Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przy uśmiercaniu zwierząt Podstawy Prawne Podstawowym aktem prawnym, mówiącym o prawie do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, jest Konstytucja RP art. 66: Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa określa ustawa. Ustawą określającą prawa i obowiązki obywateli w tym zakresie jest to Kodeks pracy. Podstawowe uregulowania kodeksowe w zakresie bhp znajdują się w dziale X kodeksu dotyczącym bhp. Rozdział I Podstawowe obowiązki pracodawcy Art. 207 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. 1
W szczególności pracodawca jest obowiązany: 1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy; 2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń; 3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy; 6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy; 7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. Kodeks pracy - Dział IV - Obowiązki pracodawcy i pracownika Rozdział II Obowiązki pracownika Art. 100 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności: 3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych 2
Art. 211 Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany: 1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym 2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych 3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy 4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem 5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich 6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie 7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. 3
Rozdział II Prawa i obowiązki pracownika Art. 210 1. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Kodeks pracy - Dział IV - Obowiązki pracodawcy i pracownika Rozdział VI Odpowiedzialność porządkowa pracowników Art. 108 1. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować: Kodeks pracy - Dział IV - Obowiązki pracodawcy i pracownika 1) karę upomnienia 2) karę nagany 2. ( ) pracodawca może również stosować karę pieniężną. 4
Rozdział IX oraz odzież i obuwie robocze Art. 2376 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami. Rękawiczki, maseczki, fartuchy, czepki, ochraniacze na obuwie 5
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia Czynniki mogące powodować wypadki: Mokre, nierówne nawierzchnie, drabinki i pomosty Obracające się i wirujące urządzenia np. wirówki, mieszarki itp. Zimne powierzchnie lub ciecze Gorące powierzchnie, gorące gazy i ciecze, płomień palnika Ostre krawędzie, stłuczone szkło Prąd elektryczny Żrące substancje chemiczne Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia Czynniki fizyczne Różnego typu promieniowanie Wibracje ogólne o dużej amplitudzie i hałas infradźwiękowy lub ultradźwiękowy Czynniki chemiczne i pyły Wiele różnych substancji chemicznych w tym substancje żrące, drażniące, toksyczne, neurotoksyczne, duszące, uczulające, rakotwórcze, mutagenne, radioaktywne Pyły ze ściółki, sierści oraz paszy 6
Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia Czynniki biologiczne Mikroorganizmy chorobotwórcze Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy Praca wykonywana w wymuszonej pozycji ciała Nadmierny wysiłek Praca z mikroskopami optycznymi lub elektronowymi, komputerami (monitory), praca w ciemnych lub częściowo zaciemnionych pomieszczeniach Wykonywanie powtarzalnych czynności ręcznych Praca poza normalnymi godzinami Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia Nieprzyjemne zapachy substancji chemicznych i/lub zwierząt doświadczalnych Łatwo dostępne leki Agresja fizycznej lub inne formy wrogiego zachowania ze strony członków organizacji walczących o prawa zwierząt Dodatkowe środki ochrony Dodatkowe środki ochrony 7
Dopuszczalne metody eutanazji FIZYCZNE: Zastrzelenie - Strzał w głowę, zapewniający natychmiastowe zniszczenie mózgu jest skuteczną i humanitarną metodą uśmiercania dużych gadów i ssaków. Ogłuszenie - można wykonać kilkoma metodami, których wybór zależy od wielkości zwierzęcia. Po ogłuszeniu śmierć należy natychmiast potwierdzić przez skrwawienie, usunięcie serca, lub też zniszczenie mózgu. Porażenie prądem - Stosując tą metodę eutanazji należy używać wyłącznie specjalistycznych urządzeń Dopuszczalne metody eutanazji Dyslokacja kręgów szyjnych Należy zwrócić specjalną uwagę na to, by kręgi zostały kompletnie rozdzielone. Dekapitacja - polega na oddzieleniu szyi zwierzęcia w okolicy głowy za pomocą ostrego narzędzia. Maceracja Promieniowanie mikrofalowe - Stosowanie tej metody wymaga opinii specjalisty Dopuszczalne metody eutanazji CHEMICZNE: Dwutlenek węgla - stosowany w stężeniu powyżej 70% jest skuteczną i humanitarną metodą eutanazji większości małych zwierząt. Tlenek węgla - Wywołuje znikomy stres, ponieważ jest bezwonny. Lotne wziewne środki znieczulające Halotan, Enfluran lub Izofluran Benzokaina - preparat rozpuszczony przed dodaniem do wody w acetonie, jest skuteczną i humanitarną metodą uśmiercania ryb i płazów. Dopuszczalne metody eutanazji Preparaty do iniekcji takie jak: Barbiturany lub T-61 Metody dopuszczalne TYLKO do eutanazji zwierząt nieprzytomnych: Zniszczenie mózgu Gwałtowne zamrażanie Skrwawienie Azot/argon, Etanol, Wodzian chloralu, Chlorek potasu, Powietrze 8
Przyrządy do Eutanazji 9