalistycznej oceny przez zespół, który tworzą nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem, zgodnie z 5 ust. 4 rozporządzenia Strona5
integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 490, z późn. zm.). Rozporządzenie MEN z 7 listopada 200 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 490, z późn. zm.) Realizacja określonych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym ustalonych przez dyrektora szkoły form udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zgodnie z 5 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych ( ) oraz 7 ust. rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach Powierzenie realizacji zajęć rewalidacyjnych nauczycielom/specjalistom posiadającym kwalifikacje odpowiednie do zajmowanego stanowiska w szkole oraz rodzaju prowadzonych zajęć, zgodnie z odpowiednio 9, 20 lub 2 rozporządzenia Realizacja przez ucznia niepełnosprawnego co najmniej 2 godzin zajęć rewalidacyjnych w tygodniu, zgodnie z 4 ust. pkt 3 wraz z załącznikiem nr do rozporządzenia Zorganizowanie zajęć rewalidacyjnych uczniom posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, zgodnie z 2 ust. 0 rozporządzenia 2 Rozporządzenie MEN z 30 kwietnia 203 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. poz. 532). Rozporządzenie MEN z dnia 2 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 203 r. poz. 207). Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 202 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204). Rozporządzenie MEN z dnia 2 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 5, poz. 42, z późn. zm.) ** Rozporządzenie MEN z dnia 7 listopada 200 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i Zapewnienie uczniowi niepełnosprawnemu posiadającemu orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego ze względu na niepełnosprawność realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, zgodnie z 4 ust. pkt rozporządzenia 4 Strona6
oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 228, poz. 490, z późn. zm.). Rozporządzenie MEN w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 200 r. Nr 6, poz. 624, z późn. zm.). Dostosowanie liczebności uczniów w oddziale szkoły podstawowej integracyjnej oraz w oddziale integracyjnym w szkole podstawowej ogólnodostępnej, zgodnie z 5 ust. 2 załącznika nr 2 do rozporządzenia 4 Wykaz skontrolowanych szkół podstawowych:. Szkoła Podstawowa w Jeleniewie 2. Szkoła Podstawowa nr 0 z Oddziałami Integracyjnymi w Suwałkach 3. Szkoła Podstawowa nr z Oddziałami Integracyjnymi w Suwałkach 4. Szkoła Podstawowa nr 7 w Suwałkach 5. Szkoła Podstawowa nr 4 im. Marii Konopnickiej w Augustowie 6. Szkoła Podstawowa w Bargłowie Kościelnym 7. Szkoła Podstawowa nr 2 w Hajnówce 8. Szkoła Podstawowa Nr im. Jana Pawła II w Mońkach 9. Szkoła Podstawowa Nr 50 z Oddziałami Integracyjnymi w Białymstoku 0. Szkoła Podstawowa Nr 45 z Oddziałami Integracyjnymi w Białymstoku. Szkoła Podstawowa Nr im. Papieża Jana Pawła II w Łapach 2. Szkoła Podstawowa Nr 3 w Bielsku Podlaskim 3. Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi Nr 2 w Sokółce 4. Szkoła Podstawowa Nr 49 z Oddziałami Integracyjnymi im. St. Kardynała Wyszyńskiego - Prymasa Tysiąclecia w Białymstoku 5. Szkoła Podstawowa Nr 47 w Białymstoku 6. Szkoła Podstawowa nr 2 im. Romualda Traugutta w Czarnej Białostockiej 7. Szkoła Podstawowa im. H. Sienkiewicza w Choroszczy 8. Szkoła Podstawowa w Drohiczynie 9. Szkoła Podstawowa im. kpt. Wł. Raginisa w Piątnicy 20. Szkoła Podstawowa Nr 5 w Zambrowie 2. Szkoła Podstawowa im. Stanisława Staszica w Turośni Kościelnej 22. Szkoła Podstawowa w Nowym Dworze 23. Szkoła Podstawowa w Suchowoli 24. Szkoła Podstawowa w Jedwabnem 25. Szkoła Podstawowa nr w Kolnie 26. Szkoła Podstawowa w Turośli 27. Szkoła Podstawowa nr 2 w Kolnie Strona7
Wykaz szkół, w których wydano zalecenia:. Szkoła Podstawowa nr 7 w Suwałkach 2. Szkoła Podstawowa Nr 49 z Oddziałami Integracyjnymi im. St. Kardynała Wyszyńskiego - Prymasa Tysiąclecia w Białymstoku 3. Szkoła Podstawowa Nr 47 w Białymstoku 4. Szkoła Podstawowa nr 2 im. Romualda Traugutta w Czarnej Białostockiej 5. Szkoła Podstawowa w Nowym Dworze 6. Szkoła Podstawowa w Suchowoli 7. Szkoła Podstawowa nr w Kolnie 8. Szkoła Podstawowa w Turośli 9. Szkoła Podstawowa nr 2 w Kolnie Strona8