Dr inż. Anna Kwasiborska FIR Rejon Informacji Powietrznej (FIR) to przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach, w której zapewniona jest służba informacji powietrznej i służba alarmowa. Rodzaj przestrzeni powietrznej oraz jej klasyfikacja według ICAO (International Civil Aviation Organization) ma decydujący wpływ na jakość i sposób zapewniania służby ruchu lotniczego a także zachowanie personelu latającego. FIR Warszawa 1
Przestrzeń powietrzna niekontrolowana (klasa G) Część przestrzeni powietrznej dostępnej dla żeglugi powietrznej inna niż kontrolowana, stanowiąca przestrzeń powietrzną nad lotniskiem niekontrolowanym i przylegającym terenem niezbędnym do wykonania procedur startów i lądowań oraz zadań szkoleniowych FIS Sektory Stałe elementy przestrzeni powietrznej Drogi Lotnicze (AWY) Rejony kontrolowane lotnisk cywilnych (TMA) Strefy kontrolowane lotnisk cywilnych (CTR) Strefy zakazane (EP P) Strefy ograniczone (EP R) Strefy niebezpieczne (EP D) Strefa identyfikacji Obrony Powietrznej (AIDZ) Elastyczne elementy przestrzeni powietrznej Strefy czasowo wydzielone (EP TSA) Strefy czasowo zarezerwowane (EP TRA) Stałe korytarze dolotowe (EP TFR) Wojskowe strefy ruchu lotniskowego (MATZ) Strefy ruchu lotniskowego (ATZ) Trasy wojskowe (MRT) Rejony ćwiczeń (EP EA) Wojskowe strefy tankowania w powietrzu 2
TMA CTR Strefa czasowo wydzielona w formie strefy niebezpiecznej D - strefa czasowo wydzielona (TSA) w formie obszarów niebezpiecznych, w której mogą odbywać się, w publikowanych okresach czasu, działania niebezpieczne dla lotów statków powietrznych, ustanowione są one w celu ochrony statków powietrznych przed działaniami wykonywanymi na ziemi (np. poligony artyleryjskie), zamawiana i wykorzystywana przez użytkowników wojskowych. Aktywność takiej strefy jest publikowana w AIP. Oznaczenie tej strefy to np.: EP D 301 Strefa zakazana P - przestrzeń o określonych wymiarach nad obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami terytorialnymi Polski, w której loty statków powietrznych są stale zabronione. Strefy zakazane ustanowione są w celu ochrony obiektów na ziemi przed działaniem lotnictwa, znajdują się one między innymi nad rafineriami, zakładami chemicznymi, zakładami przemysłowymi czy też Instytutem Badań Jądrowych;. Przykładowa numeracja: EP P6 (Tarnów). 3
Strefa ograniczona R - przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach, w której loty statków powietrznych są ograniczone pewnymi określonymi warunkami, ustanowione są one w celu ochrony ludzi i środowiska naturalnego na ziemi przed działaniem lotnictwa, występują nad miejscowościami sanatoryjno-wypoczynkowymi lub parkami narodowymi. Strefa czasowo wydzielona TEMPORARY SEGREGATED AREA -TSA przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach nad obszarami lądowymi, wodami wewnętrznymi i wodami terytorialnymi Polski, w obrębie której działania wymagają rezerwacji przestrzeni powietrznej do wyłącznego korzystania przez określonego użytkownika w określonym przedziale czasu. Loty w strefach TSA mogą wykonywać tylko statki powietrzne użytkownika, który wcześniej zamówił strefy TSA. Strefa czasowo zarezerwowana TEMPORARY RESERVED AREA - TRA Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach nad terytorium Polski, w obrębie której działania wymagają rezerwacji przestrzeni powietrznej przez określonego użytkownika w określonym przedziale czasu oraz przez którą dopuszcza się przelot innego ruchu lotniczego po uzyskaniu zezwolenia i na łączności z właściwym organem służb ruchu lotniczego lub właściwym organem wojskowym. Aktywność strefy TRA publikowana jest w AIP, oznaczenie tej strefy to np. EP TRA 11A. 4
Korytarze dolotowe do stref czasowo wydzielonych TSA FEEDING ROUTES - TFR Przestrzeń powietrzna o określonych wymiarach umożliwiająca dolot do TSA lub przelot między TSA, ustanowiona w celu segregacji przestrzeni powietrznej w przypadku braku możliwości zapewnienia służb ruchu lotniczego podczas dolotu do TSA lub przelotu między TSA. MATZ -Czynne lotniska wojskowe ATZ - strefy ruchu lotniskowego lotnisk cywilnych (ATZ) MRT Trasy lotnictwa wojskowego Strefa ćwiczeń EXERCISE AREA - EA część przestrzeni powietrznej o określonych wymiarach w obrębie której działania wymagają rezerwacji przestrzeni powietrznej do wykorzystania przez określonego użytkownika w określonym przedziale czasu. Granice pionowe i poziome oraz rodzaj ograniczeń w strefie ćwiczeń są określane przez Ośrodek Planowania Strategicznego ASM1 zgodnie z potrzebami użytkowników i są publikowane w formie NOTAM lub/i Suplementu do AIP Polska. Loty w strefach EA mogą wykonywać statki powietrzne użytkownika, który wcześniej zamówił wybrane strefy oraz inne statki powietrzne spełniające warunki wykonywania lotów w aktywnej strefie ćwiczeń. 5
Procedury w przestrzeni kontrolowanej SID STAR Departure Standardowa procedura odlotu SID - służy do uporządkowania ruchu odlotowego, odciążenia kontrolerów ruchu lotniczego i zwiększenia przepustowości w pobliżu lotniska. Mapy zawierają informacje: punkty nawigacyjne - współrzędne i nazwa; przy radiolatarniach VOR i NDB podane są częstotliwości, inne dane - częstotliwości pozycji ATC, wysokość przejściowa, minimalne wysokości sektorowe, informacja nt. punktu odniesienia dla wysokości względnych, które są podane na mapie w nawiasach. Route Procedura dolotowa do lotniska STAR: uregulowanie ruchu lotniczego wpływającego do TMA określenie trasy, prędkości i wysokości ułatwia pracę kontrolera przy dużym ruchu Procedura opisująca trasę i wysokości lotu od punktu wlotowego do TMA do punktu FAF (Final Approach Fix) podejścia na określony pas drogi startowej. 6
Koniec wykładu Ćwiczenie Wpisać w mapę procedury SID i STAR Grafem opisać procedurę STAR Oznaczyć wierzchołki grafu i zaznaczyć możliwe skróty dla SP Określić drogę i czas przebywania SP w każdej możliwej konfiguracji CF kurs do wyznaczonej pozycji FIX DF namierzanie kierunku IF pozycja rozpoczęcia podejścia pośredniego TF linia drogi do wyznaczonej pozycji FIX FAF pozycja rozpoczęcia podejścia końcowego FAP punkt rozpoczęcia podejścia końcowego FAS segment podejścia końcowego 7